Vẻ đẹp lãng mạn của truyện ngắn Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh Châu

Đề  bài: Vẻ  đẹp lãng mạn của truyện ngắn "Mảnh trăng cuối rừng" của Nguyễn  
Minh Châu
Bài làm
Nguyễn Minh Châu thuộc lứa nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. Sự 
nghiệp sáng tác của Nguyễn Minh Châu chia làm hai thời kỷ: trong và sau kháng chiến  
chống Mỹ. Trong chiến tranh, Nguyễn Minh Châu nổi tiếng là một cây bút xông xáo, bám  
sát từng bước đi của cuộc kháng chiến, mô tả  trung thực, chân thành và trang trọng chủ 
nghĩa anh hùng cách mạng của con người Việt Nam. Ông là tác giả  cuốn tiểu thuyết:  
"Dấu chân người lính" nổi tiếng với hàng loạt truyện ngắn viết về người lính. Ở  chặng  
sau, Nguyễn Minh Châu là một trong những cây bút đi đầu trong việc đổi mới văn học.  
Nhà văn đã mạnh dạn đặt ra rất nhiều vấn đề  đối với việc hoàn thiện đạo đức và nhân 
cách con người. Văn của Nguyễn Minh Châu càng ngày càng thấm đẫm những nỗi đời và 
nặng trĩu một dư vị triết lý
"Mảnh trăng cuối rừng" là một trong những truyện ngắn xuất sắc được viết đầu những 
năm chống Mỹ. Đây là một truyện ngắn lãng mạn của con người Việt Nam giữa những 
năm chống Mỹ ác liệt. Nó viết về  một cuộc hẹn hò kỳ  lạ  của một đôi trai gái, mà điểm 
hẹn là nơi trọng điểm đánh phá của giặc Mỹ, giữa rừng già Trường Sơn
Qua đó nhà văn đã thể hiện được sức sống mãnh liệt của tuổi trẻ Việt Nam, sức sống bất 
diệt của dân tộc Việt Nam
"Mảnh trăng cuối rừng" đẹp như  một bài thơ  bằng văn xuôi Phong vị  lãng mạn của nó  
thấm đượm vào trong từng chi tiết nhỏ nhất của tác phẩm Như  chúng ta biết. trong văn  
học kháng chiến chống Mỹ có một nguồn cảm hứng lớn. đó là cảm hứng lãng mạn. Cảm  
hứng ấy tìm đến những vẻ đẹp lý tưởng, tìm kiếm chất thơ ngay trong đời thường, vẽ ra 
tất cả những gì mà mình mơ ước về con người và cuộc đời. Cho nên, cảm hứng lãng mạn 
như  một đôi cánh bay bổng, chắp cánh cho hiện thực, chắp cánh cho con người bay lên 
trong thế giới của mơ  ước, của khát vọng. Con người trong cảm hứng lãng mạn thường  


hiện ra với vẻ đẹp lãng mạn phi thường, lý tưởng. Một trong những đặc sắc của "Mảnh 
trăng cuối rừng" chính là vẻ đẹp lãng mạn ấy.
Trước hết chất lãng mạn hiện ra ngay trong nhan đề  của câu chuyện. Ban đầu khi mới  

được viết ra, truyện này có tên là "Mảnh trăng”, đến khi nó được in, lại trong tập ”Những  
vùng trời khác nhau", tác giả  mới chắp thêm vào hai chữ  "cuối rừng". Và chúng ta thấy 
rằng đây mới là cái tên mà tác phẩm cần phải có. Phải là "Mảnh trăng" chứ không phải là 
"vầng trăng". Vầng trăng hiện ra một hình  ảnh trăng tròn đầy, viên mãn, e rằng không 
hợp. Còn mảnh trăng gợi ra hình ảnh trăng đầu tháng mảnh mai, mới mẻ, e ấp, tinh khôi.  
Nó phù hợp với tinh thần của câu chuyện. Trước hết, nó là một ẩn dụ về nhân vật chính 
của câu chuyện là Nguyệt. Nguyệt là trăng, là một cô gái mảnh dẻ. Nó cũng phù hợp với 
tình yêu của đôi trai gái, một tình yêu vừa mới nhen nhóm, ban sơ, hứa hẹn, một ngày mai 
sẽ tròn đầy. Đồng thời, nó cũng phù hợp với chính cuộc hò hẹn của câu chuyện. Cuộc hò 
hẹn có vẻ đẹp của một mảnh trăng đầu tháng, họ tìm nhau, gặp nhau mà hoá ra chưa gặp.  
Khi câu chuyện khép lại, chúng ta tin rằng họ  vẫn còn tìm nhau trong rừng già Trường 
Sơn. Và phải là "cuối rừng" chứ không phải là đầu rừng hay giữa rừng. Cuối rừng là một 
không gian khuất lấp, quên lãng. Mảnh trăng vẫn lặng lẽ, âm thầm sáng nơi cuối rừng,  
gợi lên một sức sống bền bỉ, một vẻ đẹp mà con người cần phải tìm kiếm. Vì lẽ  đó mà 
bản thân nhan đề của câu chuyện đã đẹp như một câu thơ hàm súc. Bản thân nhan đề ấy  
cũng như một mảnh trăng treo trên bầu trời của câu chuyện, toả xuống thế giới của câu  
chuyện ánh sáng thơ mộng và trữ tình của nó
Khung cảnh của câu chuyện này cũng tràn đầy chất lãng mạn. Đó là một đêm trăng đẹp 
giữa những ngày bom đạn. Không khí của đêm trăng là một không khí thanh bình, rất phù 
hợp cho những cuộc hẹn hò đôi lứa. Xe đi giữa những vạt rừng đen sẫm, gió Tây Nam  
xào xạc trên những chỏm rừng, sương mù cứ đùn ra trắng như sữa. Thỉnh thoảng từ thung  
lũng vang lên một tiếng chim mơ  hồ. Trăng thì hiện ra, khi khuất sau đèo, khi rơi tõm 
xuống thung lũng như một trò chơi ú tim. Về đêm, trăng đứng im giữa trời, sáng trong như 
một mảnh bạc. Còn xe của Lãm thì bồng bềnh trong sương, tất cả  toát lên một vẻ  thơ 
mộng, trang trọng và huyền bí, phù hợp với việc mô tả  tình yêu thiêng liêng, thánh thiện. 


Trong đó đáng nói nhất là hình tượng trăng. Toàn bộ câu chuyện được bao bọc trong một 
thứ ánh sáng bàng bạc. Ánh trăng như một bầu khí quyển riêng bao bọc câu chuyện. Nếu 
như chúng ta làm một thử nghiệm dại dột là tước đi tất cả những câu dính dáng đến trăng  

thì câu chuyện sẽ  ra sao? Cốt truyện vẫn thế, nhân vật vẫn thế, thậm chí chủ  đề  cũng 
không có ảnh hưởng gì. Tất cả sẽ hiện ra một cách quá ư  là rõ rệt, rõ rệt đến mức trần  
trụi và chắc chắn là chất thơ  của câu chuyện đã hoàn toàn tan biến. Trăng được mô tả 
vừa sinh động, vừa giàu chất tượng trưng. Ban đầu là mảnh trăng nhợt nhạt, có lúc trăng 
còn làm cho Lãm nhầm với pháo sáng, có lúc trăng lặng lẽ, có lúc trăng tinh nghịch...  
Nhưng  nhất là lúc trăng ùa vào buồng lái hoà nhập làm một với nhân vật Nguyệt, khiến 
cho từng sợi tóc của cô đều sáng lên, khuôn mặt của cô lồng đầy bóng trăng, con đường  
trước mặt cũng thếp đầy ánh trăng. Trong khung cảnh ấy phải nói rằng trăng là cái phần 
lung linh nhất của bức tranh, cũng là phần lộng lẫy nhất của chất lãng mạn
Tuy nhiên, "Mảnh trăng cuối rừng'' là một truyện ngắn chứ  không phải là một bài thơ. 
Cho nên dù chất trữ  tình, chất thơ  bộc lộ  trong khung cảnh khá đậm, nhưng cũng chưa  
phải là yếu tố  quyết định. Chúng ta biết trung tâm của truyện ngắn là nhân vật là con 
người, cho nên, chính vẻ lãng mạn của con người mới là yếu tố quyết định chất lãng mạn 
của tác phẩm. Và tất nhiên nhân vật trung tâm của tác phẩm chính là Nguyệt
Nhân vật Nguyệt có lẽ  là nét lãng mạn nhất của câu chuyện này, Nguyễn Minh Châu đã  
có dụng ý khi miêu tả ngoại hình nhân vật Nguyệt hoàn toàn tương phản với khung cảnh  
chiến tranh lúc bấy giờ. Giữa rừng núi hoang sơ, giữa cảnh bom đạn tàn phá ác liệt, bỗng  
hiện ra một cô gái mảnh dẻ với trang phục đời thường Sự hiện diện của một người con  
gái như  thế  là một sự  lạc lõng, trớ  trêu hay là một sự  thách thức với bom đạn? Nguyệt 
được mô tả với một thân hình mảnh dẻ nhưng cứng cỏi đầy sức sống. Dáng người dong  
dỏng cao. Giọng nói trong trẻo, cứng cỏi. đôi mắt đen láy và sâu thẳm, mái tóc dày thơm 
mát và trẻ trung làm sao. đôi gót chân bóng hồng, đôi dép cao su sạch sẽ. Quần lụa chấm 
mắt cá. Tất cả  những điều đó đã làm toát lên  ở  Nguyệt một vẻ  đẹp thanh xuân Giữa  
khung cảnh chiến tranh, Nguyệt xuất hiện như đang đi đến một cuộc hẹn hò thời bình.  
Điều này đã giúp Nguyễn Minh Châu thể hiện được một điều rất sâu sắc trong sức sống  


của Nguyệt. Bom đạn không tiêu diệt được khát vọng tình yêu. Nếu như giữa những ngày 
tàn khốc, một cô gái như Nguyệt vẫn biết chăm lo được những nét đẹp thuộc vẻ nữ tính, 
thì có nghĩa là bom đạn, chết chóc đã hoàn toàn bất lực trước sức sống của con người. Họ 

vẫn ung dung sống, sống như bản thân mình, ngừng cao đầu làm người, bất chấp mọi sự 
đe doạ tàn bạo, dã man nhất.
Tuy nhiên, điều đáng nói hơn  ở  nhân vật Nguyệt, không phải là  ở  ngoại hình, mà  ở  vẻ 
đẹp trong tính cách của nhân vật này. Phải nói rằng, Nguyễn Minh Châu đã có cách kể rất  
tự  nhiên và khéo léo. Hình  ảnh Nguyệt cứ  hiện dần ra, hiện dần lên. Ban đầu. Nguyệt  
ngồi ở trong thùng xe tối om, cả Lãm và người đọc chỉ nghe thấy giọng nói của cô, nhưng  
chỉ  cần nghe giọng nói Lãm cũng đã mơ  hồ  cảm nhận được phẩm chất bên trong của  
người con gái đó. Thế  rồi Nguyệt hiện ra thật sự. và được nhà văn giới thiệu dần từng 
nét một. Nét đầu tiên mà Lãm và người đọc nhận ra  ở  Nguyệt là gót chân bóng hồng. 
Nghĩa là Nguyệt cứ hiện dần ra dưới ánh sáng và bằng ánh sáng. Thoạt đầu là dưới ánh 
sáng tù mù của ngọn đèn xe xích, rồi Nguyệt hiện dần lên dưới ánh trăng, Nguyệt chói 
sáng lên trong lửa đạn, rồi cuối cùng Nguyệt đọng lại trong ánh sáng tình yêu  ờ  trái tim  
Lãm Khi trăng đã lặn, Nguyệt quay lui trở về ngầm" Lãm vẫn cứ thấy Nguyệt đi trước xe  
mặt lòng đầy bóng trăng. Bởi vì, Nguyệt cũng là một thứ ánh sáng, ánh sáng tươi mát của 
vành trăng mà bom đạn không thể nào che khuất được. Cuối cùng, Nguyệt hiện lên trong 
tim Lãm óng ánh một tình yêu chói ngời và bất diệt. Có thể nói vẻ đẹp của Nguyệt gồm 
hai phương diện chính: một là người yêu lý tưởng,  ở  đây cô hiện ra chủ  yếu trong ánh  
trăng, hai là một chiến sĩ anh hùng, ở khía cạnh này cô hiện ra chủ yếu trong bom đạn.
Có lẽ hiếm có người con gái nào có được những phẩm chất như Nguyệt, một mình sống 
giữa đời, ra giữa trận mạc nhưng vẫn rất duyên dáng, tế nhị. Bom đạn không làm cho tính  
cách của Nguyệt bị biến dạng. Nhà văn mô tả  cách trả  lời, cách đối thoại, giao tiếp của  
Nguyệt với người lính lái xe, từ cách ngồi ý tứ đoan trang, cho đến cách dò hỏi, cách động 
viên, tất cả đều cho thấy vẻ nết na của Nguyệt. Và nhất là ở Nguyệt có một niềm tin vô 
cùng trong sáng vào cuộc đời. Nguyệt và Lãm chưa từng một lần gặp nhau. Nguyệt chỉ 
biết về Lãm qua chị  Tính và cũng chỉ  qua vài câu chuyện ít  ỏi.  Ấy thế  mà Nguyệt đã tự 


nguyện đính ước với Lăm. Suốt mấy năm liền, Lãm còn hờ hững, thế nhưng Nguyệt vẫn 
gắn bó thuỷ  chung với mối tình  ấy. Thực ra đó không hẳn là lòng chung thuỷ  mà là đức 
trung tin. Nguyệt gắn bó với Lãm như muốn giữ một tín niệm với mình. Đối với những  

người con gái như  Nguyệt, chung thuỷ với người mình yêu trước hết là chung thuỷ  với  
chính mình. Nói một cách khác, sự  bội  ước với người khác chính là sự  bội ước với bản 
thân. Cho nên, ai đã có phẩm chất  ấy thì trước sau không bao giờ  thay đổi, cho dù hoàn  
cảnh có tăm tối, nghiệt ngã và tàn bạo đến đâu. Và đây chính là điều khiến cho Lãm lạ 
lùng nhất. Và đến khi hiểu được điều này thì Lãm thấy mình là con người hạnh phúc  
nhất. Đây chính là cái mà Nguyễn Minh Châu gọi là sợi chỉ xanh óng ánh, mảnh mai của  
tâm hồn Nguyệt và của thế  hệ  trẻ  Việt Nam nói chung mà bom đạn Mỹ  không thể  nào 
chặt đứt. Chúng có thể  đánh sập được cầu Đá Xanh nhưng không thể  cắt đứt được sợi  
chỉ xanh óng ánh mỏng manh ấy. Nó thách thức cả thời gian lẫn bom đạn.
Là cô gái trẻ trung, tươi mát, Nguyệt còn là một người can đảm, kiên cường. Khi máy bay  
đến, Nguyệt dường như bộc lộ những tính cách mà chúng ta không thể ngờ lại có được ở 
một con người mảnh dẻ  nhường  ấy. Nguyệt rất am hiểu quy luật hoạt động, oanh tạc 
của máy bay địch, thông thạo từng đoạn đường, nhớ rành mạch tùng hố  bom, lúc xi nhan  
cho xe chạy, lúc nhảy phăng xuống suối cột dây tời để  kéo xe lên. Khi địch ném bom 
Nguyệt đã đẩy Lãm vào chỗ  an toàn duy nhất, còn mình thì đứng che bên ngoài. Sau đó, 
chính lúc địch ném bom Nguyệt đã lao ra cứu xe, cuối cùng Nguyệt đã bị thượng. Toàn bộ 
hành động dũng cảm, gan dạ  của Nguyệt khiến cho Lãm cảm thấy trong mình dâng lên 
một tình yêu mãnh liệt đến mê muội.
Như vậy, ở Nguyệt có một vẻ đẹp thật hoàn hảo, vẻ đẹp được lý tưởng hoá, được diễn 
tả trong cảm hứng lãng mạn bay bổng. Điều này đã làm cho mối tình của họ trong chiến  
tranh thật là rực rỡ. Cuộc hẹn hò của một đôi trai gái biến thành cuộc hiệp đồng chiến  
đấu của hai chiến sĩ. Bản tình ca đã hoà vào bản hùng ca để  ca  ngợi sức sống bất diệt 
của dân tộc này khi đối chọi với mọi thế lực ngoại xâm. Và đối với riêng Nguyễn Minh  
Châu, đây chính là viên ngọc ẩn giấu trong tâm hồn con người mà nhà văn đã nguyện tìm  
kiếm suốt cuộc đời cầm bút của mình.