Bài giảng Một số điểm quan trọng trong điều trị đau ở người lớn tuổi

ĐÀO TẠO Y KHOA LIÊN TỤC (CME) 2019
1

MỘT SỐ ĐIỂM QUAN TRỌNG
TRONG ĐIỀU TRỊ ĐAU
Ở NGƯỜI LỚN TUỔI
TS. BS. Đinh Hữu Hùng
BM Thần Kinh, Khoa Y Dược, Trường ĐHTN


NỘI DUNG TRÌNH BÀY
2

1. GÁNH NẶNG VỀ ĐAU Ở NGƯỜI LỚN TUỔI

2. MỘT SỐ ĐIỂM RẤT QUAN TRỌNG TRONG
ĐIỀU TRỊ ĐAU Ở NGƯỜI LỚN TUỔI

• Một số rào cản, thách thức thực sự
• Nguy cơ cao dễ bị các tác dụng phụ.


PHẦN THỨ 1
3

GÁNH NẶNG VỀ ĐAU Ở
NGƯỜI LỚN TUỔI


DÂN SỐ THẾ GIỚI ĐANG GIÀ HÓA
Tỷ lệ người dân ≥ 65 tuổi

4

2050
36%
2030
20%


GÁNH NẶNG CỦA ĐAU Ở NGƯỜI LỚN TUỔI
5

Tỉ lệ đau

90%


GÁNH NẶNG CỦA ĐAU Ở NGƯỜI LỚN TUỔI
6

Tỉ lệ đau
dai dẳng

80%


GÁNH NẶNG CỦA ĐAU Ở NGƯỜI LỚN TUỔI
7

Giảm chất lượng
Đau ở người

lớn tuổi

cuộc sống
Tốn kém nhiều
trong điều trị


Tàn
phế
Tăng
tử
vong

Trầm
cảm
ĐAU
DAI
DẲNG

Ăn
kém

Mất
ngủ
Té ngã

8


GÁNH NẶNG CỦA ĐAU Ở NGƯỜI LỚN TUỔI

Đau ở người lớn tuổi
Ảnh hưởng đến

Bệnh nhân

9

Gia đình

Xã hội


GÁNH NẶNG CỦA ĐAU Ở NGƯỜI LỚN TUỔI
10

Thực trạng dùng thuốc giảm đau
ở người lớn tuổi
20%

Hầu hết

111 triệu

70%

có dùng

dùng dài

đơn thuốc

có dùng

thuốc

(> 6 tháng)

có NSAIDs

NSAIDs

tại Mỹ

≥ 1 lần

hàng năm

trong tuần

giảm đau


GÁNH NẶNG CỦA ĐAU Ở NGƯỜI LỚN TUỔI
11

Gần 50% bệnh nhân chưa được chẩn đoán
và điều trị đầy đủ
Thực tế, việc kiểm soát đau còn kém

Là một thách thức lớn đối với y tế toàn cầu
Có rất nhiều rào cản và nguy cơ


MỐT SỐ CHÚ Ý TRONG ĐIỀU TRỊ (1)
12

MỘT SỐ RÀO CẢN, THÁCH THỨC
THỰC SỰ TRONG ĐIỀU TRỊ ĐAU
Ở NGƯỜI LỚN TUỔI


MỘT SỐ THÁCH THỨC TRONG ĐÁNH GIÁ ĐAU (1)
13

Nghĩ đau là
bình thường
theo tuổi

Thường giảm
cảm giác,
giác quan và
nhận thức.

Khó đánh
giá chính
xác đau.


MỘT SỐ THÁCH THỨC TRONG ĐÁNH GIÁ ĐAU (1)

14

Người lớn
tuổi hay
chịu đựng

Có xu hướng
khai triệu
chứng đau
không đầy đủ

Sợ dùng và
sợ phụ thuộc
thuốc.


MỘT SỐ THÁCH THỨC TRONG ĐÁNH GIÁ ĐAU (3)
15

Nhiều loại
đau xảy ra
cùng lúc

Bị nhiều
bệnh cùng
lúc

Dùng nhiều
thuốc

MỐT SỐ CHÚ Ý TRONG ĐIỀU TRỊ (2)
16

NGUY CƠ DỄ BỊ CÁC TÁC DỤNG PHỤ
TRONG ĐIỀU TRỊ ĐAU
Ở NGƯỜI LỚN TUỔI


NGƯỜI LỚN TUỔI
CÓ NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ

• Thay đổi về dược động

Lớn tuổi

• Nhiều bệnh lý đi kèm
• Dùng nhiều thuốc

17


NGƯỜI LỚN TUỔI
CÓ NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ

• Thay đổi về dược động

Lớn tuổi

• Nhiều bệnh lý đi kèm

• Dùng nhiều thuốc

18


NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ
Giảm chức năng gan theo tuổi
19

> 50 tuổi, khối lượng gan giảm 1% mỗi năm
> 65 tuổi, lượng máu đến gan giảm 33%

Chức năng giảm (đặc biệt: nghiện rượu, xơ gan)

Nguy hiểm với: acetaminophen, morphin,…


NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ
Giảm chức năng thận theo tuổi
20

> 40 tuổi, chức năng thân giảm 1%/năm
> 50 tuổi, hấp thu nước tự do giảm 5%/10 năm

Chức năng thận giảm

Cẩn trọng: Opioids, NSAIDs, Amitriptyline


NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ

NSAIDs ảnh hưởng đến chức năng thận
21


NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ
NSAIDs ảnh hưởng đến chức năng thận
22

Cơ chế chính của NSAIDs ảnh hưởng đến thận:
ức chế tổng hợp prostaglandin


NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ
NSAIDs ảnh hưởng đến chức năng thận
23



Không dùng NSAIDS (dù ngắn hạn) ở
người lớn tuổi:


Đái tháo đường,



Suy thận,



Có dùng thuốc có thể làm giảm chức
năng thận (lợi tiểu, ức chế men chuyển,
Beta-lactams, Aminoglycosides,...).


NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ
Thay đổi dược động học khác theo tuổi
24

Khối cơ giảm, tổng lượng nước giảm
Giảm thể tích phân bố thuốc tan trong nước

Tăng nồng độ trong máu
Cẩn trọng: morphin và hydromorphone


NGUY CƠ DỄ BỊ TÁC DỤNG PHỤ
Thay đổi dược động học khác theo tuổi
25

Giảm sản xuất protein huyết tương
Tăng phần tự do các thuốc gắn với protein

NSAIDs, morphin và thuốc chống động kinh

Cần dùng liều thấp hơn và theo dõi sát