Bài tiểu luận môn học độc học môi trường về dioxin

Bài tiểu luận môn học
độc học môi trường về
Dioxin
MỤC LỤC
Bài tiểu luận môn học độc học môi trường về Dioxin.................................................................................................................................................1
MỤC LỤC.....................................................................................................................................................................................................................2
- Dioxin ảnh hưởng đến một số cơ quan trong cơ thể. Chúng hấp thu vào các mô mỡ, nơi chúng sau đó được lưu trữ trong cơ thể sinh vật.
Một nửa Dioxin trong số đó tồn tại trong cơ thể con người từ 7÷10 năm.(13)................................................................................................10
+ Đối với cơ thể, chất da cam này gây chứng hồng ban dạng trứng cá do tiếp xúc với chất clor mà y học gọi là bệnh Chloracne. Về sau,
người ta khám phá ra rằng nó gây ra ít nhất 60 loại ung thư khác nhau đối với người và động vật sinh sống trong những cánh rừng ở khắp
Việt Nam.(15)......................................................................................................................................................................................................10
+ Chất da cam làm rụng lá và giết chết cả các loại cây gỗ thuộc hàng thiết mộc, nó còn để lại những di chứng âm ỉ, bức bối, chết người..10
+ Sự tiếp xúc ngắn .............................................................................................................................................................................................10
(13) />hl=vi&sl=en&u= />m=2&ct=result&prev=/search%3Fq%3Ddioxins%26hl%3Dvi................................................................................................................................18
(15) ..........................................................18
(17) Độc học môi trường - Đinh Thị Phương Anh.....................................................................................................................................................18
(18) ...........................................................................................18
(19) ........19
(20) .................................................19
(21) .....................................................................19
(22) Hóa học môi trường-Đặng Kim Chi...................................................................................................................................................................19
KHÔNG CÓ MỘT LIỀU LƯỢNG DIOXIN NÀO LÀ AN TOÀN CHO CON NGƯỜI
I. Nguồn gốc
- Từ đầu thế kỹ 20, kể từ khi công ty Dow Chemical Midland ở Hoa kỳ thành công trong việc sản xuất hàng loạt khí chlor sau khi
tách rời được dung dịch muối ăn. Kể từ đó, chlor được dùng để chế biến đủ các loại thuốc trừ sâu rầy, diệt cỏ dại, và các hợp chất
dẻo (plastic) nhất là chất polyvinyl chloride. Chất này đã được xem như là một cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật thời bấy giờ vì đã
mang lại nhiều ứng dụng trong kỹ nghệ cho thế giới. Trong thuốc diệt cỏ dại và khai quang 2,4,5-T (trichloro-phenoxyacetic acid),
Dioxin được tìm thấy nhiều nhất, ước tính vào độ 2 ppm (phần triệu).
(4)
- Dioxin là sản phẩm phụ của nhiều quá trình sản xuất chất hóa học công nghiệp liên quan đến clo như các hệ thống đốt chất thải,
sản xuất hóa chất và thuốc trừ sâu và dây truyền tẩy trắng trong sản xuất giấy.

- Vào khoảng những năm 1940-1948, người ta phát hiện thấy rằng axit 2,4-điclophenoxiaxatic (2,4- D), axit 2,4,5
triclophenoxiaxatic (2,4,5 –T) ở nồng độ cỡ phần triệu có tác dụng kích thích sự sinh trưởng thực vật nhưng ở nồng độ cao hơn
chúng có tác dụng tiêu diệt cây cỏ.Từ đó chúng được sản xuất ở quy mô công nghiệp dùng làm chất diệt cỏ phát quang rừng
rậm.Trong quá trình sản xuất 2,4 – D và 2,4,5-T từ phenol luôn tạo ra một lượng nhỏ tạp chất là đioxin.
(10)
-
(9)
Ở miền Nam Việt Nam, chất độc màu da cam và các loại thuốc diệt cỏ khác bắt đầu được thử nghiệm bởi quân đội Hoa Kỳ
vào năm 1961, và được sử dụng rộng rãi với hàm lượng cao trong chiến tranh vào các năm 1967 – 1968, rồi giảm xuống và ngừng
sử dụng năm 1971. Các loại hợp chất này được trộn vào dầu hỏa hoặc nhiên liệu diezen rồi rải bằng máy bay hoặc các phương tiện
khác xuống lãnh thổ Việt Nam. Trong thời gian 10 năm đó, quân đội Mỹ và quân đội Nam Việt Nam đã rải 76,9 triệu lít hóa chất
xuống rừng núi và đồng ruộng Việt Nam. Trong số này có 64% là chất độc màu da cam. Tổng số diện tích đất đai bị ảnh hưởng hóa
chất là 2,63 triệu hécta. Có gần 5 triệu người Việt Nam sống trong 25.585 thôn ấp chịu ảnh hưởng độc chất màu da cam.
- Hiện tại, chúng ta hiện đang sống trong một môi trường bị vây phủ bởi những nguồn có khả năng tạo ra ô nhiễm dioxins mà
không thể nào tránh né được:
(4)
+ Những cột điện trước nhà với các vật cách điện màu nâu: đó chính là PCBs, cũng là một “người bạn” của dioxin.
+ Đốt rác thải cũng tạo ra Dioxin (vấn nạn nầy chiếm 19% tổng lượng ô nhiễm dioxins ở Hoa kỳ). Các sản phẩm plastic, tơ sợi
tổng hợp...đều là mầm móng của dioxin khi bị thiêu đốt...
+ Dioxins là sản phẩm không mong muốn của một loạt các quy trình sản xuất như nấu chảy kim loại. Trong các nguồn Dioxin
phát hành vào môi trường thì chất thải lò đốt (chất thải rắn và chất thải bệnh viện) thường là thủ phạm nguy hại nhất, do chúng cháy
không hoàn toàn
(13)
+ Những hóa chất chứa chlor chúng ta xử dụng trong gia đình hàng ngày đều có nguy cơ tạo ra dioxins trong không khí, như
thuốc tẩy rửa sodium hypochlorite (bleach).
+ Khi được đặt trên bếp trong 2 tiếng, một món nướng có thể sản sinh ra lượng dioxin tương đương với 220.000 điếu thuốc lá.
Theo các nhà khoa học thuộc nhóm Môi trường Robin des Bois, 4 miếng bít tết to, 4 lát thịt gà tây và 8 cái xúc xích sẽ để lại trong
bầu khí quyển 12-22 nannogram chất dioxin sau khi nướng. Nồng độ dioxin trung bình trong một mét khối không khí lân cận khu
vực nướng là 0,6-0,7 nannogram, cao gấp 7 lần so với mức cho phép tại các lò đốt công cộng.
(19)

+ Các núi lửa đang hoạt động cũng là một nguồn ô nhiễm dioxins trong không khí cũng giống như nạn cháy rừng, nguồn khí
thải của các phương tiện giao thông.
- Các nhà khoa học Mỹ, mới đây đã chỉ ra rằng, những loại lò sưởi gia dụng hiện nay đều sinh ra khí dioxin. Các nghiên cứu khoa
học cũng cho thấy, những thanh niên thường xuyên sử dụng lò sưởi có lượng tinh hoàn ít hơn hẳn so với những người bình thường.
(14)
Ngoài ra, bo mạch chủ của chiếc điện thoại cảm ứng iPhone còn chứa hợp chất brom ở mức độ cao hơn cho phép, có thể sinh ra
chất dioxin khi bị cháy.
(8)
II. Đặc tính của độc chất Đioxin:
 Tính chất vật lý:
- Chất độc da cam là một chất lỏng trong suốt, tên của nó được lấy từ màu của những sọc được vẽ trên các thùng phuy dùng để
vận chuyển nó.
(5)
-
(10)
Dioxins là hợp chất khó phân hủy, có thể bị phân hủy dần dưới ánh mặt trời, ước tính là 50% trong vòng vài tháng dưới
ánh sáng mặt trời. Nhưng nó lại tồn đọng rất lâu trong đất. Dioxins bị chôn sâu trong lòng đất trước khi thoái biến sẽ bị hủy hoại
sau nhiều thập niên, thì sẽ có tồn dư và vì vậy là một mối lo ngại. Các nhà khoa học thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về
độ bền vững của dioxin. Độ bền vững đã được xác định theo chu kỳ bán hủy (thời gian dioxin tự phân hủy một nửa khối lượng).
Chu kỳ bán hủy của dioxin trong đất là rất lâu, trải qua 10 năm chúng mới bán rã (chỉ cần 2 phần tỉ gram dioxin cũng có thể gây đột
biến tế bào ở người).
(3)
Theo D.Pautenbach (1992) và R.Puri (1989, 1990), trên lớp đất bề mặt dao động từ 9 đến 25 năm, còn ở các
lớp đất sâu hơn: 25-100 năm.
(12)
- Dioxin là chất có thể hòa tan trong mỡ, khó bay hơi, ít tan trong nước, không thể thẩm thấu vào thực vật. Nó có thể hòa tan vào
các dung môi hữu cơ như dầu hỏa, diezen,…
(6)
- TCDD có áp suất bay hơi rất thấp, chỉ bằng 1,7.10
-6

mmHg ở 25ºC, điểm nóng chảy cao ở 305ºC và khả năng tan trong nước chỉ
0,2µg/lit. Hợp chất này ổn định nhiệt đến khoảng 750ºC, độ ổn định hóa học cao.
 Tính chất hóa học
(3)
- Chất độc màu da cam là một hổn hợp có tỷ lệ 50/50 chất khai hoang thương mại, gồm dichlorophenoxy acetic acid (2.4D) và
trichlorophenoxy acetic acid (2,4,5T), có axít cacodylic làm tác nhân phát tán. Trong tất cả các loại chất khai hoang được sử dụng
tại Việt Nam, chỉ có chất da cam là có công thức cấu tạo khác với các loại thuốc khai hoang được sử dụng ở Mỹ.
- Mỗi thành phần của chất độc da cam ngay bản thân chúng đã có thể gây đột biến và ảnh hưởng đến bệnh tật ở người. Dioxin
chính là sự kết hợp của 2 thành phần trên. Phản ứng giữa (2,4,5_T) và (2,4_D) chỉ có thể xảy ra ở nhiệt độ cao( trên 4000C). Do đó
sau khi rải chất độc da cam Mỹ thường ném xuống những nơi này những loại bom có khả năng sinh nhiệt rất cao như bom nepal
(khi nổ bom có thể sinh ra 1 nhiệt lượng lên đến hơn 10000C). Chính điều kiện này gây nên sự hình thành dioxin.
- Đioxin là tên gọi chung của một nhóm hàng trăm các hợp chất hóa học tồn tại bền vững trong môi trường cũng như trong cơ thể
con người và các sinh vật khác. Tùy theo số nguyên tử Cl và vị trí không gian của những nguyên tử này, dioxine có 75 đồng phân
PCDD (poly-chloro-dibenzo-dioxines) và 135 đồng phân PCDF (poly-chloro-dibenzo-furanes) với độc tính khác nhau. Đioxin còn
bao gồm nhóm các PCB (poly-chloro-biphényles), là các chất tương tự dioxine, bao gồm 419 chất hóa học trong đó có 29 chất đặc
biệt nguy hiểm. Trong số các hợp chất dioxine, TCDD là nhóm độc nhất.
(9)
- Những hợp chất có chứa ít nhóm thế Clo thì dễ dàng hấp thụ qua chuỗi thức ăn từ thực vật sang động vật hơn.
- Đây là loại chất ăn mòn da cực mạnh và độc hại hơn thạch tín gấp nhiều lần.
- Dioxin là tạp chất trong thuốc diệt cỏ chất màu da cam, nó không làm rụng lá nhưng lại ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh thái.
Chỉ cần một hàm lượng cực kỳ nhỏ cũng có thể gây nguy hiểm đến môi trường và sức khỏe con người.
- Chất 2,4,5-T, một thành phần hóa học của chất màu da cam, ở nồng độ cao, có khả năng gây ra dị thai hay dị dạng bẩm sinh
và chết thai trong bụng mẹ. Chất màu da cam là nguyên nhân gây ra nhiều trường họp dị dạng bẩm sinh trong người dân. Theo
nghiên cứu, nồng độ Dioxin trong máu các cựu chiến binh Mỹ chỉ 3,8 pg/g, tức chỉ cao hơn trong dân số khoảng 1,5 pg/g. Như vậy
đối với khả năng gây tác hại của dioxin, không có cái gọi là “nồng độ Dioxin an toàn”.
(19)
+ Liều gây chết đối với khỉ (LD50) của dioxin là 70 ppb (phần tỷ gram), trong khi đó liều chết của sarin là 83, của tabun là 208.
+Liều chết 70 ppb đối với khỉ có nghĩa là 1 gram dioxin là 14 triệu liều chết.
+ Đối với người, liều chết sẽ còn nhỏ hơn.
(12)

2,4-D
2,4,5-T