Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác lập kế hoạch kiểm toán Báo cáo tài chính tại công ty cổ phần kiểm toán và định gía Việt Nam

Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác lập kế
hoạch kiểm toán Báo cáo tài chính tại công ty cổ
phần kiểm toán và định gía Việt Nam
I.Một số đánh giá về công tác lập kế hoạch kiểm toán Báo cáo tài
chính tại công ty VAE
1.Ưu điểm
Trong xu thế hội nhập quốc tế, sự phát triển của mỗi quốc gia đều gắn liền
với quan hệ cộng đồng quốc tế và khu vực. Mỗi thay đổi về kinh tế, chính trị trên
trờng quốc tế đều ảnh hởng tới các quốc gia. Toàn cầu hoá và xu thế hội nhập đã
làm thay đổi cơ bản những diễn biến của nền kinh tế thế giới. Kiểm toán đã trở
thành một hoạt động không thể thiếu trong quá trình hội nhập. Là một bộ phận
của nền kinh tế, việc hình thành và phát triển dịch vụ kiểm toán là cần thiết vì nó
vừa mang tính tất yếu khách quan vừa là bộ phận cấu thành quan trọng của hệ
thống công cụ quản lý vĩ mô nền kinh tế tài chính và đóng vai trò tích cực trong
việc phát triển nền kinh tế xã hội tại Việt Nam. Sự ra đời của công ty VAE đã góp
phần đáp ứng đợc nhu cầu về kiểm toán trong tình hình mới. Tuy nhiên kiểm toán
là hoạt động còn khá mới mẻ tại Việt Nam nên còn nhiều còn nhiều bất cập gây
trở ngại không nhỏ đối với quá trình hội nhập quốc tế và khu vực của kiểm toán
Việt Nam. Trình độ năng lực, kinh nghiệm hành nghề, năng lực quản lý của nhiều
công ty kiểm toán Việt Nam còn hạn chế, các loại hình dịch vụ còn đơn điệu cha
đủ sức cạnh tranh với các công ty quốc tế. Thêm vào đó, tình trạng cạnh tranh
không lành mạnh giữa các công ty kiểm toán trong nớc để tranh thủ khách hàng
thông qua việc giảm thấp giá phí vẫn còn tồn tại, chất lợng dịch vụ cha thực sự
đáp ứng yêu cầu đòi hỏi, nhận thức của xã hội về dịch vụ kiểm toán còn hạn chế,
khuôn khổ pháp lý điều chỉnh hoạt động này tuy đã đổi mới nhng cha đầy đủ và
đồng bộ Tr ớc thực trạng đó việc tìm ra một giải pháp hữu hiệu để phát triển dịch
vụ kế toán-kiểm toán ở nớc ta là một yêu cầu bức xúc. Công ty VAE cũng không
nằm ngoài guồng quay đó, công ty đã đặt ra cho mình những định hớng và nhiệm
vụ mới, tìm cho mình một lối đi riêng, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trờng,
chuẩn bị hội nhập khu vực và quốc tế.
Lập kế hoạch kiểm toán chu đáo

Các cuộc kiểm toán do công ty VAE thực hiện đều đợc lên kế hoạch chu đáo
đảm bảo thời gian, giá cả hợp lý và phải đợc Ban giám đốc phê duyệt. Công việc
kiểm toán luôn có sự hớng dẫn chu đáo, chỉ đạo và giám sát chặt chẽ ở mọi cấp để
đảm bảo rằng công việc do công ty tiến hành đạt đợc những chuẩn mực chất lợng
đề ra.
Một cuộc kiểm toán có hiệu quả thì phải đợc chuẩn bị và tiến hành đồng bộ
từ giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán đến giai đoạn kết thúc kiểm toán. Thực hiện
tốt giai đoạn lập kế hoạch là cơ sở quan trọng mang lại thành công cho cuộc kiểm
toán. Nhận thức đợc vấn đề nêu trên, công ty VAE rất quan tâm đến giai đoạn lập
kế hoạch kiểm toán, công việc thờng đợc giao cho những kiểm toán viên có nhiều
kinh nghiệm, hiểu biết về ngành nghề kinh doanh của khách hàng. Công ty cũng
đã xây dựng những phơng pháp để trợ giúp kiểm toán viên trong giai đoạn lập kế
hoạch kiểm toán nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí cho cuộc kiểm toán.
Tiếp cận Báo cáo tài chính theo khoản mục
Trong hai cách để phân chia Báo cáo tài chính thành các phần hành kiểm
toán, công ty VAE đã lựa chọn phơng pháp kiểm toán Báo cáo tài chính theo
khoản mục. Cách tiếp cận này so với kiểm toán Báo cáo tài chính theo chu trình
đơn giản hơn trong việc nhận diện đối tợng kiểm toán. nếu đối tợng kiểm toán
trong kiểm toán Báo cáo tài chính theo chu trình liên quan đến nhiều khoản mục
khác nhau trong chu trình nghiệp vụ thì đối tợng của kiểm toán theo khoản mục
chỉ liên quan đến khoản mục đợc kiểm toán. Do kiểm toán viên dễ dàng nhận diện
đợc đối tợng kiểm toán nên việc thiết kế các thủ tục kiểm tra chi tiết sẽ đơn giản
hơn và dễ thực hiện hơn kiểm toán Báo cáo tài chính tài chính theo chu trình. Mặt
khác, việc phân công công việc đối với kiểm toán Báo cáo tài chính theo khoản
mục dễ dàng thực hiện do mỗi kiểm toán viên có thể kiểm toán những khoản mục
trong các chu trình khác nhau. Vì vậy, sẽ tiết kiệm thời gian cho công ty kiểm
toán khi họ gặp phải sức ép về thời gian từ phía khách hàng.
Về việc lập kế hoạch kiểm toán tổng thể của công ty VAE đã đáp ứng đợc
yêu cầu của chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 300- Lập kế hoạch kiểm toán.
Công ty VAE đã tiến hành đầy đủ các bớc cần thiết trong giai đoạn lập kế hoạch

kiểm toán tổng thể nh: Tìm hiểu hoạt động kinh doanh của khách hàng, soát xét
hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ, phân tích sơ bộ Báo cáo tài chính, dánh giá
rủi ro và trọng yếu. Kế hoạch kiểm toán cũng đã đa ra đợc nội dung, lịch trình và
phạm vi của cuộc kiểm toán cũng nh sự phân công công việc giữa các kiểm toán
viên và phối hợp sự chỉ đạo, hớng dẫn của Ban giám đốc.
Chủ động gửi th chào hàng
Cũng trong giai đoạn này công ty rất tích cực tìm kiếm mở rộng thị trờng của
mình bằng cách chủ động gửi Th chào hàng đến các khách hàng tiềm năng. Bởi
vì trong điều kiện hiện nay khi mà khách hàng cha có nhiều hiểu biết về dịch vụ
kiểm toán cũng nh các công ty cung cấp dịch vụ này thì việc gửi th chào hàng sẽ
cung cấp cho họ những thông tin về các loại hình dịch vụ, kết quả mà cuộc kiểm
toán sẽ đem lại cũng nh quyền lợi mà họ nhận đợc. Từ đó các khách hàng mới có
cơ sở so sánh để đa ra quyết định của mình. Đồng thời Th chào hàng cũng giúp
cho công ty VAE tránh đợc những bất đồng với khách hàng trong việc thoả thuận
các điều khoản của hợp đồng kiểm toán.
Hợp đồng kiểm toán
Hợp đồng kiểm toán giữa công ty VAE và khách hàng đã đợc lập đúng theo
chuẩn mực kiểm toán Việt Nam số 210, Hợp đồng kiểm toán. Hiện nay các công
ty kiểm toán có thể ký hợp đồng kiểm toán trớc khi lập kế hoạch hoặc lập kế
hoạch rồi mới ký hợp đồng kiểm toán. Cách thứ hai thể hiện sự thận trọng hơn nh-
ng đòi hỏi phải có sự đầu t về thời gian và chi phí trớc khi ký hợp đồng kiểm toán.
Công ty VAE đã kết hợp cả hai cách thức trên trong việc ký hợp đồng kiểm toán
nhằm giảm chi phí mà vẫn đảm bảo nguyên tắc thận trọng nghề nghiệp bằng cách
công ty và khách hàng sẽ có một cuộc họp trớc khi ký hợp đồng kiểm toán nhằm
đi đến những thoả thuận về các vấn đề chung mà hai bên cùng quan tâm nh: Thời
gian, phạm vi và giá phí của cuộc kiểm toán, dịch vụ mà khách hàng yêu cầu, lựa
chọn nhóm kiểm toán viên Cách này giúp công ty VAE tiết kiệm chi phí và dễ
dàng đi đến thoả thuận với khách hàng khi ký kết hợp đồng kiểm toán.
Soát xét hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ
Công việc soát xét hệ thống kế toán và hệ thống kiểm soát nội bộ đã đợc

công ty tập hợp thành một chơng trình riêng, điều này hỗ trợ rất nhiều cho các
kiểm toán viên trong quá trình tìm hiểu hệ thống kế toán và kiểm soát nội bộ của
công ty khách hàng. Công việc này thờng đợc giao cho các kiểm toán viên có
nhiều kinh nghiệm đảm nhiệm. Cùng với việc tìm hiểu các yếu tố của hệ thống kế
toán, kiểm toán viên cũng thực hiện việc đánh giá các yếu tố khác của hệ thống
kiểm soát nội bộ nh môi trờng kiểm soát, các thủ tục kiểm soát và kiểm toán nội
bộ của đơn vị. Điều này giúp kiểm toán viên hiểu đợc việc thiết kế và thực hiện hệ
thống kế toán và kiểm soát nội bộ của công ty khách hàng. Từ đó, giúp kiểm toán
viên xác định đợc phạm vi kiểm toán cần thiết đối với những sai sót trọng yếu có
thể tồn tại trong Báo cáo tài chính và xem xét những yều tố có khả năng gây ra sai
sót trọng yếu cũng nh xây dựng các thủ tục kiểm toán thích hợp cho công ty
khách hàng.
Phân tích sơ bộ Báo cáo tài chính
Công ty VAE đã thực hiện việc phân tích sơ bộ Báo cáo tài chính đối với các
khoản mục trên Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả kinh doanh. Việc phân
tích sơ bộ Báo cáo tài chính giúp cho kiểm toán viên có đợc những đánh giá về sự
biến động của các chỉ tiêu liên quan đến các khoản mục đợc kiểm toán nh biến
động số d trên các tài khoản qua các năm, tỷ lệ số d tài khoản trên một số chỉ tiêu
đánh giá về tình hình tài chính của doanh nghiệp Từ đó, giúp kiểm toán viên có
những nhận định về các gian lận và sai sót. Các nguyên nhân dự tính này sẽ giúp
kiểm toán viên đi đúng hớng trong việc tìm ra các sai sót trên Báo cáo tài chính
đồng thời giúp kiểm toán viên giảm bớt đợc các thử nghiệm chi tiết ở mức cần
thiết.
Đánh giá tính hoạt động của công ty khách hàng
Trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán, công ty VAE cũng tiến hành đánh
giá sơ bộ về tính hoạt động liên tục của công ty khách hàng. Công ty đã xây dựng
hệ thống các chỉ tiêu đánh giá tính hoạt động liên tục của công ty khách hàng đầy
đủ và khá phù hợp với tình hình thực tế của các doanh nghiệp Việt Nam. Việc
đánh giá này giúp cho công ty VAE tránh đợc những rủi ro trong quá trình thực
hiện kiểm toán, phát hiện những khoản mục có tính rủi ro cao từ đó đề ra các ph-

ơng pháp kiểm toán thích hợp. Việc đánh giá tính liên tục hoạt động này cũng đợc
công ty VAE thực hiện ở giai đoạn sau kiểm toán để nắm bắt đợc tình hình hoạt
động của khách hàng phát sinh sau ngày kết thúc kiểm toán mà có ảnh hởng trọng
yếu đến Báo cáo tài chính.
Đội ngũ kiểm toán viên có năng lực, trình độ
Tại công ty VAE đội ngũ kiểm toán viên đều đợc lựa chọn phù hợp với mỗi
cuộc kiểm toán. Số lợng kiểm toán viên đợc lựa chọn theo yêu cầu về khối lợng
công việc phải hoàn thành trong một giới hạn về thời gian. Các kiểm toán viên đ-
ợc lựa chọn đều là những ngời có khả năng và trình độ chuyên môn, có am hiểu
về lĩnh vực hoạt động kinh doanh của công ty khách hàng. Đồng thời mỗi cuộc
kiểm toán đều có sự hớng dẫn chỉ đạo trực tiếp từ Ban Giám đốc công ty đảm bảo
chất lợng và hiệu quả cho mỗi cuộc kiểm toán.
Chơng trình kiểm toán
Các chơng trình kiểm toán của công ty VAE đợc thiết kế cụ thể đối với từng
khoản mục trên Báo cáo tài chính đảm bảo đợc các mục tiêu đề ra cho mỗi khoản
mục về việc đánh giá các rủi ro, sai sót có thể có trên mỗi khoản mục đợc kiểm
toán. Việc xác định các tài liệu mà khách hàng cần chuẩn bị, xác định các mục
tiêu kiểm toán đặc thù, phân tích sự biến động của các chỉ tiêu liên quan đến các
khoản mục kiểm toán giúp kiểm toán viên đánh giá rủi ro và hạn chế phạm vi thực
hiện các thủ tục kiểm tra chi tiết.
Việc thiết kế các chơng trình kiểm toán đầy đủ và đồng bộ cho các khoản
mục kiểm toán giúp cho Ban giám đốc công ty sắp xếp một cách có kế hoạch các
công việc và bố trí nhân lực, hớng dẫn chi tiết cho các kiểm toán viên và trợ lý
kiểm toán trong quá trình thực hiện kiểm toán. Đồng thời thông qua chơng trình
kiểm toán, các kiểm toán viên có thể thực hiện công việc có hiệu quả hơn, tiết
kiệm thời gian, công sức của kiểm toán viên trong mỗi cuộc kiểm toán và là căn
cứ để trởng nhóm kiểm toán soát xét, đánh giá lại các công việc mà nhóm kiểm
toán đã thực hiện. Ngoài ra, chơng trình kiểm toán còn là bằng chứng để chứng
minh các thủ tục kiểm toán đã đợc thực hiện bằng việc ký tên của các kiểm toán
viên công ty VAE lên chơng trình kiểm toán gắn liền với các thủ tục kiểm toán đã

hoàn thành.
Thực tế thời gian hoạt động của công ty cho thấy thực hiện tốt giai đoạn lập
kế hoạch kiểm toán là một phần quan trọng giúp công ty hoàn thành tốt công việc
kiểm toán tại các công ty khách hàng đem lại uy tín cho công ty trên thị trờng
kiểm toán. Tuy nhiên, bên cạnh những u điểm đã đạt đợc trong giai đoạn lập kế
hoạch kiểm toán vẫn còn những tồn tại mà công ty cần khắc phục để hoàn thiện
hơn quá trình kiểm toán của mình.
2. Một số tồn tại cần khắc phục trong giai đoạn lập kế hoạch kiểm toán tại công ty
VAE
Bên cạnh những u điểm nổi bật của kiểm toán Báo cáo tài chính theo khoản
mục mà công ty đã chọn thì cách tiếp cận này vẫn còn những nhợc điểm khó khắc
phục. Cách phân chia này đơn giản nhng không hiệu quả do sự tách biệt những
khoản mục ở các vị trí khác nhau nhng liên quan chặt chẽ với nhau, kiểm toán
viên sẽ không thấy đợc những đặc trng của phần hành kiểm toán và khó khăn