Tiết 20: Tạo giống bằng phương pháp gây đột biến và công nghệ tế bào

Ti
Ti
ế
ế
t
t
20:
20:
T
T
ạ
ạ
o
o
gi
gi
ố
ố
ng
ng
b
b
ằ
ằ
ng
ng
phương
phương
ph
ph
á

á
p
p
gây
gây
đ
đ
ộ
ộ
t
t
bi
bi
ế
ế
n
n
v
v
à
à
công
công
ngh
ngh
ệ
ệ
t
t
ế

ế
b
b
à
à
o
o
I.
I.
T
T
ạ
ạ
o
o
gi
gi
ố
ố
ng
ng
b
b
ằ
ằ
ng
ng
phương
phương
ph

ph
á
á
p
p
gây
gây
đ
đ
ộ
ộ
t
t
bi
bi
ế
ế
n
n
Tạisaolạiphảitạora
giống mớibằng phương
pháp gây độtbiến?
Nếu không làm có được
không?
c
c
ơ
ơ
s
s

ở
ở
khoa h
khoa h
ọ
ọ
c c
c c
ủ
ủ
a vi
a vi
ệ
ệ
c g
c g
â
â
y
y
độ
độ
t biến
t biến
để
để
t
t
ạ
ạ

o gi
o gi
ố
ố
ng m
ng m
ớ
ớ
i
i
- Mỗi một kiểu gen nhất định của giống chỉ cho một
năng suất nhất định.
- Mỗi giống cụ thể sẽ cho một năng suất tối đa nhất
định trong điều kiện canh tác hoàn thiện nhất. Mỗi
giống có một mức trần về năng suất.
- Để có năng suất cao hơn mức trần hiện có của giống,
cần gây đột biến bằng việc sử dụng các tác nhân vật
lí và hoá học, làm thay đổi vật liệu di truyền của sinh
vật, chọn lọc từ các thể đột biến những cá thể có đặc
tính mong muốn.
Nghiên cứumục I.1, em
hãy cho biết:
-Gâyđộtbiếnlàgì?
-Quy trình gây độtbiến?
-Đốitượng áp dụng?
*
Khái niệm: Gây độtbiếnlàđổimớivậtliệudi
truyềncủagiống cũ
quy tr
quy tr

ì
ì
nh t
nh t
ạ
ạ
o gi
o gi
ố
ố
ng m
ng m
ớ
ớ
i b
i b
ằ
ằ
ng ph
ng ph
ơ
ơ
ng ph
ng ph
á
á
p
p
g
g

â
â
y
y
độ
độ
t biến
t biến
a) Xử lí mẫu vật bằng tác nhân gây đột biến
cần lựa chọn tác nhân gây đột biến thích hợp,
Tìm hiểu liều lợng và xác định thời gian xử lí tối u
b) Chọn lọc các thể đột biến có kiểu hình mong
muốn
Ti sao lại phải tiến hành lựa chọn các thể đột
biến thích hợp
?
c) Tạo dòng thuần chủng
*
*
Đ
Đ
ố
ố
i
i
tư
tư
ợ
ợ
ng

ng
th
th
í
í
ch
ch
h
h
ợ
ợ
p
p
ch
ch
ủ
ủ
y
y
ế
ế
u
u
l
l
à
à
: vi
: vi
sinh

sinh
v
v
ậ
ậ
t
t
v
v
à
à
th
th
ự
ự
c
c
v
v
ậ
ậ
t
t
.
.
- Vi sinh vật sinh sảnbằng cách phân đôi nên không thể tạo
BDTH, BDDT ở vi sinh vậtchủ yếu đượctạoranhờđộ
t
biến. vsv có tốc độ sinh sản nhanh nên chọnlọc và nhân
các thểđộtbiếndễ dàng hơn

- Thựcvật: thích hợpvớiviệc khai thác các sảnphẩmlàcơ
quan sinh dưỡng như; rễ, thân, lá, hoa,.. để tạogiống đa
bội. Còn cây lấyhạt thì không thể tạora
đabộivìcâyđabội
thường bị giảmkhả năng sinh sảnhoặcbấtthụ.
- Động vậtbậcthấp; có thể gây độtbiến, ví dụ; ruồigiấm,
tằm,..
- Động vậtbậc cao thì không áp dụng phương pháp này vì;
hệ gen của
chúng rấtphứctạp, phầnlớncácđộtbiến đều
làm mấtcânbằng hệ gen dẫn đên những rốiloạnvề sinh lí
nên giảmsứcsống, giảmkhả năng sinh sản, thậm chí còn
gây chết
2.
2.
M
M
ộ
ộ
t
t
s
s
ố
ố
th
th
à
à
nh

nh
t
t
ự
ự
u
u
t
t
ạ
ạ
o
o
gi
gi
ố
ố
ng
ng
ở
ở
Vi
Vi
ệ
ệ
t
t
Nam
Nam
• Gây độtbiếnbằng tác nhân vậtlí:

Giống lúa Mộc tuyền đột biến  MT1 có
nhiều đặc tính quí (chín sớm nên rút ngắn
thời gian cach tác), thấp và cứng cây, chịu
chua và phèn nên có thể trồng ở nhiều
vùng khác nhau, năng suất tăng 15-25%.
Tạo giống Ngô DT6: chín sớm, năng suất
cao, hàm lượng Pr tăng 1,5%..
• -Gây ĐB bằng tác nhân hoá học:
• Táo gia lộc xử lí bằng NMU (nitrô mêtyl
urê) táo má hồng cho 2 vụ quả/năm,
khối lượng quả tăng cao và thơm ngon.
• Cây dâu tằm (3n) có nhiều đặc tính quí:
bản lá dày, năng suất cao.
• Dưa hấu và nho (tam bội) đều không có
hạt và nâng cao hàm lượng
đường
Dưahấu
tam bội