Thực trạng thu hút và triển khai các dự án FDI vào lĩnh vực viễn thông tại Tổng công ty

Thực trạng thu hút và triển khai các dự án FDI vào
lĩnh vực viễn thông tại Tổng công ty
2.1. Tổng quan về Tổng công ty Bu chính Viễn thông Việt
Nam:
2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển của Tông công ty
Ngày 15/8/1945, Ngành Bu điện Việt Nam chính thức ra đời và đi vào hoạt
động. Trong toàn bộ thời kỳ chiến tranh chống Pháp, chống Mỹ cũng nh thời kỳ
bao cấp, Tổng cục Bu điện vừa có chức năng quản lý nhà nớc về lĩnh vực bu chính
viễn thông (BC,VT), vừa hoạt động sản xuất kinh doanh và phục vụ nhu cầu thông
tin liên lạc của Đảng, Nhà nớc và nhân dân.
Ngày 07/4/1990 Tổng công BC, VT Việt Nam đợc thành lập trên cơ sở
Tổng cục Bu điện, chịu sự quản lý Nhà nớc của Bộ giao thông vận tải và Bu điện.
Ngày 29/4/1995, Thủ tớng Chính phủ đã có quyết định số 249/TTg về việc
thành lập Tổng công ty BC, VT Việt Nam hiện nay là Tổng công ty Nhà nớc, hoạt
động theo mô hình Tổng công ty 91, mô hình thí điểm thành lập tập đoàn kinh
doanh.
2.1.2. Chức năng nhiệm vụ của Tổng công ty
Theo Nghị định 51/CP ngày 01 tháng 8 năm 1995 của Chính phủ về việc
phê chuẩn Điều lệ tổ chức và hoạt động của Tổng công ty BC, VT Việt Nam
(Tổng công ty BC, VT Việt Nam sau đây gọi tắt là Tổng công ty) có các chức
năng nhiệm vụ chủ yếu sau :
- Thực hiện kinh doanh và phục vụ về BC, VT theo qui hoạch, kế hoạch và
chính sách phát triển của Nhà nớc, bao gồm:
+ Xây dựng kế hoạch phát triển, đầu t, tạo nguồn vốn đầu t phát triển mạng
lới BC, VT công cộng và quốc gia, kinh doanh các dịch vụ BC, VT.
+ Bảo đảm thông tin liên lạc phục vụ sự chỉ đạo của Đảng, Nhà nớc, phục
vụ công ích, quốc phòng, an ninh, ngoại giao.
+ Sản xuất công nghiệp và t vấn về BC, VT, xây dựng công trình BC, VT.
+ Xuất nhập khẩu cung ứng thiết bị BC, VT.
Liên doanh liên kết với các tổ chức kinh tế trong nớc và nớc ngoài phù hợp
với pháp luật và chính sách của Nhà nớc.

- Tổ chức quản lý công tác nghiên cứu, ứng dụng tiến bộ khoa hoc công
nghệ và công tác đào tạo, bồi dỡng cán bộ công nhân viên trong Tổng công ty.
- Tiến hành các hoạt động kinh doanh khác theo pháp luật và thực hiện các
nhiệm vụ khác do Nhà nớc giao.
2.1.3. Mô hình tổ chức quản lý của Tổng công ty
Mô hình tổ chức quản lý của Tổng công ty gồm có:
- Hội đồng quản trị và ban kiểm soát
- Tổng giám đốc và bộ máy giúp việc
- Giám đốc các đơn vị thành viên của Tổng công ty
- Giám đốc các đơn vị liên doanh, cổ phần có vốn góp của Tổng công ty.
Căn cứ vào chức năng nhiệm vụ, tính chất hoạt động và tổ chức quản lý, các
đơn vị thành viên của Tổng công ty đợc phân thành ba khối cơ bản sau:
- Các đơn vị hạch toán phụ thuộc
- Các đơn vị hạch toán độc lập
- Các đơn vị sự nghiệp
Mô hình tổ chức quản lý của Tổng công ty đợc thể hiện qua sơ đồ 1 dới
đây:
2.1.4. Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty thời gian qua
Bớc vào thời kỳ đổi mới, mở cửa nền kinh tế, cùng với sự phát triển của nền
kinh tế Việt Nam nói chung, hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty
cũng đã đạt đợc một số kết quả đáng khích lệ trên hầu hết các mặt, thể hiện qua
bảng sau:
Biểu 1: Một số chỉ tiêu kinh doanh chủ yếu của Tổng công ty
TT Chỉ tiêu Đơn vị tính Từ 1995-1997 1998 1999 2001 2002 2003
1 Số lợng bu cục Bu cục
2318 2723 2764 2891 2893 3000
2 Số lợng điểm BĐ-
VHX
Điểm
1704 2426 4496

3 Tổng số máy
điện thoại
1000 máy
774 1186 1615 2008 2459 3286
4 Mật độ điện thoại Máy/100 dân 1,04 1,56 2,12 2,64 3,20 4,23
5 Số kênh quốc tế Kênh 2972 4285 4836 5013 5379 5535
6 Vốn đầu t Tỷ đồng 3134 4166 4212 4450 4402 4700
7 Doanh thu Tỷ đồng 4295 6978 9383 10803 13076 15294
8 Nộp ngân sách Tỷ đồng 592 1035 1705 2273 1991 2383
Nguồn: Báo cáo tổng kết của Tổng công ty BC, VT Việt Nam từ 1995- 2003
Qua biểu trên, có thể khái quát chung tình hình hoạt động của Tổng công ty
thời gian qua:
* Kết quả hoạt động đầu t
Với một khối lợng vốn đầu t cho mạng lới khá lớn bình quân trên 4
nghìn tỉ đồng/năm, mạng lới BC, VT công cộng và quốc gia đã có
sự phát triển vợt bậc cả vể số lợng và chất lợng. Có thể nói, mạng lới BC, VT của
Tổng công ty đã đảm bảo phục vụ đợc các hoạt động của Đảng, Nhà nớc và đáp
ứng căn bản nhu cầu của ngời dân.
Mạng viễn thông đợc tập trung đầu t và đã đạt đợc những kết quả rất khả
quan. Việt Nam là một trong những nớc có tốc độ phát triển máy điện thoại cao
nhất trên thế giới. Số máy điện thoại đang phát triển và mật độ điện thoại tăng
nhanh qua các năm, đặc biệt là trong năm 2002 và 2003. Bên cạnh đó mạng viễn
thông lên tỉnh và quốc tế cũng đợc đầu t tơng ứng. Số kênh liên lạc quốc tế năm
2003 đã tăng gấp đôi so với năm 1997. Mạng đờng trục quốc gia (bắc nam) với
các dự án cáp quang mới hiện đã thoả mãn nhu cầu thông tin liên lạc cả về số lợng
và chất lợng.
Mạng bu chính cũng đã có bớc chuyển biến căn bản về khả năng phục vụ
thông qua chủ chơng phát triển hệ thống điểm Bu điện Văn hoá xã. Cho đến
cuối năm 2003, trên toàn quốc đã có tổng cộng 7496 bu cục và điểm BĐ - VHX
trải đều trên các tỉnh thành phố

1
.
* Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh
Hoạt động sản xuất kinh doanh của Tổng công ty tăng trởng đều đặn ở mức
cao qua các năm. Doanh thu năm sau tăng hơn năm trớc với tốc độ tăng cao hơn
tốc độ tăng trởng chung của nền kinh tế từ 1,5 đến 2,5 lần. Đến năm 2003, lần đầu
tiên doanh thu của Tổng công ty đã đạt mức trên1 tỉ USD
2
.
* Đóng góp vào ngân sách Nhà nớc
Cùng với việc hoàn thành kế hoạch sản xuất kinh doanh hàng năm. Tổng
công ty cũng luôn hoàn thành vợt mức kế hoạch nộp ngân sách Nhà nớc; mức nộp
ngân sách năm sau đều cao hơn năm trớc (trừ thời điểm năm 2002 Nhà nớc thay
đổi các luật thuế áp dụng cho các doanh nghiệp).
* Các hoạt động hợp tác quốc tế
Hoạt động hợp tác quốc tế của Tổng công ty cũng rất đợc quan tâm, chú ya.
Hiện nay, Tổng công ty đã mở rộng quan hệ đến khoảng 120 tập đoàn, hãng đầu t
thế giới trên mọi lĩnh vực: BC-VT, tài chính, đào tạo, t vấn, bảo hiểm Đây chính
là tiền đề quan trọng để Tổng công ty bớc vào giai đoạn hội nhập và cạnh tranh.
1 Báo cáo tổng kết năm 2003 Tổng công ty BC, VT Việt Nam
2 Báo cáo tổng kết năm 2003 Tổng công ty BC, VT Việt Nam
Những kết quả mà Tổng công ty đã đạt đợc nêu trên là không thể phủ nhận.
Tuy nhiên, cũng nh tình hình chung của các Tổng công ty khác, vấn đề hiện nay
của Tổng công ty BC, VT Việt nam là phải nhanh chóng tìm ra các biện pháp
nâng cao năng suất, chất lợng và hiệu quả hoạt động sản xuât kinh doanh, nâng
cao sức cạnh tranh để qua đó có thể chiến thắng trong quá trình hội nhập và cạnh
tranh của nền kinh tế.
2.2. Hiện trạng thu hút và triển khai dự án FDI vào lĩnh vực viễn
thông ở Tổng công ty thời gian qua
Căn cứ vào quy định của pháp luật Việt Nam, trên cơ sở đặc thù hoạt động

sản xuất kinh doanh của Tổng công ty, hiện nay Tổng công ty đang triển khai áp
dụng hai hình thức đầu t trực tiếp của nớc ngoài là hình thức Hợp đồng hợp tác
kinh doanh đối với các dự án kinh doanh dịch vụ viễn thông và hình thức liên
doanh đối với các dự án sản xuất công nghiệp viễn thông. Nh vậy, tình hình thu hút
và triển khai dự án đầu t trực tiếp nớc ngoài tại Tổng công ty trong lĩnh vực kinh doanh
dịch vụ viễn thông nh sau:
2.2.1. Tình hình thu hút các dự án FDI vào lĩnh vực viễn thông của Tổng
công ty
2.2.1.1. Số dự án FDI vào lĩnh vực viễn thông của Tổng công ty
Hiện nay, Tổng công ty đã và đang triển khai 08 Hợp đồng hợp tác kinh
doanh(BCC), không kể 01 hợp đồng thử nghiệm dự án di động Calling khu vực
thành phố Hồ Chí Minh, và 01 hợp đồng hợp tác kinh doanh giữa Tổng công ty
với Cable & Wireless chấm dứt trớc thời hạn. Cụ thể, 8 dự án mà Tổng công ty đã
và đang triển khai là:
Biểu 2: Các dự án BCC của Tổng công ty
TT Tên dự án BCC Đối tác Dịch vụ Vùng dự án Thời hạn
1 Viễn thông quốc tế VTI
Telstra - úc
Viễn thông
quốc tế
Toàn quốc 12 năm 1990 2002
2 Nhắn tin MCC Voice International
úc
Nhắn tin TP. HCM 9 năm 1989- 1998
3 Điện thoại thẻ Sapura Sapura Holding -
malaysia
Điện thoại
thẻ
TP. HCM 8 năm 1993- 2001
4 Trang vàng

World corp úc
Niên giám HN, TP. HCM 5 năm 1994 2000
5 Di động toàn quốc VMS
comvick/ kinevick
- Thuỵ Điển
Di động toàn quốc 10 năm 1995 2005
6 Viễn thông nội hạt với KT` Korean Telecom
Hàn Quốc
Viễn thông
nội hạt
Hải Phòng, Hải
Dơng, Hng Yên,
Quảng Ninh
10 năm 1996 2006
7 Viễn thông nội hạt với
FCR
France
Telecom Pháp
Viễn thông
nội hạt
Đông TP. HCM 15 năm 1997 2012
8 Viễn thông nội hạt với NTT NTT - Nhật Bản Viễn thông
nội hạt
Đông Bắc Hà
Nội
15 năm 1997 2012
Nguồn: Ban Hợp tác quốc tế Tổng công ty BC VT Việt Nam
Căn cứ vào tính chất của sản phẩm hợp tác kinh doanh quy mô và phạm vi
hoạt động của các dự án BCC, có thể chia 8 dự án BCC trên thành ba nhóm.
+ Nhóm 1: gồm 3 dự án BCC quy mô nhỏ: nhắn tin, điện thoại thẻ, trang

vàng.
+ Nhóm 2: gồm 2 dự án BCC: BCC viễn thông quốc tế - VTI và BCC thông
tin di động - VMS.
+Nhóm 3: gồm 3 dự án BCC mạng viễn thông nội hạt mới đợc triển khai từ
năm 1996 -1997.
2.2.1.2. Kết quả thu hút vốn đầu t của các dự án BCC:
Theo các hợp đồng hợp tác kinh doanh đã đợc ký kết các đối tác nớc ngoài
đã cam kết đầu t vào các dự án BCC một khối lợng vốn đầu t khá lớn, cụ thể nh
sau:
Biểu 3: Vốn đầu t của đối tác trong các dự án BCC
Đơn vị: Triệu USD
TT
Tên dự án BCC
Đối tác Thời hạn Vốn đầu t của
đối tác
1 Viễn thông quốc tế VTI Telstra úc 12 năm 1990 - 2002 237, 15
2
Nhắn tin MCC
Sapura Holding
SDN - BHD
Maylaysia
9 năm 1989 - 1998 0,72
3 Điện thoại Thẻ Sapura World corp úc 8 năm 1993 - 2001 3,571
4
Trang vàng
World Corp
Holdings
5 năm 1995 - 2005 0,82
5
Di động toàn quốc VMS

Comvick/
Kinnevick - thuỵ
điển
10 năm 1995-2005 127,80
6
Viễn thông nội hạt với KT
Korea telecom
Hàn Quốc
10 năm 1996 - 2006 40,00
7
Viễn thông nội hạt với FCR
France Telecom
Pháp
15 năm 1997 - 2012 467,00
8 Viễn thông nội hạt với NTT NTT - Nhật Bản 15 năm 1997 - 2012 194,40
Tổng cộng 1.086,46
Nguồn: Ban hợp tác quốc tế - Tổng công ty BC VT Việt Nam
Lợng vốn thực sự đợc huy động đầu t vào mạng lới phụ thuộc vào tiến độ
giải ngân của các dự án. Tình hình triển khai đầu t của các dự án cụ thể nh sau:
(tính đến cuối năm 2003).
- Các dự án BCC quy mô nhỏ: Điện thoại thẻ, nhắn tin, trang vàng
Các dự án điện thoại thẻ, nhắn tin, trang vàng đã kết thúc đầu t, đã và đang
hoàn tất các thủ tục thanh lý hợp đồng, chuyển giao tài sản cho Tổng công ty quản
lý. Tổng vốn đầu t vào mạng lới của các đối tác trong các dự án này là: 5,11 triệu
USD.
- Các dự án BCC viễn thông quốc tế VTI
Biểu 4: Tình hình đầu t các dự án BCC - VTI và BCC - VMS
Đơn vị: Triệu USD
Dự án
Tổng vốn đầu

t cam kết
Giải ngân bình
quân 1990 2000
(%/ năm)
Giá trị giải ngân (tr USD)
2001 2002 2003
BCC quốc tế VTI 237,15 19,56 6,46 10,47 24,0
BCC di động - VMS
(đầu t từ 7/1995)
142,80 21,0 18,5 15,2
Nguồn: Ban hợp tác quốc tế - Tổng công ty bC VT Việt Nam
Tốc độ giải ngân bình quân giai đoạn 2001 - 2003 của các dự án BCC VTI
và BCC - VMS thấp hơn thời gian trớc. Một phần do các bên phải thơng thảo về
vốn và thời gian kết thúc đầu t, một phần việc lập nhu cầu đầu t và triển khai các
thủ tục đầu t găp rất nhiều khó khăn, phức tạp so với giai đoạn 1990 - 2000.
Dự án BCC - VTI giải ngân chậm trong 2 năm 2000, 2001 nhng năm 2003
đợc sự quan tâm của Tổng công ty và các cơ quan hữu quan, dự án đã áp dụng
nhiều giải pháp đặc biệt, đơn giản, nên tốc độ đầu t đạt mức cao. Nếu duy trì và
đẩy mạnh giải ngân thì dự án có thể kịp giải ngân hết trớc khi thanh lý hợp đồng.
Dự án BCC - VMS có tốc độ giải ngân tơng đối ổn định, đảm bảo nhu cầu
đầu t của mạng lới. Năm 2001 giảm suất đầu t do đối tác trì hoãn đầu t nhằm
thống nhất một số vấn đề phát sinh. Đến nay các bên đã thông nhất phơng án đầu
t cho số vốn còn lại.
Nhìn chung, tình hình giải ngân hai dự án BCC trên cơ bản đảm bảo theo
đúng tiến độ và nhu cầu đầu t của các dự án. Lợng vốn đầu t thực sự đa vào mạng
lới đã đạt trên 300 triệu USD.
- Các dự án BCC nội hạt
+ BCC với Korea Telecom:
Dự án đầu t thực hiện đầu t từ năm 1996, thực tế phía Korea Telecom gần
nh giao hoàn toàn công việc đầu t cho phía Tổng công ty và thanh toán theo khối

lợng đầu t đã thực hiện. Đaị diện Lãnh đạo Tổng công ty đã đợc cử trực tiếp tham
gia hội đồng t vấn dự án và chỉ đạo trực tiếp dự án. Đến nay, dự án đã hoàn thành
quá trình đầu t với tổng số vốn đầu t đạt 40 triệu USD.
+ BCC với NTT và FCR:
Biểu 5: Tình hình đầu t các dự án BCC - NTT và BCC FCR đến
tháng 12 năm 2003
Đơn vị: Triệu USD
Dự án
Giá trị đã
giải ngân
Vốn cam kết 2
năm theo KH
Vốn cam kết
theo hợp đồng
Tỷ lệ % so với vốn
cam kết 2 năm
Tỷ lệ % so với
vốn cam kết
theo HĐ
1 2 3 4 - 1/2 5 = 1/3
1. BCC - NTT 21.62 54.32 194,4 39.8% 10.8%
2. BCC - FCR 55.2 97 467 60% 11.8%
Nguồn: Ban hợp tác quốc tế - Tổng công ty BC VT Việt Nam
Số liệu trên cho thấy, hai dự án BCC - NTT và BCC - FCR thực hiện đầu t
chậm, đạt tỷ lệ thấp so với vốn cam kết. Nguyên nhân do các dự án chuyển mạch
và truyền dẫn phải thực hiện tăng 18 - 24 tháng, dự án mạng ngoại vi cần 24 - 32
tháng. Các khâu chuẩn bị đầu t (lập kế hoạch, lập dự án, thiết kế, dự toán) và khâu
thẩm định, phê duyệt kết qủa rất chậm. Nh vậy sẽ không đảm bảo đợc tính đồng
bộ giữa chuyển mạch, truyền dẫn và ngoại vi của mạng lới. Các cam kết đầu t
khác nh nâng cấp mạng lới, công cụ quản lý, hỗ trợ quản lý thực hiện với số lợng

rất nhỏ hoặc cha triển khai. Tình hình đầu t nh trên đã hạn chế sự phát triển mạng
lới của Tổng công ty và chắc chắn sẽ ảnh hởng đến hiệu quả hoạt động của các
dự án.
2.2.1.3. Kết quả hoạt động đào tạo và chuyển giao công nghệ
* Kết quả hoạt động đào tạo
Biểu 6: Tình hình hoạt động đào tạo của các dự án BCC
Đơn vị: Triệu USD
TT Dự án
Chi phí đào tạo
Cam kết Thực hiện đến
12/2003
Vốn cha thực
hiện
1 BCC VTI 5 4,85 0,15
2 BCC VMS 7 3,1 3,9
3 BCC KT 0.92 0,92 -
4 BCC NTT 12 0,42 11,58
5 BCC FCR 15 0.64 14,36
6 Tổng 39.92 9.93 29,99
Nguồn: Ban hợp tác quốc tế - Tổng công ty BC VT Việt Nam
Chơng trình đào tạo của các dự án thờng kết hợp cả đào tạo ngắn hạn (1
đến 3 tháng) và đào tạo dài (1 đến 2 năm) ở trình độ thạc sỹ tại nớc ngoài (trừ dự
án của Korea Telecom không có đào tạo dài hạn trình độ thạc sỹ).
Các dự án BCC - VTI, BCC - VMS và BCC - KT: hoạt động đào tạo triển
khai liên tục và có hiệu quả, các cán bộ đợc cập nhật các kiến thức về công nghệ
và kỹ thuật viễn thông mới nhất. Hoạt động đào tạo cơ bản đáp ứng đợc nhu cầu
của Tổng công ty.
Các dự án BCC - NTT và BCC - FCR: Các đối tác cha thực sự muốn đẩy
mạnh hoạt động đào tạo, tiến độ triển khai công tác đào tạo còn chậm so với cam
kết. Hiệu quả công tác đào tạo cha đợc nh mong muốn của Tổng công ty.

* Kết quả hoạt động chuyển giao công nghệ:
- Các dự án BCC quy mô nhỏ (nhắn tin, điện thoại thẻ, trang vàng):
Các dự án này đều có chi phí cho việc đào tạo sử dụng công nghệ và phát
triển đội ngũ bán hàng và tiếp thị sản phẩm. Một số công nghệ đợc sử dụng tơng
đối hiện đại nh công nghệ thẻ từ của dịch vụ điện thoại thẻ.Việc chuyển giao công
nghệ kỹ thuật và quản lý tơng đối thuận lợi, các cán bộ Việt Nam đủ năng lực tiếp
quản và kinh doanh mạng lới sau khi hợp đồng kết thúc.
- Các dự án BCC - VMS và BCC - VTI
Đối với dự án BCC viễn thông quốc tế: Đầu những năm 90, việc tiếp cận
với công nghệ viễn thông hiện đại cho mạng quốc tế là rất khó khăn. Tuy nhiên, vì
lợi ích của dự án, Telstra, đã chuyển giao cho Tổng công ty những công nghệ viễn
thông quốc tế tiên tiến nhất. Đến nay, mạng viễn thông quốc tế của Tổng công ty
cùng với tổng đài số hoá, truyền dẫn qua vệ tinh và cáp quang biển, dung lợng
mạng đảm bảo cho nhu cầu thông tin liên lạc của cả nớc.
Đối với dự án BCC di động: Tổng công ty và Comvick đã lựa chọn và
chuyển giao vào dự án công nghệ thông tin di động GSM tiên tiến và phổ cập nhất