Quản lý chất lượng nước nuôi trồng thủy sản - Chương 4

c tính nn đáy ao

55
CHNG 4
C TÍNH NN ÁY AO

Cht lng nc có liên quan mt thit đn tính cht nn đáy c thy vc, quá trình
hp th và gii phóng các cht là bin đi cht lng nc, đc bit là s hp th và
gii phóng dinh dng ca nn đáy. Trong nuôi trng thy sn, mt s đc tính ca
nn đáy ao sau đây đc chú ý:
Bng 4-1. Tính cht đt đc chn nh hng đn vic qun lý ao nuôi trng thy sn
Tính cht Các quá trình tác đng trong ao
Kt cu và kích thc ht Xói mòn và lng t, đ bn vng ca b ao, thm
lu, s thích hp ca môi trng sng  đáy ao
pH và phèn Ngun cht dinh dng sn có, hot đng ca vi
sinh vt, sc sn xut ca sinh vt đáy, đc tính
ca H
+

Vt cht hu c  bn vng ca b ao, nhu cu oxygen, cung cp
cht dinh dng, s thích hp ca môi trng sng
 đáy ao
Hàm lng N và t l C:N S phân hy ca hp cht hu c, ngun dinh
dng sn có
in th oxy hoá kh S sn sinh đc t, đ hòa tan ca cht khoáng
 sâu ca lp phù sa Gim th tích ao, s thích hp ca môi trng sng
 đáy ao
Hàm lng cht dinh dng Ngun dinh dng sn có và nng sut
1 NGUN GC BÙN AO/PHÙ SA TRONG AO T
Trong ao nuôi thy sn, vt cht lng t  đáy ao bao gm các cht vô c nh phù sa,
vt cht hu c nh phân bón, thc n tha, xác cht ca sinh vt... Ngun gc ca

các vt cht lng t  đáy ao bao gm:
- S xói mòn và nc ra trôi t b ao
- S lng đng ca các sinh vt kích thc nh
- Thc n, cht thi ca cá
- Cht rn l lng t ngun nc vào
- Ngun phân bón, đc bit là phân chung
- Bi bm t không khí
- Thc vt bc cao.
Qun lý cht lng nc nuôi trng thy sn




56
2 CÁC YU T NH HNG N TC  LNG T
Tc đ lng t ca vt cht trong trong ao ph thuc vào mt s nhân t nh kích c
ht, tính cht hóa hc ca nc, s chuyn đng ca nc, và s khuy đng nn đáy.
- C ht: vt cht l lng có c ht khác nhau, vt cht c ht càng ln (cát) lng
t nhanh hn nhng vt cht có c ht nh (bùn hay sét)
- Tính cht hóa hc ca nc: nc có đ đ cng và đ mn cao thì tc đ lng
càng nhanh.
- S xáo trn và chuyn đng ca nc: thy vc nc tnh nh ao h thì tc đ
lng t vt cht nhanh hn nhng thy vc nc chy (sông, sui). Ngoài ra,
sóng, gió làm nc chuyn đng s làm chm quá trình lng t ca vt cht.
- Khuy đng nn đáy: s chuyn đng ca đng vt (tôm, cá nuôi) hay quá
trình tìm mi ca sinh vt cng làm cho cht lng t tái l lng trong tng
nc.


Hình 4.1. Ngun cung cp và s phân b vt cht trong thy vc

c tính nn đáy ao

57


Hình 4-2. Chuyn đng vt lý ca nc và vt cht hoà tan trong mt ao nuôi trng
thy sn.
3 IN TH OXY HOÁ KH (REDOX)
Trong phn ng cht b oxy hóa là cht mt đin t (e
-
) và cht b kh là cht nhn
đin t. Vì vy, cht nhn đin t đc gi là cht oxy hóa và cht mt đin t đc
gi là cht kh.
Fe
3+
(cht oxy hóa) + e
-
→ Fe
2+
(cht kh)
Các cht kh trong nc ao: H
2
S, Fe
2+
, Mn
2+
..., cht oxy hóa nh O
2
(t nhiên), và
các cht oxy hóa nhân to dùng trong kh trùng nc nh HOCl hay OCl

-
, O
3
...
in th oxy hoá kh ca mt dung dch là t l thành phn cht oxy hoá và cht kh.
đc biu th bng giá tr E = +/-V (volt), or mV (milivolt).
Máy đo đin cc Platinum đc dùng đ đo đin th oxy hóa kh, đ đo giá tr này
chính xác tt nht đc đo ti hin trng (đo ti ch). Khi dòng đin t di chuyn t
dung dch sang đin cc, dung dch tn ti cht kh và giá tr đo đc là giá tr âm (-).
Ngc li, dung dch tn ti cht oxy hóa dòng đin t di chuyn t đin cc sang
dung dch và giá tr đo đc là giá tr dng (+).

Qun lý cht lng nc nuôi trng thy sn




58


Hình 4-1. in th oxy hoá kh cho ao tôm.
4 VT CHT HU C TRONG BÙN
V
V


t
t

c
c
h
h


t
t


h
h


u
u


c
c




(
(
O
O
r
r

g
g
a
a
n
n
i
i
c
c


m
m
a
a
t
t
t
t
e
e
r
r


–
–
O
O

M
M
)
)


t
t
r
r
o
o
n
n
g
g


b
b
ù
ù
n
n


c
c
ó
ó

n
n
g
g
u
u


n
n


g
g


c
c


t
t


:
:

- Thc n tha
- Phân bón (phân chung, phân xanh...)
- Xác phiêu sinh vt
- Cht bài tiêt ca cá
T
T
h
h


c
c




n
n


t
t
h
h


a
a
,
,

x
x
á
á
c
c


p
p
h
h
i
i
ê
ê
u
u


s
s
i
i
n
n
h
h

v
v


t
t


v
v
à
à


c
c
h
h


t
t


b
b
à
à

i
i


t
t
i
i


t
t


c
c


a
a


s
s
i
i
n
n
h
h

v
v


t
t


t
t
h
h




n
n
g
g


c
c
h
h



a
a


n
n
h
h
i
i


u
u


N
N


n
n
ê
ê
n
n


l
l

à
à
m
m


c
c
h
h


t
t


l
l




n
n
g
g


n
n





c
c


s
s
u
u
y
y


t
t
h
h
o
o
á
á
i
i


n
n

h
h
a
a
n
n
h
h
.
.


P
P
h
h
â
â
n
n


h
h


u
u

c
c




h
h
à
à
m
m


l
l




n
n
g
g


N
N

t
t
h
h


p
p


n
n
ê
ê
n
n


l
l
à
à
m
m


c
c
h
h



t
t


l
l




n
n
g
g


n
n




c
c


s
s

u
u
y
y


t
t
h
h
o
o
á
á
i
i


c
c
h
h


m
m
.
.

T
T
r
r
o
o
n
n
g
g


a
a
o
o


n
n
u
u
ô
ô
i
i


t
t

h
h


y
y


s
s


n
n


t
t
h
h




n
n
g
g

t
t
í
í
c
c
h
h


l
l


y
y


v
v


t
t


c
c
h
h



t
t


h
h


u
u


c
c




c
c
a
a
o
o


h
h



n
n


s
s
o
o


v
v


i
i


đ
đ


t
t


n
n

ô
ô
n
n
g
g


n
n
g
g
h
h
i
i


p
p
.
.


V
V


t
t

c
c
h
h


t
t


h
h


u
u


c
c




t
t
r
r

o
o
n
n
g
g


b
b
ù
ù
n
n


b
b
i
i


n
n


t
t
h
h

i
i
ê
ê
n
n


t
t
r
r
o
o
n
n
g
g


k
k
h
h
o
o


n
n

g
g


1
1
-
-
1
1
0
0
%
%


(
(
t
t
r
r
u
u
n
n
g
g

b
b
ì
ì
n
n
h
h


k
k
h
h
o
o


n
n
g
g


2
2
-
-
5
5

%
%
)
)
,
,


đ
đ


t
t


n
n
ô
ô
n
n
g
g


n
n
g
g

h
h
i
i


p
p


c
c
ó
ó


h
h
à
à
m
m


l
l





n
n
g
g


h
h


u
u


c
c




n
n
h
h




h
h



n
n


2
2
%
%
.
.


H
H
à
à
m
m


l
l




n
n

g
g


v
v


t
t


c
c
h
h


t
t


h
h


u
u

c
c




t
t


n
n
g
g


d
d


n
n


t
t
h
h
e
e

o
o


đ
đ




s
s
â
â
u
u
,
,


d
d
o
o


t
t



n
n
g
g


s
s
â
â
u
u


h
h
à
à
m
m


l
l




n
n

g
g


o
o
x
x
y
y


h
h
ò
ò
a
a


t
t
a
a
n
n


t
t

h
h


p
p


đ
đ
ã
ã


h
h


n
n


c
c
h
h



q
q
u
u
á
á


t
t
r
r
ì
ì
n
n
h
h


p
p
h
h
â
â
n
n

h
h


y
y


d
d
o
o


v
v
i
i


k
k
h
h
u
u


n
n

l
l
à
à
m
m


t
t


n
n
g
g


s
s




t
t
í
í

c
c
h
h


l
l


y
y


v
v


t
t


c
c
h
h


t
t

h
h


u
u


c
c




t
t
r
r
o
o
n
n
g
g


b
b

ù
ù
n
n
.
.


A
A
o
o


c
c
ó
ó


n
n
h
h
i
i


u
u

t
t
h
h


c
c


v
v


t
t


l
l


n
n
,
,

a
a
o
o


b
b
ó
ó
n
n


p
p
h
h
â
â
n
n


c
c
h
h
u
u



n
n
g
g


t
t
í
í
c
c
h
h


l
l


y
y


n
n
h
h

i
i


u
u


v
v


t
t


c
c
h
h


t
t


h
h



u
u


c
c




h
h


n
n


c
c
á
á
c
c


a
a
o
o

t
t
h
h
ô
ô
n
n
g
g


t
t
h
h




n
n
g
g
.
.

T
T
h
h
e
e
o
o


B
B
o
o
y
y
d
d


(
(
1
1
9
9
7
7
0
0

)
)


v
v


t
t


c
c
h
h


t
t


h
h


u
u

c
c




v
v
à
à


đ
đ


m
m


h
h


u
u


c
c





c
c
ó
ó


m
m


i
i


t
t




n
n
g
g

q
q
u
u
a
a
n
n


t
t
h
h
e
e
o
o


p
p
h
h




n
n

g
g


t
t
r
r
ì
ì
n
n
h
h


s
s
a
a
u
u
:
:


c tính nn đáy ao

59

Y
Y


=
=


1
1
0
0
,
,
0
0
0
0
1
1


+
+


0
0
,

,
0
0
5
5
5
5
X
X


(
(
R
R
2
2


=
=


0
0
,
,
8
8
7

7
)
)


T
T
r
r
o
o
n
n
g
g


đ
đ
ó
ó
,
,




Y
Y
:

:


p
p
h
h


n
n


t
t
r
r


m
m


O
O
M
M
;
;

X
X
:
:


p
p
h
h


n
n


t
t
r
r


m
m


đ
đ



m
m


h
h


u
u


c
c




T
T




l
l



C
C
:
:
N
N


t
t
r
r
o
o
n
n
g
g


b
b
ù
ù
n
n


đ

đ
á
á
y
y


a
a
o
o


t
t
h
h




n
n
g
g


n
n



m
m


t
t
r
r
o
o
n
n
g
g


k
k
h
h
o
o


n
n
g
g

6
6
:
:
1
1


đ
đ


n
n


3
3
5
5
:
:
1
1
,
,


a

a
o
o


b
b
ó
ó
n
n


p
p
h
h
â
â
n
n


c
c
h
h
u
u



n
n
g
g


t
t
h
h




n
n
g
g


c
c
ó
ó


C
C
:

:
N
N


l
l
à
à


7
7
:
:
1
1


đ
đ


n
n


1
1
4

4
:
:
1
1


M
M


t
t


s
s




đ
đ


m
m


l

l


y
y


t
t
h
h
a
a
n
n


b
b
ù
ù
n
n






n

n




c
c


l
l




h
h
o
o


c
c


n
n





c
c


n
n
g
g


t
t


c
c
ó
ó


h
h
à
à
m
m


l

l




n
n
g
g


v
v


t
t


c
c
h
h


t
t


h

h


u
u


c
c




c
c
a
a
o
o
,
,


k
k
h
h
o
o



n
n
g
g


7
7
5
5
%
%


t
t
h
h




t
t
í
í
c
c
h

h


đ
đ


t
t


l
l
à
à


x
x
á
á
c
c


t
t
h
h



c
c


v
v


t
t
.
.


T
T
r
r
o
o
n
n
g
g


đ
đ
i

i


u
u


k
k
i
i


n
n


t
t
h
h
i
i


u
u


o

o
x
x
y
y
,
,


q
q
u
u
á
á


t
t
r
r
ì
ì
n
n
h
h


p

p
h
h
â
â
n
n


h
h


y
y


c
c
h
h


m
m


v
v
à

à


đ
đ


t
t


c
c
ó
ó


t
t
í
í
n
n
h
h


a
a
c

c
i
i
d
d


c
c
a
a
o
o
.
.
5 S PHÂN HY CA VT CHT HU C
Q
Q
u
u
á
á


t
t
r
r
ì
ì

n
n
h
h


p
p
h
h
â
â
n
n


h
h


y
y


h
h
i
i



u
u


k
k
h
h
í
í


l
l
à
à
m
m


g
g
i
i


m
m

o
o
x
x
y
y


t
t
r
r
o
o
n
n
g
g


a
a
o
o
,
,


m
m



t
t


s
s




y
y


u
u


t
t






n
n

h
h


h
h




n
n
g
g


đ
đ


n
n


q
q
u
u
á
á

t
t
r
r
ì
ì
n
n
h
h


p
p
h
h
â
â
n
n


h
h


y
y

h
h


u
u


c
c




g
g


m
m
:
:


- Nhit đ: nhit đ ti u cho vi sinh vt tùy tng loài. Tc đ phân hy tng
dn t 2-35
o
C. Nhit đ tng 10

o
C thì tc đ phân hy tng 2 ln và tiêu th
oxy gp đôi.
- pH: vi khun thng hot đng tt  môi trng trung tính hay kim yu. Nm
hot đng tt trong môi trng acid. Vt cht hu c b phân hy nhanh hn
trong môi trng trung tính hay kim yu so vi môi trng acid.
- DO: Phân hy hiu khí xy ra càng nhanh khi trong môi trng hàm lng oxy
hòa tan đt đn mc bão hòa
M
M


t
t


s
s




v
v
i
i


k
k

h
h
u
u


n
n


c
c
ó
ó


k
k
h
h




n
n


n
n

g
g


p
p
h
h
â
â
n
n


h
h


y
y


c
c




t
t

r
r
o
o
n
n
g
g


đ
đ
i
i


u
u


k
k
i
i


n
n

h
h
i
i


u
u


k
k
h
h
í
í


v
v
à
à


y
y


m
m

k
k
h
h
í
í


v
v
à
à


m
m


t
t


s
s



c
c
h
h




p
p
h
h
â
â
n
n


h
h


y
y


y
y



m
m


k
k
h
h
í
í


k
k
h
h
i
i


o
o
x
x
y
y


h
h

ò
ò
a
a


t
t
a
a
n
n


t
t
h
h


p
p
.
.


T
T



c
c


đ
đ




p
p
h
h
â
â
n
n


h
h


y
y


y
y



m
m


k
k
h
h
í
í


t
t
h
h




n
n
g
g


c
c

h
h


m
m


v
v
à
à


k
k
h
h
ô
ô
n
n
g
g


h
h
o
o

à
à
n
n


t
t
o
o
à
à
n
n


(
(
s
s


n
n


p
p
h
h



m
m


c
c
u
u


i
i


c
c
ù
ù
n
n
g
g


l
l
à
à

a
a
l
l
c
c
o
o
h
h
o
o
l
l


h
h
a
a
y
y


a
a
c
c

i
i
d
d


h
h


u
u


c
c


)
)


s
s
o
o


v
v



i
i


p
p
h
h
â
â
n
n


h
h


y
y


h
h
i
i



u
u


k
k
h
h
í
í


(
(
s
s


n
n


p
p
h
h


m
m

c
c
u
u


i
i


c
c
ù
ù
n
n
g
g


l
l
à
à


C
C

O
O
2
2
)
)


6 T ÁY AO
6.1 Kt cu đt
Kt cu đt ch t l ht tng đi vi các c khác nhau nh cát, phù sa và sét trong
đt. Kt cu nh hng đn kh nng s dng đt, lng nc và không khí cha
đng trong đt, tc đ thm qua đt ca nc.
 xác đnh kt cu ca mt mu đt, trc ht phi tách riêng đt mn có tt c các
ht nh hn 2 mm khi nhng ht ln hn nh si và đá. t mn là hn hp ca cát,
bùn và sét. Dùng sàng vi kích thc mc li khác nhau đ xác đnh t l ht tng
đi và s dng s đ tam giác USDA đ phân loi đt: