SKKN: Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (933.24 KB, 24 trang )
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
MỤC LỤC
Trang
1. MỞ ĐẦU
2
1.1. Lý do chọn đề tài.
2
1.2. Mục đích nghiên cứu.
2
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
3
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
3
1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
3
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận của vấn đề
2.1.1. Về mặt lí luận
4
4
4
2.1.2. Về mặt thực tiễn
4
2.2. Thực trạng của vấn đề.
4
2.2.1. Thuận lợi
4
2.2.2. Khó khăn.
5
2.3. Mục đích yêu câu
6
2.3.1. Các biện pháp để tiến hành giải quyết vấn đề.
7
2.3.2. Phương pháp sử dụng tranh ảnh
7
2.3.3. Phương pháp nghe nhạc
10
2.3.4. Phương pháp kể chuyện
11
2.3.5. Phương pháp thực hành – luyện tập
12
2.3.6. Phương pháp dùng lời
13
2.3.7. Phối hợp chặt chẽ các phương pháp trong tiết dạy
2.4. Kết quả đạt được
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
13
15
16
3.1. Kết luận
16
3.2. Kiến nghị
17
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
19
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 1 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
1. MỞ ĐẦU
1.1.Lí do chọn đề tài:
Âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả để thực hiện
nhiệm vụ giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ cho học sinh. Thông qua
những phương tiện của nghệ thuật âm nhạc để bồi dưỡng khả năng nhận
thức, phát triển tư duy sáng tạo, góp phần quan trọng trong việc hình thành
nhân cách toàn diện của con người mới: ĐứcTríThểMĩ.
Nhưng với cơ sở vật chất kĩ thuật còn nghèo nàn, thiết bị dạy học
môn âm nhạc ở các trường THCS còn quá ít, trong khi muốn dạy được tốt
phân môn ÂNTT đòi hỏi cần rất nhiều yếu tố như: đàn, băng đĩa nhạc, máy
nghe, hình ảnh các nhạc sĩ, một số tác phẩm tiêu biểu …vv. Dẫn đến tiết
học sơ sài, qua loa, thậm chí là dạy chay.
Thêm vào đó học sinh chỉ thích học hát chứ chưa thấy được tầm
quan trọng của phân môn âm nhạc thường thức. Vì vậy vấn đề đặt ra là
làm sao để tạo hứng thú cho các em yêu thích những tiết có phần âm nhạc
thường thức,tránh dẫn đến tình trạng tiết học nhàm chán, học sinh không
hiểu nắm được nội dung của bài học.
Chính vì vậy tôi chọn đề tài: phương pháp để dạy và học tốt phân
môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS.
1.2.Mục đích nghiên cứu:
Tìm hiểu chương trình phân môn Âm nhạc thường thức ở trường
THCS.
Tìm hiểu các phương pháp dạy học tích cực.
Nắm bắt được khả năng kiến thức và mức độ tiếp thu nhận biết
của học sinh.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 2 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Ứng dụng đồ dùng dạy học, công nghệ thông tin trong giảng dạy
phân môn Âm nhạc thường thức.
Đưa ra những đề xuất về việc nâng cao hiệu quả trong việc giảng
dạy môn âm nhạc, đặc biệt là phân môn Âm nhạc thường thức.
1.3.Đối tượng nghiên cứu:
Tất cả học sinh khối 6, 7, 8, 9 tại trường THCS Nâm N’Đỉr
xã Nâm N’Đir – Krông Nô.
Ứng dụng trong tất cả các dạng bài có phân môn Âm nhạc thường
thức.
1.4.Phương pháp nghiên cứu:
Phương pháp quan sát: Thu thập thông tin liên quan đến đề tài ( Các
em học sinh trong lớp học và các khối.
Phương pháp điều tra: Tìm hiểu các em học sinh có liên quan đến
đề tài. Học sinh có thích thú tiếp thu kiên thức bài học và thích phân môn
âm nhạc thường thức hay không? đã học và tiếp thu như thế nào? Mức độ
thành công và bài học rút ra như thế nào?
Phương pháp tổng hợp tài liệu: Là phương pháp thu thập thông tin
dựa trên những câu trả lời trong các tiết học và nội dung của bài học.
Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Là phương pháp kết hợp lý
luận với thực tiễn tại trường, đem lý luận áp dụng vào thực tiễn để giúp
cho công tác giảng dạy phân môn âm nhạc thường thức và bộ môn âm nhạc
ngày càng tốt hơn.
1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở
trường THCS. Từ năm học 2014 2015 đến năm học 2015 – 2016.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 3 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
2. NỘI DUNG:
2.1. Cơ sở lí luận của vấn đề:
2.1.1 Về mặt lí luận:
Để phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh và
để giờ học âm nhạc thường thức đạt kết quả tốt cần đổi mới và áp dụng
một số phương pháp dạy học tích cực tạo hứng thú cho học sinh, cụ thể:
việc ứng dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, sử dụng thành thạo đồ
dung dạy học, tư liệu bài học sinh động, cuốn hút sự say mê hứng thú của
học sinh vào môn học.
2.1.2. Về mặt thực tiễn:
Trên cơ sở mục tiêu cụ thể của phân môn âm nhạc thường thức
cấp THCS đã xác định ở trên, Kết hợp tình hình thực tế giảng dạy bộ môn
âm nhạc ở cơ sở trường học, các điều kiện thiết yếu phục vụ cho công tác
giảng dạy (cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng dạy học,
phương tiện nghe nhìn…..) và trình độ dân trí ở địa phương trên địa bàn
trường đóng. Đòi hỏi người giáo viên giảng dạy phải linh hoạt, sáng tạo,
chủ động, phối hợp hài hòa giữa các nhóm phương pháp giảng dạy để hoàn
thành bài giảng một cách hiệu quả nhất. Giúp học sinh có nhận thức sâu
sắc về phân môn âm nhạc thường thức và có dấu ấn tạo được khung
chương trình cần giới thiệu: Giới thiệu một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu;
một số loại nhạc cụ dân tộc và nhạc cụ phương tây; sơ lược về dân ca
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 4 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Việt Nam; Đôi nét về âm nhạc thiếu nhi Việt Nam …v…v. Vì vậy việc
dạy phân môn âm nhạc thường thức ở trường THCS làm cho các em yêu
thích nghệ thuật âm nhạc, hình thành cho các em học sinh tâm hồn trong
sáng, có thị yếu âm nhạc lành mạnh, lòng khát khao sáng tạo, giàu tình cảm
sống vui tươi tạo điều kiện để các em hoàn chỉnh và cân đối về tâm hồn,
trí tuệ và thể chất làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trò.
2.2.Thực trạng của vấn đề:
2.2.1. Thuận lợi:
Học sinh phần lớn là người dân tộc Dao, lại ở nông thôn nên các em
ngoan hiền, thật thà lại cũng thích học môn Âm nhạc. Và đây là một môn
dễ đem lại cho các em những cung bậc tình cảm khác nhau, giúp các em
thêm yêu mến mái trường, thầy cô giáo, bạn bè và yêu quý cuộc sống, giải
toả tâm lý căng thẳng sau những giờ học các môn khác có nhiều áp lực.
Nhà trường và BGH luôn quan tâm thường xuyên đến việc dạy và
học. Thường xuyên tổ chức các hoạt động Văn nghệ lồng ghép trong các
hoạt động của nhà trường và các tổ chức khác.
Nhà trường kết nối mạng Internet để giáo viên và học sinh có điều
kiện tìm tòi các tư liệu giáo dục nhằm phục vụ cho việc dạy và học.
Giáo viên được dạy đúng chuyên môn đã được đào tạo, được học
sinh yêu thích bộ môn Âm nhạc, được tìm tòi nghiên cứu những phương
pháp mới để giờ dạy đạt kết quả tốt.
2.2.2. Khó khăn:
Trường THCS Nâm N’đir cơ sở vật chất chưa đầy đủ. Xã còn
nhiều khó khăn còn nhiều học sinh có hoàn cảnh nghèo, đa phần là học sinh
người dân tộc là nhiều, bố mẹ các em chủ yếu làm nghề nông nên việc
quan tâm đến việc học của con cái chưa thực sự tốt, còn nhiều khó khăn,
trình độ dân trí còn thấp, đường xá đi lại còn khó khăn và xa trường. Có
nhiều học sinh Thuộc hộ nghèo, có khi còn chưa đủ điều kiện chứ đừng
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 5 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
nói đến việc các em được tạo điều kiện về trang thiết bị phục vụ cho việc
học, nhất là đối với môn học mình yêu thích. Do nhiều yếu tố tác động nên
các em chưa được làm quen với phân môn âm nhạc thường thức ở cấp
dưới đến khi lên lớp trên các em cảm thấy bỡ ngỡ với phân môn này, nhiều
tiết dạy giáo viên chưa thật sự tìm tòi hết kiến thức cho tiết dạy nội dung
bài dạy còn khô khan chưa thật sự sinh động và thu hút học sinh. Phần nữa
là vì các bậc phụ huynh cho rằng Âm nhạc là môn phụ nên thích thì học cho
vui không thì thôi, chỉ nên chú trọng vào những môn chính như:
Văn,Toán,Anh văn….v…v.
Trường cơ sở vật chất còn thiếu, thiết bị dạy học còn thiếu, chưa
có tranh ảnh, để phục vụ cho việc giảng dạy.
Tư liệu và sách tham khảo cho bộ môn hầu như chưa có, tất cả
giáo viên phải tự tìm, tự sưu tầm dẫn đến mất nhiều thời gian ảnh hưởng
đến giờ dạy. Bên cạnh đó giờ dạy âm nhạc còn quá ít (1tiết/tuần/lớp) dẫn
đến hiệu quả và chất lượng bộ môn chưa cao.
* Số liệu thống kê:
Đầu năm học 20142015 , tôi đã tiến hành điều tra khảo sát chất
lượng môn âm nhạc của học sinh các khối trong trường THCS Nâm N’Đir.
Kết quả đạt được như sau:
Khố
i
6
7
8
9
Đạt
Số HS
SL
%
150
146
129
126
145
140
125
123
96.6
95,9
96,9
97.6
Chưa đạt
SL
%
05
6
4
3
3.4
4.1
3.1
2.4
Từ kết quả khảo sát cho thấy việc việc tiếp thu các kiến thức âm nhạc và
sự yêu thích phân môn âm nhạc thường thức của các em học sinh là chưa
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 6 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
cao. Vì vậy tôi nghiên cứu và đề xuất đề tài sau “ Phương pháp để dạy và
học tốt phân môn âm nhạc thường thức chất trong trường THCS”
2.3.Mục đích yêu cầu:
Đối với học sinh đòi hỏi phải nắm được tác giả, tác phẩm tiêu
biểu; nhận biết được một số loại nhạc cụ dân tộc phổ biến; nắm được
một vài nhạc cụ Phương tây; vài nét về âm nhạc thiếu nhi; các thể loại
nhạc đàn, nhạc hát….
Đối với giáo viên phải sử dụng đồ dùng dạy học sinh động; tìm tòi
nhiều tư liệu phong phú; sử dụng đàn thuần thục; sưu tầm nhiều trò chơi
hay, hấp dẫn tạo hứng thú cho tiết học.
Vậy để làm tốt vai trò truyền đạt, điều khiển trong dạy học người giáo
viên cần sử dụng phương pháp dạy học như thế nào để phát huy được tính
tích cực, chủ động sáng tạo của học sinh. Và để có giờ học đạt kết quả tốt
giáo viên cần kết hợp các phương pháp dạy học khác nhau cho phù hợp với
từng hoàn cảnh từng đối tượng. Sau đây là một vài phương pháp đã được
vận dụng và bước đầu đã có kết quả.
2.3.1.Các biện pháp để tiến hành giải quyết vấn đề:
Phương pháp là gì? Nói chung, người ta hiểu phương pháp là “cách
thức”, là “con đường”, là “cách đi”, “phương sách”, “phương thức” để giải
quyết một vấn đề đặt ra. Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về phương
pháp, nhưng đều chung một ý lớn: Đó là cách thức đạt đến mục đích, mục
tiêu giải quyết một công việc, học tập tìm hiểu một vấn đề.
Dạy học là một công việc, do vậy cần phải có phương pháp. Các nhà
lí luận giáo dục thường nói: “Phương pháp dạy học là một trong những
yếu tố quan trọng của quá trình dạy học”. Thực vậy, cùng một nội dung
nhưng học sinh học tập hứng thú, say mê, tích cực hoặc uể oải, chán nản là
do phương pháp dạy học. Có bài dạy để lại ấn tượng sâu sắc và khơi dậy
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 7 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
ở học sinh những sáng tạo, tiếp thu và ngược lại. Đó cũng là do phương
pháp.
Nội dung dạy học âm nhạc cơ bản đã được quy định trong chương
trình và sách giáo khoa, còn phương pháp dạy học lại phụ thuộc vào khả
năng của thầy cô và các điều kiện dạy học cụ thể.
Trong phương pháp dạy học âm nhạc nói chung và trong phương
pháp dạy phân môn Âm nhạc thường thức nói riêng cũng vẫn còn nhiều
vấn đề đang được trao đổi. Bởi vậy, khi học tập nghiên cứu về phương
pháp cần hết sức tránh xu hướng “tuyệt đối hóa”. Đây chỉ là một vài
phương pháp mà tôi cho rằng sẽ đem lại sự đổi mới môn học.
2.3.2.Phương pháp sử dụng tranh ảnh:
Khi bắt đầu dạy học phải xuất phát từ trực quan sinh động để đi đến
trừu tượng từ đó hình thành kiến thức.Vì vậy việc tạo màu sắc cho hình
ảnh sẽ tạo cho các em cảm giác thích thú, dần cuốn hút các em vào bài học
ngay từ những hình ảnh đầu tiên.
Nếu có thể làm được thì nên dùng tranh ảnh để kể về cuộc đời của
các nhạc sĩ từ nhỏ đến khi trưởng thành; dùng tranh ảnh tường thuật lại
hoàn cảnh ra đời các tác phẩm tiêu biểu….các hình ảnh nhạc cụ; các thể
loại đàn; các hình ảnh minh họa các thể loại âm nhạc…
Ví dụ : Tiết 14 lớp 6 và tiết 13 lớp 8 – Âm nhạc thường thức : sơ lược về
một số nhạc cụ dân tộc phổ biến và một số nhạc cụ dân tộc. Ta có thể đưa
một số hình ảnh nhạc cụ dân tộc và cách chơi nhạc cụ cho học sinh quan
sát .
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 8 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Sáo Trống cơm
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 9 Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Đàn bầu Cồng Chiêng
Đàn đá Đàn tranh
Đàn Nhị
Nói cách khác phương pháp này giúp học sinh hình thành mẫu tư duy
qua đó phát triển trí tuệ, đặc điểm nổi bật cơ bản của phương pháp này là
thông báo tái hiện có tính chất diễn giải nội dung bài học và tính chất tái
hiện sau khi lĩnh hội của học sinh.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 10 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Trong giảng dạy môn âm nhạc ngoài phương pháp sử dụng tranh ảnh
còn cần rèn cho học sinh kĩ năng nghe và cảm thụ âm nhạc, đây cũng là
phương pháp cơ bản trong việc thực hiện mục tiêu bài học.
2.3.3.Phương pháp nghe nhạc:
Có thể khẳng định rằng trong môn âm nhạc thì phương pháp nghe
nhạc là một phần tất yếu của tiết học, tùy từng hoàn cảnh, điều kiện cụ
thể mà cho học sinh nghe nhạc bằng nhiều hình thức khác nhau:
+ Nghe băng đĩa:
Trong hoạt động âm nhạc xúc cảm là điều cực kì quan trọng, yếu tố sôi
động, hào hứng và lý thú sẽ làm nên điều kì diệu. Sử dụng phương pháp
này sẽ giúp các em học sinh tiếp thu bài tốt, tiết học đạt kết quả cao. Bởi
lời ca, tiếng hát kết hợp với phần nhạc cụ phối khí sẽ giúp các em cảm
nhận sâu sắc hơn về nội dung bài hát, kích thích khả năng âm nhạc vốn có
của học sinh.
+ Giáo viên hát:
Không ai có thể phủ nhận một điều đó là nghe và thấy trực tiếp bao
giờ cũng thú vị hơn là gián tiếp. Dù giọng hát của giáo viên hay hoặc có thể
chưa được hay nhưng điều này sẽ đem lại cho các em cảm giác gần gũi và
yêu thích phân môn này. Nhưng đôi khi vì điều kiện sức khỏe không cho
phép thì giáo viên có thể sử dụng các hình thức nghe nhạc khác.
+ Học sinh hát:
Thực tế một số học sinh rất thích hát, các bạn trong lớp cũng rất
muốn được nghe bạn mình hát. Vì vậy giáo viên nên khuyến khích các em
tự thể hiện những ca khúc thiếu nhi của các nhạc sĩ, kết hợp các động tác
múa phụ họa đơn giản. Từ đó tạo hứng thú cho những học sinh nhút nhát,
khiến các em cũng muốn tham gia biểu diễn, với phương châm: không có
học sinh nào đứng ngoài cuộc. Tùy vào tính chất của từng bài mà có nhiều
cách hát khác nhau: đơn ca, song ca, tam ca, tốp ca….
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 11 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
+ Sử dụng nhạc cụ:
Giáo viên có thể dùng nhạc cụ để đàn cho học sinh nghe một số bài
nhạc độc tấu bằng tiếng loại nhạc cụ có sẵn trong đàn,bằng nhiều hình
thức khác nhau giáo viên giúp học sinh phân biệt được nhạc hát và nhạc
đàn….Qua đó học sinh có thể đưa ra được nhận xét về màu sắc âm thanh
của từng loại nhạc cụ, biết được sự thú vị và tầm quan trọng của nhạc hát
và nhạc đàn trong nghệ thuật biểu diễn.
Tóm lại đây là một trong những phương pháp cần được quán triệt
trong suốt quá trình dạy học âm nhạc. Có thể chúng ta không phải là người
sáng tác ra được những tác phẩm ấy nhưng chúng ta có thể hiểu được cái
hay, đẹp của nghệ thuật tác phẩm giúp thính giác của các em trở nên nhạy
bén và tinh tế hơn.
Phải hết sức quan tâm tới đối tượng mà ta sẽ truyền thụ, vì trí tuệ và
khả năng nhận thức của học sinh không đều nhau. Phải thừa nhận rằng ở
mỗi em đều có khả năng riêng và khả năng đó sẽ được phát triển khi áp
dụng thích hợp (nguyên tắc vừa sức). Cách dạy, cách học này khác với
phương pháp thụ động trước kia nên làm cho việc dạy học môn âm nhạc có
sinh khí hơn.
2.3.4.Phương pháp kể chuyện:
Lứa tuổi thiếu nhi là lứ tuổi rất thích nghe kể chuyện vì những câu
chuyện dễ nhớ, dễ đi sâu vào lòng người kể chuyện còn giúp phát triển tư
duy, trí tưởng tượng, bồi dưỡng tình cảm, đạo đức cho học sinh, dạy các
em cách chăm chú nghe mà không ngắt lời người khác.
Phương pháp kể chuyện âm nhạc cũng giống như kể chuyện ở môn
Tiếng Việt, chỉ khác ở chỗ là học sinh được nghe nhạc, nhằm minh họa
cho câu chuyện và phát triển thẩm mĩ âm nhạc. Tận dụng điều này giáo
viên nên thu thập nhiều thông tin, tư liệu về nhạc sĩ, hoàn cảnh ra đời tác
phẩm, các loại nhạc cụ….
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 12 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Trước khi bắt đầu câu chuyện có thể đưa ra các bức tranh trước,
nhằm kích thích trí tưởng tượng của học sinh. Nếu không có tranh ảnh,
giáo viên cũng có thể đặt vài câu hỏi trước khi kể chuyện.
Khi dùng phương pháp kể chuyện thì giáo viên phải nắm vững nội
dung cần kể, ngôn ngữ rõ ràng, dễ hiểu, có cảm xúc, biết thêm bớt tình tiết
để câu chuyện trở nên sinh động, tự nhiên và hấp dẫn hơn, phải dùng ánh
mắt và cử chỉ để diễn đạt. Khi đang kể chuyện giáo viên có thể dừng lại
và đặt câu hỏi cho các em tham gia trả lời.
Ví dụ: Khi học về nhạc sĩ Mô – Da, giáo viên kể câu chuyện về cuộc
đời âm nhạc của Amadơ Mô – Da từ nhỏ đến khi trưởng thành để giúp các
em hiểu vì sao ông là một thần đồng âm nhạc. Câu chuyện lúc Mô – Da 7
tuổi, câu chuyện lúc Mô – Da qua đời… Từ đó có ý thức yêu thích môn học
đặc biện là phân môn âm nhạc thường thức.. MOZAR (17561791)
2.3.5.Phương pháp thực hành luyện tập:
Quá trình dạy học không chỉ có lí thuyết mà quan trọng nhất là phải
thực hành, không phải ngẫu nhiên thích là cho học hát, ôn bài hát nhiều mà
học âm nhạc thường thức ít. Phải qua quá trình học, cảm thị các bài hát rồi
các em lại được tập trung tìm hiểu về nhiều điều thú vị qua phân môn âm
nhạc thường thức.Thực hiện phương pháp này cần thu hút được sự chú ý
tập trung, gợi được hứng thú của học sinh. Nghe xong cho các em thực
hành lại và sau đó nêu cảm nhận của mình về nội dung vừa thực hiện, từ
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 13 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
đó các em có kĩ năng biểu diễn trước đám đông. Có kĩ năng biết sử dụng
âm nhạc để vận động vào các hoạt động khác như tổ chức trò chơi dùng
âm nhạc để nồng nghép vào trong các hoạt động của đội và hoạt động
ngoại khoá khác trong nhà trường.
2.3.6.Phương pháp dùng lời:
Cho đến nay phương pháp thuyết trình, giảng giải vẫn luôn được sử
dụng rộng rãi trong giờ học. Tuy nhiên tùy từng nội dung của phân môn âm
nhạc thường thức mà có thể nói nhiều hoặc ít. Thường dùng lời khi dạy
những bài có nội dung sau:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
Đặt câu hỏi gợi mở hoặc củng cố bài học.
Cho học sinh nghe và cảm nhận tác phẩm.
Ổn định tổ chức lớp, động viên nhắc nhở, khích lệ, đánh giá học
sinh.
Với môn âm nhạc không dùng lời nhiều như dạy môn Văn, môn Sử,
bởi nó không phải là phương pháp cơ bản quan trọng nhất nhưng không
thể thiếu.
Điều cần chú ý khi dùng lời nói trong giảng dạy phải ngắn gọn,
mạch lạc, có chuẩn bị để khi nói không thừa, không thiếu, từ ngữ chính
xác, dễ hiểu. Khi giới thiệu tác phẩm cần sinh động, hấp dẫn, gây được
hứng thú, thu hút học sinh hào hứng chuẩn bị tiếp thu tác phẩm sắp được
thưởng thức.
Phương pháp dùng lời không tách biệt độc lập mà thường gắn liền
với các phương pháp khác. Chẳng hạn khi sử dụng phương pháp trực quan
với các phương tiện dạy học phải dùng lời nói để giải thích là điều cần
thiết.
2.3.7.Phối hợp chặt chẽ các phương pháp trong tiết dạy:
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 14 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Không có phương pháp nào là vạn năng trong dạy học, chúng chỉ
mang tính chất tương đối mà thôi, vì vậy việc lựa chọn phương pháp cho
từng tiết dạy là rất cần thiết, bởi không phải tiết dạy nào cũng có phần âm
nhạc thường thức giống nhau. Đồng ý là sử dụng nhiều phương pháp
trong một bài dạy nhưng bao giờ cũng có phương pháp chủ đạo, xuyên suốt
và phương pháp khác chỉ là hỗ trợ. Tùy từng nội dung, yêu cầu của tiết dạy
mà áp dụng các phương pháp sao cho phù hợp. Trong môn âm nhạc ngoài
học hát và tập đọc nhạc thì có 3 dạng phân môn âm nhạc thường thức chủ
yếu:
+ Giới thiệu tác giả và tác phẩm.
+ Giới thiệu một số loại nhạc cụ.
+ Giới thiệu một số thể loại âm nhạc.
Đối với phần giới thiệu tác giả và tác phẩm:
Đầu tiên giáo viên sẽ giới thiệu một số hình ảnh vể chân dung tác
giả, nếu có tư liệu hình ảnh về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả từ lúc
nhỏ đến lúc trưởng thành càng tốt. Qua các giai đoạn xuất hiện các tác
phẩm tiêu biểu thì giáo viên sẽ giới thiệu cho học sinh về hoàn cảnh, xuất
xứ của tác phẩm. Ngoài các tác phẩm trong sách giáo khoa thì nên cho học
sinh nghe một số tác phẩm nổi tiếng khác của tác giả, cuối cùng là nghe
băng đĩa tác phẩm mà bài học muốn giới thiệu. Cho học sinh nêu cảm nhận
của mình sau khi nghe xong tác phẩm từ đó rút ra nội dung của tác phẩm
muốn truyền đạt. Giáo dục các em liên hệ với thực tế biết cảm nhận và
chân trọng những giá trị của tác phẩm đó.
Đối với những bài giới thiệu nhạc cụ.
Ngoài những thông tin trong sách giáo khoa, giáo viên nên tìm hiểu tư liệu
về các loại nhạc cụ để có thể kể cho học sinh nghe về nguồn gốc, xuất xứ
của những loại nhạc cụ đó. Nếu giáo viên có thể sử dụng được càng nhiều
loại nhạc cụ càng tốt, điều này sẽ làm cho tiết học trở nên sinh động và dễ
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 15 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
dàng hơn. Sự độc đáo của mỗi loại nhạc cụ sẽ tạo nên một thế giới âm
nhạc đầy màu sắc nhẹ nhàng đi sâu vào lòng người.
Đối với một số thể loại âm nhạc.
Căn cứ vào nội dung bài học, căn cứ vào hình thức biểu diễn hoặc
đôi khi là tác động của môi trường, của hoàn cảnh ứng dụng mà người ta
chia ra làm nhiều thể loại âm nhạc: Một số thể loại bài hát; Một vài nét về
âm nhạc thiếu nhi Việt Nam; Vài nét về dân ca một số dân tộc ít người;
Một số ca khúc mang âm hưởng dân ca; Ca khúc thiếu nhi phổ thơ…
Giáo viên phải giúp các em biết phân biệt từng thể loại âm nhạc vì chúng
có tính chất gần giống nhau. Học sinh phải nắm bắt được tính chất, nhịp
điệu, âm điệu cũng như hình thức biểu diễn của các thể loại âm nhạc, từ
đó giúp các em khắc sâu kiến thức nội dung bài học. Qua đó giúp học sinh
nắm vững về một số di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của nhân loại,
có ý thức giữ gìn và phát huy các truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.
Sử dụng tốt các phương pháp này sẽ giúp các em tiếp thu bài nhanh,
đạt kết quả cao. Đặc biệt là kĩ năng thực hành theo tổ, nhóm, mỗi thành
viên trong lớp đều phải tham gia bồi dưỡng kiến thức,hình thành tư duy.
Bên cạnh đó giáo viên phải tạo không khí vui tươi, sôi nổi, tạo hứng thú
cho học sinh. Phải luôn đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá dựa trên
chuẩn kiến thức kĩ năng.
2.4.Kết quả:
Với sự áp dụng các phương pháp nói trên, tôi nhận thấy đa số học
sinh ở trường tôi dạy đều hứng thú học tập, qua kiểm tra các lớp đều đạt
kết quả cao, số học sinh đạt điểm trung bình trở lên có tăng rõ rệt so với
việc sử dụng phương pháp cũ, và phát hiện ra nhiều em rất hăng say phát
biểu và xây dựng bài và thích thú đón nhận hơn.
Kết quả cụ thể đã đạt được:
(Kết quả môn Âm nhạc cả năm Năm học: 2015 2016).
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 16 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Khố
i
6
7
8
9
Số HS
Đạt
SL
%
Chưa đạt
SL
%
180
143
142
90
180
143
142
90
100
100
100
100
0
0
0
0
0
0
0
0
Qua quá trình giảng dạy. Tôi nhận thấy kết quả đạt được như trên là
rất khả quan. Số học sinh thực hiện được đạt được yêu cầu tăng gấp đôi,
tình trạng học sinh không học bài hay không chú ý , nhút nhát và không đạt
yêu cầu đã khắc phục được.
Bản thân tôi thấy tự tin và thích thú hơn trong các tiết dạy của mình.
Kết quả tiết dạy được nâng cao rõ rệt. Học sinh yêu thích môn học hơn,
nhiều em hăng say quan sát và lắng nghe. Các Tích cực tập luyện các tiết
mục văn nghệ chào mừng các ngày lễ lớn trong năm do trường phát động
như: chào mừng khai giảng năm học mới, chào mừng ngày nhà Giáo Việt
Nam 20/11, chào mừng ngày thành lập đội 15/5… được Ban giám hiệu
đánh giá cao về chất lượng các tiết mục và phù hợp với các em học sinh.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận:
Qua quá trình tìm hiểu và ứng dụng tôi nhận thấy việc sử dụng các
phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy phân môn âm nhạc thường
thức ở trường THCS hiện nay là rất cần thiết. Với việc trang bị đồ dùng
dạy học phục vụ cho việc cải cách giáo dục hiện nay sẽ tạo điều kiện
thuận lợi cho giáo viên trong việc sử dụng các phương pháp dạy học tích
cực vào giảng dạy phân môn âm nhạc thường thức. Tuy nhiên hiện nay còn
rất nhiều giáo viên ngại sử dụng hoặc sử dụng chưa được thành thạo đồ
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 17 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
dùng dạy học vào việc giảng dạy môn âm nhạc nói chung và phân môn âm
nhạc thường thức nói riêng bởi vì cần rất nhiều thời gian chuẩn bị và sưu
tầm tài liệu.
Các phương pháp dạy học đều mang lại kết quả rõ rệt: Phương pháp sử
dụng tranh ảnh; Phương pháp kể chuyện; Phương pháp nghe nhạc; Phương
pháp thực hành luyện tập; phương pháp dùng lời.
Thực tế khi giảng dạy giáo viên nên kết hợp nhiều phương pháp với nhau
để hiệu quả của việc dạy phân môn âm nhạc thường thức đạt kết quả cao.
Tuy nhiên muốn áp dụng thành công những phương pháp dạy học này thì
điều cần quan tâm trước hết là trình độ vận dụng của giáo viên cũng như
khả năng
thích ứng của học sinh. Ngoài ra còn phải xem phương tiện dạy và học có
đáp ứng được yêu cầu đổi mới hay không?. Đấy chính là những yếu tố
quyết định thành công hay thất bại của việc đổi mới phương pháp dạy và
học. Tùy tình hình thực tế của mỗi trường, mỗi lớp để áp dụng các phương
pháp trên chứ không nên áp dụng đồng loạt.
3.2. Kiến nghị:
Để thực hiện được theo tinh thần chủ đạo: “ Lấy học sinh làm trung
tâm của quá trình dạy học” cần tăng cường phát huy sự chủ động, sáng tạo
của học sinh trong quá trình dạy môn âm nhạc nói chung và phân môn âm
nhạc thường thức nói riêng ở mức độ cao nhất cần biến học sinh thành
những người nghiên cứu, có nhiệm vụ và nhu cầu dành lấy những kiến
thức mới về bộ môn âm nhạc. Gíup các em trở thành người phát triển toàn
diện về: ĐứcTríThểMĩ.
Bản thân tôi là người giáo viên dạy môn âm nhạc muốn tiết học đạt
kết quả cao tôi có một vài kiến nghị sau:
Về phía giáo viên:
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 18 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
+ Người giáo viên phải thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn nghiệp
vụ, tạo được hứng thu học tập cho học sinh ngày từ đầu tiết học. Biết vận
dụng những ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
+ Phải biết phân loại học sinh về năng lực,hoàn cảnh, sở thích, tâm
sinh ly lứa tuổi để áp dụng phù hợp với học sinh. Phải thường xuyên khen
thưởng khích lệ kịp thời học sinh.
+ Phối hợp các hoạt động âm nhạc vời các hoạt động khác để làm
phong phú nội dung, hình thức để phát triển khă năng âm nhạc của các em
học sinh.
Về phía nhà trường:
+ Trang bị, mua sắm thêm một số trang thiết bị và tài liệu tham khảo
để phục vụ cho việc giảng dạy bộ môn
+ Đầu tư xây dựng phòng học dành riêng cho bộ môn âm nhạc, để
các em có không gian hoạt động riêng.
+ BGH và nhà trường thường xuyên quan tâm,giúp đỡ giáo viên và
học sinh hơn nữa.
Về phía phòng GD&ĐT:
+ Tạo điều kiện giao lưu, học hỏi giữa các trường bạn, giữa các giáo
viên cùng bộ môn.
+ Tổ chức nhiều đợt tập huấn, chuyên đề về bộ môn để giáo viên có
điều kiện học hỏi kinh nghiệm giảng dạy.
Trên đây là một số biện pháp của bản thân tôi áp dụng trong quá trình
giảng dạy phân môn Âm nhạc thưởng thức trong trường THCS, chắc chắn
còn nhiều thiếu sót và hạn chế. Bởi từ thực tế đến lí luận và từ lí luận soi
rọi vào thực tế vẫn còn nhiều “chỗ trống” cần tiếp tục được các nhà
nghiên cứu khoa học âm nhạc bồi đắp và dần dần hình thành. Vì vậy tôi
rất mong được sự quan tâm, góp ý của nhà trường, đồng nghiệp để hoàn
thiện hơn..
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 19 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Tôi xin chân thành cảm ơn.
Nâm N’Đir, ngày 29 tháng 11 năm
2016.
Người thực hiện
Vũ Thanh Bình
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hoàng Long (chủ biên) (2012), Âm nhạc và Mĩ thuật 6 (Tái bản lần
thứ mười hai), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
2. Hoàng Long (chủ biên) (2012), Âm nhạc và Mĩ thuật 7 (Tái bản lần
thứ mười hai), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 20 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
3. Hoàng Long (chủ biên) (2012), Âm nhạc và Mĩ thuật 8 (Tái bản lần
thứ mười hai), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
4. Hoàng Long (chủ biên) (2012), Âm nhạc và Mĩ thuật 9 (Tái bản lần
thứ mười hai), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
5. Hoàng Long (chủ biên) (2007), sách giáo viên Âm nhạc 6 (Tái bản lần
thứ năm), Nhà xuất bản Giáo dục.
6. Hoàng Long (chủ biên) (2007), sách giáo viên Âm nhạc 7 (Tái bản lần
thứ năm), Nhà xuất bản Giáo dục.
7. Hoàng Long (chủ biên) (2007), sách giáo viên Âm nhạc 8 (Tái bản lần
thứ năm), Nhà xuất bản Giáo dục.
8. Hoàng Long (chủ biên) (2007), sách giáo viên Âm nhạc 9 (Tái bản lần
thứ năm), Nhà xuất bản Giáo dục.
9. Hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng môn Âm nhạc Bộ giáo dục.
10. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Âm nhạc trường
THCS NXB Giáo dục.
Nhận xét, đánh giá của Hội đồng khoa học Trường THCS Nâm
N’Đir
........................................................................................................................
........................................................................................................................
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 21 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
Nhận xét, đánh giá của Hội đồng khoa học Phòng GD& ĐT
Huyện Krông Nô
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Nhận xét, đánh giá của Hội đồng khoa học Sở GD& ĐT
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 22 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
Tỉnh Đắc Nông
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 23 Trường THCS Nâm
N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường
THCS
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Giáo viên: Vũ Thanh Bình 24 Trường THCS Nâm
N’Đir
