MỘT SỐ GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT FDI VÀO NGÀNH ĐIỆN VIỆT NAM TRONG THỜI GIAN TỚI

M T S GI I PHÁP T NG C N G THU HÚT FDI VÀOỘ Ố Ả Ă ƯỜ
NGÀNH I N VI T NAM TRONG TH I GIAN T IĐ Ệ Ệ Ờ Ớ
3.1.Chi n l c an ninh n ng l ng qu c gia c a Vi t Nam và vai tròế ượ ă ượ ố ủ ệ
c a EVNủ
Ngành i n là m t ngành có tính h th ng cao,b t k m t s thay i v cácđ ệ ộ ệ ố ấ ỳ ộ ự đổ ề
thông s k thu t nào c a m t b ph n c ng u nh h ng chung n toàn hố ỹ ậ ủ ộ ộ ậ ũ đề ả ưở đế ệ
th ng vì m ng l i i n n c ta ã c liên k t hoàn ch nh trong c n c.vì v y,ố ạ ướ đ ệ ướ đ đượ ế ỉ ả ướ ậ
tính h th ng c ng có nh h ng quan tr ng n an ninh n ng l ng qu c gia b iệ ố ũ ả ưở ọ đế ă ượ ố ở
h th ng có n nh,có công su t m i áp ng c nhu c u i n n ng cho tệ ố ổ đị đủ ấ ớ đ ứ đượ ầ đ ệ ă đấ
n c.An ninh n ng l ng qu c gia c t t c các qu c gia trên th gi i c bi tướ ă ượ ố đượ ấ ả ố ế ớ đặ ệ
quan tâm,vì r ng hi n nay n n kinh t công nghi p không th thi u i n trong m tằ ệ ề ế ệ ể ế đ ệ ộ
ngày c,th m chí,s c m t i n trong m t gi c ng có th gây cho c m t n nđượ ậ ự ố ấ đ ệ ộ ờ ũ ể ả ộ ề
công nghi p b thi t h i. ng và Nhà n c ta t n ng l ng trong ó có i n l cệ ị ệ ạ Đả ướ đặ ă ượ đ đ ệ ự
là ngành r t c n quan tâm c bi t vì t m quan tr ng c a nó,trong T ng s 6ấ ầ đặ ệ ầ ọ ủ ổ ơđồ
chi n l c và chính sách phát tri n ngành i n nh sau:ế ượ ể đ ệ ư
- m b o cung c p y i n cho phát ti n kinh t xã h i c a t n c.Đả ả ấ đầ đủ đ ệ ể ế ộ ủ đấ ướ
- a d ng hóa các hình th c u t và thu hút các thành ph n t nhânĐ ạ ứ đầ ư ầ ư
tham gia vào ngành i n.đ ệ
- M r ng h p tác qu c t cùng v i h i nh p qu c t .ở ộ ợ ố ế ớ ộ ậ ố ế
- T ng b c hình thành th tr ng i n.ừ ướ ị ườ đ ệ
- Nghiên c u phát tri n nên nhà máy i n h t nhân.ứ ể đ ệ ạ
- m b o phát tri n b n v ng,gi m thi u tác ng x u t i môi tru ng.Đả ả ể ề ữ ả ể độ ấ ớ ờ
Vai trò c a EVN trong vi c m b o an ninh n ng l ng qu c gia r tủ ệ đả ả ă ượ ố ấ
l n,hi n nay,trong khâu phát i n EVN s h u kho ng 60% các nhà máyớ ệ đ ệ ở ữ ả
i n,trong khâu truy n t i-phân ph i i n EVN n m gi 100%,EVN có nhi uđ ệ ề ả ố đ ệ ắ ữ ề
chuyên gia u ngành v k thu t i n,có m t i ng cán b công nhân viênđầ ề ỹ ậ đ ệ ộ độ ũ ộ
nhi u kinh nghi m,các ho t ng kinh doanh c a EVN t ng i m b o,rõề ệ ạ độ ủ ươ đố đả ả
ràng vai trò m b o n ng l ng qu c gia ã c ng và Nhà n c trao tránhđả ả ă ượ ố đ đượ Đả ướ
nhi m cho EVN.Tuy nhiên,t m quan tr ng nh v y không có ngh a là gi mãiệ ầ ọ ư ậ ĩ ữ
c c u hi n nay c a EVN,tái c c u ngành i n s là n m trong chi n l c mơ ấ ệ ủ ơ ấ đ ệ ẽ ằ ế ượ đả
b o an ninh n ng l ng qu c gia m t cách b n v ng và lâu dài.ả ă ượ ố ộ ề ữ

3.2.M t s gi i pháp mang tính dài h nộ ố ả ạ
Các gi i pháp mang tính dài h n,g n liên v i quá trình c i t ngành i nả ạ ắ ớ ả ổ đ ệ
ã c Chính ph phê duy t, ó là,trong vòng 30 n m t i Vi t Nam s có m tđ đượ ủ ệ đ ă ớ ệ ẽ ộ
th tr ng i n c nh tranh hoàn toàn t khâu s n xu t i n n khâu bán l i nị ườ đ ệ ạ ừ ả ấ đ ệ đế ẻđ ệ
cho ng i tiêu dùng cu i cùng,các gi i pháp dài h n s xây d ng nên m t khuônườ ố ả ạ ẽ ự ộ
kh th tr ng cho ngành i n ho t ng hi u qu ,qua ó thu hút c dòng v nổ ị ườ đ ệ ạđộ ệ ả đ đượ ố
FDI.Ng c l i,các gi i pháp trong ng n h n chính là b sung cho nh ng h n chượ ạ ả ắ ạ ổ ữ ạ ế
c n c và có th s a ch a c ngay nh m thu hút các d án ang th m dò vàầ đượ ể ử ữ đượ ằ ự đ ă
tháo g cho các d án ang tri n khai nh ng g p khó kh n.Vì v y,có th g i cácỡ ự đ ể ư ặ ă ậ ể ọ
gi i pháp ng n h n,là các gi i pháp v v n hành,tuy nhiên,các gi i pháp ng nả ắ ạ ả ề ậ ả ắ
h n này có th c thay th b ng các gi i pháp ng n h n khác cho phù h p h nạ ể đượ ế ằ ả ắ ạ ợ ơ
v i tình hình th c t .ớ ự ế
3.2.1.Nâng cao ch t l ng quy ho ch t ng thấ ượ ạ ổ ể
Vi n n ng l ng thu c EVN là n v có trách nhi m a ra quy ho chệ ă ượ ộ đơ ị ệ đư ạ
t ng th ngành i n,th i gian xây d ng là 5 n m và t m nhìn trong 15 n m.Doổ ể đệ ờ ự ă ầ ă
nhu c u ph t i có th thay i,không nh trong d ki n ho c nh ng thay iầ ụ ả ể đổ ư ự ế ặ ữ đổ
khách quan bên ngoài có th nh h ng n nhà u t ,vì v y,b n quy ho ch cóể ả ưở đế đầ ư ậ ả ạ
th c s a ch a l i cho phù h p h n v i th c ti n.Các chuyên gia c ng choể đượ ữ ữ ạ ợ ơ ớ ự ễ ũ
r ng trong các l n quy ho ch sau nên xây d ng th i gian 10 n m ho c 15 n mằ ầ ạ ự ờ ă ặ ă
thay vì 5 n m nh hi n nay,nh m quy ho ch ngành mang tính dài h n và b nă ư ệ ằ ạ ạ ề
v ng h n.Các nghiên c u ti n kh thi ph i c ti n hành k l ng và nghiêmữ ơ ứ ề ả ả đượ ế ỹ ưỡ
túc nh m có c các d li u tính toán và xây d ng b n quy ho ch, làmằ đượ ữ ệ để ự ả ạ để
t t t t c các vi c này,Vi n n ng l ng c n giành m t kho n ngân sách choố ấ ả ệ ệ ă ượ ầ ộ ả
công tác nghiên c u kh thi và ào t o con ng i,vi c nghiên c u kh thi có thứ ả đ ạ ườ ệ ứ ả ể
do m t n v trong EVN th c hi n ho c c ng có th thuê m t t ch c bênộ đơ ị ự ệ ặ ũ ể ộ ổ ứ
ngoài.
3.2.2.Th c hi n l trình c i t ngành i nự ệ ộ ả ổ đ ệ
ti p t c phát tri n ngành i n b n v ng,thu hút c nhi u nhà u tĐể ế ụ ể đệ ề ữ đượ ề đầ ư
t nhân thì vi c tái c c u l i ngành i n là không th bàn cãi.Vi c tranh cãiư ệ ơ ấ ạ đệ ể ệ
hi n nay,là c i t nh th nào cho hi u qu mà v n m b o an ninh n ng l ngệ ả ổ ư ế ệ ả ẫ đả ả ă ượ

qu c gia.Lu t i n l c n m 2005, ã xây d ng nên l trình phát tri n th tr ngố ậ đệ ự ă đ ự ộ ể ị ườ
ngành i n trong vòng 30 n m t i vào n m 2025 tr i Vi t Nam s là m t thđệ ă ớ ă ở đ ệ ẽ ộ ị
tr ng i n hoàn h o,nhi u ng i mua và nhi u ng i bán,giá i n s ph n ánhườ đệ ả ề ườ ề ườ đệ ẽ ả
úng giá th tr ng.Tuy nhiên,Chính ph c ng ã l ng tr c c nh ng r i rođ ị ườ ủ ũ đ ườ ướ đượ ữ ủ
có th x y ra trong quá trình c i t này, ây th c s là m t qua trình khó kh nể ả ả ổ đ ự ự ộ ă
khi tách EVN m t n v c quy n thành m t ch th bình th ng trong thộ đơ ị độ ề ộ ủ ể ườ ị
tr ng.Nhi u n c tr c ây, ã th tr ng hóa ngành i n nh ng g p th tườ ề ướ ướ đ đ ị ườ đệ ư ặ ấ
b i,nên ph i làm l i t u,Vi t Nam c n rút ra kinh nghi m t nh ng n cạ ả ạ ừ đầ ệ ầ ệ ừ ữ ướ
này.Trong t ng s 6,vi c c i t ngành i n c d trên nh ng c n c sau:ổ ơ đồ ệ ả ổ đệ đượ ự ữ ă ứ
- Vi c phát tri n th tr ng i n t i Vi t Nam ph i th a mãn c các m cệ ể ị ườ đệ ạ ệ ả ỏ đượ ụ
tiêu ng n h n và dài h n: T ng c ng thu hút v n u t t nhân,gi m gánh n ngắ ạ ạ ă ườ ố đầ ư ư ả ặ
u t trong n c,t ng c ng hi u qu s n xu t kinh doanh,phát tri n d n d n thđầ ư ướ ă ườ ệ ả ả ấ ể ầ ầ ị
tr ng i n c nh tranh, m b o cung c p i n n nh,tin c y và ch t l ng ngàyườ đệ ạ đả ả ấ đệ ổ đị ậ ấ ượ
càng cao, m b o phát tri n ngành i n m t cách b n v ng.đả ả ể đệ ộ ề ữ
- Phát tri n th tr ng qua t ng c p .ể ị ườ ừ ấ độ
- m b o n nh,phát tri n th tr ng i n ph i c ti n hành t ngĐả ả ổ đị ể ị ườ đệ ả đượ ế ừ
b c th n tr ng không gây t bi n,xáo tr n trong ho t ng s n xu t kinhướ ậ ọ độ ế ộ ạ độ ả ấ
doanh và c c u t ch c d n n nh ng nh h ng tiêu c c v kinh t ,xã h i vàơ ấ ổ ứ ẫ đế ữ ả ưở ự ề ế ộ
môi tr ng.ườ
S th n tr ng c a EVN trong vi c tái c c u ngành i n là có c s doự ậ ọ ủ ệ ơ ấ đệ ơ ở
T p oàn này ph i ch u trách nhi m liên quan n an ninh n ng l ng qu cậ đ ả ị ệ đế ă ượ ố
gia.Tuy nhiên,có m t lu ng ý ki n trái ng c v i EVN,là c n y nhanh h nộ ồ ế ượ ớ ầ đẩ ơ
n a quá trình c i t t ng tính hi u qu trong ngành và thu hút c nhi u nhàữ ả ổ để ă ệ ả đượ ề
u t bên ngoài, ây là l ng ý ki n c a m t s chuyên gia u ngành trongđầ ư đ ưồ ế ủ ộ ố đầ
n c,c a Ngân hàng th gi i t i Vi t Nam và c ng là nh n nh c a UNCTADướ ủ ế ớ ạ ệ ũ ậ đị ủ
trong báo cáo chính sách u t c a Vi t Nam n m 2008.Lu ng ý ki n này ãđầ ư ủ ệ ă ồ ế đ
cho r ng,c c u hi n nay c a EVN h at ng không hi u qu ,ch a thu hút cằ ơ ấ ệ ủ ọ độ ệ ả ư đượ
h u nhà u t n c ngoài tham gia,c n tách 3 khâu phát i n,truy n t i,phânề đầ ư ướ ầ đệ ề ả
ph i ra kh i EVN. ã có m t tranh cãi gi a World Bank t i Vi t Nam và EVNố ỏ Đ ộ ữ ạ ệ
v vi c chia nh T p oàn,có th nói r ng lu ng ý ki n này nh n m nh,và ề ệ ỏ ậ đ ể ằ ồ ế ấ ạ đề

cao n tính ho t ng hi u qu d a ra các quan i m c i t c a mình.Tuyđế ạ độ ệ ả để ư để ả ổ ủ
nhiên,l trình c th th nào thì v n ch a c làm sáng t .Vi c B Côngộ ụ ể ế ẫ ư đượ ỏ ệ ộ
th ng,m i ây trình Chính ph án tái c c u ngành i n theo ó s táchươ ớ đ ủ đề ơ ấ đệ đ ẽ
ngay khâu phát i n,truy n t i, i u ra kh i EVN,EVN ch n m khâu phânđệ ề ả đề độ ỏ ỉ ắ
ph i l i n.Ngay sau ó,công v n tr l i c a EVN ph n i ph ng án c i tố ẻ đệ đ ă ả ờ ủ ả đố ươ ả ổ
này,vì n u tách khâu truy n t i i u ra kh i EVN thì ch c ch n n v truy nế ề ả đề độ ỏ ắ ắ đơ ị ề
t i này s không m b o ngu n v n u t hàng n m trên 2 t USD,do ch a cóả ẽ đả ả ồ ố đầ ư ă ỷ ư
uy tín huy ng ngu n v n bên ngoài và i u này s nh h ng n anđủ để độ ồ ố đề ẽ ả ưở đế
ninh n ng l ng qu c gia.Vi c này là có c s vì h th ng phát i n là truy nă ượ ố ệ ơ ở ệ ố đệ ề
t i ph i c n c u t th ng nh t cùng nhau,thông th ng l i truy n t i ph iả ả ầ đượ đầ ư ố ấ ườ ướ ề ả ả
có công su t d phòng 20% l n h n công su t phát i n. án c a B Côngấ ự ớ ơ ấ đệ Đề ủ ộ
th ng c n ph i c xem xét l i,c th hóa l trình cho m t th tr ng i nươ ầ ả đượ ạ ụ ể ộ ộ ị ườ đệ
c nh tranh là c n thi t,vi c tham kh o các ý ki n chuyên gia u ngành ho c tạ ầ ế ệ ả ế đầ ặ ư
v n c a các t ch c qu c t uy tín và tr c ti p là s ph n bi n c a EVN,hi v ngấ ủ ổ ứ ố ế ự ấ ự ả ệ ủ ọ
r ng Vi t Nam s s m có m t án c i t ngành i n chi ti t thu hút thêmằ ệ ẽ ớ ộ đề ả ổ đệ ế để
các nhà TNN và m b o an ninh n ng l ng qu c gia.Đ đả ả ă ượ ố
Theo UNCTAD, vi c tái c c u ngành i n c n ph i chú ý nh ng i mệ ơ ấ đệ ầ ả ữ để
sau:
- Th c s tách bi t gi a phát i n,truy n t i và phân ph i i n: Ba ho tự ự ệ ữ đệ ề ả ố đệ ạ
ng này ph i c th c hi n b i các công ty có t cách pháp nhân c l p v iđộ ả đượ ự ệ ở ư độ ậ ớ
nhau,không s h u chéo c phi u c a nhau.ở ữ ổ ế ủ
- Tách nh t p oàn EVN: EVN không nên ti p t c là 1 công ty i n l cỏ ậ đ ế ụ đệ ự
c h p nh t theo chi u d c.đượ ợ ấ ề ọ
- Tách n v mua duy nh t kh i EVN: n v mua duy nh t trong quáđơ ị ấ ỏ Đơ ị ấ
trình chuy n i sang th tr ng buôn bán nên tr c thu c công ty c quy nể đổ ị ườ ự ộ độ ề
truy n t i i n,trong ó,có trung tân i u h th ng i n qu c gia.ề ả đệ đ Đ ề độ ệ ố đệ ố
Chuy n giao quy n s h u các công ty nhà n c t B Công th ng sangể ề ở ữ ướ ừ ộ ươ
t ng công ty u t v n nhà n c SCIổ Đầ ư ố ướ
3.2.3.Xây d ng hành lang pháp lý thông thoáng và hi u quự ệ ả
cho th tr ng ho t ng minh b ch,hi u qu ,c n có m t hành langĐể ị ườ ạ độ ạ ệ ả ầ ộ

pháp lý m nh,vi c xây d ng hành lang pháp lý s song hành cùng v i lđủ ạ ệ ự ẽ ớ ộ
trình th tr ng hóa ngành i n,và thông th ng ph i xây d ng tr c m t b cị ườ đệ ườ ả ự ướ ộ ướ
b ng cách h c h i các kinh nghi m c a các n c i tr c áp d ng vào th c ti nằ ọ ỏ ệ ủ ướ đ ướ ụ ự ễ
c a n c ta.ủ ướ
Theo nh nh n nh c a các chuyên gia Liên hi p qu c trong báo cáo vư ậ đị ủ ệ ố ề
chính sách u t t i Vi t Nam n m 20009,Vi t Nam ch a s n sàng cho thđầ ư ạ ệ ă ệ ư ẵ ị
tr ng phát i n c nh tranh th c d .B ng ch ng mà h a ra là,hàng lo t cácườ đệ ạ ự ự ằ ứ ọ đư ạ
quy nh pháp lý ch ng chéo, ó là vi c phê duy t các d án u t vào ngànhđị ồ đ ệ ệ ự đầ ư
i n Vi t Nam do Chính ph và b Công th ng qu n lý.Nh ng B này l i mđệ ệ ủ ộ ươ ả ư ộ ạ đả
nh n hai vai trò trái ng c nhau ,v a s h u EVN ng th i l i ch u trách nhi mậ ượ ừ ở ữ đồ ờ ạ ị ệ
i u ti t i n l c.C c i u ti t i n l c ERAV,tr c thu c B này nh ng ch cđề ế đệ ự ụ đề ế đệ ự ự ộ ộ ư ứ
n ng chính không ph i là i u ti t mà là giúp vi c cho b tr ng trong vi c th că ả đề ế ệ ộ ưở ệ ự
thi các chính sách.Quá trình àm phán h p ng mua bán i n,y u t s ng cònđ ợ đồ đệ ế ố ố
c a m t d án i n-l i do EVN làm vi c tr c ti p v i các nhà u t .ủ ộ ự đệ ạ ệ ự ế ớ đầ ư
Th i gian qua, ã có nhi u ý ki n cho r ng c n ph i c i t ngành i nờ đ ề ế ằ ầ ả ả ổ đệ
nhanh h n nâng cao hi u qu .Tuy nhiên,th c t l i cho th y ch a có m tơ để ệ ả ự ế ạ ấ ư ộ