BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
…………./………….
……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ THANH HẰNG
SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN
THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BÌNH CHÁNH,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
BỘ NỘI VỤ
…………./………….
……/……
HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA
NGUYỄN THỊ THANH HẰNG
SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN
THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN BÌNH CHÁNH,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 8 34 04 03
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. NGUYỄN THỊ THANH THỦY
TP. HỒ CHÍ MINH - NĂM 2019
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đƣợc luận văn này, tôi xin chân thành cám ơn đến Phân
viện Học viện Hành chính Quốc gia tại Thành phố Hồ Chí Minh, khoa sau đại
học Học viện Hành chính Quốc gia cùng toàn thể quý thầy cô đã tận tình và tạo
điều kiện giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu để có thể hoàn
thành chƣơng trình học. Đặc biệt, tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn
Thị Thanh Thủy, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn đề tài cho tôi với tất cả lòng nhiệt
tình và sự quan tâm.
Tôi xin gửi lời cám ơn đến lãnh đạo và công chức của Phòng Nội vụ
huyện Bình Chánh, Tp. Hồ Chí Minh đã hỗ trợ tận tình và cung cấp các số liệu,
tài liệu cần thiết cũng nhƣ những kiến thức thực tế liên quan đến luận văn. Đồng
thời gửi lời cảm ơn đến toàn thể công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy
ban nhân dân huyện Bình Chánh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong quá
trình khảo sát, thu thập số liệu phục vụ cho quá trình nghiên cứu và hoàn thiện
luận văn này.
Tôi xin gửi lời cám ơn đến tập thể lớp cao học HC22.N6 - Phân viện
Học viện Hành chính Quốc gia tại Thành phố Hồ Chí Minh, các đồng nghiệp,
gia đình và bạn bè đã tạo điều kiện thuận lợi, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập
và nghiên cứu.
Tuy đã có nhiều cố gắng để hoàn thiện luận văn, nhƣng do hạn chế về
thời gian và khả năng nghiên cứu nên trong luận văn này không tránh khỏi
những thiếu sót. Vì vậy, kính mong quý thầy, cô giáo, các chuyên gia, những
ngƣời quan tâm tiếp tục có những ý kiến đóng góp, giúp đỡ để đề tài đƣợc hoàn
thiện hơn.
Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn!
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng các dữ liệu, thông tin đƣợc sử dụng trong luận
văn có nguồn góc rõ ràng, kết quả nghiên cứu trong luận văn Thạc sĩ Quản lý
công với Đề tài: “Sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban
nhân dân huyện Bình Chánh” là hoàn toàn trung thực và xuất phát từ thực tế
nghiên cứu của bản thân tôi, không sao chép từ bất cứ công trình nào đã từng
đƣợc công bố nào.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này./.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Thanh Hằng
MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
LỜI CAM ĐOAN
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................ 1
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ
QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN.... 10
1.1. Công chức và công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban
nhân dân huyện ....................................................................................... 10
1.1.1. Khái niệm công chức, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc
Ủy ban nhân dân huyện ............................................................................. 10
1.1.2. Đặc điểm công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân
dân huyện .................................................................................................. 13
1.1.3. Vị trí, vai trò của công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy
ban nhân dân huyện................................................................................... 14
1.2. Sử dụng công chức ........................................................................... 16
1.2.1. Khái niệm sử dụng công chức .................................................... 16
1.2.2. Nguyên tắc sử dụng công chức ................................................... 16
1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng đến sử dụng công chức .............................. 27
Tiểu kết Chƣơng 1..................................................................................... 31
Chƣơng 2. THỰC TRẠNG SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ
QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN
BÌNH CHÁNH......................................................................................... 32
2.1. Khái quát các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân
huyện Bình Chánh .................................................................................. 32
2.2. Tổng quan về công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban
nhân dân huyện Bình Chánh ................................................................. 32
2.2.1. Về số lƣợng ................................................................................. 33
2.2.2. Về cơ cấu..................................................................................... 34
2.2.3. Về chất lƣợng .............................................................................. 38
2.3. Phân tích thực trạng sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn
thuộc UBND huyện Bình Chánh ........................................................... 41
2.3.1. Về bố trí, phân công công việc ................................................... 41
2.3.2. Chuyển ngạch, nâng ngạch công chức........................................ 45
2.3.3. Điều động, luân chuyển, biệt phái công chức ............................. 47
2.3.4. Bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, từ chức, miễn nhiệm công chức .......... 49
2.4. Đánh giá về việc sử dụng công chức ............................................... 51
2.4.1. Ƣu điểm....................................................................................... 51
2.4.2. Hạn chế ....................................................................................... 52
2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế ................................................ 53
Tiểu kết chƣơng 2 ..................................................................................... 57
Chƣơng 3. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
CÔNG TÁC SỬ DỤNG CÔNG CHỨC CÁC CƠ QUAN CHUYÊN
MÔN THUỘC UBND HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH ............................................................................................... 58
3.1. Những quan điểm, định hƣớng của Đảng, Nhà nƣớc và địa
phƣơng...................................................................................................... 58
3.1.1. Những quan điểm, định hƣớng của Đảng và Nhà nƣớc ............. 58
3.1.2. Phƣơng hƣớng phát triển về sử dụng công chức các cơ quan
chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện .............................................. 60
3.2. Một số giải pháp hoàn thiện công tác sử dụng công chức các cơ
quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện Bình Chánh.......... 62
3.2.1. Hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng
công chức .................................................................................................. 62
3.2.2. Tiếp tục đẩy mạnh triển khai xây dựng đề án vị trí việc làm,
khung năng lực, tiêu chuẩn chức danh ...................................................... 63
3.2.3. Tăng cƣờng bồi dƣỡng, cập nhật kiến thức thƣờng xuyên cho
công chức .................................................................................................. 67
3.2.4. Hoàn thiện công tác đánh giá công chức .................................... 69
3.2.5. Hoàn thiện và giải quyết tốt chế độ chính sách đãi ngộ ............. 73
3.2.6. Thƣờng xuyên tổ chức giáo dục đạo đức công vụ ...................... 74
Tiểu kết Chƣơng 3..................................................................................... 78
KẾT LUẬN .............................................................................................. 79
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CBCC
Cán bộ, công chức
CCHC
Cải cách hành chính
CNH, HĐH
Công nghiệp hóa, hiện đại hóa
HCNN
Hành chính nhà nƣớc
HĐND
Hội đồng nhân dân
KT-XH
Kinh tế - Xã hội
KTTT
Kinh tế thị trƣờng
QLNN
Quản lý nhà nƣớc
UBND
Ủy ban nhân dân
VBQPPL
Văn bản quy phạm pháp luật
VTLT
Vị trí việc làm
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.
Số lƣợng biên chế và số lƣợng công chức có mặt trong các cơ
quan chuyên môn thuộc UBND huyện Bình Chánh giai đoạn
2015 - 2018
Bảng 2.2.
Cơ cấu giới tính công chức các cơ quan chuyên môn thuộc
UBND huyện Bình Chánh
Bảng 2.3.
Cơ cấu về độ tuổi công chức cơ quan chuyên môn huyện Bình
Chánh
Bảng 2.4.
Cơ cấu công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND
huyện Bình Chánh theo dân tộc, tôn giáo
Bảng 2.5.
Cơ cấu công chức các cơ quan chuyên môn huyện Bình Chánh
theo ngạch công chức
Bảng 2.6.
Cơ cấu công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND
huyện theo vị trí việc làm
Bảng 2.7.
Trình độ chuyên môn, nghiệp vụ công chức các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND huyện
Bảng 2.8.
Trình độ lý luận chính trị công chức các cơ quan chuyên môn
thuộc UBND huyện Bình Chánh
Bảng 2.9.
Trình độ quản lý nhà nƣớc công chức các cơ quan chuyên môn
thuộc UBND huyện Bình Chánh
Bảng 2.10.
Trình độ tin học và ngoại ngữ công chức các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND huyện Bình Chánh
Bảng 2.11.
Bảng 2.12.
Khảo sát đánh giá mức độ phù hợp trong phân công và bố trí
công việc với trình độ chuyên môn, năng lực và sở trƣờng của
công chức
Khảo sát về mức độ hài lòng và khả năng đáp ứng công việc
của công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện
Bảng 2.13.
Khảo sát đánh giá về việc thực hiện nâng ngạch, chuyển ngạch
tại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong tổng thể các yếu tố cần thiết cho sự phát triển KT - XH của quốc gia
nói chung và từng địa phƣơng nói riêng thì nhân tố con ngƣời luôn đƣợc xác định
là yếu tố cơ bản, quan trọng, có tính chất quyết định và giữ vai trò chi phối đối với
các yếu tố khác. Đội ngũ công chức nguồn nhân lực chính của nền công vụ là yếu
tố cấu thành quan trọng của nguồn nhân lực xã hội mà những đóng góp của họ luôn
có vai trò đặc biệt to lớn trong toàn bộ thành tựu phát triển chung về KT - XH của
quốc gia và địa phƣơng.
Trong những năm qua, trên địa bàn huyện Bình Chánh với sự phát triển của
nền kinh tế - xã hội, tốc độ đô thị hóa mạnh, cơ cấu kinh tế hƣớng công nghiệp hóa
- hiện địa hóa. Điều này đặt ra đòi hỏi đội ngũ công chức của huyện phải có nhiều
thay đổi từ trình độ chuyên môn, nhận thức, kỹ năng, thái độ và cách thức làm việc
để có thể đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Trên thực tế lãnh đạo địa phƣơng đã
có sự quan tâm, chỉ đạo triển khai thực hiện nhiều chủ trƣơng, chính sách hiệu quả
nên đa số công chức đã dần có những chuyển biến theo chiều hƣớng tích cực, trình
độ chuyên môn ngày càng đƣợc nâng cao, chất lƣợng và thái độ phục vụ ngƣời dân
đƣợc cải thiện, nhiều mô hình, sáng kiến, cách làm hay đã đƣợc công chức tham
mƣu cho Ủy ban nhân dân huyện nhằm cải thiện hiệu quả làm việc tại các cơ quan
hành chính nhà nƣớc.
Tuy nhiên so với mặt bằng của thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và cả
nƣớc nói chung, vẫn còn một bộ phận công chức của huyện chƣa đáp ứng đƣợc
những vấn đề thực tiễn của nền công vụ đặt ra nhƣ trình độ năng lực của đội ngũ
công chức còn tồn tại một số hạn chế nhất định nhƣ: trình độ tin học, ngoại ngữ,
kiến thức hội nhập yếu; tính linh hoạt, chuyên nghiệp chƣa cao; một bộ phận công
chức còn chƣa đạt chuẩn so với quy định của pháp luật.
1
Xuất phát từ thực tế trên, một yêu cầu đƣợc đặt ra là làm thế nào để sử dụng
có hiệu quả đội ngũ công chức là một nhiệm vụ trọng tâm trong công cuộc phát
triển kinh tế xã hội của huyện Bình Chánh và góp phần đẩy mạnh tiến trình cải
cách hành chính chung của thành phố. Đây cũng là tiền đề quan trọng để tác giả lựa
chọn đề tài “ Sử dụng công chức trong các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân
dân huyện Bình Chánh” để nghiên cứu làm luận văn tốt nghiệp cao học chuyên
ngành quản lý công của mình, nhằm nghiên cứu một cách hệ thống về thực trạng sử
dụng công chức trong các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện Bình
Chánh, qua đó đề ra các giải pháp phù hợp góp phần hoàn thiện việc sử dụng công
chức tại địa phƣơng trong thời gian tới.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Công chức và quản lý công chức là một vấn đề đƣợc sự quan tâm của khá
nhiều nhà khoa học, nhà quản lý và nhà chính trị. Và vấn đề nâng cao hiệu quả sử
dụng của đội ngũ công chức hành chính ngày càng thu hút sự quan tâm hơn đặc
biệt là trong điều kiện cải cách nền hành chính nhà nƣớc. Điều này đƣợc thể hiện
qua nhiều công trình nghiên cứu của nhiều tác giả đƣợc công bố liên quan đến vấn
đề này dƣới các góc độ khác nhau nhƣ sau:
GS.TSKH. Nguyễn Văn Thâm với bài viết “Vài suy nghĩ về xây dựng
nguồn nhân lực hành chính trong thời ký đổi mới” theo đó tác giả đã nhấn mạnh
“Đất nƣớc ta đang thực hiện đƣờng lối đổi mới và ngày càng hội nhập sâu, rộng
vào nền kinh tế thế giới, do đó, nguồn nhân lực hành chính cũng có những đổi mới
nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Trong thời gian qua, đội ngũ cán bộ, công chức
(CBCC) đã có nhiều đóng góp cho quá trình xây dựng và phát triển đất nƣớc, đặc
biệt từ khi nƣớc ta chuyển sang quản lý nền kinh tế theo cơ chế thị trƣờng định
hƣớng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Tuy nhiên, tác giả cũng đƣa ra những
hạn chế của công tác quản lý CBCC thời gian qua đã gây ra những hệ lụy cho nền
hành chính nhà nƣớc. Chính cách thức quản lý không thích hợp đã làm cho những
2
khuyết tật của nền hành chính nƣớc ta thêm trầm trọng. Từ đó đƣa ra một số giải
pháp cụ thể nhằm xây dựng nguồn nhân lực hành chính sao cho phù hợp và đáp
ứng tốt nhất yêu cầu của thời kỳ mới.
PGS. TS Nguyễn Thị Hồng Hải với bài viết: “Đổi mới quản lý cán bộ, công
chức Việt Nam theo xu hƣớng quản lý nguồn nhân lực” đăng trên tạp chí Tổ chức
nhà nƣớc ngày 22 tháng 8 năm 2016, tác giả đã phân tích rõ của hai thuật ngữ
“quản lý nguồn nhân lực” và “quản lý nhân sự” trên cơ sở các điểm tƣơng quan
cũng nhƣ sự phát triển lên một bậc cao hơn theo thuật ngữ “quản lý nguồn nhân
lực” đối với hoạt động quản lý con ngƣời trong tổ chức nói chung và trong cơ quan
nhà nƣớc nói riêng, qua đó đƣa ra khuynh hƣớng tất yếu trong công tác cải cách
hành chính ở Việt Nam và yêu cầu tiếp tục đổi mới công tác quản lý cán bộ, công
chức theo hƣớng quản lý nguồn nhân lực trong thời gian tới.
Tác giả Nguyễn Bắc Sơn, Bộ trƣởng Bộ Thông tin và Truyền thông “Nâng
cao chất lƣợng đội ngũ công chức quản lý nhà nƣớc đáp ứng yêu cầu công nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nƣớc” đã phân tích, đánh giá tổng thể thực trạng đội ngũ công
chức nhà nƣớc và phân tích các nguyên nhân dẫn đến những hạn chế, yếu kém của
đội ngũ công chức. Trên cơ sở đóa đề ra các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng
đội ngũ công chức nhằm đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nƣớc.
Tác giả Bùi Kim Hồng, “Lựa chọn cán bộ, đảng viên theo tƣ tƣởng Hồ Chí
Minh” đăng trên Chính phủ điện tử, ngày 02 tháng 02 năm 2012. Trong bài viết tác
giả đã nêu rõ trong bối cảnh hiện nay, việc lựa chọn đội ngũ nhân sự của Đảng gồm
những ngƣời biết lo cái lo của dân, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tƣ
nhƣ Bác Hồ kính yêu của cả dân tộc ta đã răn dạy càng cần thiết. Chỉ có những
công bộc thực sự của dân và vì dân nhƣ vậy mới đáp ứng đƣợc mong muốn của
nhân dân và tập hợp đƣợc cả dân tộc thành một lực lƣợng hùng hậu để xây dựng
đất nƣớc Việt Nam hùng mạnh, làm cho dân tộc ta sánh vai đƣợc với các cƣờng
quốc năm châu nhƣ Bác Hồ hằng mong muốn.
3
PGS.TS Đinh Ngọc Thạch với bài viết “Chính sách sử dụng cán bộ hợp lý nhân tố động lực phòng ngừa ngăn chặn suy thoái tƣ tƣởng chính trị, đạo đức lối
sống”. Theo đó tác giả xác định cán bộ - yếu tố then chốt tạo nên sức mạnh của hệ
thống chính trị cũng nhƣ đƣa ra một số bất cập và hạn chế trong công tác đào tạo và
sử dụng cán bộ. Đồng thời đƣa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách sử
dụng cán bộ một cách hợp lý trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nƣớc và hội nhập quốc tế, qua đó không chỉ góp phần củng cố hệ thống chính trị,
làm cho dân tin vào chế độ, vào sự lãnh đạo của Đảng, mà còn làm cho môi trƣờng
văn hóa chính trị ngày càng lành mạnh và khởi sắc, xã hội đồng thuận và ổn định.
Nguyễn Thị Hồng Nhung - Lê Thị Tố Nga, “Vận dụng tƣ tƣởng Hồ Chí
Minh về công tác cán bộ, công chức trong xây dựng đội ngũ công chức chuyên
nghiệp ở nƣớc ta hiện nay”. Tạp chí Tổ chức nhà nƣớc số 8/2012. Các tác giả đã đi
sâu vào nghiên cứu tƣ tƣởng Hồ Chí Minh về công tác tuyển dụng, sử dụng và đánh
giá cán bộ, công chức, cụ thể hóa những tiêu chuẩn công chức chuyên nghiệp theo
tƣ tƣởng Hồ Chí Minh nhƣ: tinh thông nghiệp vụ, có các kỹ năng thuần thục để
thực thi nghiệp vụ thuộc chức trách của công chức, có thái độ làm việc chuyên
nghiệp.
TS. Thang Văn Phúc, TS. Nguyễn Minh Phƣơng, Nguyễn Thu Huyền: Hệ
thống công vụ và xu hƣớng cải cách của một số nƣớc trên thế giới, Nxb Chính trị
quốc gia, 2004. Là công trình nghiên cứu về tổ chức nhà nƣớc, bộ máy hành chính,
lịch sử nền công vụ, chế độ quản lý công chức ở tám nƣớc có nền kinh tế phát triển
trên thế giới: Trung Quốc, Thái Lan, Nhật Bản, Liên bang Nga, Cộng hòa Pháp,
Cộng hòa Liêng bang Đức, Vƣơng quốc Anh, Mỹ. Công trình giới thiệu chế độ,
chính sách của mỗi nƣớc nhằm cải cách nền công vụ nhƣ: chế độ tuyển chọn, sử
dụng nhân tài, đào tạo, bồi dƣỡng, cách thức đánh giá, lƣơng bổng, phụ cấp, công
tác phòng chống tham nhũng…
4
Thạc sĩ Vũ Xuân Khoan, nguyên Quyền Vụ trƣởng phụ trách Cơ quan đại
diện Văn phòng Bộ Nội vụ tại thành phố Hồ Chí Minh với đề tài khoa học cấp Bộ:
“Nghiên cứu nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức trong các cơ quan hành chính
cấp tỉnh, cấp huyện khu vực Đồng bằng sông Cửu Long”. Đề tài đã chỉ ra những
hạn chế, yếu kém của đội ngũ công chức hành chính cấp tỉnh, cấp huyện trong khu
vực cũng nhƣ các nguyên nhân của những hạn chế, yếu kém đó và đƣa ra 6 giải
pháp để nâng cao chất lƣợng đội ngũ công chức hành chính trong khu vực.
Ngoài ra đối với mảng đề tài sử dụng công chức cũng đƣợc nhiều tác giả
quan tâm và lựa chọn nghiên cứu nhƣ:
Phan Thị Linh Giang, 2017. Sử dụng công chức trong các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND tỉnh Gia Lai, Luận văn thạc sỹ Hành chính công, Học viện Hành
chính Quốc Gia.
Nguyễn Thị Cẩm Tú, 2017. Sử dụng công chức tại các cơ quan nhà nƣớc tại
tỉnh Tiền Giang, Luận văn thạc sĩ Hành chính công, Học viện Hành chính Quốc
Gia.
Nhìn chung, những công trình và bài viết trên đây, các tác giả đã phân tích
một cách hệ thống và khá toàn diện về công tác nâng cao hiệu quả quản lý và sử
dụng công chức các cơ quan HCNN các cấp; chính sách đối với công chức và
những vấn đề tồn tại bất cập trong công tác sử dụng công chức trong các cơ quan
hành chính hiện nay.Trên cơ sở đó, các tác giả đã đề cập đến những phƣơng hƣớng,
giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng công chức cấp huyện đáp ứng yêu cầu
quản lý nhà nƣớc trong tình hình mới. Đây là những công trình, sản phẩm trí tuệ có
giá trị, ý nghĩa lớn cả về mặt lý luận và thực tiễn, là cơ sở kế thừa cho những
nghiên cứu tiếp theo.
Từ các công trình, đề tài, bài viết nói trên có thể thấy vấn đề sử dụng công
chức đã trở thành đề tài đƣợc chọn nghiên cứu trên nhiều phạm vi, nhiều tỉnh thành
khác nhau. Tuy nhiên cho đến nay chƣa có một đề tài nghiên cứu sâu nào về sử
5
dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Bình Chánh, TP. Hồ
Chí Minh. Mặt khác để nhằm tạo ra cái nhìn tổng quan về đội ngũ công chức và
thực trạng sử dụng công chức thuộc UBND huyện Bình Chánh, từ đó góp phần đƣa
ra các giải pháp nhằm hoàn thiện việc sử dụng đội ngũ công chức này. Xuất phát từ
tiền đề nêu trên, tác giả chọn và thực hiện đề tài: “Sử dụng công chức các cơ quan
chuyên môn thuộc UBND huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh”.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận về sử dụng công chức trong các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh hiện nay, đề xuất các giải
pháp hoàn thiện việc sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND
huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh.
3.2. Nhiệm vụ
Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu nêu trên, luận văn thực hiện các nhiệm vụ
nghiên cứu cụ thể nhƣ sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn
thuộc Ủy ban nhân dân huyện.
- Phân tích và đánh giá thực trạng sử dụng công chức các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND huyện;
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện việc sử dụng công chức của các cơ
quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện
Bình Chánh thành phố Hồ Chí Minh.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
6
- Về nội dung: Việc sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy
ban nhân dân huyện Bình Chánh thành phố Hồ Chí Minh
- Về không gian : Các cơ quan chuyên môn chuyên môn thuộc Ủy ban nhân
dân huyện Bình Chánh, TP. Hồ Chí Minh (bao gồm12 cơ quan).
- Về thời gian nghiên cứu từ năm 2015-2018.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Phƣơng pháp luận
Phƣơng pháp luận duy vật biện chứng và phƣơng pháp chủ nghĩa duy vật
lịch sử
5.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng những phƣơng pháp nghiên cứu đặc thù của khoa học
quản lý hành chính nhà nƣớc gồm:
- Phƣơng pháp khảo cứu tài liệu: Phƣơng pháp này giúp cho ngƣời nghiên
cứu nắm đƣợc phƣơng pháp nghiên cứu đã đƣợc thực hiện trƣớc đây, làm rõ hơn đề
tài nghiên cứu của mình. Đồng thời, giúp ngƣời nghiên cứu có phƣơng pháp luận
hay luận cứ chặt chẽ hơn, có thêm kiến thức sâu rộng về lĩnh vực đang nghiên cứu,
tránh trùng lặp với các nghiên cứu trƣớc đây, giúp ngƣời nghiên cứu xây dựng bằng
chứng minh giả thuyết nghiên cứu khoa học.
- Phƣơng pháp điều tra xã hội học: Đây là phƣơng pháp điều tra bằng bảng
hỏi. Mục đích của phƣơng pháp này là dung bảng hỏi để hỏi công chức cấp huyện
các nội dung liên quan đến việc sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc
UBND huyện Bình Chánh. Tác giả phát ra 120 phiếu điều tra về thực trạng sử dụng
công chức các cơ quan chuyên môn tại 12 cơ quan chuyên môn thuộc UBND
huyện Bình Chánh, thời gian điều tra từ 01/3/2019 đến 01/05/2019. Sau khi kết
thúc đều tra, tác giả thu đƣợc 110 phiếu (đạt 91,67%).
- Phƣơng pháp tổng hợp: Tác giả sử dụng phƣơng pháp này để khái quát nội
dung của từng vấn đề trong luận văn, rút ra đƣợc những nhận xét, kết luận tổng
7
quan, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện sử dụng công chức thuộc các cơ quan
chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện Bình Chánh, Tp.Hồ Chí Minh.
Ngoài ra, luận văn còn sử dụng các phƣơng pháp chuyên gia, thống kê, so
sánh… nhằm mục đích đảm bảo cho nội dung nghiên cứu của luận văn vừa mang ý
nghĩa lý luận, vừa mang ý nghĩa thực tiễn và khoa học.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của đề tài
6.1. Ý nghĩa về lý luận
Luận văn làm rõ cơ sở lý luận về sử dụng công chức nói chung, sử dụng
công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện nói riêng. Luận
văn góp phần làm rõ các nội dung cơ bản, nguyên tắc và các yếu tố ảnh hƣởng đến
việc sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện.
6.2. Ý nghĩa về thực tiễn
Kết quả nghiên cứu của luận văn cung cấp thêm những luận cứ khoa học
giúp các cấp lãnh đạo huyện Bình Chánh có thể vận dụng vào công tác sử dụng
công chức trong giai đoạn hiện nay.
Những giải pháp của đề tài có thể dùng làm tài liệu tham khảo cho cơ quan
hành chính nhà nƣớc trên địa bàn huyện Bình Chánh hoặc các cơ quan quản lý nhà
nƣớc ở các địa phƣơng khác trong việc khai thác và sử dụng công chức trong các
cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện.
Luận văn có thể dung làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy và học tập cho
học sinh, sinh viên, công chức trong các cơ quan hành chính nhà nƣớc.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo luận văn có kết
cấu gồm 3 chƣơng:
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn
thuộc Ủy ban nhân dân cấp huyện.
8
Chƣơng 2. Thực trạng sử dụng công chức các cơ quan chuyên môn thuộc
UBND huyện Bình Chánh, TP.Hồ Chí Minh
Chƣơng 3. Phƣơng hƣớng và giải pháp hoàn thiện công tác sử dụng công
chức cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện Bình Chánh, TP.Hồ Chí Minh.
9
Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ SỬ DỤNG CÔNG CHỨC
CÁC CƠ QUAN CHUYÊN MÔN THUỘC ỦY BAN NHÂN DÂN HUYỆN
1.1. Công chức và công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban
nhân dân huyện
1.1.1. Khái niệm công chức, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc
Ủy ban nhân dân huyện
1.1.1.1. Công chức
Công chức là một khái niệm chung đƣợc sử dụng phổ biến nhiều quốc gia
trên thế giới để chỉ những công dân đƣợc tuyển dụng vào làm việc thƣờng xuyên
trong cơ quan nhà nƣớc, do tính chất đặc thù của mỗi quốc gia, khái niệm công
chức của các nƣớc cũng không hoàn toàn đồng nhất. Có nƣớc chỉ giới hạn công
chức trong phạm vi những ngƣời hoạt động quản lý nhà nƣớc. Một số nƣớc khác có
quan niệm rộng hơn, công chức không chỉ bao gồm những ngƣời thực hiện trực
tiếp các hoạt động quản lý nhà nƣớc mà còn bao gồm cả những ngƣời làm việc
trong các cơ quan có tính chất công cộng.
Khái niệm công chức đƣợc hình thành và thƣờng gắn liền với sự hình thành
và phát triển của nền hành chính nhà nƣớc. Khái niệm công chức lần đầu tiên đƣợc
nêu ra trong Sắc lệnh 76/SL ngày 20-5-1950 của Chủ tịch nƣớc Việt Nam dân chủ
cộng hòa ban hành Quy chế công chức nhƣ sau: “Những công dân Việt Nam đƣợc
chính quyền nhân dân tuyển dụng, giao giữ một chức vụ thƣờng xuyên trong các cơ
quan Chính phủ, ở trong hay ở ngoài nƣớc, đều là công chức theo Quy chế này, trừ
những trƣờng hợp riêng biệt do Chính phủ định" (Trích Điều 1, Sắc lệnh số 76/SL
ngày 20 tháng 5 năm 1950).
Cùng với sự phát triển của đất nƣớc và nền hành chính nƣớc nhà, khái niệm
công chức đã dần đƣợc quy định cụ thể hơn, chi tiết hơn. Tuy nhiên, các khái niệm
này vẫn chƣa phân định rõ ràng ai là cán bộ, ai là công chức. Năm 2008, Quốc hội
10
nƣớc Cộng hoà XHCN Việt Nam đã thông qua Luật Cán bộ, công chức số
22/2008/QH12. Đây là bƣớc tiến mới, mang tính cách mạng về cải cách chế độ
công vụ, công chức, thể chế hoá quan điểm, đƣờng lối của Đảng về công tác cán
bộ, đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nƣớc pháp quyền XHCN của nhân dân, do nhân
dân và vì nhân dân. Điều 4, Khoản 2 Luật Cán bộ, công chức năm 2008, xác định:
“Công chức là công dân Việt Nam, đƣợc tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ,
chức danh trong cơ quan của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nƣớc, tổ chức chính trị
- xã hội ở Trung ƣơng, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, thuộc đơn vị Quân đội
nhân dân mà không phải là sỹ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc
phòng; trong cơ quan đơn vị thuộc công an nhân dân mà không phải là sỹ quan, hạ
sỹ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp
công lập của Đảng cộng sản Việt Nam, Nhà nƣớc, tổ chức Chính trị - xã hội (sau
đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập) trong biên chế và hƣởng lƣơng từ ngân
sách nhà nƣớc; đối với công chức trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị sự
nghiệp công lập thì lƣơng đƣợc bảo đảm từ quỹ lƣơng của đơn vị sự nghiệp công
lập theo quy định của pháp luật”. Để hƣớng dẫn thi hành Luật cán bộ công chức,
Chính phủ và các bộ ngành đã ban hành nhiều văn bản pháp luật mới nhƣ Nghị
định số 06/2010/NĐ- CP ngày 25 tháng 01 năm 2010 quy định công chức là "Công
dân Việt Nam, đƣợc tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh, trong
biên chế, hƣởng lƣơng từ ngân sách nhà nƣớc hoặc đƣợc bảo đảm từ quỹ lƣơng của
đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”.
Có thể thấy, ở nƣớc ta khái niệm công chức đã có sự thay đổi theo từng giai
đoạn lịch sử và bị chi phối bởi nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên vẫn tìm thấy
những điểm chung trong các khái niệm về công chức trong các văn bản luật ở nƣớc
ta, đó là: Công chức là công dân Việt Nam; đƣợc tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch,
đƣợc giao một công vụ; làm việc trong cơ quan, tổ chức, đơn vị của Nhà nƣớc;
hƣởng lƣơng từ ngân sách Nhà nƣớc.
11
1.1.1.2. Công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân
huyện
Cơ quan hành chính nhà nƣớc là một bộ phận cấu thành quan trọng của bộ
máy nhà nƣớc. Trong đó huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh (gọi chung
là cấp huyện) là cấp hành chính thứ ba trong bốn cấp quản lý hành chính của bộ
máy HCNN ở nƣớc ta. Đây là cấp hành chính trung gian, vừa thực hiện chức năng
trực tiếp phục vụ công dân, vừa lãnh đạo điều hành cấp dƣới. Cấp huyện có vai trò
quan trọng trong việc chỉ đạo, điều hành, hƣớng dẫn trực tiếp cho cấp xã, phƣờng,
thị trấn thực hiện đƣờng lối, chủ trƣơng, chính sách của Đảng và pháp luật cuả Nhà
nƣớc tại địa phƣơng.
Để thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình tại Nghị định số 37/2014/NĐCP ngày 05/05/2014 đã quy định, các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện
thực hiện chức năng tham mƣu, giúp UBND cấp huyện quản lý Nhà nƣớc về
ngành, lĩnh vực ở địa phƣơng theo quy định của pháp luật và theo sự phân công,
phân cấp hoặc ủy quyền của UBND cấp huyện và theo quy định của pháp luật, góp
phần bảo đảm sự quản lý thống nhất của ngành hoặc lĩnh vực công tác ở địa
phƣơng.
Cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện chịu sự chỉ đạo, quản lý tổ
chức, vị trí việc làm, biên chế công chức, cơ cấu ngạch công chức và công tác của
UBND cấp huyện, đồng thời chịu sự chỉ đạo, kiểm tra, hƣớng dẫn về chuyên môn
nghiệp vụ của cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh.
Mặt khác các phòng chuyên môn thuộc UBND cấp huyện triển khai thực
hiện chức năng nhiệm vụ của mình thông qua đội ngũ công chức. Công chức phòng
chuyên môn thuộc UBND cấp huyện là một bộ phận của công chức nhà nƣớc nói
chung, làm việc trong phòng chuyên môn thuộc UBND cấp huyện.
12
Theo Nghị định số 06/2010/NĐ-CP ngày 25/01/2010 của Chính phủ quy
định những ngƣời là công chức tại Khoản 2 Điều 6 đã khẳng định rõ công chức
trong cơ quan HCNN cấp huyện gồm:
a) Chánh Văn phòng, Phó Chánh Văn phòng và ngƣời làm việc trong Văn
phòng HĐND và UBND;
b) Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND quận, huyện, Chánh Văn phòng, Phó
Chánh Văn phòng và ngƣời làm việc trong Văn phòng UBND quận, huyện nơi thí
điểm không tổ chức HĐND;
c) Ngƣời giữ chức vụ cấp trƣờng, cấp phó và ngƣời làm việc trong các cơ
quan chuyên môn thuộc UBND.
Nhƣ vậy, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện là một bộ
phận của nhóm công chức trong cơ quan hành chính nhà nƣớc ở cấp huyện, đƣợc
tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh, trong biên chế, hƣởng lƣơng
từ ngân sách nhà nƣớc, để thực hiện chức năng, nhiệm vụ của cơ quan chuyên môn
là tham mƣu, quản lý ngành hay lĩnh vực công tác theo quy định của pháp luật và
làm việc trong các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân cấp huyện.
1.1.2. Đặc điểm công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân
dân huyện
Công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện có
đầy đủ những đặc điểm của công chức nói chung. Tuy nhiên, xuất phát từ đặc thù
vị trí, chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn công chức các cơ quan chuyên môn thuộc
UBND huyện có những đặc điểm riêng nhƣ sau:
Một là, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện đƣợc
tuyển dụng vào ngạch chức vụ, chức danh trong các cơ quan chuyên môn thuộc
UBND cấp huyện. Công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện đƣợc
tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong các cơ quan chuyên
13
môn thuộc UBND cấp huyện, nó phân biệt với công chức thuộc UBND cấp tỉnh,
hay các chức danh công chức tại UBND cấp xã.
Hai là, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện chịu sự
chỉ đạo, kiểm tra, hƣớng dẫn chuyên môn nghiệp vụ của các cơ quan chuyên môn
thuộc UBND cấp tỉnh đồng thời hƣớng dẫn chuyên môn, nghiệp vụ về lĩnh vực
quản lý của các cơ quan chuyên môn cho cán bộ, công chức cấp xã. Đối với các
vấn đề có liên quan đến chuyên môn nghiệp vụ thì công chức các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND cấp huyện nhận các hƣớng dẫn, chỉ đạo của cấp tỉnh đồng thời
tiếp nhận những thắc mắc về chuyên môn nghiệp vụ của công chức cấp xã và
hƣớng dẫn, kiểm tra về chuyên môn nghiệp vụ của công chức cấp xã.
Ba là, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện thực hiện
chức năng tham mƣu, giúp việc cho UBND huyện quản lý nhà nƣớc về ngành, lĩnh
vực ở địa phƣơng và thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn theo sự lãnh đạo
UBND cấp huyện và theo quy định của pháp luật; góp phần bảo đảm sự thống nhất
quản lý của ngành hoặc lĩnh vực công tác ở địa phƣơng.
1.1.3. Vị trí, vai trò của công chức các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban
nhân dân huyện
Công chức là một trong những yếu tố cơ bản cấu thành nền HCNN. Nhà
nƣớc muốn tổ chức và quản lý xã hội tốt thì phải coi trọng việc xây dựng và quản
lý đội ngũ công chức. Nhà nƣớc không thể thực hiện chức năng, nhiệm vụ của
mình trong việc quản lý, điều hành mọi lĩnh vực của đời sống xã hội theo pháp luật
nếu không có một nền hành chính hiệu lực, hiệu quả với đội ngũ công chức có trình
độ, phẩm chất và đƣợc tổ chức khoa học. Các yếu tố cấu thành nền hành chính nhà
nƣớc có mối quan hệ chặt chẽ với nhau. Và trong tổng thể nền hành chính, xét từ
các yếu tố cấu thành nên nền hành chính, đội ngũ công chức các cơ quan chuyên
môn thuộc UBND huyện giữ một vị trí vô cùng quan trọng, quyết định đến chất
14
lƣợng và hiệu quả hoạt động, hiệu lực quản lý nhà nƣớc ở chính quyền cấp huyện
thể hiện ở các vai trò cụ thể nhƣ sau:
Thứ nhất, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện là lực
lƣợng nồng cốt và quan trọng trong hệ thống chính trị của huyện, trực tiếp tham
mƣu UBND cấp huyện và các phòng chuyên môn thuộc UBND cấp huyện trên tất
cả các lĩnh vực: kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội, an ninh quốc phòng; cũng nhƣ
tham mƣu trình UBND huyện ban hành các quyết định, chỉ thị; chƣơng trình, kế
hoạch ngắn hạn, dài hạn, giai đoạn 05 năm và hàng năm. Đặc biệt, công chức các
cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện còn là lực lƣợng trực tiếp xây dựng các
chƣơng trình cũng nhƣ đề ra các biện pháp tổ chức thực hiện các nhiệm vụ cải cách
hành chính nhà nƣớc thuộc lĩnh vực quản lý nhà nƣớc đƣợc giao.
Thứ hai, công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND huyện là đội ngũ
trực tiếp tổ chức hiện thực hóa các chủ trƣơng, đƣờng lối của Đảng và chính sách,
pháp luật của Nhà nƣớc vào trong đời sống của nhân dân, là “cầu nối”giữa Đảng,
chính quyền với nhân dân trong huyện, để triển khai các chủ trƣơng, đƣờng lối,
chính sách của Trung ƣơng, Thành phố đến cấp xã thông qua nhiều hình thức khác
nhau: thông tin, tuyên truyền, giáo dục phổ biến, hành chính; theo dõi, thực hiện và
chụi trách nhiệm trƣớc UBND huyện theo quy định của pháp luật và sự phân công
của UBND cấp huyện.
Thứ ba, vai trò của công chức các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp
huyện là nơi lắng nghe, tiếp thu những tâm tƣ, nguyên vọng chính đáng của ngƣời
dân, nắm bắt các yêu cầu thực tiễn tại địa phƣơng. Trên cơ sở đó, đội ngũ này sẽ
tham gia trực tiếp vào việc xây dựng đƣờng lối, chủ trƣơng đổi mới phát triển kinh
tế tại địa phƣơng, hoạch định các chính sách, chiến lƣợc phát triển kinh tế- xã hội,
tổ chức quản lý Nhà nƣớc và kiểm tra việc tổ chức thực hiện tại địa phƣơng.
Nhƣ vậy, có thể nhận thấy rằng tất cả các chức năng, nhiệm vụ thuộc thẩm
quyền của UBND huyện đều do công chức các phòng chuyên môn thuộc UBND
15