Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính: Chương 3 - ThS. Đoàn Thị Thu Trang

Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

CHƯƠNG 3
PHƯƠNG PHÁP KỸ THUẬT SỬ
DỤNG CHỦ YẾU TRONG PHÂN
TÍCH BCTC

NỘI DUNG

1

PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH

2

PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH NHÂN TỐ

3

PHƯƠNG PHÁP HỒI QUY

2

1 PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH

1.1. KHÁI NIỆM:


Phương pháp so sánh l à phương pháp

xem xét một chỉ tiêu phân tích bằng
cách dựa trên việc so sánh với một chỉ
tiêu cơ sở.

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

1


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

1 PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH

1.2. NGUYÊN TẮC SO SÁNH
u Lựa chọn gốc so sánh :
- Tài liệu năm trước  xu hướng phát triển
của các chỉ tiêu
- Mục tiêu dự kiến  thực hiện KH, dự toán,
định mức
- Chỉ tiêu TB ngành, khu vực KD… khẳng
định vị trí DN

1 PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH

1.2. NGUYÊN TẮC SO SÁNH
 Điều kiện có thể so sánh được :
- Về mặt thời gian :
thống nhất

Nội dung kinh tế
P2 tính toán chỉ tiêu
Đơn vị tính

- Về mặt không gian : cùng quy mô & điều
kiện kinh doanh

1 PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH

1.2. NGUYÊN TẮC SO SÁNH
 Các dạng so sánh :
- Phương pháp so sánh số tuyệt đối
- Phương pháp so sánh số tương đối

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

2


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TUYỆT ĐỐI
Là so sánh mức độ đạt được của chỉ tiêu
kinh tế ở những khoảng thời gian khác nhau,
không gian khác nhau, so sánh mức độ thực
tế đã đạt được so chỉ tiêu gốc => thấy được
mức độ hoàn thành kế hoạch, sự biến động

về quy mô, khối lượng của các chỉ tiêu

PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TUYỆT ĐỐI

∆A = A 1 – A 0
=> thấy được mức độ hoàn thành kế hoạch,
sự biến động về quy mô, khối lượng của
các chỉ tiêu

PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI

∆A = A 1 /A0 *100 (%)
=> thấy được tỷ lệ phần trăm so với chỉ tiêu
gốc, hoặc tốc độ tăng trưởng

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

3


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI
a) Số tương đối nhiệm vụ kế hoạch
Số tương đối
nhiệm vụ kế
hoạch

=

Mức độ cần đạt theo kế hoạch
Mức độ thực tế đạt được ở kỳ trước

b) Số tương đối hoàn thành kế hoạch
Số tương đối
Mức độ thực tế đạt được trong kỳ
hoàn thành kế =
Mức độ cần đạt theo kế hoạch trong kỳ
hoạch

PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI
c) Số tương đối kết cấu
Số tương đối
kết cấu

=

Mức độ đạt được của bộ phận
Mức độ đạt được của tổng thể

b) Số tương đối động thái
Mức độ kỳ nghiên cứu
Số tương đối
=
động thái
Mức độ kỳ gốc

PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI

VÍ DỤ:
Khoản mục

Năm 2008 năm 2009 Năm 2009
(KH)

Doanh thu

500.000.000 700.000.000 650.000.000

Giá vốn

400.000.000 560.000.000 530.000.000

Lãi gộp

100.000.000 140.000.000 120.000.000

Chi phí hoạt động

60.000.000

84.000.000

78.600.000

Lợi nhuận

40.000.000

56.000.000

41.400.000

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

4


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP SO SÁNH SỐ TƯƠNG ĐỐI
VÍ DỤ:
1.

Tính số tương đối nhiệm vụ kế hoạch.

2.

Tính số tương đối ho àn thành kế hoạch.

3.

Phân tích tình hình kinh doanh của công ty
năm 2009 so năm 2008.

2 PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH NHÂN TỐ

1.1. KHÁI NIỆM:
Phương pháp phân tích mức độ ảnh



hưởng các nhân tố đến hiện tượng
kinh tế cần phân tích trong báo cáo t ài
chính

2

PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH NHÂN TỐ






Phương
Phương
Phương
Phương

pháp
pháp
pháp
pháp

thay th ế liên hoàn
số chênh lệch

hiệu số phần trăm
liên h ệ cân đối

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

5


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Giả định chỉ tiêu Q chịu ảnh hưởng của 4 nhân tố a,
b, c, d, chúng có mối liên hệ với nhau v à đã được
sắp xếp theo trình tự từ lượng đến chất bằng công
thức sau:

Q= a *b*c*d

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Gọi Q 1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
Q 0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 :

Q1 – Q0 = ∆Q

Bước 2 : Thiết lập
Kỳ phân tích : Q 1 = a1 × b1 × c1 × d1
Kỳ gốc
: Q 0 = a 0 × b0 × c0 × d0

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Bước 3 : Lần lượt thay thế các nhân tố kỳ
phân tích vào kỳ gốc theo trình tự đã sắp
xếp ở bước 2
Thế lần 1 : a1 × b0 × c0 × d0
Thế lần 2 : a 1 × b1 × c0 × d0
Thế lần 3 : a 1 × b1 × c1 × d0
Thế lần 4 : a 1 × b1 × c1 × d1

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

6


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
Bước 4 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến
đối tượng phân tích : Thế lần sau – Thế lần trước
Mức ảnh hưởng của nhân tố a : a 1b0c0d0 – a0b0c0do

Mức ảnh hưởng của nhân tố b : a 1b1c0d0 – a1b0c0d0
Mức ảnh hưởng của nhân tố c : a 1b1c1d0 – a1b1c0d0
Mức ảnh hưởng của nhân tố d : a 1b1c1d1 – a1b1c1d0
Tổng cộng các vế : ∆ a + ∆b + ∆c + ∆d = Q1 – Q0 = ∆Q

Bước 5 : Nhận xét

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
VÍ DỤ:

Khoản mục
Doanh thu bán h àng
Khối lượng hàng bán
Đơn giá bán

Năm
2008
1.400.000
7000
200

Năm
2009
1.497.600
7800
192

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
VÍ DỤ: (tt)
Yêu cầu: Phân tích nhân tố tác động đến
doanh thu bán h àng của doanh nghiệp

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

7


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Giả định chỉ tiêu Q chịu ảnh hưởng của 3 nhân tố a,
b, c, chúng có mối liên hệ với nhau v à đã được sắp
xếp theo trình tự từ lượng đến chất bằng công thức
sau:

Q= a/b *c

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Gọi Q 1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
Q 0 : Chỉ tiêu kỳ gốc

Bước 1 :

Q1 – Q0 = ∆Q

Bước 2 : Thiết lập
Kỳ phân tích : Q 1 = a1 /b1 × c1
Kỳ gốc
: Q 0 = a0 /b0 × c0

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Bước 3 : Lần lượt thay thế các nhân tố kỳ
phân tích vào kỳ gốc theo trình tự đã sắp
xếp ở bước 2
Thế lần 1 : a1 / b0 × c0
Thế lần 2 : a 1 / b1 × c0
Thế lần 3 : a 1 / b1 × c1

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

8


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN
Bước 4 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng

nhân tố đến đối tượng phân tích : Thế lần sau –
Thế lần trước
Mức ảnh hưởng của nhân tố a : a 1/b0c0 – a0/b0c0
Mức ảnh hưởng của nhân tố b : a 1/b1c0 – a1/b0c0
Mức ảnh hưởng của nhân tố c : a 1/b1c1 – a1/b1c0
Tổng cộng các vế : ∆ a + ∆b + ∆c = Q1 – Q 0 = ∆Q
Bước 5 : Nhận xét

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Khoản mục
Doanh thu

Năm 2008 Năm 2009
50.000.000

59.400.000

Năng suất lđ bình quân

1.000.000

1.080.000

Lương bình quân

5.000.000

6.000.000

Quỹ tiền lương

250.000.000 330.000.000

PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ LIÊN HOÀN

b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
VÍ DỤ: (tt)
Yêu cầu: Phân tích nhân tố tác động đến Qũy
tiền lương của doanh nghiệp

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

9


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH

a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Giả định chỉ tiêu Q chịu ảnh hưởng của 4 nhân tố a,
b, c, d, chúng có mối liên hệ với nhau v à đã được
sắp xếp theo trình tự từ lượng đến chất bằng công
thức sau:

Q= a *b*c*d

PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH

a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Gọi Q 1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
Q 0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 :

Q1 – Q0 = ∆Q

Bước 2 : Thiết lập
Kỳ phân tích : Q 1 = a1 × b1 × c1 × d1
Kỳ gốc
: Q 0 = a 0 × b0 × c0 × d0

PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH

a) CÁC NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG TÍCH
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng
nhân tố đến đối tượng phân tích :
Mức ảnh hưởng của nhân tố a = (a 1 – a0)b0c0d0
Mức ảnh hưởng của nhân tố b = a 1 (b1 – b0)c0d0
Mức ảnh hưởng của nhân tố c = a 1b1 (c1 – c0)d0
Mức ảnh hưởng của nhân tố d = a 1b1c1 (d1 – d0)
Tổng cộng ∆ a + ∆b + ∆c + ∆d = Q1 – Q 0 = ∆Q

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

10

Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH

b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Giả định chỉ tiêu Q chịu ảnh hưởng của 3 nhân tố a,
b, c, chúng có mối liên hệ với nhau v à đã được sắp
xếp theo trình tự từ lượng đến chất bằng công thức
sau:

Q= a/b *c

PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH

b) NHÂN TỐ QUAN HỆ DẠNG THƯƠNG
Gọi Q 1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
Q 0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 :

Q1 – Q0 = ∆Q

Bước 2 : Thiết lập
Kỳ phân tích : Q 1 = a1/b1 × c1
Kỳ gốc
: Q 0 = a0/b0 × c0

PHƯƠNG PHÁP SỐ CHÊNH LỆCH

Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng
nhân tố đến đối tượng phân tích:
Mức ảnh hưởng của nhân tố a =

a1  a 0
 c0
b0
1

1 

Mức ảnh hưởng của nhân tố b = a1   b  b   c 0
0 
 1
Mức ảnh hưởng của nhân tố c =
Tổng cộng:

a1
 c 1  c 0
b1



a  b  c  Q

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

11

Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP HIỆU SỐ PHẦN TRĂM
Gọi Q 1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
Q 0 : Chỉ tiêu kỳ gốc
Bước 1 :

Q1 – Q0 = ∆Q

Bước 2 : Thiết lập
Kỳ phân tích : Q 1 = a1 × b1 × c1
Kỳ gốc
: Q 0 = a 0 × b0 × c0

PHƯƠNG PHÁP HIỆU SỐ PHẦN TRĂM
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng các nhân tố:
Mức ảnh hưởng của nhân tố a

a

  1  100 %  100 %   Q 0
 a0


PHƯƠNG PHÁP HIỆU SỐ PHẦN TRĂM
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng các nhân tố:
Mức ảnh hưởng của nhân tố b

 ab

a
  1 1  100 %  1  100 %   Q0
a0
 a0 b0


ThS. Đoàn Thị Thu Trang

12


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP HIỆU SỐ PHẦN TRĂM
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng các nhân tố:
Mức ảnh hưởng của nhân tố c

 abc

ab
  1 1 1  100 %  1 1  100 %   Q0
a 0 b0
 a 0 b0 c 0


PHƯƠNG PHÁP LIÊN HỆ CÂN ĐỐI



Là phương pháp dùng để phân tích mức độ ảnh
hưởng của các nhân tố m à giữa chúng sẵn có mối
liên hệ cân đối và chúng là những nhân tố độc lập.



Những liên hệ cân đối thường gặp trong phân tích t ài
sản, nguồn vốn, cân đối h àng tồn kho,…

PHƯƠNG PHÁP LIÊN HỆ CÂN ĐỐI
Bước 1: Xác định mối liên hệ cân đối:
Giả sử:

Q  abc
Q1 : Chỉ tiêu kỳ phân tích
Q0 : Chỉ tiêu kỳ gốc

Bước 2 :

Q1 – Q0 = ∆Q

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

13


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

PHƯƠNG PHÁP LIÊN HỆ CÂN ĐỐI
Bước 3 : Xác định mức độ ảnh hưởng của từng
nhân tố đến đối tượng phân tích
Mức ảnh hưởng của nhân tố a :

a  a1  a0

Mức ảnh hưởng của nhân tố b :

 b  b1  b0

Mức ảnh hưởng của nhân tố c :

c  c1  c0

Bước 4: Tổng hợp các nhân tố ảnh hưởng

 Q  a  b  c

3

PHÂN TÍCH DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG
TRÌNH HỒI QUY

3.1. Phân tích dự báo bằng phương trình hồi
quy đơn biến.
3.2. Phân tích dự báo bằng phương trình hồi
quy đa biến

3.1. PHÂN TÍCH DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG
TRÌNH HỒI QUY ĐƠN BIẾN
a) KHÁI NIỆM:
Là phương pháp xem xét mối quan hệ tuyến tính
giữa một biến kết quả và một biến giải thích
Phương trình tổng quát:

y  ax  b

b) PHƯƠNG PHÁP HỒI QUY ĐƠN BIẾN:
•

Phương pháp cực đại – cực tiểu

•

Phương pháp đồ thị phân tán

•

Phương pháp bình phương bé nhất

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

14


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

Phương pháp cực đại – cực tiểu
KHÁI NIỆM: Là phương pháp phân tích chi phí hỗn
hợp dựa trên cở sở khảo sát chi phí hỗn hợp ở mức
cao nhất và ở mức thấp nhất.
ƯU ĐIỂM: Đơn giản, dễ tính toán.
NHƯỢC ĐIỂM: Độ chính xác thấp ( do tính đại diện
không cao)

Phương pháp cực đại – cực tiểu
Bước 1: Khảo sát chi phí hỗn hợp ở nhiều cường độ
khác nhau.
Bước 2: Chọn 2 điểm có cường độ hoạt động thấp
nhất M(x M, yM) và cao nhất N(x N, yN).
Bước 3: Kẻ đường thẳng đi qua 2 điểm M, N

Phương pháp đồ thị phân tán
KHÁI NIỆM: Là phương pháp phân tích chi phí hỗn
hợp thông qua việc quan sát v à dùng đồ thị biểu diễn
tất cả các điểm với chi phí v à cường độ tương ứng.
Sau đó kẻ một đường thẳng sao cho chúng đi qua
nhiều điểm nhất.
ƯU ĐIỂM: Đơn giản
NHƯỢC ĐIỂM: Độ chính xác thấp(dựa v ào quan sát)

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

15

Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

Phương pháp đồ thị phân tán
Bước 1: Khảo sát chi phí hỗn hợp ở nhiều cường độ
khác nhau.
Bước 2: Biểu diễn tất cả các điểm khảo sát lên đồ thị
Bước 3: Kẻ đường thẳng đi qua nhiều điểm nhất

Phương pháp bình phương bé nhất
KHÁI NIỆM: Là phương pháp xác định đường hồi
quy sao cho tổng bình phương về chi phí từ các điểm
về đường hồi quy l à bé nhất
ƯU ĐIỂM: Độ chính xác cao hơn phương pháp cực
đại – cực tiểu và phương pháp đồ thị phân tán
NHƯỢC ĐIỂM: Phức tạp hơn phương pháp cực đại
– cực tiểu và phương pháp đồ thị phân tán

Phương pháp bình phương bé nhất
Bước 1: Khảo sát chi phí hỗn hợp ở nhiều cường độ
khác nhau.
Bước 2: Xác định

n ,  x ,  x 2 ,  y , xy

Bước 3: Giải hệ phương trình sau xác định a, b.
a x2  b x 

a  x  nb   y

ThS. Đoàn Thị Thu Trang



xy

16


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

3.1. PHÂN TÍCH DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG
TRÌNH HỒI QUY ĐA BIẾN
a) KHÁI NIỆM:
Là phương pháp xem xét mối quan hệ tuyến tính
giữa một biến kết quả và nhiều biến giải thích
Phương trình tổng quát:

y  a 0  a1 x1  a 2 x 2  a 3 x 3  ...  a n x n  e

3.1. PHÂN TÍCH DỰ BÁO BẰNG PHƯƠNG
TRÌNH HỒI QUY ĐA BIẾN

Bước 1: Khảo sát dữ liệu lịch sữ các biến
y, x 1 x2 ,…, xn
Bước 2: Sử dụng thuật toán đi tìm các thông số

a 0, a1 a2,…, an
Bước 3: Xây dựng phương trình hồi quy

51

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

17


Bài giảng Phân tích báo cáo tài chính

6/8/2018

Kết thúc chương 3

ThS. Đoàn Thị Thu Trang

18