Rủi ro từ các "siêu liên kết" trên thị trường chứng khoán

Rủi ro từ các "siêu liên kết" trên
thị trường chứng khoán
Điều gì khiến một cổ phiếu có kết quả kinh doanh ổn định, lại tăng
trần hàng chục phiên? Kết quả kinh doanh không nhiều ấn tượng,
nhưng không chỉ giúp thị giá doanh nghiệp này tăng nhanh mà
còn có thể làm thay đổi kết quả kinh doanh của các công ty khác.

Sau 31 phiên tăng điểm, trong đó có 28 phiên tăng kịch trần kể từ
ngày 7.9, thị giá cổ phiếu của công ty cổ phần Sông Đà 9.06 đã
tăng gần tám lần. Mức giá cao nhất ngày 20.10 là 135 ngàn đồng
mỗi cổ phiếu. Chuỗi tăng quá ấn tượng như vậy dù “kết quả kinh
doanh không có nhiều ấn tượng” như nhận xét của nhóm phân
tích công ty chứng khoán An Bình buộc công ty phải giải trình với
sàn Hà Nội là do hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định cũng
như sức hấp dẫn của việc phát hành thêm cổ phiếu bằng mệnh
giá cho cổ đông để tăng vốn từ 25 tỉ đồng lên 100 tỉ đồng.

Giải mã cổ phiếu tăng nóng

Theo báo cáo kết quả kinh doanh quý 2, đơn vị này đạt lợi nhuận
sau thuế là 986 triệu đồng. Luỹ kế lợi nhuận sau thuế nửa năm
2009 là 1,45 tỉ đồng trên tổng vốn điều lệ 25 tỉ đồng.

Nếu đọc báo cáo kết quả kinh doanh quý 3 thì khó có thể đánh
giá hoạt động sản xuất kinh doanh ổn định như giải trình của lãnh
đạo Sông Đà 9.06. Doanh thu quý 3 đạt 3,241 tỉ đồng, chỉ bằng
25% doanh thu của quý trước. Tuy doanh thu giảm, nhưng lợi
nhuận sau thuế lại tăng chủ yếu do doanh thu tài chính mang lại.
Trong quý 3, công ty trực thuộc tổng công ty Sông Đà này có
doanh thu tài chính lên tới 4,112 tỉ đồng, tăng gấp tám lần con số
tương ứng của quý 2. Nhờ vậy, tổng lợi nhuận sau thuế của ba

quý đạt 5,537 tỉ đồng.

Theo thông tin do sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội công bố,
Sông Đà 9.06 đăng ký bán 157 ngàn cổ phiếu của công ty Sông
Đà 9, công ty mẹ của Sông Đà 9.06, trong khoảng thời gian từ
20.8 tới 30.8. Với mức giá thấp nhất trong giai đoạn này, thì đơn
vị này cũng thu về hơn bốn tỉ đồng. Điều này có thể lý giải lợi
nhuận đột biến của Sông Đà 9.06 là từ bán cổ phần của công ty
Sông Đà 9.

Sông Đà 9.01 (mã S91), một công ty con của Sông Đà 9, cũng
đăng ký bán hơn 250 ngàn cổ phiếu của công ty mẹ trong quý 4.
Đáng chú ý, là tổng lợi nhuận sau thuế trong ba quý gần đây của
công ty Sông Đà 9.01 là 1,6 tỉ đồng, trong đó có 1,4 tỉ đồng từ thu
nhập bất thường, mà theo một kế toán có thâm niên, khoảng này
có thể đến từ thanh lý tài sản. Việc bán cổ phiếu công ty mẹ thực
hiện từ cuối tháng 9, nếu thành công, sẽ giúp công ty con có trụ
sở ở Pleiku này có kết quả kinh doanh khả quan hơn trong quý 4.
S91 cũng có chuỗi tăng giá ấn tượng bắt đầu từ ngày 8.9 kéo dài
tới ngày 19.10, khiến thị giá cổ phiếu đã tăng 4,5 lần.

Sau khi các công ty con thu lợi nhuận từ bán cổ phiếu, Sông Đà 9
cho biết, họ sẽ bán cổ phiếu từ các công ty con kể trên trong thời
gian tới.

Những siêu liên kết

Hiện tượng sở hữu chéo trong các tập đoàn như kiểu Sông Đà 9
và các công ty con Sông Đà 9.06 hay Sông Đà 9.01 không phải là
hiếm. Trên sàn TP.HCM, có mối tay ba giữa công ty Đầu tư hạ

tầng kỹ thuật TP.HCM (CII), cơ khí Lữ Gia (LGC) và công ty cổ
phần Năm Bảy Bảy (NBB). Theo công bố của CII, đến đầu tháng
6 năm nay, đơn vị này nắm giữ hơn 750 ngàn cổ phiếu của NBB
và 2,9 triệu cổ phiếu của LGC. Thời điểm này đầu tư NBB sở hữu
20.000 cổ phiếu của CII.

Từ ngày 12.3, sau 15 phiên kể từ khi NBB lên sàn, CII đã thực
hiện mua thêm 180 ngàn cổ phiếu của đơn vị này. Trong giai