(TH) Sáng kiến rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 4

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc

ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng thi đua khen thưởng huyện .............................
Tôi:

STT

Họ và tên

1

............................
.

Tỉ lệ
(%)

Ngày,
tháng,
năm
sinh

Nơi công tác

Trình
Đóng
Chức
độ
góp vào

vụ
chuyên
việc tạo
môn
ra sáng
kiến

Trường
Giáo
TH ............................
viên
.

CĐ
Tiểu
học

100%

Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Rèn kĩ năng đọc cho học
sinh lớp 4”
1. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến: Không có
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Giáo dục Tiểu học
3. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử
Từ ngày 10 tháng 9 năm 2018 đến tháng 4 năm 2019.
4. Mô tả bản chất của sáng kiến
* Tính mới.
Căn cứ vào nhiệm vụ năm học 2018 - 2019 của PGDĐT về việc triển khai
kế hoạch năm học. Đặc biệt là việc đánh giá học sinh theo TT 22 - Đánh giá toàn
diện học sinh Tiểu học. Giúp giáo viên điều chỉnh, đổi mới phương pháp hình

thức tổ chức dạy học. Hoạt động trải nghiệm ngay trong quá trình và kết thúc
mỗi giai đoạn dạy học. Giúp giáo viên phát hiện những cố gắng, tiến bộ của học
sinh để động viên, khích lệ, khen thưởng học sinh kịp thời và phát hiện những
khó khăn chưa thể vượt qua của học sinh. Hướng dẫn giúp đỡ đưa ra nhận định
đúng những ưu điểm nổi bật và những hạn chế của mỗi học sinh để có giải pháp
kịp thời nhằm nâng cao chất lượng giáo dục. Đặc biệt là rèn kĩ năng đọc cho học
1


sinh lớp 4 giúp các em phát âm đúng, đọc nhanh, biết ngắt nghỉ hơi, biết đọc
diễn cảm và hiểu nội dung bài đọc.
Tôi Tìm hiểu kĩ về nguyên nhân các em phát âm chưa đúng nói còn ngọng
giữa các từ có âm “l/n”, âm “tr/ch”, dấu thanh “sắc/ ngã”. Có thể các em ngọng
do thói quen địa phương, do di truyền cũng có thể do các em chưa nhận biết
được khi nào thì phát âm “l”, khi nào thì phát âm “n”, khi nào thì phát âm “tr”
khi nào thì phát âm “ch”.
Tôi nghiên cứu thêm tài liệu liên quan, tham vấn thông qua các trang web,
các trang báo điện tử, sách tham khảo và trực tiếp giảng dạy môn kĩ năng sống
để rèn đọc cho học sinh. Trên cơ sở đó mỗi hoạt động rèn đọc cho học sinh tôi
xây dựng như một cuộc trò chuyện giữa những người bạn. Học như trải nghiệm,
khám phá rồi cùng rút ra kết luận. Các em lựa chọn, đưa ra các câu hỏi phát vấn,
đố vui có những từ các em thường nói ngọng để cô giáo và các bạn trả lời đúng.
Thông qua các trò chơi để rèn các em có kĩ năng đọc tốt hơn.
Khi hướng dẫn học sinh đọc giáo viên cần nhẹ nhàng, nhẫn lại, kiên trì, bền
bỉ, không nóng vội để rèn đọc cho các em. Tránh bạo lực trong học đường.
4.2. Tính thực tiễn
Trên thực tế giảng dạy buổi 2 tại lớp 4B để phát huy tốt vai trò công tác
giảng dạy tôi cần có năng lực đánh giá và dự báo chính xác khả năng dự báo của
học sinh, tôi thấy các em nói ngọng rất nhiều là âm “l - n”, “tr - ch”, dấu thanh
“sắc/ ngã”, đọc còn chậm, chưa biết đọc diễn cảm, chưa biết ngắt, nghỉ hơi đúng

dẫn đến các em chưa mạnh dạn, tự tin trong các hoạt động giáo dục. Các em còn
rụt rè khi bày tỏ ý kiến của mình với cô giáo và bạn bè bằng cách trực tiếp cũng
như thông qua hộp thư vui và bày tỏ những điều em muốn nói với thầy cô khi
còn vướng mắc trong luyện đọc.
* Đặc điểm tình hình.
Trong năm học 2018 - 2019, tôi được Ban giám hiệu nhà trường phân công
dạy buổi 2 lớp 4B.

2


TSHS

Nam

Nữ

Dân tộc

Con hộ nghèo

28

13

15

25

4

* Thuận lợi
Hầu hết học sinh trong lớp là con em gia đình nông thôn, đều sống trên địa
bàn xã ............................. phần nhiều các em được gia đình quan tâm và tạo điều
kiện cho các em học tập như: mua sắm đầy đủ sách vở, đồ dùng học tập, thường
xuyên theo dõi sát việc học tập của con em mình.
Phần lớn các em ngoan, có ý thức học tập rèn luyện và thực hiện tốt nội
quy của người học sinh.
Phòng học có đủ ánh sáng cho học sinh học tập.
Lớp có đủ bàn ghế cho học sinh ngồi, bàn ghế mới - đúng quy cách, phù
hợp với lứa tuổi học sinh.
* Khó khăn
Một số gia đình bố mẹ chỉ mải lo việc làm ăn kinh tế. Một số gia đình cha
nghiện ngập, cờ bạc, rượu chè. Một số gia đình thì phó mặc cho nhà trường, cho
thầy cô giáo. Có gia đình thì bố mẹ đều đi làm ở công ty để con ở với ông bà. Có
gia đình khá giả hơn một chút thì chiều chuộng con cái dẫn đến các em không
được quan tâm kịp thời, các em không cần học. Do đó dẫn đến các em đọc còn
chậm, phát âm chưa chính xác, chưa biết ngắt nghỉ hơi đúng, chưa hiểu được nội
dung của từng bài.
* Khảo sát thực trạng
Để nắm được kĩ năng đọc của các em học sinh lớp 4B tôi tiến hành khảo
sát lần 1 vào tháng 10 năm 2018 và có kết quả như sau:
TSHS

HS đọc
chậm

Phát âm
ngọng l/n,
Tr/ch

Phát âm
ngọng dấu
thanh
sắc/ngã
3

Đọc câu
chưa ngắt
nghỉ đúng

HS chưa
đọc được
diễn cảm


28

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

3

10,7

2

7,1

3

10,7

7

25

9

32,1

Qua khảo sát kết quả cho thấy số học sinh đọc chậm, phát âm chưa chính
xác, chưa ngắt nghỉ hơi đúng, chưa đọc được diễn cảm còn khá nhiều. Vậy
muốn làm tốt công tác rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 4 chúng ta cần phải làm
gì? Nhất là những người làm công tác giáo dục vì nhà trường là nơi giáo dục tốt
nhất để hình thành nhân cách cho học sinh. Đây cũng là vấn đề tôi hằng trăn trở
và quyết định nghiên cứu lĩnh vực này và tìm ra những giải pháp rèn kĩ năng đọc
cho học sinh lớp 4B đạt hiệu quả tốt nhất.
4.4. Các giải pháp thực hiện
* Giải pháp 1: Phối kết hợp với giáo viên chủ nhiệm.
Là giáo viên buổi 2, tôi thường xuyên trao đổi trực tiếp với giáo viên chủ
nhiệm về những em đọc chậm, đọc ngọng giữa âm “l/n”, âm “tr/ch” và ngọng
dấu thanh “sắc/ngã” chưa biết ngắt nghỉ hơi đúng, chưa biết đọc diễn cảm. để
cùng nhau bàn bạc đưa ra các giải pháp chung để rèn cho các em như: Rèn đọc
cho học sinh vào 15 phút đầu giờ ví dụ: Tôi kết hợp cùng đội cờ đỏ hướng dẫn
các bạn đọc chưa đúng, đọc còn ngọng rèn đọc bằng những bài thơ, bài ca dao
và khen ngợi kịp thời, Ngoài ra tôi còn cùng với giáo viên chủ nhiệm tìm ghép
các bạn trong cùng xóm thành lập “đôi bạn cùng tiến”, cứ một bạn đọc tốt kèm
một bạn đọc còn chưa đúng , còn ngọng tôi cũng lưu ý các em đó khi giao tiếp
với nhau cũng sửa ngay cho bạn. Bản thân tôi luôn chú ý rèn các em đọc trực
tiếp trong các giờ học không chỉ là môn Tiếng Việt mà là trong tất cả mọi môn
học. Khi các em đọc chưa biết ngắt nghỉ hơi, chưa phát âm đúng những âm đầu
dễ lẫn, chưa biết thể hiện giọng đọc diễn cảm tôi đều cho các em đọc lại nhiều
lần sau khi đã hướng dẫn kĩ càng. Chỉ cần các em đọc có một chút tiến bộ tôi
đều khen ngợi, với các em còn chưa tiến bộ tôi động viên các em cố gắng. Để
các em đạt được mức độ đạt yêu cầu trở lên.
4

Ví dụ: Trong bài Nỗi dằn vặt của An - đrây - ca.
Trong khi đọc nối tiếp đoạn tôi thấy có em Đào Văn Lâm, em Lý Triệu
Minh Hiển đọc còn chậm, đọc ngọng giữa “l/n”, âm “tr/ch”, ngọng dấu thanh
“sắc/ngã”. Đặc biệt là khi đọc tên riêng nước ngoài, những từ khó em phải đánh
vần, tôi dành thời gian 15 phút đầu giờ đề kèm các em đọc. Ngoài ra tôi còn trao
đổi trực tiếp với giáo viên chủ nhiệm để cử những em đọc tốt giờ ra chơi kèm
các bạn đọc còn chậm và ngọng qua hình thức thi đua (đôi bạn cùng tiến). Trong
lớp tôi sắp xếp những em đọc tốt ngồi cạnh các em đọc chậm để giúp đỡ bạn đọc
tốt hơn. tôi thường xuyên đặt ra những câu hỏi cho cả hai đối tượng học sinh
như: Em thấy bạn thời gian này đọc bài có tiến bộ không? Thấy bạn tiến bộ em
cảm thấy như thế nào? Sau đó tôi động viên, khuyến khích em đó kịp thời để
giúp em có động lực và niềm vui giúp bạn hơn. Đối với những em đọc chậm tôi
thường hỏi các em như: Dạo này em đọc nhanh hơn chưa? Những từ khó đọc em
còn phải đánh vần nữa không? Sau đó tôi cho các em đọc một đoạn văn, một
khổ thơ bất kì nào đó như:
Ví dụ: “Chưa đầy một thế kỉ sau, năm 1632, nhà thiên văn học Ga - li - lê
lại cho ra đời một cuốn sách mới cổ vũ cho ý kiến của Cô-péc-níc. Lập tức, tòa
án quyết định cấm cuốn sách ấy và mang Ga - li - lê ra xét xử. Khi đó, nhà bác
học đã gần 70 tuổi”. Tôi thấy các em đọc đã tiến bộ rất nhiều như: Đọc đã đúng
tốc độ, không còn ngọng giữa âm “l/ n”, âm “tr/ch” như trước nữa. Tôi lập tức
khen em kịp thời và nhắc em hãy dành nhiều thời gian hơn nữa để đọc bài.
Không những vậy cứ cuối mỗi buổi dạy tôi còn dành 15 phút để tiếp tục kèm các
em đọc bài. Chính vì các em đọc chậm, phát âm chưa đúng nên đã dẫn đến các
em chưa đọc được diễn cảm, chưa hiểu được nội dung của bài. Với sự kết hợp
hài hòa giữa tôi và giáo viên chủ nhiệm thường xuyên trao đổi với nhau để đưa
ra các hình thức kèm các em trong suốt thời gian qua là rất cần thiết. Đến nay
qua 3 đợt kiểm tra giữa kì và cuối kì tôi thấy các em đã có tiến bộ rõ rệt, các em
đã đọc nhanh, phát âm đúng, nhất là khi đọc tên riêng nước ngoài, các từ khó
các em không phải đánh vần nữa và các em đã đọc diễn cảm được đoạn văn, khổ

thơ, bài văn hoặc bài thơ. (Phụ lục ảnh 1, 2, 3).
5


* Giải pháp 2: Phối hợp với Ban giám hiệu.
Tôi trao đổi với Ban giám hiệu, về tình trạng một số em đọc chậm, phát âm
chưa chuẩn, đọc ngắt nghỉ hơi chưa chính xác, chưa biết đọc diễn cảm. Để cùng
Ban giám hiệu bàn bạc thống nhất. Trong mỗi buổi họp hội đồng đầu tháng Ban
giám hiệu nhà trường đưa ra kế hoạch cụ thể cho giáo viên chủ nhiệm, giáo viên
buổi 2, giáo viên Âm nhạc, Mĩ thuật, Tiếng Anh, Tin học của cả trường. Để cao
trách nhiệm rèn đọc cho học sinh khối 4 nói riêng và cả trường nói chung. Kế
hoạch của Ban giám hiệu chính là “Kim chỉ nam” cho mỗi giáo viên trong công
tác giảng dạy nói chung và trong việc rèn đọc nói riêng. Đồng thời trong quá
trình giảng dạy và đặc biệt là việc rèn đọc cho học sinh khi gặp khó khăn tôi trực
tiếp gặp Ban giám hiệu để đề xuất ý kiến để Ban giám hiệu kịp thời điều chỉnh
kế hoạch cho phù hợp. Những khó khăn thắc mắc tôi đều xin ý kiến chỉ đạo và
nhận sự giúp đỡ từ phía Ban giám hiệu một cách kịp thời. Từ đó tôi đưa ra
những giải pháp cụ thể giúp các em rèn kĩ năng đọc một cách tốt nhất và hiệu
quả nhất.
Ví dụ: Trong bài tập đọc: Anh hùng lao động Trần Đại Nghĩa có những em
đọc không đúng tên Trần Đại Nghĩa mà đọc thành Trần Đại Nghía vì còn nhầm
lẫn giữa thanh sắc và thanh ngã. Với những trường hợp này tôi cho em đó đọc đi
đọc lại nhiều lần, kết hợp với quan sát và lắng nghe cô đọc rồi đọc lại, đồng thời
tôi chọn thêm nhiều từ khác như từ: “miến dong/miễn chê”; “liến thoắng/cái
liễn” và cho HS chơi trò chơi “đọc nhanh, đọc đúng”. Nếu em nào đọc đúng rồi
tôi cho cả lớp khen bạn qua hình thức hai bạn quay mặt vào nhau vỗ tay và
khen: “Cảm ơn bạn, bạn thật là giỏi!”. Và tôi sử dụng hình thức đó trong trò
chơi đến khi em cuối cùng được đọc thì trò chơi mới kết thúc. Ngoài việc rèn
các em trong các giờ học tôi còn rèn các em trong giờ ra chơi, trong hoạt động
ngoài giờ lên lớp, nhất là trong các trò chơi mà các em thường mắc nhiều nhất vì

do phản sạ nói của các em. Với thời gian dài nghiên cứu các giải pháp và kết
hợp rèn đọc cho các em đến nay, các em phát âm ngọng dấu thanh ngã đã tiến bộ
rõ rệt chỉ còn riêng em Lý triệu Minh Hiển là phát âm còn chưa đúng là do em bị
bẩm sinh từ bé. (Phụ lục ảnh: 4, 5).
6


* Giảo pháp 4: Phối hợp với các giáo viên bộ môn.
Ở bậc Tiểu học các em được học rất nhiều môn trong đó có môn Tiếng
Anh, Tin học, Âm nhạc, Mĩ thuật. Với những môn này các em không chỉ lắng
nghe cô giảng, hát, cô phát âm mà chính các em còn phải thực hành đọc, hát,
phát âm trong các giờ học. Do kết quả học tập cũng như từng hành vi cử chỉ thái
độ của các em còn hạn chế, Là một giáo viên dạy buổi 2 tôi rất cần sự phối hợp,
hỗ trợ của với các giáo viên bộ môn, đây là một hoạt động liên tục, thường
xuyên gắn bó thống nhất giữa dạy học và giáo dục. Bản thân người giáo viên
giảng dạy trên lớp cũng là người giáo dục tốt nhất. Để sự phối hợp này được
nhịp nhàng đồng bộ tôi đã làm các công việc sau:
- Thường xuyên thông báo trao đổi với giáo viên bộ môn về tình hình việc
đọc của một số em đọc chậm, phát âm còn sai của lớp dẫn đến các em chưa tự
tin vào bản thân, còn nhút nhát, chưa mạnh dạn trong giờ học, cũng như của
từng học sinh trong lớp, để giáo viên bộ môn nắm bắt được khả năng đọc chậm,
đọc còn sai của các em mà có những giải pháp rèn kĩ năng đọc, hát, đánh văn
bản cho học sinh một cách phù hợp.
- Đối với lớp 4B thì tôi đề nghị các em cần mạnh dạn, tự tin bày tỏ ý kiến
của mình về những khúc mắc trong việc đọc và phát âm trong các môn học để
thầy cô tạo mọi điều kiện giúp đỡ.
Ví dụ: Trong bài thơ Rất nhiều mặt trăng có khổ thơ:
Trăng ơi... từ đâu đến
Hay biển xanh diệu kì
Trăng tròn như mắt cá

Chẳng bao giờ chớp mi.
Thì có em Lý Triệu Minh Hiển, Đào Văn Lâm, Lý Hà Vi, Ngô Hoàn Sinh
khi đọc “Trăng ơi…từ đâu đến” các em đọc là: “chăng ơi… từ đâu đến” và câu
“Trăng tròn như mắt cá” thì các em đọc là “chăng chòn như mắt cá” các em đã
đọc ngọng âm tr/ch. Tôi hướng dẫn cho các em phát âm như sau: Khi đọc từ
trăng ơi, trăng tròn thì âm “tr” đẩy hơi ra mạnh đầu lưỡi uốn cong hơi đẩy lên
7


hàm trên cứ như vậy tôi cho các em phát âm từ 2 đến 3 lần, nếu em nào không
phát âm được nữa, tôi đọc và yêu cầu các em quan sát cô đọc trước sau đó cho
em đó đọc theo. Tôi còn kết hợp với Tổng phụ trách đội cử giúp một số em
trong đội cờ đỏ, kèm những em chưa phát âm được trong 15 phút đầu giờ, trong
giờ hoạt động tập thể nếu thấy bạn nào nói ngọng thì sửa ngay cho bạn đó, tôi
tiếp tục trao đổi với giáo viên bộ môn khác và giáo viên chủ nhiệm cùng rèn đọc
cho em Hiển, Lâm, Vi, Sinh. Không chỉ rèn về đọc đúng mà kết hợp rèn cho các
em về cả đọc nhanh, đọc diễn cảm. Ngoài ra tôi còn trực tiếp trao đổi với phụ
huynh 4 em để phụ huynh kèm thêm các em khi ở nhà. Sau 3 kì kiểm tra cả 4 em
đã đọc nhanh hơn, phát âm dúng không còn bị ngọng giữa âm “tr/ch” nữa và đã
biết đọc diễn cảm một đoạn văn, một khổ thơ. Lúc đầu do em thiếu tự tin vào
bản thân, ngại giao tiếp với bạn bè và cô giáo. Thì nay em đã tự tin khi giao tiếp
với mọi người, các em đã tự tin vào bản thân, tự chủ động bày tỏ ý kiến với bạn
bè, cô giáo khi cần hỗ trợ. (Phụ lục ảnh: 6)
* Giải pháp 5: Phối kết hợp với phụ huynh học sinh.
Không chỉ liên hệ qua giấy mời, điện thoại mà tôi còn trực tiếp đến thăm
gia đình học sinh Em Lý Hà Vi để tìm hiểu hoàn cảnh, đời sống sinh hoạt của
gia đình các em, kết hợp mời phụ huynh em Đào văn Lâm đến trường để trao
đổi với các phụ huynh những em đọc chậm, đọc ngọng và nắm bắt về tình hình
việc học bài của học sinh khi ở nhà và thăm góc học tập của các em. Trao đổi
với phụ huynh học sinh về sự cần thiết phải quan tâm đến việc học tập của con

mình nhất là môn Tập đọc. Mong gia đình tạo mọi điều kiện kèm cặp, nhắc nhở
các em học tối ở nhà, cố gắng xem lại bài đã học, để đọc nhanh hơn, rõ ràng
hơn. Ngoài ra tôi còn mời phụ huynh đến trường để thông báo và đề ra những
biện pháp học tập cụ thể cho từng em, từng đối tượng học sinh. Các giờ học trên
lớp tôi thường xuyên gọi các em đọc chậm, đọc sai, đọc ngắt nghỉ chưa đúng,
chưa biết đọc diễn cảm đọc bài từ đó tôi đưa ra một số biện pháp giúp phụ
huynh kèm con đọc bài khi ở nhà.
Theo tôi đây là hình thức có hiệu quả giáo dục cao bởi lẽ qua việc đến thăm
gia đình học sinh sẽ tạo được sự đồng cảm, thiện cảm giữa cha mẹ học sinh và
8


giáo viên. Chính mối thiện cảm này giúp học sinh phải tự ý thức để xứng đáng
với sự quan tâm dạy dỗ của thầy cô. Bên cạnh đó tôi còn đề xuất với nhà trường
trong những buổi lễ sơ kết hoặc tổng kết năm học mời các phụ huynh có con em
học giỏi, những em có tiến bộ vượt bậc được khen thưởng đến dự lễ để họ tự
hào hãnh diện về con mình và ngược lại các em cũng thấy được rằng mình cần
phải cố gắng để đem lại niềm vui cho cha mẹ.
Ví dụ: Trong bài Sầu riêng.
Với giờ Tập đọc này tôi thấy em Lý Hà Vi, Đào Văn Lâm đọc từ “lủng
lẳng” thành từ “nủng nẳng”, tôi hướng dẫn các em khi phát âm “l” trong từ
“lủng lẳng” đầu lưỡi phải uốn cong “l”, luồng hơi phát ra mạnh hơn. Khi phát
âm “l” tôi cho một hoặc hai em đọc đúng từ “lủng lẳng” rồi cho em Vi, em Lâm
đọc lại từ 1 - 2 lần cứ như vậy tôi kiên nhẫn rèn đọc cho học sinh bằng nhiều
hình thức nữa như:
Kết hợp với phụ huynh để kèm các em ở nhà. Sau một thời dài tôi thấy em
Lâm đọc đã tốt hơn. Còn em Vi thì chưa chuyến biến đôi khi vẫn còn ngọng và
tôi tiến hành mời phụ huynh em Lý Hà Vi đến trường qua trao đổi tôi nhận thấy
bản thân phụ huynh không nói ngọng và ở nhà cũng không ai nói ngọng. Chứng
tỏ việc đọc sai là do thói quen của em Vi chứ không phải do gien hay do nơi gia

đình Vi sinh sống nói như vậy. Tôi liền áp dụng rèn kĩ năng đọc cho em Vi ngay
tại lớp, và rèn liên tục cho em trong mỗi tiết học, ngoài ra tôi còn hỗ trợ phụ
huynh giúp con mình học khi ở nhà. Đến nay em Vi, em Lâm đã không còn đọc
ngọng nữa. Điều đó chứng tỏ rằng khi có sự phối hợp nhẹ nhàng giữa gia đình
và nhà trường là nhất cần thiết và đạt hiệu quả rất cao như mong đợi. (Phụ lục
ảnh 7, 8, 9)
* Giải pháp 6: Rèn kĩ năng đọc thầm cho học sinh.
Đọc thầm rất cần thiết trong việc rèn đọc cho học sinh nhất là học sinh lớp
4. Để học sinh đọc được nhanh, hiểu được nội dung bài thì đọc thầm rất quan trọng.

9


Ví dụ: Đọc thầm giúp các em chia đoạn đúng, tìm được giọng đọc phù hợp
với nội dung của bài. Đọc thầm hiểu được từ khó trong bài. Không những vậy
đọc thầm để giúp các em tìm hiểu bài tốt hơn.
Để đọc thầm được tốt tôi hướng dẫn các em khi ngồi đọc, tư thế ngồi phải
ngay ngắn, khoảng cách mặt và sách là 30 - 40 cm. Kĩ năng đọc thầm phải
chuyển dần từ ngoài vào trong, từ to đến nhỏ đến đọc mấp máy môi. Giáo viên
cần kiểm soát được quy trình đọc thầm của học sinh, bằng cách quy định thời
gian đọc thầm cho từng đoạn văn, từng khổ thơ, từng bài văn, bài thơ. Học sinh
đọc xong thì báo cho giáo viên biết. Từ đó giáo viên nắm được việc đọc của
từng em để điều chỉnh tốc độ đọc thầm cho học sinh. Khi đọc hiểu thì hiệu quả
của việc đọc thầm được đo bằng khả năng thông hiểu nội dung của văn bản
mình đọc. Do đó khi giáo viên dạy đọc thầm đó chính là dạy có ý thức đọc hiểu.
Đọc thầm phải giúp học sinh hiểu được nghĩa của từ, cụm từ, câu, đoạn văn, khổ
thơ, bài văn, bài thơ. Giáo viên cần có biện pháp giúp học sinh hiểu được bài đọc.
* Giải pháp 7: Rèn kĩ năng đọc ngắt nghỉ hơi đúng cho học sinh.
Để nâng cao được hiệu quả dạy Tập đọc ở lớp 4 thì yêu cầu đặt ra đối với
mỗi giáo viên tiểu học là không chỉ giúp học sinh biết đọc đúng khi ngắt nghỉ

hơi. Đọc ngắt nghỉ hơi đúng là một trong những kĩ năng quan trọng trong quá
trình hình thành kĩ năng đọc cho học sinh đó là kĩ năng ngắt giọng trong khi đọc.
Đọc đúng chỗ ngắt giọng không những giúp học sinh hiểu đúng được văn bản
mà còn là một trong các yếu tố cơ bản của việc đọc diễn cảm.
Trong thực tế, do không nắm được các quan hệ ngữ pháp, do sự ngắt nhịp
theo cảm tính để tạo sự cân bằng về âm thanh hoặc đôi khi do những nhịp điệu
của các vần thơ mà dẫn đến việc học sinh đọc sai chỗ ngắt giọng làm ảnh hưởng
đến việc hiểu văn bản. Một số lỗi thường gặp ở học sinh khi đọc đó là: Tách một
danh từ ra khỏi định ngữ đi kèm, tách động từ hoặc tính từ ra khỏi bổ ngữ đi
kèm, tách từ chỉ loại ra khỏi danh từ, tách một từ ra làm đôi, ngắt giọng sau hư từ.

10


Ví dụ: Em Nguyễn Thị Hồng Hạnh đọc câu văn: “Nổi bật trên hoa văn/
trống đồng là hình ảnh con người hòa với thiên nhiên”. Trong bài (Trống đồng
Đông Sơn).
Do không nắm được các quan hệ ngữ pháp giữa các từ trong câu văn mà
học sinh cũng dễ đọc sai chỗ ngắt giọng làm cho câu văn trở thành những câu
cụt hoặc bị hiểu sai về nghĩa. Học sinh tách cụm từ “hoa văn trống đồng” làm
hai như trên nên câu văn sẽ bị sai về nghĩa bởi vì theo cách ngắt giọng đó thì
“nổi bật trên hoa văn” sẽ làm trạng ngữ và “trống đồng” trở thành chủ ngữ. Vì
vậy tôi hướng dẫn học sinh đọc đúng như sau: “Nổi bật trên hoa văn trống đồng/
là hình ảnh con người hòa với thiên nhiên”. Muốn các em đọc đúng trước hết
cần hướng dẫn em hiểu được nghĩa trong câu văn.
Với cách đọc ngắt nghỉ hơi cho đúng với nội dung các bài thơ thì tôi đã làm
như sau:
Ví dụ: Trong 2 câu ở bài thơ Tre Việt Nam.
Yêu nhiều nắng nỏ trời xanh
Tre xanh không đứng khuất mình bóng râm.

Ở 2 câu thơ này em Ngô Hoàn Sinh đọc ngắt giọng sai theo nhịp 4/2 và 4/4.
Vì các em chưa hiểu hết nghĩa của từng câu. Vì vậy đối với 2 câu thơ trên tôi đã
hướng dẫn học sinh cách ngắt giọng theo nhịp 2/4 và 2/6 để thể hiện đúng nghĩa
và đúng với ranh giới chủ ngữ và vị ngữ của câu.
Qua đó ta thấy học sinh ngắt, nghỉ chưa đúng, xét về mặt lí thuyết trong câu
cho nên cần phải uốn nắn, sửa chữa kịp thời, không để tình trạng học sinh đọc
ngắt, nghỉ sai kéo dài. Giáo viên phải đọc trước và dự tính trước cách đọc,
không được tính đến nghĩa của học sinh, rồi định ra những chỗ cần luyện ngắt
giọng trong 2 câu thơ để giúp học sinh hiểu nghĩa của câu như:
Yêu nhiều / nắng nỏ trời xanh
Tre xanh / không đứng khuất mình bóng râm.
Đây chính là hướng dẫn cho học sinh biết ngắt giọng biểu cảm, đó là một
phương thức tác động đến người nghe giúp cho người nghe thấy được giá trị
11


nghệ thuật của tác phẩm, cảm nhận được tác phẩm đó hay hơn. Nếu như ngắt
giọng lôgic thiên về trí tuệ thì ngắt giọng biểu cảm lại thiên về cảm xúc. Đó là
những chỗ ngừng, chỗ lắng, sự im lặng, có tác dụng truyền cảm, tập trung sự
chú ý đối với người nghe góp phần tạo nên hiệu quả của một văn bản. (Phụ lục
ảnh: 10).
* Giải pháp 8: Rèn kĩ năng đọc diễn cảm cho học sinh.
Đọc diễn cảm là khi đọc phải đọc đúng ngữ điệu của bài văn hoặc bài thơ
để bộc lộ cảm xúc đối với mỗi bài đọc. Đọc diễn cảm không những học sinh đạt
được yêu cầu đọc đúng, đọc rõ ràng, lưu loát văn bản mà còn thể hiện được
giọng đọc và kèm theo cử chỉ, điệu bộ, nét mặt, ánh mắt để diễn tả nội dung của
bài.
Qua thực tế giảng dạy lớp 4B tôi thường hướng dẫn học sinh đọc diễn cảm
lồng vào tất cả các hoạt động trong giờ học. Nhưng riêng bước luyện đọc lại thì
học sinh được thể hiện giọng đọc diễn cảm là chủ yếu. Muốn học sinh đọc được

diễn cảm tốt thì tôi dựa vào khă năng đọc của học sinh trong lớp, nhắc nhở học
sinh đọc bài ở nhà trước khi đến lớp. Khi đến lớp nghe cô giáo đọc, các bạn đọc
cùng với sự hướng dẫn của cô giáo, các em sẽ nắm được cách đọc diễn cảm đối
với từng thể loại. Khi đọc diễn cảm các em không đọc quá nhanh hay đọc quá
chậm. Với hình thức rèn học sinh đọc diễn cảm tôi tổ chức như sau: Cho học
sinh đọc theo nhóm, đọc theo vai, đọc theo cặp. Thi đọc diễn cảm câu văn, đoạn
văn, câu thơ, khổ thơ dựa vào tranh ảnh hoặc dựa vào biểu cảm của học sinh. Sự
điệu bộ, cử chỉ phải phù hợp với nội dung của câu văn, câu thơ hay đoạn văn,
khổ thơ trong bài học. đọc diễn cảm giúp học sinh khắc sâu kiến thức, nắm chắc
nội dung bài.
Ví dụ: Trong bài Truyện cổ nước mình của Lâm Thị Mỹ Dạ
Trong khổ thơ đầu có 4 dòng thơ:
Tôi yêu truyện cổ nước tôi
Vừa nhân hậu / lại tuyệt vời sâu xa
Thương người / rồi mới thương ta
12


Yêu nhau / dù mấy cách xa cũng tìm.
Đây là bài thơ được viết theo thể thơ lục bát, với 4 dòng thơ trên tôi hướng
dẫn học sinh đọc với giọng thiết tha, trìu mến thể hiện được sự nhân hậu của con
người Việt Nam.
Khi đọc bài thơ tôi thấy nhiều học sinh đọc chưa biết ngắt nghỉ hơi ở các
câu thơ, chưa đọc được diễn cảm chưa cảm thụ được nội dung của bài. Tôi đã
luyện cho các em cách ngắt nghỉ, nhấn giọng làm sao cho đúng, cho diễn cảm.
Qua hình thức học sinh đọc thầm, đọc cá nhân, đọc nối tiếp theo nhóm, theo tổ,
cả lớp. Thi đọc thuộc lòng khổ thơ, cả bài thơ.
Với dòng thơ đầu: “Tôi yêu truyện cổ nước tôi”. Tôi hướng dẫn các em đọc
liền mạch nhưng nhấn giọng ở từ “yêu” với tình cảm sâu lắng, tha thiết, sang
câu thứ hai tuy không có dấu ngắt nghỉ nhưng với hai giá trị “nhân hậu” và hơn

nữa lại “tuyệt vời sâu xa” tôi đã hướng dẫn các em nhấn giọng từ “nhân hậu”và
ngắt giọng ở sau từ “nhân hậu” và đồng thời ngắt nghỉ lấy hơi để đọc tiếp “lại
tuyệt vời sâu xa” tiếp tục nhấn giọng ở từ “sâu xa”. Hay hai câu thơ tiếp theo
“Thương người rồi mới thương ta”, “Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm”. Tôi
chú ý nghiên cứu và hướng dẫn học sinh cách ngắt nghỉ như sau; “Thương
người” ngắt nghỉ hơi sau đó mới đọc tiếp “rồi mới thương ta” và nhấn giọng ở từ
“thương người” điều này giúp các em không chỉ đọc đúng, diễn cảm mà còn thể
hiện tính nhân văn luôn biết quan tâm suy nghĩ cho người khác, không ích kỉ. Ở
câu thơ tiếp theo “Yêu nhau dù mấy cách xa cũng tìm”. Tôi lại hướng dẫn các
em ngắt hơi sau từ “yêu nhau” rồi nhấn giọng ở cụm từ “dù mấy cách xa” để
cuốn hút người nghe.
Tôi hướng dẫn học sinh đọc đúng ngữ điệu và nhấn giọng đúng ở từng từ,
cụm từ sao cho phù hợp với nội dung của mỗi bài. Nếu học sinh đọc chưa hay.
Giáo viên có thể đọc mẫu cho học sinh để học sinh nghe giọng đọc, để tự điều
chỉnh mình đọc theo cô giáo. Để học sinh đọc tốt giáo viên cần tạo niềm say mê
và sự hứng thú cho học sinh.
Đọc diễn cảm sau khi học sinh đã hiểu được nội dung của bài. Khi rèn đọc
lần cuối của tiết học, học sinh phải thể hiện được cảm xúc của tác giả khi đọc
13


bài văn, bài thơ đó. Tôi tổ chức cho các em thi đọc theo nhóm, mỗi nhóm cử một
em lên thi đọc. Dưới lớp làm giám khảo nghe và nhận xét xem bạn nào, nhóm
nào đọc hay. Giáo viên cùng cả lớp động viên khuyến khích học sinh đọc tốt để
các em có hứng thú đọc tốt hơn. Nhất là những em đọc chậm, phát âm chưa
chuẩn, ngắt nghỉ hơi chưa đúng, chưa đọc được diễn cảm. Tôi rèn cho các em từ
thấp đến cao. Từ phát âm đúng, đọc đúng, ngắt nghỉ đúng, tiến tới đọc diễn cảm
hiểu nội dung bài.
Qua thời gian dài hướng dẫn cho các em cách đọc diễn cảm, đến nay các
em đã biết đọc diễn cảm trong từng thể loại bài như bài văn, bài thơ và cảm

nhận được nội dung của từng bài văn, bài thơ đó. (Phụ lục ảnh: 11, 12).
Ngay từ đầu năm học, tôi đã rèn rứt điểm những em đọc chậm, phát âm sai,
ngắt nghỉ câu dài chưa đúng. Tôi cho các em đọc từ 1 đến 2 câu rồi tăng dần 1
đoạn, 2 đoạn và cả bài văn. Hay 1 câu thơ, khổ thơ, bài thơ. Mỗi tuần ở các
tháng buổi chiều tôi dành một tiết để rèn đọc. Rèn em nào rứt điểm em đó, rèn
từ nào rứt điểm từ đó. Sau khi các em đọc khá dần. Tôi duy trì mỗi tuần một tiết
để rèn đọc đúng, đọc hay dẫn đến đọc diễn cảm. Ngoài ra tôi còn bồi dưỡng
những em đọc khá, tốt để nâng cao kiến thức cho các em. Rèn đọc cho các em
bản thân tôi phải nhẹ nhàng, kiên trì, bền bỉ và rèn thường xuyên, tránh bạo lực
học đường. Qua một thời gian dài rèn đọc cho các em tôi thấy các em đã biết
phát âm đúng, biết ngắt nghỉ đúng dấu chấm, dấu phẩy giữa các cụm từ ở câu
dài, biết ngắt nghỉ đúng các nhịp thơ. Đọc to, rõ ràng lưu loát. Biết nhấn giọng,
thay đổi sắc thái, biểu cảm giọng đọc phù hợp với văn cảnh và lời nhân vật.
4.4. Khả năng áp dụng của sáng kiến
Sáng kiến đã được áp dụng rất thành công ở lớp 4B. Năm học 2018 - 2019 và
sáng kiến này có thể nhân rộng đến tất cả các khối lớp trong trường Tiểu
học ............................. và các trường bạn trong huyện .............................,
tỉnh ..............................
5. Những thông tin bảo mật: Không có
6. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
14


- Căn cứ vào thông tư 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28 tháng 8 năm 2014 của
Bộ trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo ban hành Quy định đánh gia học sinh Tiểu
học; có hiệu lực từ ngày 15 tháng 10 năm 2014 được sửa đổi bổ sung bởi:
- Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 9 năm 2016 của Bộ
trưởng Bộ Giáo dục và đào tạo sửa đổi bổ sung một số điều của Quy định đánh
giá học sinh tiểu học ban hành kèm theo Thông tư 30/2014/TT-BGDĐT ngày 28
tháng 8 năm 2014 của Bộ trưởng Bộ giáo dục Đào tạo, có hiệu lực kể từ ngày 06

tháng 11 năm 2016.
- Thực hiện kế hoạch nhiệm vụ năm học của Phòng GD&ĐT
huyện ............................. và của trường Tiểu học ..............................
- Ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo, quan tâm, hỗ trợ kịp thời trong công
tác giảng dạy.
- Giáo viên phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo, phải có sự nỗ lực
hết mình, có tinh thần trách nhiệm, yêu thương học sinh, tránh bạo lực học đường.
- Giáo viên phải đạt chuẩn về trình độ văn hóa, tích cực tự học, tự bồi

dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ, đổi mới phương pháp dạy học theo hướng tích
cực cho phù hợp với từng đối tượng học sinh.
- Học sinh đúng độ tuổi, ngoan, ham học, sức khỏe tốt.
- Phối hợp với gia đình, nhà trường và xã hội.
- Phải có sự thống nhất giữa giáo viên buổi 2 và giáo viên chủ nhiệm trong
việc lập kế hoạch và triển khai kế hoạch rèn đọc cho học sinh.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị của nhà trường phải đầy đủ, đảm bào đủ điều
kiện để tổ chức cho các em tham gia học tập, các hoạt động giáo dục trong và
ngoài giờ lên lớp.
7. Đánh giá lợi ích thu được do áp dụng sáng kiến theo ý kiến của tác giả
* Đối với giáo viên.
15


Với những giải pháp đã thực hiện trong sáng kiến, tôi đã nhận được sự tin
yêu của Ban giám hiệu nhà trường, của bạn bè đồng nghiệp, của phụ huynh học
sinh và tất cả các em học sinh lớp 4B. Bản thân được nâng cao chuyên môn
nghiệp vụ. Tạo động lực cho tôi thêm yêu nghề, yêu trẻ.
* Đối với học sinh.
Đối với học sinh thì các em thích đến trường và cho “Mỗi ngày đến trường
là một ngày vui”, các em thích học, ham đọc sách, thích tham gia các hoạt động

do lớp, trường và ngành tổ chức.

Kết quả cụ thể đã đạt được khi áp dụng các giải pháp trong sáng kiến như sau:

TS
HS

HS đọc
chậm

SL
28

0

Phát âm
ngọng l/n

Tỉ lệ
SL
(%)
0

0

Tỉ lệ
(%)
0

Phát âm

ngọng dấu
thanh
sắc/ngã

Đọc câu
chưa ngắt
nghỉ đúng

HS đọc
đạt yêu
cầu

HS đọc
lưu loát
diễn cảm

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

1

3,6

2

7,2

28

100

22

78,6

* Đối với phụ huynh.
Đối với phụ huynh học sinh thì phấn khởi, tin tưởng vào giáo viên và nhà
trường. Chủ động phối kết hợp với giáo viên và nhà trường để giáo dục học sinh.
Khi biết con em mình ngày càng tiến bộ trong học tập và chăm ngoan, biết vâng
lời ông bà, cha mẹ, thầy cô.
Sau một thời gian dài rèn kĩ năng phát âm chuẩn, đọc đúng, biết ngắt nghỉ,
biết đọc diễn cảm và hiểu nội dung bài cho học sinh lớp 4B và thực hiện những
giải pháp trên tôi nhận thấy học sinh lớp 4B tiến bộ rõ rệt, các em đã thoải mái, tự

tin trong học tập, thích đi học, thích được đến lớp, đến trường và ham đọc sách.

16


Qua các đợt kiểm tra định kì cuối kì I, giữa học kỳ II, năm học 2018 - 2019,
lớp 4B đã có được những thành tích đáng kể trong học tập cũng như các phong
trào thi đua cụ thể:
* Kết quả khảo sát chất lượng giáo dục của PGDĐT .............................
trong “Ngày hội văn hóa trường học”:
Điểm 9 - 10

Điểm 7 - 8

Điểm 5 - 6

Điểm dưới 5

Môn

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

Toán

8

28,6

11

39,3

7

25

2

7,2

Tiếng Việt

5

17,9

10

35,7

4

14,3

9

32,1

* Mức đạt được các môn học:
* Chất lượng giữa kì II:

Môn

TS
HS

Hoàn thành tốt

Hoàn thành

Chưa hoàn
thành

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Toán

28

8

28,6

20

71,4

0

Tiếng Việt

28

15

53,6

13

46,4

0

Đạo đức

28

17

60,7

11

39,3

0

Khoa học

28

9

32,1

19

67,9

0

Lịch sử - Địa lý

28

8

28,6

20

71,4

0

Tiếng Anh

28

10

35,7

18

64,3

0

Tin

28

15

53,6

13

46,4

0

Âm nhạc

28

16

57,1

12

42,9

0

Mỹ thuật

28

16

57,1

12

42,9

0

Kĩ thuật

28

16

57,1

12

42,9

0

Thể dục

28

17

60,7

11

39,3

0

* Đánh giá định kì về năng lực, phẩm chất.
17

Tỉ lệ
(%)


Tốt
Biểu hiện

TSHS

Đạt

Cần cố gắng

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

SL

Tỉ lệ
(%)

Năng lực
1. Tự phục vụ, tự quản

28

16

57,1

12

42,9

0

2. Hợp tác

28

15

53,6

13

46,4

0

3. Tự học, TGQVĐ

28

16

57,1

12

42,9

0

1. Chăm học, chăm làm

28

16

57,1

12

42,9

0

2. Tự tin, trách nhiệm

28

16

57,1

12

42,9

0

3. Trung thực, kỉ luật

28

17

60,7

11

39,3

0

4. Đoàn kết, yêu thương

28

25

89,3

3

10,7

0

Phẩm chất

* Các kết quả khác:

Duy trì sĩ số

28/28

Công trình măng non

Đạt tỉ lệ 100%

Xếp loại Xuất sắc

Trang trí lớp học

Xếp loại tốt

Lớp xếp loại

Tốt

* Kết luận:
Qua thực tế cho thấy dạy học sinh Tiểu học đọc đúng, đọc nhanh, phát âm
chuẩn, biết ngắt nghỉ hơi, biết đọc diễn cảm và hiểu được nội dung bài là rất
quan trọng và cần thiết vì nó kích thích sự sáng tạo, mở rộng vấn đề hiểu biết,
bồi dưỡng tư tưởng, tình cảm và hình thành nhân cách cho học sinh. Việc rèn kĩ
năng đọc cho học sinh lớp 4 nhất là kĩ năng đọc diễn cảm, thì cần đòi hỏi mỗi
giáo viên cần phải luôn nỗ lực, kiên trì, tích cực đổi mới phương pháp dạy và
học. Giáo viên phải luôn đầu tư, sáng tạo, nghiên cứu tìm từ để việc rèn kĩ năng
đọc cho các em có hiệu quả. Phải nắm được tâm lí, những suy nghĩ và lắng nghe
ý kiến của học sinh để dẫn dắt các em đi vào thế giới của tác phẩm. Các em thể

18

hiện được những gì mình cảm nhận được ở tác phẩm bằng hoạt động đọc diễn
cảm của mình.
Việc rèn đọc cho học sinh Tiểu học có vai trò quan trọng trong việc tiếp
nhận tác phẩm văn học, là một việc làm không thể thiếu được trong quá trình
dạy học môn Tiếng Việt nói chung và phân môn Tập đọc nói riêng và cũng là
một việc làm không dễ. Với giai đoạn này một trong những nhiệm vụ trọng tâm
của giáo dục là chuyển từ phương pháp truyền thụ sang phương pháp tích cực
hóa hoạt động của người đọc. Mỗi học sinh đề được bộc lộ mình và được phát
triển. Học sinh phải tích cực tìm hiểu, phải nhạy bén, sáng tạo, sinh động trong
cách đọc của mình. Đó là ý nghĩa to lớn của việc đọc.
Như vậy sau một thời gian dài áp dụng các giải pháp và một số kinh
nghiệm nhỏ của bản thân vào việc rèn kĩ năng đọc cho học sinh lớp 4B. Tôi
nhận thấy các em đã chuyển biến rõ rệt. Những em đầu năm học đọc chậm, đọc
ngọng nay đã đọc đạt yêu cầu, những em chưa biết ngắt nghỉ hơi, chưa biết đọc
diễn cảm, chưa hiểu nội dung bài. Tất cả các em đều đạt yêu cầu trở lên.
8. Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng
kiến hàng đầu: Không có
Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật
và hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật.
............................., ngày 10 tháng 4 năm 2019
Người nộp đơn

.............................

19


20