Gia công sản phẩm bằng phương pháp đùn

Trang
37
Chỉång IV: GIA CÄNG SN PHÁØM BÀỊNG PHỈÅNG PHẠP ÂN
I. Âàûc âiãøm
Ân l mäüt phỉång phạp gia cäng ch úu dng cho nhỉûa do v cạc váût liãûu ân häưi
nhỉ cao su, trong âọ váût liãûu åí trảngt thại chy nhåït âỉåüc âáøy liãn tủc qua 1 khe håí cọ tiãút
diãûn nháút âënh gi l âáưu tảo hçnh.
Phỉång phạp ân liãn tủc chè ạp dủng cho nhỉûa nhiãût do v váût liãûu ân häưi, cn âäúi
våïi nhỉûa nhiãût ràõn thç chè ạp dủng âỉåüc phỉång phạp giạn âoản trãn mạy ân piston.
Âàûc âiãøm ca phỉång phạp ân liãn tủc l:
- Nàng sút mạy ráút cao.
- Sn pháøm chè âỉåüc âënh hçnh theo 2 chiãưu. Do âọ, mỉïc âäü chênh xạc ca kêch thỉåïc sn
pháø
m phủ thüc vo nhiãưu úu täú nhỉ chãú âäü gia cäng (nhiãût âäü, ạp sút...), chãú âäü xỉí l
sau khi sn pháøm ra khi âáưu tảo hçnh (kẹo càng, âënh hçnh...) (take off).
- Bàòng cạch thay âäøi âáưu tảo hçnh hồûc kãút håüp våïi cạc bäü pháûn xỉí l phäi ân khạc nhau,
mạy ân cọ thãø sn xút ra nhiãưu màût hng khạc nhau nhỉ: mng mng, táúm phàóng, såüi,
thanh, äúng, bc cạp v dáy dáùn, cạc sn pháøm räùng, lỉåïi...
Ngoi ra, thiãút bë ân trủc vêt cn cọ thãø sỉí dủng âãø nhỉûa hoạ, tảo hảt, träün...
II. Mạy ân trủc vêt
1. Phán loải
Mạy ân trủc vêt cọ nhiãưu loả
i, tu theo cäng dủng, loải váût liãûu gia cäng m ngỉåìi ta
chn loải mạy thêch håüp. Viãûc phán loải mạy ân cng chỉa âỉåüc thäúng nháút, âải thãø mạy
ân cọ thãø âỉåüc phán loải trãn cạc cå såí sau:
- Theo säú vêt hoảt âäüng
- Theo cäng dủng
a. Phán loải theo säú trủc vêt hoảt âäüng
Mạy ân trủc vêt cọ thãø cọ 1 hay nhiãưu vêt (thỉåìng l 2 hồûc 3 vêt). Âäúi våïi mạy ân

nhiãưu trủc vêt, cạc trủc vêt cọ thãø quay àn khåïp hồûc khäng àn khåïp, cng chiãưu hồûc ngỉåüc
chiãưu. Do cáúu tảo phỉïc tảp, nháút l bäü truưn âäüng nãn mạy ân nhiãưu trủc vêt êt âỉåüc sỉí
dủng trong cäng nghiãûp ân tả
o hçnh m thỉåìng âỉåüc dng âãø träün v nhỉûa hoạ häùn håüp
nhiãưu cáúu tỉí.
b. Phán loải theo cäng dủng:
Theo cäng dủng thç âỉåüc chia lm nhiãưu loải nhỉ: mạy ân gia cäng cháút do, mạy ân
gia cäng cao su, mạy ân sn xút mng mng, äúng... Âäúi våïi mäùi loải cäng dủng, âi hi
phi cọ 1 cáúu tảo thêch håüp âãø âm bo tênh nàng gia cäng täút nháút. Viãûc dng láùn läün cho
nhau, khäng nhỉỵng khäng cọ hiãûu qu kinh tãú m âäi khi khäng thỉûc hiãûn âỉåüc cạc quạ
trçnh k thût theo u cáưu.
2. Cáúu tảo mạy ân trủc vêt
a. Cỉía nảp liãûu


Trang
38
Cỉía nảp liãûu cọ thãø cọ tiãút diãûn trn, oval, chỉỵ nháût hồûc vng, thnh dỉïng, xiãn, tiãúp
xục .. Sau âáy l mäüt säú vê dủ vãư cỉía nảp liãûu:

Chiãưu di ca cỉía nảp liãûu khäng âỉåüc bẹ hån kêch thỉåïc ca 1 bỉåïc vêt.
b. Trủc vêt
Âáy l bäü pháûn chênh ca mạy, quay trong xi lanh, nhiãûm vủ ca nọ l lm mäüt bäü
pháûn tiãúp nháûn ngun liãûu tải cỉía nảp liãûu, ti âãún vng nhỉûa hoạ, tảo ma sạt trỉåüt âãø nhỉûa
hoạ v träün, tạc dủng nhỉ mäüt båm nhỉûa lng nhàòm tảo mät ạp sút no âọ âãø âáøy nhỉûa
lng thoạt khi âáưu tảo hçnh.


Trang
39

Ngun liãûu trong vêt cọ thãø chia lm 3 vng:
- Vng váûn chuøn hảt ràõn: Ngun liãûu åí dảng hảt ràõn trong vng ny.
- Vng nhỉûa họa (vng nẹn): Ngun liãûu åí dảng bäüt nho, gäưm häùn håüp láùn läün polymer
nọng chy v cạc hảt ràõn.
- Vng phäúi liãûu (vng âo lỉåìng): Ngun liãûu åí vng ny åí dảng chy nhåït.
Nhỉ váûy, khi di chuøn tỉì ca nảp liãûu âãún âáưu tảo hçnh, khäúi lỉåüng riãng ca nhỉûa thay
âäøi liãn tủc v do âọ vêt cáưn phi cọ mäüt hãû säú nẹn no âọ. Âãø thỉûc hiãûn âiãưu ny cọ thãø thỉû
c
hiãûn mäüt trong cạc gii phạp sau:
- Thay âäøi bãư sáu rnh vêt
- Thay âäøi bỉåïc ràng vêt
- Kãút håüp c 2 phỉång phạp trãn
Xẹt vãư màût cå hc thç trủc vêt cọ bãư sáu rnh vêt khäng âäøi bãưn hån. Trại lải, xẹt vãư màût
thiãút kãú chãú tảo v tênh nàng k thût thç vêt cọ bỉåïc ràng khäng âäøi äøn âënh hån vç khi thay
âäøi bỉåïc ràng s âỉa âãún sỉû thay âäøi gọc xồõn. Tỉì âọ kẹo theo sỉû thay âäøi âạng kãø mäüt loảt
cạc thäng säú k thût khạc ngoi viãûc khọ khàn khi chãú tảo.
Cạc thäng säú cå bn ca trủc vêt:
L: Chiãưu di
D: Âỉåìng kênh
t: bỉåïc vêt (thỉåìng t = D)
ϕ: Gọc ngiãng cạ
nh vêt
h
1
, h2: Chiãưu sáu ca rng vêt
h: bãư räüng rnh vêt (w)
e: Bãư dy cạnh vêt (e = 0,1D)
Mäüt trong nhỉỵng thäng säú hçnh hc cọ nh hỉåíng nhiãưu âãún cháút lỉåüng sn pháøm l
chiãưu di trủc vêt vç nọ nh hỉåíng âãún thåìi gian lỉu ca ngun liãûu trong mạy. Tu theo
mủc âêch sỉí dủng, chiãưu di ca vêt thay âäøi trãn mäüt khong räüng. Âãø gia cäng cao su thç t

lãû
43
÷=
D
L
, cn âãø gia cäng nhỉûa nhiãût do thç t lãû ny lãn âãún 15 ÷ 20.
Chiãưu di ca cạc vng phán chia trãn trủc vêt tuy cọ tênh quy ỉåïc nhỉng ráút quan
trng nháút l chiãưu di vng phäúi liãûu. Nãúu chiãưu di vng phäúi liãûu (metering section) ngàõn
s ráút biãún âäüng (trong vng lm viãûc) åí nhiãût âäü v ạp sút, nàng sút thay âäøi nhiãưu. Trại
lải, mạy cọ chiãưu di vng phäúi liãûu låïn cạc thäng säú trãn s äøn âënh hån, âäưng thåìi ạp sút
cng låïn hån.
Âãø tàng âäü nhuùn, âäü âäưng nháút cho cháút do, ngỉåìi ta cng cọ thãø sỉí dủng cạc trủc
vêt âàûc biãût.




Trang
40
Truỷc vờt thổồỡng õổồỹc chóỳ taỷo bũng theùp khọng gố, coù õọỹ cổùng cao vaỡ hóỷ sọỳ ma saùt õọỳi
vồùi nguyón lióỷu phaới beù vỗ mọỹt trong nhổợng yóỳu tọỳ õaớm baớo nng suỏỳt cao laỡ hóỷ sọỳ ma saùt
cuớa truỷc vờt õọỳi vồùi polymer phaới beù hồn cuớa xi lanh õọỳi vồùi polymer. Bóử cao cuớa rng vờt
õổồỹc tờnh toaùn õuớ õóứ õaớm baớo õọỹ bóửn cuớa truỷc vờt vaỡ õọỹ ọứn õởnh cuớa doỡng chaớy. Chióửu cao
naỡy khọng vổồỹt quaù 0,1 lỏửn bóử rọỹng raợnh vờt. Mọỹt sọỳ giaù trở bóử cao raợnh vờt nhổ sau:


Trang
41
T lãû L/D 15 20 25 30
Bãư cao ràng vêt (mm) 4 ÷ 4,5 4,5 ÷ 5,3 5,6 ÷ 6 5,5, ÷ 6,5

Cạc vêt ân thỉåìng âỉåüc gia cäng våïi hãû säú nẹn ẹp tỉì 1,5/1 âãún 4/1 (l t säú giỉỵa thãø
têch ca pháưn âáưu vng nảp liãûu chia cho thãø têch vng âo lỉåìng, âỉåüc xạc âënh bàòng cạch
chia chiãưu sáu rnh vêt åí 2 vng tỉång ỉïng) âãø âm bo khäng khê bë loải ra hon ton.
Nhỉỵng dảng váût liãûu cọ sỉû kãút khäúi cng kẹm (bäüt...) thç sỉí dủng trủc vêt cọ t säú nẹn cng
cao. Sau âáy l mäüt säú thäng säú cå bn cu trủc vêt khi sỉí dủng cho cạc loải nhỉûa khạc nhau:
.
c. Xi lanh
L mäüt äúng hçnh trủ, thỉåìng âỉåüc chãú tảo 2 låïp, låïp ngoi chëu lỉûc, låïp trong chëu ma
sạt v àn mn v cọ thãø thay thãú dãù dng.
Tu theo cạch âäút nọng, låïp ngoi cọ thãø cọ 1 hay 2 v. Nhỉỵng mạy dng âãø gia cäng
cao su thỉåìng cọ 2 v âãø cọ thãø gia nhiãût bàòng håi nỉåïc hồûc tạc nhán hi nhiãût khạc, vç âi
hi nhiãût âäü khäng cao nhỉng u cáưu kiãøm soạt nhiãût chàûc ch. Âäúi våïi gia cäng cháút do,
v ngoi thỉåìng 1 låïp âỉåüc âäút nọng bàòng âiãûn tråí hồûc âiãûn cm ỉïng tỉì vç u cáưu nhiãût ráút
cao.
Giỉỵa xi lanh v âáưu cạnh vêt cọ khe håí
ráút nh vç thãú xi lanh v trủc vêt khäng tiãúp ục
våïi nhau. Trong quạ trçnh quay, thỉûc tãú trủc vêt "båi" trong khäúi cháút do nọng chy.
Âãø tàng nàng sút váûn chuøn, váût liãûu ca mạy ân trãn âoản nảp liãûu ngỉåìi ta âäü cän v
cạc rnh (âäü cän cọ tạc dủng tàng khäúi lỉåüng váût liãûu âỉåüc nảp cn cạc rnh ngàn cn sỉû
quay qøn ca váût liãûu. Chiãưu di ca cạc rnh khong
3. Quạ trçnh hoảt âäüng ca mạy ân trủc vêt
Qua ca nảp liãûu, ngun liãûu råi vo rnh vêt. Khi trủc vêt quay, ngun liãûu s âỉåüc
ti dáưn vãư phêa trỉåïc âãún vng nhỉûa hoạ. Trong quạ trçnh váûûn chuøn, ngun liãûu s nháû
n
nhiãût cung cáúp tỉì bãn ngoi v do ma sạt chuøn tỉì trảng thại råìi sang mãưm cao v cúi
cng l dảng chy nhåït liãn tủc:


Trang
42

(chụ : trong hçnh trãn, åí vng A nhỉûa chy do nháûn nhiãût tỉì bãn ngoi, vng B do ma
sạt)
ÅÍ vng phäúi liãûu, nhåì ma sạt m nhỉûa lng âỉåüc âáøy tåïi trỉåïc, tảo mäüt ạp lỉûc åí âáưu
vêt âáøy nhỉûa thoạt khi âáưu tảo hçnh. Ra khi âáưu tảo hçnh, hçnh dạng ca sn pháøm âỉåüc
hçnh thnh v âãø âënh hçnh sn pháøm cáưn âỉåüc lm ngüi âãún trảng thại thu tinh.
Khäng khê vo mạy cng våïi váût liãûu s âỉåüc âáøy ngỉåüc ra sau nhåì ạp sút trong mạy,
qua khoang liãûu v ra ngoi.
Sn pháøm sau khi âỉåüc âënh hçnh åí dảng liãn tủc, tu theo mủc âêch sỉí dủng v loải
s
n pháøm, ngỉåìi ta càõt thnh tỉìng âoản cáưn thiãút.
Viãûc lm ngüi khi thoạt ra khi âáưu tảo hçnh cọ thãø bàòng nỉåïc hồûc khäng khê.
Âãø thay thãú ngun liãûu thç täút nháút nãn chụ mäüt säú ngun tàõc sau:
- thay thãú nhỉûa cọ âäü nhåït tháúp bàòng nhỉûa cọ âäü nhåït cao (nhỉûa cọ âäü nhåït tháúp âỉåüc
gia cäng trỉåïc)
- thay thãú nhỉûa cọ mu sạng hån bàòng nhỉûa cọ mu täúi hån (ráút täút trong trỉåìng håüp
cng loải nhỉûa)
- sỉí dủng tạc nhán lm sảch.
- Sỉí dủng mäüt loải nhỉûa cọ nhiãût âäü gia cäng trung gian giỉỵa 2 loải nhỉûa.
Tạc nhán lm sảch phäø biãún l cast acrylic v PE - based compounds. Nhỉûa cast
acrylic nọ
ng chy khäng hon ton v thêch håüp våïi âa säú loải nhỉûa, cn PE-based
compound chỉïa cạc tạc nhán mi mn cå hc v cạc tạc nhán lm gim sỉû bạm ca nhỉûa c
v càûn báøn trong mạy ân thêch håüp våïi cạc loải nhỉûa olefin, styren, PVC.. Cå chãú lm sảch
ca cạc tạc nhán ny l c rỉỵa v âáøy cạc loải càûn báøn ra ngoi. Lỉåüng dng khong
18g/mm âỉåìng kênh trủc vêt.

Trang
43




Trang
44

4. Sổỷ bióỳn õọứi traỷng thaùi vaỡ chuyóứn õọỹng cuớa nguyón lióỷu trong raợnh vờt
Nhổ õaợ noùi trón, trong quaù trỗnh chuyóứn õọỹng trong raợnh vờt tổỡ cuớa naỷp lióỷu õóỳn õỏửu vờt,
do ma saùt ngoaỷi, ma saùt nọỹi vaỡ nhióỷt cung cỏỳp, nguyón lióỷu thay õọứi traỷng thaùi tổỡ rừn sang
loớng nhồùt. Tổồng ổùng vồùi sổỷ thay õọứi trang thaùi cuớa vỏỷt lióỷu, chổùc nng cuớa vờt vaỡ caùc õởnh
luỏỷt chi phọỳi chuyóứn õọỹng cuớa vỏỷt lióỷu cuợng thay õọứi.


Trang
45
ÅÍ vng cáúp liãûu: åí vng cáúp liãûu ny giỉỵa chỉïa nàng váûn ti ca váût liãûu. Chuøn âäüng
ca máût liãûu tn theo quy lût ma sạt khä v sỉû âo läün khäúi váût liãûu chỉa r rng. Quạ
trçnh chuøn âäüng ca váût liãûu mang âàûc âiãøm chuøn âäüng khäúi, khäúi lỉåüng riãng váût liãûu
thay âäøi do váût liãûu bë nẹn ẹp trong rnh vêt.
Vng lm chy: vêt giỉỵ chỉïc nàng nhỉûa hoạ khäúi häùn håüp. Ngun liãûu åí vng ny l
häùn håüp nhỉûa lng v bäüt nhỉûa. Chuøn âäüng ca váût liãûu tn theo quy tàõc váût ràõn cọ bäi
trån. Hiãûn tỉåüng âo läün xút hiãûn r nẹ
t hån.
Vng phäúi liãûu: cn gi l vng nhỉûa lng, åí âáy vêt âọng vai tr nhỉ mäüt mạy båm.
Ngun liãûu â hon ton chuøn sang trảng thại chy nhåït. Tuy chuøn âäüng mang tênh
cháút chuøn âäüng khäúi, nhỉng khạc våïi vng nảp liãûu åí âáy chuøn âäüng tn theo cạc quy
lût ma sạt nhåït våïi sỉû hçnh thnh cạc låïp lng.

Tênh nàng ca mạy ân trủc vêt phủc thüc vo viãûc thỉûc hiãûn 3 nhiãûm vủ ny nhỉ thãú
no. Trãn ngun tàõc tênh nàng täøng quạt ca mạy ân cọ thãø xạc âënh bàòng sỉû phán têch
tênh nàng åí tỉìng vng sau âọ kãút håüp lải. Tuy nhiãn, khi vng phäúi liãûu khäng bë quạ ti thç
chụng ta cọ
thãø sỉí dủng cạc kãút qu phán têch vng phäúi liãûu âãø phán têch, tênh toạn âiãưu
hnh mạy. Ngoi ra, tỉì cạc kãút qu phán têch ny chụng ta cọ thãø rụt ra âỉåüc mäüt säú kãút lûn
täøng quạt vãư cạc âàûc trỉng nhỉ âäü âäưng nháútvãư nhiãût âäü ca sn pháøm, vãư váûn täúc ân... Do
váûy, trong cạc pháưn sau chụng ta chè phán têch vng phäúi liãûu ca mạy trong âọ mạy âỉåüc
xem nhỉ mäüt båm loải vêt.
III. âàûc âiãøm dng chy ca nhỉûa lng trong rnh vêt
1. Mä t dng chy
Dng nhỉûa lng di chuøn trong vêt ân l do sỉû chuøn âäüng tỉång âäúi ca vêt so våïi
xi lanh. Âãø tênh toạn dãù dng, thỉåìng chụ
ng ta xem nhỉ vêt âỉïng n, cn xi lanh thç quay
våïi váûn täúc
NRV ..2Π=
.
Khi xi lanh quay, låïp nhỉûa mng tiãúp cáûn våïi thnh xi lanh cọ váûn täúc ca thnh xi
lanh, váûn täúc ny gim dáưn theo bãư sáu rnh vêt v bàòng 0 tải bãư màût trủc vêt.
Do cạc ràng vêt nghiãng so våïi trủc quay ca xi lanh nãn âãø kho sạt, vectå váûn täúc
v
r

âỉåüc phán thnh 2 thnh pháưn vng gọc:
z
v
r
: hỉåïng dc theo trủc vêt
x
v

r
: nàòm trong màût càõt ngang ca trủc vêt (rnh vêt)
Nãúu âáưu ra ca vêt âãø håí, ta cọ 2 dng chy:
1, Dng chy dc trủc, tỉång ỉïng våïi
z
v
r
s quút âënh lỉu lỉåüng ca nhỉûa lng âỉåüc
ân ra.
2, Dng chy ngang, tỉång ỉïng våïi
x
v
r
, dng chy ny khäng nh hỉåíng âãún lỉu
lỉåüng ca nhỉûa nhỉng nọ cọ tạc dủng âo träün cháút lng trong rnh vêt, giụp tảo sỉû âäưng âãưu
khäúi váût liãu.