Thực trạng kế toán nghiệp vụ xuất khẩu hàng hóa tại Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây

Thực trạng kế toán nghiệp vụ xuất khẩu hàng hóa tại Công ty Cổ
phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây
1.1 Tổng quan về Công ty Cổ Phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây
1.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển
Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây là một doanh nghiệp thực hiện
kinh doanh có một bề dày lịch sử với gần 60 năm hình thành và phát triển. Tiền
thân của Công ty là “Chi sở mậu dịch Lưỡng Hà”(Hà Đông- Hà Nam) được
thành lập vào tháng 8 năm 1951 trong hoàn cảnh nước ta đang trong thời kỳ
chiến tranh kháng chiến chống thực dân Pháp. Năm 1954 thành lập “Chi sở mậu
dịch Sơn Hà”(Hà Đông-Sơn Tây) làm nhiệm vụ tổ chức lưu chuyển hàng hoá
cung cấp cho công tác tiếp quản Thủ Đô Hà Nội. Tháng 6/1965, Công ty kinh
doanh Xuất Nhập khẩu Hà Đông hợp nhất với Công ty kinh doanh Xuất Nhập
khẩu Sơn Tây thành Công ty Xuất Nhập khẩu Hà Tây. Do yêu cầu quản lý kinh
tế đến năm 1976 sát nhập hai tỉnh Hà Tây và Hoà Bình thành tỉnh Hà Sơn Bình,
Công ty Xuất Nhập khẩu Hà Tây sát nhập với Công ty Xuất Nhập khẩu Hoà
Bình thành Công ty Hà Sơn Bình. Tháng 10/1991 tách tỉnh Hà Sơn Bình thành
tỉnh Hoà Bình và Hà Tây. Liên hiệp xuất nhập khẩu Hà Sơn Bình đã bàn giao
các công ty thu mua hàng xuất nhập khẩu thuộc tỉnh Hà Tây cũ cho tỉnh Hà Tây
quản lý. Ngày 1/2/1992, Công ty Xuất Nhập khẩu Hà Tây được tái thành lập
theo quyết định số 474/QĐ-UB của UBND tỉnh Hà Tây, được cấp giấy phép
kinh doanh số 104356 ngày 23/3/1993 của Bộ Thương Mại.
Tháng 6 năm 2006 thực hiện theo chủ trương Cổ phần hoá các doanh nghiệp
Nhà Nước thành Công ty Cổ phần, Công ty Xuất Nhập khẩu Hà Tây đã được
Cổ phần hoá và đổi tên thành Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây theo
Quyết định số 2066-QĐ/2006/UBND.
Tên công ty: Công ty cổ phần Xuất_Nhập khâu Hà Tây.
Tên giao dịch đối ngoại : HaTay import export join stock company.
Tên giao dịch : UNIMEX-HA TAY
Trụ sở chính đóng tại 210 Quang Trung-Hà Đông –Hà Tây.
Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây là doanh nghiệp được tổ chức và
hoạt động theo luật Doanh nghiệp. Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây

có đầy đủ tư cách pháp nhân, hạch toán kinh tế độc lập , tự chịu trách nhiệm về
toàn bộ hoạt động của mình, có con dấu riêng, có tài khoản tại Ngân hàng Ngoại
thương Việt Nam, Ngân hàng Công thương Hà Tây, Ngân hàng Nông nghiệp
Hà Tây.
Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây có chức năng, nhiệm vụ chủ yếu là
kinh doanh buôn bán hàng xuất nhập khẩu phục vụ nhu cầu tiêu dùng và lao
động của nhân dân.Trải qua nhiều năm hoạt động kinh doanh trên lĩnh vực xuất
nhập khẩu, Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây hiện nay đã có quan hệ
buôn bán xuất nhập với nhiều nước trên thế giới, với phương châm coi trọng
chữ tín chất lượng kinh doanh, Công ty ngày càng nhiều bạn hàng hợp tác tin
cậy. Bên cạnh đó Công ty cũng không ngừng cố gắng tìm kiếm, nghiên cứu
nhằm mở rộng thị trường để nâng cao kết quả hoạt động kinh doanh. Lịch sử
phát triển của Công ty cùng với sự phát triển của đất nước, sự thay đổi của của
nền kinh tế, Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây không ngừng tự đổi
mới, nâng cao năng lực của bản thân để vượt qua mọi thách thức khó khăn, để
trụ vững và phát triển. Cho đến nay Công ty đã được Đảng và Nhà Nước trao
tặng Huân chương Lao động và nhiều bằng khen của Bộ Thương mại cũng như
của tỉnh Hà Tây.
1.1.2 Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh
Để phù hợp với yêu cầu và nhiệm vụ mới trong nền kinh tế thị trường,
đồng thời cùng với sự phát triển của Công ty và sự chuyển đổi cơ cấu quản lý
kinh tế mới thì bộ máy Công ty cũng không ngừng thay đổi để thích nghi và
phát triển song hành. Ngày nay, toàn Công ty có toàn bộ hơn 100 cán bộ công
nhân viên giàu kinh nghiệm, có tinh thần trách nhiệm, nhiệt tình trong công tác
chuyên môn, luôn quan tâm đến việc rèn luyện trau dồi công tác chuyên môn để
phù hợp hơn với các điều kiện kinh tế mới đồng thời góp phần đưa Công ty tiến
đến những bước phát triển cao hơn.
Công ty tổ chức bộ máy quản lý hoạt động quản lý kinh doanh xuất nhập
khẩu hàng hoá theo mô hình Công ty Cổ phần. Chịu trách nhiệm cao nhất là
Chủ tịch Hội đồng quản trị: do Hội đồng quản trị của Công ty bầu ra trong số

các thành viên của là người có sổ cổ đông cao nhất. Chủ tịch Hội đồng quản trị
có nhiệm vụ điều hành tổ chức và chịu trách nhiệm về hoạt động của Hội đồng
quản trị.
Bên cạnh đó để kiểm tra, kiểm soát mọi hoạt động quản lý, chính sách chế độ về
tài chính kế toán thì tại Công ty Cổ phần Xuất Nhập khẩu Hà Tây đã tự xây
dựng cho mình Ban kiểm soát. Ban kiểm soát là tập hợp cán bộ Do đại hội đồng
cổ đông bầu ra là những người có trình độ chuyên môn về tài chính kế toán,
pháp luật, phẩm chất đạo đức tốt, trung thực thật thà, liêm khiết.
Tuy nhiên người trực tiếp quản lý, điều hành hoạt động hàng ngày của Công ty
là Giám đốc công ty. Giám đốc do Hội đồng quản trị bầu ra để thực hiện các
quyết định của Hội đồng quản trị, thực hiện các kế hoạch kinh doanh, phương
án đầu tư ngắn hạn, dài hạn của Công ty; kiến nghị Hội đồng quản trị về tổ chức
bộ máy quản lý điều hành và số lượng các nhân viên quản lý, phương án bố trí
cơ cấu tổ chức, sắp xếp lao động và quy chế quản nội bộ Công ty, đề xuất
những biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và quản lý cuả Công
ty, báo cáo Hội đồng quản trị tình hình và kết quả hoạt động của Công ty. Giám
đốc Công ty có thể uỷ quyền, uỷ nhiệm cho các phó Giám đốc hoặc người khác
thay mình giải quyết một số việc của Công ty và phải chịu trách nhiệm pháp lý
về uỷ quyền, uỷ nhiệm của mình. Hiện nay Công ty gồm hai phó Giám đốc bao
gồm: một phó Giám đốc thường trực và một phó Giám đốc phụ trách công việc
kinh doanh. Phó Giám đốc có nhiệm vụ giúp việc, hỗ trợ cho Giám đốc nhằm
đưa ra các quyết định kinh doanh đúng đắn.
Dưới sự điều hành quản lý cuả ban giám đốc Công ty, bộ máy quản lý được
phân chia thành hệ thống các phòng ban như sau:
 Phòng kế hoạch thị trường: hoạch định công tác xuất nhập khẩu theo các
kế hoạch 5 năm, 10 năm, xây dựng chiến lược định hướng phát triển thị trường,
phát triển sản xuất kinh doanh của toàn Công ty báo cáo việc thực hiện kế hoạch
với cấp trên. Kiểm tra các hợp đồng, thẩm định các phương án kinh doanh, đề
xuất ý kiến với Ban Giám đốc Công ty về định hướng.
 Phòng kế toán tài chính: có nhiệm vụ điều hoà, phân phối, tổ chức sử

dụng nguồn vốn kinh doanh gắn với việc bảo toàn phát triển và nâng cao hiệu
quả sử dụng vốn. Đồng thời phòng còn có trách nhiệm ghi chép đầy đủ, phản
ánh kịp thời và chính xác nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong quá trình hoạt động
quản lý tổ chức kinh doanh vào sổ sách kế toán có liên quan theo đúng chế độ
của Bộ Tài chính. Định kỳ hàng quý, năm phân tích kết quả hoạt động kinh
doanh của từng hợp đồng, tính toán và trích nộp đầy đủ các khoản thuế các
khoản phải nộp Ngân sách cấp trên, trích phân phối thu nhập, lập các báo cáo
quyết toán của Công ty. Phòng kế toán Công ty còn có nhiệm vụ hướng dẫn tổ
chức kiểm tra các chế độ nguyên tắc tài chính kế toán, việc hạch toán của các
đơn vị trực thuộc.
 Phòng tổ chức hành chính: tham mưu cho giám đốc về công tác tổ chức
hành chính cụ thể như: Xây dựng tổ chức sắp xếp cán bộ công chức của Công ty
cũng như của các đơn vị trực thuộc; quy hoạch cán bộ và đào taọ bồi dưỡng
nâng cao năng lực cán bộ công nhân viên; làm công tác khác: quản lý hồ sơ cán
bộ viên chức, làm hồ sơ tiếp nhận, nghỉ hưu, thôi việc, thuyên chuyển khen
thưởng và kỷ luật cán bộ. Tham mưu cho Ban Giám đốc về công tác hành chính
quản trị như xây dựng phương án bảo vệ, đảm bảo công tác an ninh, an toàn và
trật tự cơ quan. Thực hiện tốt công tác văn thư lưu trữ quản lý bảo quản dấu
Công ty, dấu chức danh; đảm bảo nhu cầu vật chất cho công tác điều hành, đảm
bảo công tác vệ sinh môi trường làm việc của Công ty.
 Phòng nghiệp vụ kinh doanh: có trách nhiệm thực hiện kinh doanh tổng
hợp các mặt hàng xuất nhập khẩu, nhận uỷ thác xuất nhập khẩu của toàn thể Công ty.
 Văn phòng đại diện chi nhánh trực thuộc Công ty: Hiện tại Công ty Cổ
phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây có 3 hệ thống chi nhánh đại diện chính thức: một
chi nhánh đặt ngay tại Công ty, một chi nhánh tại huyện Ba Vì, một chi nhánh
tại thành phố Hồ Chí Minh. Công ty cũng đang có dự kiến sẽ mở thêm một chi
nhánh đại diện tại khu vực miền trung để phục vụ cho công tác luân chuyển
nhanh chóng hàng hoá thuận tiện hơn trên cả ba vùng miền của cả nước. Các chi
nhánh làm công tác chuyên kinh doanh các mặt hàng xuất khẩu, gia công mặt
hàng xuất khẩu và kinh doanh thương mại nội địa. Các chi nhánh này được

phép hạch toán định mức, hàng quý gửi báo cáo kế toán về văn phòng kế toán
Công ty để tổng hợp số liệu.
Bộ máy hoạt động quản lý kinh doanh của Công ty Cổ phần Xuất_ Nhập khẩu
Hà Tây được khái quát qua sơ đồ sau:
Hội đồng quản trị
Ban kiểm soát
Chủ tịch HĐQT
Giám đốc
Phó Giám đốc
Kinh doanh
Phó Giám đốc
thường trực
Kế toán
trưởng
Phòng
Tổ
chức
Phòng
nghiệp
vụ kinh
Phòng
kế
hoạch
Phòng
Tài
chính
Chi nhánh tại
Ba Vì
Chi nhánh tại
Hồ Chí Minh

Chi nhánh tại
Công ty
Sơ đồ 01: Bộ máy quản lý hoạt động kinh doanh của Công ty
1.1.3 Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán
Do đặc điểm tổ chức hoạt động kinh doanh là một Công ty có mô
hình hoạt động trên phạm vi rộng, kinh doanh đa chủng loại mặt hàng, thị
trường kinh doanh tương đối lớn, bao gồm nhiều đơn vị trực thuộc, chi nhánh
nằm cách xa Công ty. Vì vậy để đảm bảo tính chủ động, độc lập trong kinh
doanh và đảm bảo chất lượng hạch toán nên Công ty tổ chức tổ chức bộ máy kế
toán theo hình thức tập trung. Tức là ở các đơn vị trực thuộc, các chi nhánh có
tổ chức bộ máy kế toán riêng hạch toán định mức và thực hiện toàn bộ công
việc kế toán phát sinh tại đơn vị mình để định kỳ lập các báo cáo kế toán gửi về
văn phòng kế toán tại Công ty. Phòng kế toán tại Công ty có trách nhiệm thu
nhận, kiểm tra các báo cáo kế toán của các đơn vị trực thuộc gửi lên cùng với
các báo cáo kế toán phần hành công việc kế toán ở văn phòng Công ty để lập
báo cáo tổng hợp toàn Công ty.
Công tác phân công lao động kế toán của Công ty được sắp xếp, bố trí tổ
chức rất phù hợp với năng lực công tác và trình độ chuyên môn của từng
người. Nhân sự của phòng kế toán nói riêng và toàn Công ty nói riêng đã được
lựa chọn, tinh giảm; trình độ nghiệp vụ của đội ngũ cán bộ kế toán khá cao, cán
bộ kế toán có kinh nghiệm tốt, có ý thức trách nhiệm đạo đức và kỷ luật cao.
Hơn nữa, tổ chức lao động kế toán trong Công ty được phân công mỗi người
một phần hành kế toán giúp cho công tác kế toán được chuyên môn hoá, giúp
cho mỗi người có điều kiện tìm hiểu đi sâu vào nghiệp vụ của mình góp phần
đạt hiệu quả công tác. Phòng kế toán tại công ty bao gồm bốn kế toán viên:
: Quan hệ chỉ đạo
: Quan hệ nghiệp vụ
 Kế toán trưởng (trưởng phòng kế toán): là người đứng đầu phòng kế
toán. Kế toán trưởng có chức năng: tham mưu cho Giám đốc Công ty trong lĩnh
vực Tài chính_kế toán để phục vụ cho việc ra quyết định quản lý, xây dựng các

kế hoạch thu chi tài chính, quản lý và sử dụng các nguồn vốn một cách hợp lý
nhằm bảo toàn và phát triển vốn, thực hịên nghĩa vụ với Nhà nước, quyết toán
tài chính, quan hệ với ngân hàng và các cơ quan tài chính khác. Đi đôi với chức
năng trên thì nhiệm cụ của kế toán trưởng là: quản lý cán bộ công nhân viên
trong phòng , đề xuất và báo cáo Giám đốc để giải quyết mọi quyền và lợi ích
của nhân viên. Chịu trách nhiệm trước Giám đốc và Nhà nước về mọi mặt công
tác tài chính kế toán. Nắm vững kế hoạch kinh doanh hàng quý, năm, lập kế
hoạch thu chi tài chính, đề xuất các giải pháp nhằm tạo điều kiện kinh doanh
được ổn định. Kiểm tra thường xuyên doanh thu và các khoản chi phí, thực hiện
đầy đủ các yêu cầu trong quan hệ tài chính ngân hàng. Thường xuyên báo cáo
với Ban Giám đốc tình hình thực hiện tài chính trong hoạt động kinh doanh của
Công ty.
 Kế toán tổng hợp: đồng thời cũng là phó phòng kế toán_ là người trợ
giúp cho công tác quản lý tài chính cho kế toán trưởng, là người quản lý phòng
kế toán khi kế toán trưởng vắng mặt. Kế toán tổng hợp có nhiệm vụ tổ chức,
kiểm tra, chịu trách nhiệm tổng hợp các báo cáo chi tiết của các kế toán viên
trong phòng kế toán, các báo cáo quyết toán của đơn vị, chi nhánh trực thuộc,
đồng thời lên các báo cáo tài chính gửi các ban ngành có liên quan, phải thường
xuyên báo cáo kế toán trưởng công việc do mình đảm nhiệm.
 Kế toán mua bán hàng hoá, công nợ, thuế: có chức năng tham mưu
cho kế toán trưởng trong công tác tài chính với khách hàng, người bán, nghĩa vụ
tài chính đối với Nhà nước. Trong kỳ, nhiệm vụ của kế toán mua bán hàng hoá,
công nợ, thuế là theo dõi các phương án kinh doanh, tổng hợp các hoá đơn mua
bán hàng hoá, hạch toán thu chi giá vốn chi phí kết quả kinh doanh theo các
quyết toán, theo dõi công nợ của Công ty với khách hàng và nhà cung cấp cũng
như với các đơn vị thực thuộc, thanh toán các khoản phải nộp Ngân sách; lên
bảng kê, tờ khai báo cáo thuế hàng tháng và lên sổ thẻ chi tiết các tài khoản có
liên quan.
 Kế toán theo dõi vốn bằng tiền: Tham mưu cho kế toán trưởng về tình
hình quản lý sử dụng tiền mặt tại quỹ, thu và chi tiền mặt, tiền gửi ngân hàng.

Nhiệm vụ của kế toán vốn bằng tiền: theo dõi tiền mặt tại quỹ Công ty, hạch
toán toàn bộ chứng từ thu chi phát sinh;. theo dõi và vào sổ chi tiết các khoản
tiền gửi ngân hàng bằng cả đồng Việt Nam và ngoại tệ; quản lý, theo dõi, phân
bổ và thanh toán tiền lương và các khoản trích theo lương của toàn bộ nhân viên
trong Công ty.
Bên cạnh các nhân viên thuộc văn phòng kế toán tại Công ty đồng thời phải kể
đến phân công lao động tại các đơn vị trực thuộc: tại mỗi đơn vị này luôn luôn
tồn tại từ 1 đến 2 kế toán viên có nhiệm vụ theo dõi toàn bộ quá trình sản xuất
kinh doanh và phản ánh kết quả kinh doanh của đơn vị mình. Cuối mỗi tháng,
quý gửi quyết toán báo cáo sổ nộp cho kế toán tại văn phòng Công ty.
Khái quát tình hình tổ chức bộ máy kế toán qua sơ đồ sau:
Ghi chú:
:
:
Quan hệ chỉ đạo
Quan hệ nghiệp vụ
Sơ đồ 02: Tổ chức bộ máy kế toán
Kế toán trưởng
Kế toán tổng hợpKế toán mua bán hàng
hoá, công nợ, thuế
Kế toán vốn bằng
tiền
Kế toán viên tại
các chi nhánh
Bên cạnh đó, do sự thay đổi thường xuyên của cơ chế kinh tế, Công ty đã
không ngừng hoàn thiện hơn công tác kế toán bằng cách tổ chức các chương
trình, lớp tập huấn chế độ cho cán bộ nhân viên kế toán về nghiệp vụ, về vi tính,
ngoại ngữ...chính vì vậy mà trách nhiệm kế toán của từng nhân viên được nâng
cao hơn, trình độ vững vàng hơn.
Mặt khác, mô hình tổ chức kế toán của Công ty gọn nhẹ, công tác hạch toán

của Công ty khá quy củ, có khoa học tạo điều kiện đối chiếu nhanh chóng và dễ
dàng giữa các nghiệp cụ kinh tế và các phần hành có liên quan đến nhau.
1.1.4 Đặc điểm tổ chức bộ sổ kế toán
Với hình thức kế toán sổ sách mà Công ty sử dụng là Nhật ký chung thì các sổ
kế toán hiện nay đang áp dụng gồm có: sổ Nhật ký chung, sổ chi tiết các tài khoản liên
quan, sổ Cái các tài khoản, bảng tổng hợp chi tiết, bảng cân đối số phát sinh.
Việc theo dõi quá trình xuất khẩu hàng hoá tại Công ty Cổ phần Xuất Nhập khẩu Hà
Tây được tiến hành theo trình tự như sau: khi có nghiệp vụ kinh tế phát sinh, kế toán
sẽ căn cứ vào nội dung kinh tế của từng nghiệp vụ để tiến hành lập các chứng từ
phản ánh nghiệp vụ đó. Dựa vào các chứng từ gốc được lập, kế toán sẽ tiến hành ghi
vào sổ Nhật ký chung và các sổ thẻ kế toán chi tiết. Căn cứ vào số liệu trên sổ Nhật
ký chung sẽ là cơ sở cho kế toán ghi sổ Cái các tài khoản có liên quan. Cuối kỳ kế
toán tiến hành tiến hành cộng số liệu trên các sổ Cái đồng thời lập bảng tổng hợp chi
tiết dựa trên số liệu các sổ thẻ chi tiết đã lập. Từ số liệu tổng hợp cuối kỳ của các sổ
Cái, kế toán tiến hành lập bảng cân đối các phát sinh trong kỳ. Sau khi đã kiểm tra
đối chiếu trùng khớp, số liệu trên sổ Cái và bảng tổng hợp chi tiết các tài khoản sẽ
được dùng để lập các Báo cáo tài chính. Cụ thể:
Khi đã ký kết một hợp đồng thương mại buôn bán quốc tế, Công ty phải tiến hành thu
mua hàng hoá trên cơ sở những điều khoản đã được thoả thuận. Các chứng từ được
lập liên quan đến quá trình thu mua: hoá đơn bán hàng, phiếu nhập kho, phiếu chi
hoặc giấy báo nợ của ngân hàng.. Căn cứ vào các chứng từ này kế toán ghi sổ Nhật ký
chung theo trình tự thời gian chứng từ, sổ chi tiết và sổ Cái các tài khoản : TK 156,
TK 111 (Nếu thanh toán ngay bằng tiền mặt), TK 112 (nếu thanh toán bằng tiền gửi),
TK 331 (nếu chưa thanh toán)….
Sau quy trình thu mua hàng hoá phục vụ xuất khẩu, Công ty sẽ tiến hành sơ chế
hàng (nếu cần), các khoản liên quan đến quá trình sơ chế sẽ được tập hợp vào
tài khoản 156 để ghi tăng giá vốn hàng hoá khi xuất khẩu. Ở nghiệp vụ này sẽ
xuất hiện phiếu xuất kho công cụ dụng cụ, các sổ kế toán được sử dụng: sổ Nhật
ký chung, sổ chi tiết và sổ Cái các tài khoản TK 156, TK 153, TK 622, TK 334,
TK 642, TK 331 (nếu thuê ngoài)….

Tập hợp hàng và chuẩn bị giao hàng: Công ty xin giấy phép xuất khẩu (do Bộ
Thương mại cấp), xin các giấy phép như: giấy phép kiểm dịch thực vật (nếu là
hàng nông sản thực phẩm), giấy chứng nhận xuất xứ…Khi giao hàng lên tầu,
Công ty căn cứ vào chứng từ để lập Hoá đơn thương mại (Commercical
invoice) hoá đơn được lập thành 4 liên: 1 liên lưu, 1 liên gửi theo hàng, 1 liên
gửi kế toán công nợ, 1 liên lập bộ chứng từ thanh toán gửi ngân hàng. Khi bốc xếp
hàng lên tàu cán bộ nghiệp vụ nhận vận đơn đường biển (Bill of lading) do hãng tầu
biển xác nhận, trường hợp xuất theo giá CIF Công ty phải mua bảo hiểm và nhận giấy
chứng nhận bảo hiểm do Công ty bảo hiểm của Việt Nam cấp. Các chi phí phát sinh
trong quá trình tập hợp và giao hàng được kế toán theo dõi và hạch toán vào chi phí
quản lý doanh nghiệp, vì vậy sau khi đã được ghi sổ Nhật ký chung thì các sổ thẻ chi
tiết và sổ Cái các tài khoản mà kế toán thực hiện trong nghiệp vụ này gồm có: TK
642, TK 338, TK 111, TK 112, TK 141, TK 331…
Sau khi hàng đã giao xong, tàu chở hàng đã bắt đầu rời cảng, kế toán lúc bấy giờ mới
lập phiếu xuất kho đồng thời lập các chứng từ thanh toán. Theo yêu cầu của ngân
hàng thì bộ chứng từ thanh toán bao gồm các chứng từ sau: hợp đồng xuất khẩu ngoại
thương, hoá đơn thương mại, vận đơn, giấy chứng nhận xuất xứ, giấy kiểm tra số
lượng, chất lượng hàng hoá của Vinacontrol. Đồng thời lúc này hàng xuất khẩu được
xác định tiêu thụ. Dựa vào các chứng từ xuất hiện, kế toán tiến hành hạch toán và ghi
sổ theo trình tự: ghi sổ Nhật ký chung, sổ thẻ chi tiết và sổ Cái các tài khoản: TK 632,
TK 156, TK 511, TK 131, TK 642, TK 338.
Khi khách hàng thanh toán tiền hàng xuất khẩu, căn cứ vào phiếu báo Có của
ngân hàng, kế toán tiến hành ghi các sổ : sổ Nhật ký chung, sổ thẻ chi tiết và sổ
Cái các tài khoản: TK 511, TK 112.
Khái quát qúa trình tổ chức bộ sổ bằng sơ đồ sau:
Sơ đồ 03: Tổ chức bộ sổ kế toán nghiệp vụ xuất khẩu hàng hoá tại Công ty
1.1.5 Đặc điểm thị trường và hàng hoá
Theo khoản 2 điều 2 thuộc chương 1 của điều lệ đăng ký hoạt động kinh doanh của
Công ty đã được soạn thảo thì Công ty được phép kinh doanh trên nhiều ngành nghề,
Các chứng từ gốc:

- Hoá đơn Giá trị gia tăng
- Phiếu nhập, phiếu xuất kho
- Vận đơn, packing list
Nhật ký
chung
Sổ kế toán chi tiết:
156,632,511,131,642Các bảng kê
Bảng tổng
hợp chi tiết
Sổ Cái các tài khoản:
156,632,511,131,642,
Bảng cân đối
số phát sinh
Báo cáo kế toán
Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng
Đối chiếu kiểm tra
lĩnh vực: mua bán nông, lâm, thuỷ sản, nguyên liệu, lương thực, thực phẩm; mua bán
xe ô tô, mô tô, phụ tùng xe có động cơ, xăm lốp xe; mua bán đồ dùng cá nhân và gia
đình; sản xuất mua bán hàng may mặc, hàng dệt kim, hàng giầy dép; sản xuất mua bán
hàng thủ công mỹ nghệ, hàng mây tre, đồ gỗ…..và Công ty thực hiện xuất khẩu các
loại hàng hoá mà Công ty được phép kinh doanh.
Đặc trưng chung của hàng xuất khẩu của Việt nam nói chung và của Công ty nói
riêng đó là hàng hoá để xuất khẩu mang đặc điểm của hàng truyền thống của t và của
Việt Nam_ là các mặt hàng mang thế mạnh và riêng có đặc biệt là đáp ứng được nhu
cầu tiêu dùng của người nước ngoài và được thị trường quốc tế chấp nhận. Hàng hoá
xuất khẩu của Công ty Cổ phần Xuất_Nhập khẩu Hà Tây được phân loại thành 3
nhóm hàng chính như sau:
Thứ nhất là mặt hàng xuất khẩu chủ lực hay mặt hàng xuất khẩu truyền thống
bao gồm: hàng giày dép, hàng mặc dệt kim, hàng nông lâm sản, hàng thuỷ sản. Các

mặt hàng này đã khẳng định được vị thế của mình, đóng góp đáng kể vào kim ngạch
xuất khẩu của Công ty. Hầu hết các mặt hàng này có tuổi đời xuất khẩu rất cao có thị
phần lớn được xây dựng chiến lược phát triển lâu dài, chất lượng tốt, kiểu dáng độc
đáo, giá cả phải chăng rất phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng kể cả những thị trường
khó tính như thị trường EU, thị trường Mỹ, Nhật….
Thứ hai: là loại mặt hàng đang được ưa chuộng gồm có: hàng lụa tơ tằm, đồ gỗ
gia dụng, hàng nhựa. Một vài năm gần đây các mặt hàng này đã được ban Giám đốc
Công ty xác định hướng phát triển, từ năm 2003 trở lại đây các mặt hàng này ngày
càng tăng trưởng với tỷ lệ ổn định.
Thứ ba là các mặt hàng xuất khẩu mới: chủ yếu là các mặt hàng thực phẩm chế
biến. Đây là hướng phát triển mới theo định hướng đa dạng hoá chủng loại hàng xuất
khẩu của Công ty. Là mặt hàng mới nên trong quá trình xuất khẩu Công ty đã không
gặp mấy khó khăn trong việc tìm kiếm thị trường tiêu thụ đòi hỏi Công ty tìm hiểu
nhu cầu thị hiếu tiêu dùng và phát triển thị trường.
Tương đương với sự đa dạng, phong phú về chủng loại hàng hoá xuất khẩu thì thị
trường tiêu thụ hàng xuất khẩu của Công ty cũng ngày càng đựơc gia tăng thị phần
một cách đáng kể. Nếu như trong thời kỳ chiến tranh, mục tiêu đề ra của Chi sở
lúc bấy giờ chỉ là đảm bảo ổn định cho đời sống hậu phương và cung cấp kịp
thời cho chiến trường thì phạm vi buôn bán chỉ bó gọn trong vùng Hà Đông_
Hà Nam, cho đến những năm nước ta thực hiện nền kinh tế kế hoạch hoá tập
trung thị trường kinh doanh cũng được gói gọn trong trong nước thì ngày nay
cùng với cơ chế mở cửa của Nhà nước thì thị trường kinh doanh của Công ty
nói riêng và của Việt Nam nói chung đã phát triển nhanh chóng. Cho đến nay
Công ty đã có quan hệ làm ăn với trên 25 nước trên thế giới, với phương châm
hoạt động mua bán trao đổi bình đẳng, cùng có lợi, phục vụ một cách tốt nhất,
nhanh nhất đến người mua, không ngừng nâng cao uy tín và vị thế kinh doanh
của Công ty trong nước cũng như trong mắt bạn hàng quốc tế.
Ngày nay, thị trường truyền thống của Công ty như các quốc gia thuộc thị
trường các nước Asian, Trung Quốc, Nhật Bản, Đài Loan, Hàn Quốc, Các quốc
gia thuộc khu vực Đông Âu, Hunggary, Rumani, một vài quốc gia châu Mỹ như

Hoa Kỳ, Canada,Braxin. Ngoài thị trường truyền thống Công ty luôn cố gắng
phát triển thêm thị trường, Công ty hoạt động luôn đặt chữ tín về chất lượng,
thời gian giao hàng, mẫu mã đẹp, giá cả phải chăng, chất lượng phục vụ tốt
đồng thời luôn kinh doanh theo khẩu hiệu: “ bất cứ khách hàng nào thuộc bất kỳ
quốc gia nào cũng có khả năng là khách hàng tiềm năng để phát triển mở rộng
thị trường tiềm năng”.
1.2 Thực trạng kế toán nghiệp vụ xuất khẩu hàng hóa tại Công ty Cổ phần
Xuất Nhập khẩu Hà Tây
Xuất khẩu là một nghiệp vụ kinh doanh phức tạp, hàng hoá được tiêu thụ
ở nước ngoài, thời gian lưu thông dài, phương thức và phương tiện thanh toán
phức tạp, dễ xảy ra tranh chấp nếu người tham gia kinh doanh không am hiểu về
nghiệp vụ kinh doanh thương mại quốc tế.
1.2.1 Các phương thức xuất khẩu hàng hoá và tài khoản sử dụng
Xuất khẩu là quá trình tiêu thụ hàng hoá trên thị trường nước ngoài nhằm
thu được hiệu quả tối ưu cho các nhà kinh tế. Hiện nay tại Công ty Cổ phần
Xuất Nhập khẩu Hà Tây, xuất khẩu được tiến hành theo hai phương thức chủ
yếu là xuất khẩu trực tiếp và xuất khẩu uỷ thác.
Xuất khẩu trực tiếp: Là phương thức mà trong đó đơn vị xuất nhập khẩu trực
tiếp đàm phán, ký kết hợp đồng, tổ chức quá trình thu mua, bán hàng hoá và tự
cân đối tài chính cho thương vụ đã ký. Tại Công ty xuất khẩu trực tiếp được
thực hiện theo hình thức xuất khẩu tự cân đối (xuất khẩu ngoài nghị định thư)
tức là do Công ty hoàn toàn tự chủ trong kinh doanh, từ nghiên cứu tìm kiếm thị
trường, đối tác kinh doanh, tổ chức các điều kiện cần thiết để ký kết hợp đồng
xuất khẩu theo luật định. Số lợi nhuận thu được do xuất khẩu hàng hoá được sử
dụng cho mục đích kinh doanh của Công ty.
X ất khẩu uỷ thác: Là phương thức áp dụng đối với một số đơn vị được cấp
giấy phép xuất nhập khẩu nhưng chưa đủ điều kiện để trực tiếp đàm phán ký kết
hợp đồng với nước ngoài và cũng chưa đủ điều kiện để tổ chức lưu chuyển hàng
hoá giữa trong nước và n ước ngoài. Do đó phải uỷ thác cho đơn vị khác có
chức năng xuất khẩu làm hộ. Về nguyên tắc, đơn vị giao uỷ thác là đơn vị được

phép tính doanh thu xuất khẩu và phải làm nghĩa vụ nộp thuế xuất khẩu và các
thuế có liên quan khác (nếu có). Còn bên nhận uỷ thác là đơn vị đại lý được
hưởng hoa hồng theo tỉ lệ thoả thuận giữa hai bên tham gia ký kết hợp đồng uỷ
thác xuất khẩu. Hoa hồng được hưởng được coi là doanh thu của bên nhận uỷ
thác xuất khẩu.
Đối với các đơn vị kinh doanh xuất khẩu việc xuất khẩu theo phương
thức nào để đem lại hiệu quả kinh doanh cao nhất tuỳ thuộc vào điều kiện cụ thể
của từng doanh nghiệp. Tuy nhiên có thể thấy xuất khẩu trực tiếp sẽ thu được
lợi cao hơn vì Công ty hoàn toàn giám sát được toàn bộ quá trình của hoạt động
xuất khẩu, có điều kiện nắm bắt thông tin và tín hiệu thị trường nước ngoài một cách
toàn diện, chính xác, kịp thời thêm vào đó Công ty được tự chủ trong hoạt động kinh