CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VỐN ĐÂU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI FDI

C  S  LÝ LU  N V  V  N  Â U T  TR  C TI P N   C NGOÀI FDI
1.1.Khái ni m và các hình th c   u t  tr c ti p n   c ngoài FDI
1.1.1.Khái ni m
Theo Qu  ti n t  qu c t  IMF,v n   u t  tr c ti p n   c ngoài    c   nh
ngha là “M t kho n   u t  v i nh ng quan h  lâu dài.Theo  ó,m t t  ch c
trong m t n n kinh t (nhà   u t  tr c ti p) thu    c l i ích lâu dài t  m t doanh
nghi p   t t i m t n n kinh t  khác.M c  ích c a nhà   u t  tr c ti p là mu n
có nhi u  nh h   ng trong vi c qu n lý doanh nghi p   t t i n n kinh t  khác
 ó”.
H i ngh Liên H p Qu c v  th   ng m i và phát tri n UNCTAD c ng   a
ra m t s  khái ni m v  FDI.Theo  ó,lu ng v n FDI bao g m v n    c cung
c p( tr c ti p ho c thông qua các công ty liên quan) b i nhà   u t  tr c ti p
n   c ngoài cho các doanh nghi p FDI,ho c v n mà nhà   u t  tr c ti p n   c
ngoài nh n    c t  doanh nghi p FDI.FDI g m có ba b  ph n: v n c  ph n,thu
nh p tái   u t  và các kho n vay trong n i b  công ty.
Các nhà kinh t  qu c t  dnh ngha:   u t  tr c ti p n   c ngoài là ng   i s  h u
t i n   c này mua ho c ki m soát m t th c th  kinh t  c a n   c khác, ó là m t kho n
ti n mà nhà   u t  tr  cho m t th c th  kinh t  c a n   c ngoài   có  nh h   ng quy t
  nh   i v i th c th  kinh t   y ho c t ng thêm quy n ki m soát trong th c th  kinh t 
 y.
Lu t   u t  n   c ngoài t i Vi t nam n m 1987   a ra   nh ngha:   u t 
tr c ti p n   c ngoài là vi c t  ch c,cá nhân n   c ngoài   vào Vi t nam v n b ng
ti n n   c ngoài ho c b t kì tài s n nào    c Chính ph  Vi t Nam ch p thu n  
h p tác kinh doanh trên c  s  h p   ng ho c thành l p xí nghi p liên doanh,doanh
nghi p 100% v n n   c ngoài theo quy   nh c a lu t này.
T  nh ng khái ni m trên,ta có th  hi u m t cách khái quát v    u t  tr c
ti p n   c ngoài nh  sau:   u t  tr c ti p n   c ngoài FDI t i m t qu c gia là
vi c nhà   u t   m t n   c   a v n b ng ti n ho c b t kì tài s n nào vào qu c
gia khác   có quy n    c s  h u và qu n lý ho c ki m soát m t th c th  kinh
t  t i qu c gia  ó,v i m c tiêu t i  a hóa l i ích c a mình.
1.1.2.Các hình th  c FDI.

1.1.2.1.Hình th  c liên doanh liên k  t.
Doanh nghi p liên doanh v i n   c ngoài g i t t là liên doanh là hình th c
   c s  d ng r ng rãi nh t c a   u t  tr c ti p n   c ngoài trên th  gi i t  tr   c
  n nay. Nó là công c    thâm nh p vào th tr   ng n   c ngoài m t cách h p
pháp và có hi u qu  thông qua ho t   ng h p tác.
Liên doanh là m t hình th c t  ch c kinh doanh có tính ch t qu c t , hình
thành t  nh ng s  khác bi t gi a các bên v  qu c tch, qu n lý, h  th ng tài
chính, lu t pháp và b n s c v n hoá,ho t   ng trên c  s  s   óng góp c a các
bên v  v n, qu n lí lao   ng và cùng chu trách nhi m v  l i nhu n c ng nh  r i
ro có th  x y ra.Ho t   ng c a liên doanh g m c  ho t   ng s n xu t kinh
doanh, cung  ng dch v , ho t   ng nghiên c u c  b n và nghiên c u tri n khai.
  i v i n   c ti p nh n   u t :
-  u  i  m: giúp gi i quy t tình tr ng thi u v n   u t ,giúp  a d ng hóa
s n ph m,   i m i công ngh ,t o th tr   ng m i và t o c  h i cho ng   i lao
  ng làm vi c và h c t p kinh nghi m qu n lý c a n   c ngoài.
- Nh   c  i  m: m t nhi u th i gian th   ng th o các v n   liên quan   n
d  án   u t ,th   ng xu t hi n mâu thu n trong qu n lý  i  u hành doanh
nghi p,   i tác n   c ngoài th   ng quan tâm   n l i ích toàn c u.Vì v y, ôi khi
liên doanh ph i chu thi t thòi vì l i ích  n i khác…,thay   i nhân s   công ty
m  có  nh h   ng t i t   ng lai phát tri n c a liên doanh.
  i v i nhà   u t  n   c ngoài:
-  u  i  m: t n d ng    c h  th ng phân ph i có s n c a   i tác n   c s 
t i,    c   u t  vào trong nhi u lnh v c kinh doanh d  thu l i,l nh v c b c m
ho c h n ch    i v i doanh nghi p 100% v n n   c ngoài.Tham nh p    c
nh ng th tr   ng   c quy n c a n   c ch  nhà.
- Nh   c  i  m: khác bi t v  nhìn nh n chi phí   u t  gi a hai bên   i
tác,m t nhi u th i gian th   ng th o m i v n   liên quan   n d  án   u t .
1.1.2.2.Hình th  c h  p tác kinh doanh trên c  s  h  p   n g,h  p tác
kinh doanh
Hình th c này là hình th c   u t  mà trong  ó các bên quy trách nhi m và

phân chia k t qu  kinh doanh cho m i bên   ti n hành   u t  kinh doanh mà
không thành l p pháp nhân m i.
H p   ng h p tác kinh doanh là v n b n    c kí k t gi a   i di n có
th m quy n c a các bên tham gia h p   ng h p tác kinh doanh cho m i bên
  c  i  m là các bên kí k t h p   ng h p tác kinh doanh, trong qúa trình kinh
doanh các bên h p doanh có th  thành l p ban  i  u ph i   theo dõi, giám sát
vi c th c hi n h p   ng h p tác kinh doanh.
Phân chia k t qu  kinh doanh: hình th c h p doanh không phân ph i l i
nhu n và chia s  r i ro mà phân chia k t qu  kinh doanh chung theo t  l  góp
v n ho c theo tho  thu n gi a các bên. Các bên h p doanh th c hi n ngha v 
tài chính   i v i nhà n   c s  t i m t cách riêng r . Pháp lý h p doanh là m t
th c th  kinh doanh ho t   ng theo lu t pháp n   c s  t i chu s   i  u chnh c a
pháp lu t n   c s  t i. quy n l i và ngha v  c a các bên h p doanh    c ghi
trong h p   ng h p tác kinh doanh..
1.1.2.3.Hình th  c doanh nghi  p có 100% v  n   u t  n   c ngoài.
Doanh nghi p 100% v n n   c ngoài c ng là hình th c doanh nghi p có
v n   u t  n   c ngoài nh ng ít ph  bi n h n hình th c liên doanh trong ho t
  ng   u t  qu c t .
Khái ni m doanh nghi p 100% v n n   c ngoài là m t th c th  kinh
doanh có t  cách pháp nhân và    c thành l p d a trên các m c  ích c a ch 
  u t  cùng n   c s  t i.
Doanh nghi p 100% v n n   c ngoài ho t   ng theo s   i  u hành qu n lý
c a ch    u t  n   c ngoài nh ng v n ph i tu  thu c vào các  i  u ki n v  môi
tr   ng kinh doanh c a n   c s  t i,  ó là các  i  u ki n v  chính tr, kinh t ,pháp
lu t,v n hóa m c   c nh tranh.
Doanh nghi p 100% v n n   c ngoài có t  cách pháp nhân là 1 th c th 
pháp lý   c l p,ho t   ng theo lu t pháp n   c s  t i. Thành l p d   i d ng công
ty trách nhi m h u h n ho c công ty c  ph n.
  i v i n   c ti p nh n:
-  u  i  m: nhà n   c thu    c ngay ti n thuê   t, ti n thu  m c dù DN

b l ; gi i quy t    c công  n vi c làm mà không c n b  v n   u t ; t p trung
thu hút v n, công ngh  c a n   c ngoài vào nh ng lnh v c khuy n khích xu t
kh u và ti p c n    c th tr   ng n   c ngoài.