Bài giảng Vật lí 12 - Bài 8: Giao thoa sóng

Kiểm tra bài cũ
Viết công thức tính bước sóng và 
phương trình sóng tại một điểm?


Tiết 14

Giao thoa sóng

I.HIỆN TƯỢNG GIAO THOA CỦA HAI SÓNG MẶT NƯỚC

1.Thí nghiệm
2. Giải thích

II. CỰC ĐẠI VÀ CỰC TIỂU

1.  Dao động của một điểm trong vùng giao thoa
2. Vị trí cực đại và cực tiểu giao thoa
III. ĐIỀU KIỆN GIAO THOA. SÓNG KẾT HỢP


I. HIỆN TƯỢNG GIAO THOA CỦA HAI SÓNG MẶT NƯỚC

1. Thí nghiệm

Dụng cụ: Cần 
rung có gắn  hai 
mũi nhọn S1, S2 
cách nhau vài cm, 
chậu nước

Tiến hành:  Gõ 
nhẹ cần rung cho 
dao động
Kết quả: trên mặt 

nước có những gợn 
sóng ổn định hình 
các đường  hypebol 
có tiêu điểm S1, S2


C1: Những điểm nào biểu diễn chỗ hai 
sóng gặp nhau triệt tiêu nhau? 

2. Giải thích
Những  đường  cong  dao 
động  với  biên  độ  cực 
đại  (  2  sóng  gặp  nhau 
tăng cường lẫn nhau)
Những  đường  cong  dao 
động  với  biên  độ  cực 
tiểu  đứng  yên  (  2sóng 
gặp nhau triệt tiêu lẫn 
nhau)
Các gợn sóng có hình các 
đường  hypebol  gọi  là 
các vân giao thoa.

Tăng cường lẫn nhau?
Triệt tiêu

Tăng cường

S2

S1

Vân giao thoa


II. CỰC ĐẠI VÀ CỰC TIỂU

1. Dao động của một điểm trong vùng giao thoa

Giả sử hai sóng có cùng biên độ, tần số f, cùng pha dao động 

2π t
u1 = u2 = A cos ωt = A cos
T
Phương trình sóng từ S1 đến M:
d1
2π
u1M = A cos

(t −

T
v
t d1
= A cos 2π ( − )

T λ

Phương trình sóng từ S2 đến M:

d2
2π
u2 M = A cos
(t − )
T
v
t d2
= A cos 2π ( − )
T λ

M

)

d1

d2

S1
S2


Sóng tổng hợp tại M:

uM = u1M + u2 M =

Sử dụng :cosα + cosβ = 2cos

α +β
α −β
cos
2
2

Dựa vào biểu thức, có 
nhận xét gì về dao động 
d2 �
) tổng hợp tại M?

t d1
t
�
A�
cos 2π ( − ) + cos 2π ( −
T λ
T λ �
�
�

π (d 2 − d12 )
�t d1 + d 2 �
uM = 2 A cos
cos 2π � −
�
λ
2λ �

�T
Dao động tại M vẫn là một dao động điều hoà với chu kì T.
Biên độ dao động là:

π (d 2 − d1 )
AM = 2 A cos
λ

Phụ thuộc (d2 – d1) hay là phụ thuộc vị trí của điểm M. 

Biên độ 
dao động 
tổng hợp 
A  phụ 
thuộc yếu 
tố nào?


2. Vị trí các cực đại và cực tiểu giao thoa

Điểm cực đại giao thoa là những 

a. Vị trí các cực đại giao thoa

điểm thoả mản điều kiện gì? 

d2 – d1 = k           Với k = 0,  1,  2… 
b. Vị trí cực tiểu giao thoa : Điểm cực tiểu giao thoa là những điểm đứng yên

π (d2 − d1)

π (d2 − d1)
cos� 1 �
=V1ới (k = 0,  cos
1,  2…)
= 1
λλ
d2 − d1 = �
k+ �
� 2�

λ

π (d2 − d1)
= kπ
λ

π (d2 − d1, 
) 2…) π
π (d d
− d1)  = k        (k = 0, 
1
2  – d
= kπ +
2
1= 0
cos
λ
2
λ
� 1�

d2 − d1 = �
k+ �
λ
                                                                               (k = 0, 
 1,   2…)
2
�
�


Vị trí cực đại
4

3

2

3

0

1

2

1

1

1

Vị trí cực tiểu

2

2

3

3

4


có nhận xét gì về A, f và hiệu số pha của hai 
sóng do hai nguồn S1, S2 phát ra? từ đó suy ra 
điều kiện giao thoa của hai sóng?

III. ĐIỀU KIỆN GIAO THOA – SÓNG KẾT HỢP
  * Điều kiện : Hai nguồn  kết hợp
thế nào là
 hiện tượng 
­ Dao động cùng phương , cùng tần số.
giao thoa
­ Có hiệu số pha không đổi theo thời gian.
 sóng
+ Hai sóng do hai nguồn kết hợp phát ra 
gọi là hai sóng kết hợp
+  Hai nguồn đồng bộ: là hai nguồn kết hợp có cùng pha
­ Hiện tượng giao thoa sóng là hiện tượng hai sóng kết 

hợp  khi  gặp  nhau  thì  có  những  điểm  chúng  luôn  luôn 
tăng  cường  lẫn  nhau;  có  những  điểm  ở  đó  chúng  luôn 
triệt tiêu nhau


TƯỢNG GIAO THOA
SÓNG MẶT NƯỚC

nghiệm
i thích

C ĐẠI VÀ CỰC TIỂU

động của một
trong vùng giao thoa

π (d 2 − d 2 )
λ
d1 + d 2 �
−
�
2λ �

uM = 2 A cos
�t
cos 2π �
T
�

rí cực đại

c tiểu giao thoa
c đại

d 2 − d1 = k λ

c tiểu

� 1�
d 2 − d1 = �
k+ �
λ
� 2�

U KIỆN GIAO THOA.
KẾT HỢP

guồn kết hợp

1.Hai nguồn kết hợp là hai nguồn dao động có:
a.cùng tần số.
b.cùng pha.
c.cùng tần số, cùng pha hay độ lệch pha không đổi 
theo thời gian.
d.cùng tần số, cùng pha và cùng biện dộ.
2. Hiện tượng giao thoa là hiện tượng
a. Giao của hai sóng tại một điểm cảu môi trường
b. Tổng hợp 2 dao động
c. Tạo thành các gợn lồi, lõm
d. Hai sóng gặp nhau có những điểm chúng luôn 
tăng cường nhau, có những điểm chúng luôn 

triệt tiêu nhau

BÀI TẬP VỀ NHÀ: 
Bài 7, 8 sgk trang 45 và các bài tập 
( bài 8)  trong sách bài tập