Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện lục nam, t

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN XUÂN NGỌC

TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH
TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2020


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN XUÂN NGỌC

TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH
TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
HUYỆN LỤC NAM, TỈNH BẮC GIANG
Ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 8140114

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÍ GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Văn Tuân

THÁI NGUYÊN - 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu và
kết quả khảo sát, nghiên cứu trong luận văn được thực hiện trên phạm vi địa bàn
nghiên cứu triển khai chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Ngọc

i


LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình học tập, nghiên cứu, hoàn thành luận văn, tôi đã nhận được
sự hướng dẫn giúp đỡ, động viên của quý Thầy, Cô, bạn bè đồng nghiệp, quý
CMHS và gia đình.
Tôi xin cảm ơn Ban Giám hiệu trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên,
Phòng Sau Đại học, Khoa Tâm lí Giáo dục, đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để tôi
hoàn thành luận văn này.
Tôi xin cảm ơn Phòng Giáo dục - Đào tạo huyện Lục Nam, các trường tiểu
học huyện Lục Nam và đồng nghiệp đã tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong
quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Đặc biệt, với tình cảm chân thành tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất
đến TS. Nguyễn Văn Tuân đã tận tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ để tôi có
thể hoàn thành công trình nghiên cứu này.
Tôi cũng xin bày tỏ sự biết ơn sâu sắc đến gia đình, người thân, các bạn
đồng nghiệp, những người luôn động viên, khuyến khích và giúp đỡ về mọi mặt
để tôi có thể hoàn thành công việc nghiên cứu của mình.

Trong quá trình nghiên cứu, dù đã rất cố gắng, song luận văn này chắc vẫn
còn có thiếu sót, tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy,
cô, các bạn đồng nghiệp và những người quan tâm tới đề tài.
Thái Nguyên, tháng 9 năm 2020
Tác giả luận văn

Nguyễn Xuân Ngọc

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
MỤC LỤC ..........................................................................................................iii
DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT .................................................................viii
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................. ix
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ ............................................................... x
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lí do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Giới hạn về phạm vi nghiên cứu...................................................................... 4
7. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu ........................................ 5
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 6
Chương 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ
TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở
TRƯỜNG TIỂU HỌC............................................................................... 7

1.1.

Tổng quan nghiên cứu vấn đề ................................................................... 7

1.1.1. Nghiên cứu về tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong
giáo dục học sinh ở trường tiểu học .......................................................... 7
1.1.2. Nghiên cứu về tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong
giáo dục học sinh ở trường tiểu học .......................................................... 8
1.1.3. Nhận xét chung về hướng nghiên cứu tiếp theo ........................................ 9
1.2.

Một số khái niệm công cụ của đề tài ....................................................... 10

1.2.1. Trường tiểu học ....................................................................................... 10
iii


1.2.2. Gia đình học sinh, ban đại diện cha mẹ học sinh .................................... 10
1.2.3. Phối hợp giáo dục học sinh...................................................................... 13
1.2.4. Tổ chức phối hợp giáo dục học sinh........................................................ 16
1.3.

Hoạt động phối hợp giáo dục học sinh giữa nhà trường tiểu học với
ban đại diện cha mẹ học sinh................................................................... 17

1.3.1. Vai trò, trách nhiệm và quyền của cha mẹ, ban đại diện cha mẹ học
sinh trong công tác giáo dục ................................................................... 17
1.3.2. Vai trò, trách nhiệm của Hiệu trưởng, Giáo viên chủ nhiệm trong
quan hệ với gia đình và Ban đại diện cha mẹ học sinh ........................... 20
1.3.3. Mục đích, nội dung và hình thức phối hợp giữa nhà trường với cha

mẹ trong công tác giáo dục học sinh ....................................................... 21
1.4.

Nội dung tổ chức phối hợp giữa trường tiểu học với Cha mẹ học sinh
và Ban đại diện cha mẹ học sinh ............................................................. 24

1.4.1. Tổ chức hội nghị cha mẹ học sinh đầu năm học ..................................... 24
1.4.2. Xây dựng Ban đại diện cha mẹ học sinh cấp trường/cấp lớp .................. 24
1.4.3. Định hướng hành động cho Ban đại diện cha mẹ học sinh ..................... 27
1.4.4. Chỉ đạo đội ngũ giáo viên phối hợp với Ban đại diện cha mẹ học sinh
lớp và gia đình học sinh........................................................................... 29
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động tổ chức phối hợp giữa nhà trường
với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học .......................... 31
1.5.1. Điều kiện kinh tế - xã hội của gia đình và địa phương............................ 31
1.5.2. Các văn bản quy định hướng dẫn của các cấp về hoạt động và tổ chức
hoạt động phối hợp giữa trường tiểu học với Ban đại diện cha mẹ học
sinh........................................................................................................... 32
1.5.3. Năng lực chỉ đạo của Cán bộ quản lí ....................................................... 33
1.5.4. Năng lực của giáo viên chủ nhiệm lớp .................................................... 33
1.5.5. Sự tham gia ủng hộ của Cha mẹ học sinh ............................................... 34
Kết luận chương 1.............................................................................................. 35
iv


Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ
TRƯỜNG VỚI GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở
TRƯỜNG TIỂU HỌC HUYỆN LỤC NAM TỈNH BẮC GIANG........ 36
2.1.

Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội, giáo dục tiểu học của

huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ............................................................. 36

2.1.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, kinh tế, xã hội ...................................... 36
2.1.2. Khái quát về kết quả giáo dục ................................................................. 37
2.2.

Tổ chức hoạt động khảo sát ..................................................................... 41

2.2.1. Mục đích khảo sát .................................................................................... 41
2.2.2. Nội dung khảo sát .................................................................................... 41
2.2.3. Công cụ và phương pháp điều tra, khảo sát ............................................ 41
2.2.4. Đối tượng điều tra, khảo sát .................................................................... 41
2.2.5. Địa bàn và đối tượng khách thể khảo sát................................................. 42
2.3.

Thực trạng tổ chức phối hợp giữa trường tiểu học với gia đình trong
công tác giáo dục học sinh ở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. ............. 43

2.3.1. Thực trạng nhận thức của các khách thể nghiên cứu về tổ chức phối
hợp giữa trường tiểu học với gia đình ..................................................... 43
2.3.2. Thực trang việc thực hiện các nội dung phối hợp giữa Nhà trường và
gia đình học sinh ...................................................................................... 46
2.4.

Thực trạng tổ chức các hoạt động phối hợp giữa nhà trường với gia
đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh
Bắc Giang ................................................................................................ 51

2.4.1. Thực trạng tổ chức hội nghị cha mẹ học sinh đầu năm học .................... 51
2.4.2. Thực trạng việc xây dựng Ban đại diện cha mẹ học sinh cấp trường/

cấp lớp ..................................................................................................... 52
2.4.3. Thực trạng việc định hướng cho cha mẹ học sinh ................................... 55
2.4.4. Thực trạng chỉ đạo đội ngũ giáo viên phối hợp với Ban đại diện cha
mẹ học sinh lớp và gia đình học sinh ...................................................... 56
v


2.5.

Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức phối hợp giữa nhà
trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện
Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ........................................................................ 59

2.6.

Đánh giá chung về thực trạng tổ chức phối hợp giữa nhà trường với
gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học ................................. 60

2.6.1. Ưu điểm ................................................................................................... 60
2.6.2. Hạn chế .................................................................................................... 61
Kết luận chương 2.............................................................................................. 64
Chương 3. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG
VỚI GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC HUYỆN LỤC NAM TỈNH BẮC GIANG ......................... 65
3.1.

Nguyên tắc đề xuất biện pháp ................................................................. 65

3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính pháp lí ............................................................. 65
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 65

3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo phát huy tính tích cực tham gia của gia đình
trong công tác giáo dục học sinh ............................................................. 66
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn và khả thi ......................................... 66
3.2.

Biện pháp tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong dục
tiểu học ở huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang ............................................ 67

3.2.1. Biện pháp 1: Tổ chức nâng cao nhận thức, vai trò về sự phối hợp giữa
các lực lượng giáo dục trong nhà trường với gia đình ............................... 67
3.2.2. Biện pháp 2: Đổi mới nội dung, hình thức cuộc họp Cha mẹ học sinh
của từng lớp ............................................................................................. 70
3.2.3. Biện pháp 3: Xây dựng KH Kiểm tra, đánh giá công tác phối hợp
giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh ............................ 72
3.2.4. Biện pháp 4: Chỉ đạo giáo viên chủ nhiệm lớp thực hiện hiệu quả
hoạt động phối hợp với cha mẹ học sinh ................................................. 74
3.2.5. Biện pháp 5: Xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường với Ban đại
diện cha mẹ học sinh ............................................................................... 77
vi


3.3.

Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 80

3.4.

Khảo nghiệm mức độ nhận thức về tính cấp thiết và tính khả thi của
các biện pháp được đề xuất ..................................................................... 82

Kết luận chương 3.............................................................................................. 86
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 87
1. Kết luận .......................................................................................................... 87
2. Những khuyến nghị ....................................................................................... 89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................... 90
PHỤ LỤC

vii


DANH MỤC CỤM TỪ VIẾT TẮT

TỪ VIẾT TẮT

NGHĨA TIẾNG VIỆT

BĐD

Ban đại diện

BGH

Ban Giám hiệu

CBQL

Cán bộ quản lí

CMHS

Cha mẹ học sinh

CNH

Công nghiệp hoá

CNL

Chủ nhiệm lớp

CSVC

Cơ sở vật chất

GD

Giáo dục

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GV

Giáo viên

GVCN

Giáo viên chủ nhiệm

HĐGD

Hoạt động giáo dục

HĐH

Hiện đại hoá

HS

Học sinh

HSTH

Học sinh tiểu học

LLGD

Lực lượng giáo dục

LLXH

Lực lượng xã hội

MN

Mầm non

QLGD

Quản lí giáo dục

TH

Tiểu học

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

viii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Quy mô, mạng lưới trường lớp, học sinh năm học 2019-2020 ..... 38
Quy mô phát triển trường lớp, học sinh cấp Tiểu học .................. 38
Chất lượng GD đại trà cấp Tiểu học (Đánh giá về NL, PC) ......... 40
Đội ngũ giáo viên và CBQL tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh Bắc
Giang năm học 2019-2020 ............................................................ 40
Bảng 2.5. Tình hình chung về mẫu nghiên cứu ............................................. 42
Bảng 2.6. Mức độ cần thiết của hoạt động phối hợp giữa trường tiểu học
với gia đình và BĐD CMHS ......................................................... 43
Bảng 2.7. Nhận thức của GVCN và CMHS về vai trò của các lực lượng
giáo dục trong sự quan hệ phối hợp giữa nhà trường và gia đình .... 44
Bảng 2.9. Mức độ gia đình (CMHS) thực hiện một số hoạt động phối hợp
với nhà trường trong năm học 2019-2020..................................... 47

Bảng 2.10. Mức độ BĐD CMHS thực hiện hoạt động phối hợp với GVCN/
nhà trường ..................................................................................... 49
Bảng 2.11. Mức độ thực hiện hoạt động phối hợp của hiệu trưởng với gia
đình học sinh ................................................................................. 50
Bảng 2.12. Thực trạng tổ chức hội nghị CMHS đầu năm học ........................ 51
Bảng 2.13. Thực trạng tổ chức BĐD CMHS................................................... 52
Bảng 2.14. Thực trạng tổ chức thực hiện các hình thức phối hợp với gia
đình HS .......................................................................................... 53
Bảng 2.15. Thực trạng nhà trường tạo điều kiện cho hoạt động của CMHS .... 54
Bảng 2.18. Thực trạng CMHS tham gia các hoạt động giáo dục trong và
ngoài giờ chính khóa ..................................................................... 55
Bảng 2.19. Mức độ giáo viên nắm vững nhiệm vụ phối hợp với CMHS ....... 56
Bảng 2.20. Mức độ sử dụng các hình thức phối hợp với CMHS của GVCN ...... 57
Bảng 2.21. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng năng lực công tác chủ nhiệm cho
GVCN ............................................................................................ 58
Bảng 2.22. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức phối hợp giữa nhà
trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học ........ 59
Bảng 3.1. Kết quả khảo sát tính cấp thiết các biện pháp ................................. 83
Bảng 2.1.
Bảng 2.2.
Bảng 2.3.
Bảng 2.4.

Bảng 3.2.

Kết quả khảo sát về tính khả thi của các biện pháp ....................... 84

ix

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ:
Biểu đồ 2.1. Biểu đồ nhận mức độ cần thiết của hoạt động phối hợp giữa
trường tiểu học với gia đình và BĐD CMHS ............................... 43
Biểu đồ 3.1. Biểu đồ phân bố điểm trung bình về tính cấp thiết và tính khả
thi của các biện pháp đề xuất ........................................................ 85
Sơ đồ:
Sơ đồ 1.1. Sơ đồ mối quan hệ giữa nhà trường, gia đình, xã hội và học sinh ..... 15
Sơ đồ 3.1. Mối quan hệ giữa các biện pháp quản lí hoạt động phối hợp giữa
trường tiểu học với Ban đại diện CMHS ...................................... 81

x


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Giáo dục liên quan đến mọi người, là lợi ích của mọi người, mọi gia đình,
mọi cộng đồng, do đó toàn xã hội phải có trách nhiệm đối với giáo dục và việc
phối hợp giữa các lực lượng giáo dục: nhà trường, gia đình và xã hội là không
thể thiếu trong quá trình giáo dục. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định giáo dục
trong nhà trường dù tốt mấy nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội
thì kết quả cũng không hoàn toàn: …“Trẻ em trong như tấm gương, cái tốt dễ
tiếp thu, cái xấu cũng dễ tiếp thu. Nếu nhà trường dạy tốt mà gia đình dạy ngược
lại, sẽ có những ảnh hưởng không tốt tới trẻ em, và kết quả cũng không tốt. Cho
nên muốn giáo dục các cháu thành người tốt, nhà trường, đoàn thể, gia đình và
xã hội đều phải kết hợp chặt chẽ với nhau”... [12].
Điều 15 (Luật giáo dục 2005, sửa đổi năm 2009, 2014) về Xã hội hóa sự
nghiệp giáo dục, quy định rõ: “Phát triển giáo dục, xây dựng xã hội học tập là
sự nghiệp của Nhà nước và toàn dân. Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong phát
triển sự nghiệp giáo dục; thực hiện đa dạng hóa các loại hình trường và các hình

thức giáo dục; khuyến khích, huy động và tạo điều kiện để tổ chức, cá nhân tham
gia phát triển sự nghiệp giáo dục xây dựng phong trào học tập. Mọi tổ chức, gia
đình và công dân có trách nhiệm chăm lo sự nghiệp giáo dục, phối hợp với nhà
trường thực hiện mục tiêu giáo dục, xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh,
an toàn” [7].
Sự phối hợp giữa ba môi trường giáo dục nhà trường, gia đình và xã hội
là một trong những nguyên lí giáo dục của nước ta.
Tính hệ thống, tính liên tục và tính thống nhất các tác động giáo dục và
các lực lượng giáo dục là một nguyên tắc giáo dục rất quan trọng vì đặc điểm
của quá trình giáo dục là lâu dài, phức tạp và biện chứng. Do đó sự phối hợp chặt
chẽ giữa nhà trường với gia đình học sinh là điều hết sức cần thiết, sẽ tạo ra sức
mạnh tổng hợp của hai lực lượng giáo dục: thầy cô và cha mẹ, đồng thời tạo được
môi trường thuận lợi cho việc phát triển nhân cách của học sinh ở cả nhà trường
và gia đình.
1


Ban đại diện CMHS là tổ chức tự nguyện của cha mẹ học sinh, được thành
lập với sự hỗ trợ của nhà trường.
Theo điều 49, chương VII trong Điều lệ trường tiểu học, quy định:
“Trường tiểu học có Ban đại diện CMHS của từng lớp và Ban đại diện CMHS
của trường, tổ chức và hoạt động theo Điều lệ Ban đại diện CMHS do Bộ trưởng
Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành” [3].
Ban đại diện CMHS trong các trường tiểu học được thành lập với sự hỗ
trợ của nhà trường; tổ chức và hoạt động theo Điều lệ Ban đại diện CMHS và
Điều lệ trường Tiểu học. Ban đại diện CMHS có tầm quan trọng đặc biệt, là một
trong các giải pháp phát huy vai trò của gia đình trong sự nghiệp giáo dục. Qua
Ban đại diện CMHS, gia đình tham gia công tác giáo dục một cách có tổ chức,
có kế hoạch. Tuy nhiên, Ban đại diện CMHS chỉ thực sự phát huy được hiệu quả
và có ý nghĩa khi làm đúng vai trò của mình trong việc đảm bảo quyền lợi của

học sinh và CMHS.
Nếu hoạt động theo đúng điều lệ của ban đại diện CMHS do Bộ GD-ĐT
quy định thì tổ chức này có vai trò hết sức quan trọng trong công tác giáo dục
hiện nay.
Để đạt được mục tiêu trên thì một trong những việc quan trọng, cần thiết
phải làm trong nhà trường là hiệu trưởng phải biết cách tổ chức phối hợp với gia
đình học sinh, cho họ biết được vai trò, trách nhiệm của mình trong các hoạt
động giáo dục của nhà trường. Qua đó tham gia một cách chủ động, tích cực vào
các hoạt động của nhà trường từ đó góp phần quan trọng vào quá trình hình thành
và phát triển nhân cách cho học sinh
Huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang là một trong những huyện luôn đi đầu của
tỉnh Bắc Giang trong những năm qua về việc phát triển và nâng cao chất lượng
giáo dục của địa phương, trong đó có hoạt động phối hợp có hiệu quả các gia đình
học sinh với các nhà trường qua đó nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện học
sinh. Tuy nhiên, đánh giá trên tổng thể của việc phối hợp nhằm đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục hiện nay thì hoạt động tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia
đình trong giáo dục học sinh trên địa bàn huyện còn chưa đồng bộ, chưa toàn diện,
2


trong đó có nguyên nhân cơ bản là do yếu tố quản lý, lãnh đạo trong công tác phối
hợp của Ban giám hiệu các nhà trường và dẫn đến hiệu quả của hoạt động phối
hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện
Lục Nam chưa thực sự đáp ứng yêu cầu.
Từ những phân tích lý luận và thực tiễn trên tác giả lựa chọn vấn đề nghiên
cứu: “Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh
ở trường tiểu học huyện Lục Nam tỉnh Bắc Giang” làm đề tài luận văn thạc sĩ
chuyên ngành Quản lí giáo dục của mình.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực trạng tổ chức phối hợp giữa nhà

trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam
tỉnh Bắc Giang, đề tài đề xuất một số biện pháp tổ chức phối hợp giữa nhà
trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam,
tỉnh Bắc Giang nhằm nâng cao chất lượng hoạt động phối hợp giữa nhà trường
và gia đình trong công tác giáo dục học sinh, góp phần nâng cao chất lượng
giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục trong giai đoạn hiện
nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động phối hợp giữa trường tiểu học với gia đình học sinh.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong hoạt động
giáo dục học sinh ở trường tiểu học.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục
học sinh ở trường tiểu học Huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang trong những năm
qua đã đạt những kết quả nhất định. Tuy nhiên, đánh giá trên tổng thể thì hiệu
quả giáo dục mang lại của hoạt động này chưa cao, cụ thể: vẫn chưa có cơ chế
phối hợp thống nhất, chưa thu hút được gia đình tham gia giáo dục học sinh đặc
biệt là công tác tổ chức hoạt động phối hợp… Vậy nên, nếu đề xuất được các
3


biện pháp Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh
ở trường tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang thì sẽ giúp cho hoạt động tổ
chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh được hiệu
quả hơn, nâng cao được chất lượng quản lí giáo dục học sinh, đáp ứng yêu cầu
của xã hội hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lí luận về tổ chức phối hợp giữa nhà trường với

gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học.
5.2. Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng tổ chức phối hợp giữa nhà trường
với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh Bắc
Giang.
5.3. Đề xuất một số biện pháp tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình
trong hoạt động giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh Bắc
Giang.
6. Giới hạn về phạm vi nghiên cứu
6.1. Về nội dung nghiên cứu
- Nội dung tiếp cận theo hướng quản lý trong hoạt động giáo dục học sinh
ở trường tiểu học.
- Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh
tập trung vào tổ chức phối hợp của hiệu trưởng trường tiểu học với ban đại diện
cha mẹ học sinh.
6.2. Về khách thể nghiên cứu
Đề tài tiến hành khảo sát các CBQL, GVCN, Hội CMHS tại 05 trường
thuộc huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang với 110 người: Tiểu học Trường Sơn,
Tiểu học Bình Sơn, Tiểu học Lục Sơn, Tiểu học Vô Tranh 1 và tiểu học Vô
Tranh 2. Gồm:
- Cán bộ quản lí: Hiệu trưởng: 05 người; phó hiệu trưởng: 10 người.
- GVCN tiểu học: 50 người.
- CMHS: 45 người là thành viên Ban đại diện CMHS lớp/trường.
4


7. Phương pháp tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp tiếp cận
- Tiếp cận mục tiêu: Nghiên cứu sử dụng tiếp cận mục tiêu để phân tích
làm rõ mục tiêu của tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục
học sinh ở trường tiểu học; trên cơ sở phân tích mục tiêu giáo dục học sinh tiểu

học nói chung; phân tích thực trạng thực hiện các nội dung quản lí trên cơ sở đó
xây dựng nội dung và biện pháp tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong
giáo dục học sinh ở trường tiểu học đạt hiệu quả.
- Tiếp cận chức năng quản lí: Các chức năng quản lí bao gồm: Chức năng
kế hoạch; chức năng tổ chức; chức năng chỉ đạo và chức năng kiểm tra đánh giá.
Các chức năng quản lí phải thực hiện nghiêm túc và chức các chức năng này hỗ
trợ cho hoạt động quản lí nói chung đạt hiệu quả.
- Tiếp cận phối hợp: Phối hợp đảm bảo giữa nhà trường với cha mẹ học
sinh phải cùng thống nhất, cùng bàn bạc và cùng xây dựng kế hoạch để thực hiện
mục tiêu giáo dục học sinh tiểu học.
7.2. Phương pháp nghiên cứu
Các phương pháp phối kết hợp sử dụng để tiến hành nghiên cứu đề tài này là:
7.2.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận
Nhằm hệ thống hóa, khái quát hóa tài liệu, văn bản các bài báo, công trình
đã công bố để tổng quan, tạo cơ sở cho việc xây dựng khung lí thuyết của đề tài.
7.2.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Dùng phiếu hỏi để điều tra thực trạng
biểu hiện mức độ thực trạng hoạt động tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia
đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học, các yếu tố ảnh hưởng, nguyên nhân
của thực trạng, lí giải nguyên nhân của thực trạng
Phương pháp phỏng vấn sâu: phỏng vấn nhóm, phỏng vấn cá nhân để thu
thập thêm những thông tin về, các biểu hiện, mức độ thực trạng tổ chức phối hợp

5


giữa nhà trường với gia đình trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học, các yếu tố ảnh
hưởng đến kĩ năng học tập của học sinh.
Phương pháp khảo nghiệm: Nhằm đánh giá mức độ cần thiết và mức độ
khả thi của các biện pháp đã đề xuất.

7.2.3. Phương pháp xử lí số liệu và đánh giá bằng thống kê toán học
Sử dụng phương pháp thống kê toán học để phân tích về định lượng và
định tính của kết quả nghiên cứu. Sử dụng bảng tính Excel để xử lí, tính toán số
liệu thu được của đề tài.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn được trình bày trong 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lí luận về tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình
trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học.
Chương 2. Thực trạng về Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình
trong giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam tỉnh Bắc Giang.
Chương 3. Biện pháp Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong
giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang.

6


Chương 1
CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ TỔ CHỨC PHỐI HỢP GIỮA NHÀ TRƯỜNG
VỚI GIA ĐÌNH TRONG GIÁO DỤC HỌC SINH
Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Nghiên cứu về tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo
dục học sinh ở trường tiểu học
Nhắc đến việc giáo dục và đào tạo (GD&ĐT) con người, nhiều nhà nghiên
cứu lớn về giáo dục đã khẳng định: “Giáo dục trong nhà trường chỉ là một
phần, còn cần có sự giáo dục ngoài xã hội và trong gia đình, để giúp cho việc
giáo dục trong nhà trường được tốt hơn. Giáo dục trong nhà trường dù tốt đến
mấy, nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội thì kết quả cũng không
hoàn toàn”[16].

Chủ tịch Hồ Chí Minh là một nhà giáo dục lớn của nước ta, Bác đã nhấn
mạnh đến tầm quan trọng về trách nhiệm của nhà trường phải tổ chức phối hợp
với gia đình: …“Phải mật thiết liên hệ với gia đình học trò. Bởi vì giáo dục trong
nhà trường chỉ là một phần, còn cần có sự giáo dục ngoài xã hội và trong gia
đình để cho việc giáo dục trong nhà trường được tốt hơn. Giáo dục trong nhà
trường dù tốt mấy nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội thì kết
quả cũng không hoàn toàn”… [13].
Trong Luật giáo dục, Điều lệ trường tiểu học, Điều lệ Ban đại diện cha mẹ
học sinh đều có những nội dung hoạt động phối hợp của nhà trường với Ban đại
diện CMHS nói chung.
Bên cạnh những chủ trương, chính sách của Đảng và nhà nước nêu trên, các
nhà khoa học, nhà quản lí giáo dục nước ta cũng có nhiều công trình nghiên cứu
về hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội. Như tác giả Phạm Minh
Hạc: “Xã hội hoá công tác giáo dục, một con đường phát triển giáo dục của nước
ta” [15]. Trong tác phẩm “Giáo dục Việt Nam trước ngưỡng cửa thế kỉ XX”, tác
7


giả Phạm Minh Hạc nói rằng: “Sự nghiệp giáo dục không chỉ là của Nhà nước
mà là của toàn xã hội. Mọi người cùng làm giáo dục, Nhà nước và xã hội, trung
ương và địa phương cùng làm giáo dục” [16].
1.1.2. Nghiên cứu về tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong giáo
dục học sinh ở trường tiểu học
Ở nước ta, đã có một số tác giả cũng đã chọn vấn đề nghiên cứu về tác
động phối hợp của gia đình để nâng cao hiệu quả giáo dục học sinh trong luận
văn của mình như:
Dương Văn Thạnh (2007), Luận văn thạc sĩ với đề tài: “Quản lí công tác
phối hợp giữa nhà trường với cha mẹ học sinh ở các trường trung học cơ sở vùng
nông thôn thị xã Bà Rịa Vũng Tàu”; Nguyễn Thị Thái (2013), Luận văn thạc sĩ
với đề tài: “Giải pháp quản lí hoạt động phối hợp giữa Giáo viên chủ nhiệm lớp

và cha mẹ học sinh trong việc giáo dục học sinh ở trường Trung học cơ sở, trên
địa bàn thành phố Hạ Long” các tác giả đã xây dựng được một số biện pháp,
giải pháp, cơ chế phối hợp giữa nhà trường với ban đại diện cha mẹ học sinh ở
các trường trung học cơ sở trên địa bàn hai thành phố biển Vũng Tàu và Hạ Long
[28],[29].
Phạm Thị Tuyết (2019), Luận văn thạc sĩ với đề tài: “Quản lí hoạt động
phối hợp giữa trường tiều tiểu học với ban đại diện cha mẹ học sinh ở Hai Bà
Trưng, thành phố Hà Nội”; Tác giả đã xác định mức độ của quản lí hoạt động
phối hợp giữa trường tiểu học với Ban đại diện CMHS là một trong những
phương thức giúp Ban đại diện CMHS ở trường tiểu học hoạt động hiệu quả
nhất và đề xuất được một số biện pháp quản lí phối hợp giữa trường tiểu học
với Ban đại diện cha mẹ học sinh ở Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội [25].
Các công trình nghiên cứu đã khẳng định gia đình có tính quyết định trong
việc giáo dục thế hệ trẻ và sự phối hợp giữa giáo dục nhà trường và giáo dục gia
đình là không thể thiếu trong quá trình giáo dục trẻ. Bởi lẽ gia đình có vị trí và vai
trò hết sức to lớn trong việc hình thành và phát triển nhân cách của trẻ em. Giáo
8


dục gia đình còn mang tính ổn định, lâu bền. Những phẩm chất về nhân cách của
cha mẹ và các thành viên trong gia đình tác động trực tiếp, thường xuyên và có
hiệu quả đến trẻ em. Sự gắn bó của các quan hệ gia đình tạo nên không khí tâm lí
gia đình thường có ảnh hưởng quyết định đối với những phản ứng của trẻ em. Do
đó những ảnh hưởng của gia đình thời thơ ấu thường để lại những dấu ấn sâu sắc
trong tâm hồn đứa trẻ và những đặc điểm của gia đình có ảnh hưởng nhiều nhất
và mạnh nhất đến các hoạt động của trẻ em.
Bên cạnh những thuận lợi, giáo dục gia đình còn có những mặt không thuận
lợi trong việc giáo dục trẻ. Tình yêu thương sâu sắc, rộng lớn của cha mẹ đối với
con cái nếu không có yêu cầu cao về giáo dục, không có tính nguyên tắc sư phạm
sẽ có thể là nguyên nhân gây ra cho con cái thói hư, tật xấu. Những cha mẹ có tư

tưởng lạc hậu, quan niệm giáo dục lỗi thời, không có tri thức về khoa học giáo dục
sẽ dẫn đến việc giáo dục gia đình mâu thuẫn với giáo dục nhà trường và giáo dục
xã hội. Do đó nhà trường và xã hội cần phải phối hợp, phát huy những thuận lợi
và khắc phục những mặt không thuận lợi của giáo dục gia đình trong việc giáo dục
thế hệ trẻ. Ngược lại gia đình và xã hội cũng cần phải bổ sung, cộng tác và phát
huy vai trò của giáo dục nhà trường vì mục tiêu chung là làm cho trẻ “thành người”
và “làm người”.
1.1.3. Nhận xét chung về hướng nghiên cứu tiếp theo
Trong những năm gần đây, sự gắn kết giáo dục giữa nhà trường với gia
đình và với xã hội đã được Chính phủ, Bộ Giáo dục và nhiều tổ chức giáo dục,
nhiều tổ chức nghiên cứu quan tâm; đã có những nghiên cứu liên quan đến hoạt
động phối hợp giữa giáo viên chủ nhiệm, trường phổ thông với gia đình, với Ban
đại diện cha mẹ học sinh. Tuy nhiên, vấn đề phối hợp này ở mỗi địa phương, mỗi
vùng miền thì rất khác nhau, qua thông kê cho thấy các đề tài chủ yếu tập chung
ở các thành phố nơi có trình độ dân trí cao; các công trình nghiên cứu cụ thể,
chuyên sâu, triển khai đến các tỉnh miền núi, dân tộc chưa nhiều người quan tâm.
Chính vì vậy, hướng nghiên cứu Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình
9


trong giáo dục nói chung và Tổ chức phối hợp giữa nhà trường với gia đình trong
giáo dục học sinh ở trường tiểu học huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang nói riêng
cần tiếp tục nghiên cứu trong luận văn này.
1.2. Một số khái niệm công cụ của đề tài
1.2.1. Trường tiểu học
Luật Phổ cập giáo dục tiểu học, Điều 2 đã chỉ rõ: “Giáo dục tiểu học là
bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, có nhiệm vụ xây dựng và phát
triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ và thể chất của trẻ em, nhằm hình thành
cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách con người Việt Nam xã hội
chủ nghĩa” [22].

Qua đó, ta thấy nhiệm vụ trọng tâm của trường Tiểu học là tổ chức giảng
dạy, học tập và hoạt động giáo dục đạt chất lượng theo mục tiêu, chương trình
giáo dục tiểu học do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành. Để thực hiện
tốt nhiệm vụ đó thì nhà trường không những truyền đạt tri thức cho học sinh mà
còn phải biết phối hợp chặt chẽ với gia đình để cùng quản lí, giáo dục học sinh
đạt chất lượng.
Theo Từ điển Tiếng Việt thông dụng: Trường tiểu học là trường học mà
trẻ em được giáo dục tiểu học từ khoảng 7 đến 12 tuổi, đến sau mẫu giáo, trường
mầm non và trước khi tới trường trung học [27].
Trong nghiên cứu luận văn này tác giả hiểu rằng: Trường tiểu học là cơ sở
giáo dục của cấp tiểu học, là cấp học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân
mà ở đó có các lớp học từ lớp 1 đến lớp 5.
1.2.2. Gia đình học sinh, ban đại diện cha mẹ học sinh
1.2.2.1. Gia đình học sinh
Thực tế, gia đình là một khái niệm phức hợp bao gồm các yếu tố sinh
học, tâm lý, văn hóa, kinh tế,... khiến cho nó không giống với bất kỳ một nhóm
xã hội nào. Từ mỗi một góc độ nghiên cứu hay mỗi một khoa học khi xem xét
về gia đình đều có thể đưa ra một khái niệm gia đình cụ thể, phù hợp với nội
10


dung nghiên cứu phù hợp và chỉ có như vậy mới có cách tiếp cận phù hợp đến
với gia đình.
Đối với xã hội học, gia đình thuộc về phạm trù cộng đồng xã hội. Vì vậy,
có thể xem xét gia đình như một nhóm xã hội nhỏ, đồng thời như một thiết chế
xã hội mà có vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình xã hội hóa con người. Gia
đình là một thiết chế xã hội đặc thù, một nhóm xã hội nhỏ mà các thành viên của
nó gắn bó với nhau bởi quan hệ hôn nhân, quan hệ huyết thống hoặc quan hệ con
nuôi, bởi tính cộng đồng về sinh hoạt, trách nhiệm đạo đức với nhau nhằm đáp
ứng những nhu cầu riêng của mỗi thành viên cũng như để thực hiện tính tất yếu

của xã hội về tái sản xuất con người.
Theo hướng nghiên cứu của đề tài, chúng tôi quan niệm: Gia đình là một
cộng đồng người sống chung và gắn bó với nhau bởi các mối quan hệ tình cảm,
quan hệ hôn nhân và huyết thống. Gia đình là môi trường giáo dục đầu tiên và
suốt đời, có ảnh hưởng rất lớn đến sự hình thành và phát triển nhân cách của học
sinh.
Cha mẹ, ông bà, anh, chị em,… trong gia đình là những người có ảnh
hưởng giáo dục rất lớn đến sự phát triển và hoàn thiện nhân cách học sinh tiểu
học.
Những tác động giáo dục của gia đình đến học sinh bao gồm cả yếu tố tích
cực hoặc tiêu cực, tự giác hoặc tự phát. Cho nên rất cần sự chủ động phối hợp
của nhà trường để thống nhất mục tiêu, nội dung, phương pháp giáo dục; khép
kín thời gian và không gia giáo dục học sinh.
Ở nhà trường phổ thông nói chung, trường tiểu học nói riêng, mỗi lớp học
cử ra ban đại diện cha mẹ học sinh để thực hiện phối hợp các hoạt động giáo dục
với nhà trường.
1.2.2.2. Ban đại diện cha mẹ học sinh
Theo Luật giáo dục năm 2005, sửa đổi năm 2009, Điều 96: “Ban đại diện
CMHS được tổ chức trong mỗi năm học ở nhà trường, do CMHS hoặc người

11


giám hộ học sinh từng lớp, từng trường cử ra để phối hợp với nhà trường thực
hiện các hoạt động giáo dục” [7].
Qua luật này, tác giả luận văn có thể hiểu tóm tắt như sau: Ban đại diện
CMHS là tổ chức tự nguyện của cha mẹ học sinh, được thành lập với sự hỗ trợ
của nhà trường, tổ chức và hoạt động theo Điều lệ Ban đại diện CMHS cha mẹ
học sinh, Điều lệ nhà trường. Quan hệ giữa nhà trường và Ban đại diện CMHS
là bình đẳng, hợp tác.

Theo quy định tại Điều 3 của Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh, tổ
chức của Ban đại diện cha mẹ học sinh gồm:
+ Ban đại diện cha mẹ học sinh lớp: Mỗi lớp có một Ban đại diện cha mẹ
học sinh gồm từ 3 đến 5 thành viên, trong đó có trưởng ban và một phó trưởng
ban, phối hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp, giáo viên bộ môn, nhà trường và đại
diện cho cha mẹ học sinh trong lớp thực hiện các hoạt động giáo dục học sinh.
+ Ban đại diện cha mẹ học sinh trường: Mỗi trường có một Ban đại diện
cha mẹ học sinh gồm trưởng ban, các phó trưởng ban và các thành viên thường
trực (nếu cần thiết). Thành viên tham gia Ban đại diện cha mẹ học sinh trường là
trưởng ban hoặc phó trưởng ban đại diện cha mẹ học sinh lớp. Ban đại diện cha
mẹ học sinh hoạt động theo nguyên tắc đồng thuận. Các nội dung thảo luận,
thống nhất trong Ban đại diện cha mẹ học sinh được ghi trong biên bản cuộc họp
[2].
1.2.2.3. Ban đại diện cha mẹ học sinh trường tiểu học
Theo Điều 49 - Điều lệ trường tiểu học quy định: “Trường tiểu học có Ban
đại diện cha mẹ học sinh của từng lớp và Ban đại diện cha mẹ học sinh của
trường, tổ chức và hoạt động theo Điều lệ Ban đại diện cha mẹ học sinh do Bộ
trưởng Bộ GD&ĐT ban hành” [3].
Qua nghiên cứu các điều luật giáo dục, các khái niệm về “Trường tiểu
học”, “Ban đại diện cha mẹ học sinh”, tác giả luận văn có thể hiểu ban đại diện
cha mẹ học sinh trường tiểu học như sau:
12


Ban đại diện cha mẹ học sinh là một hội, ban, tập hợp một nhóm thành
viên của những bậc cha mẹ có con em đang theo học tại các trường học ở
bậc Tiểu học, được lập ra với mục đích là cầu nối giữa nhà trường và phụ huynh
học sinh để giải quyết các vấn đề ngoài quyền hạn của nhà trường.
Ban đại diện CMHS còn là cầu nối giữa nhà trường với chi hội từng lớp, với
cha mẹ học sinh để giải quyết những công việc ngoài quyền hạn của Nhà trường.

1.2.3. Phối hợp giáo dục học sinh
1.2.3.1. Phối hợp
- Theo Từ điển Tiếng Việt năm 2005 [32] của Bộ Văn hóa Thông tin, Phối
hợp là “dùng vào cùng một mục đích và trong cùng một lúc nhiều tác dụng khác nhau
tăng cường lẫn nhau”. Còn theo Từ điển từ và ngữ Việt Nam năm 2000 [34], Phối
hợp là “bố trí cùng nhau làm theo một kế hoạch chung để đạt một mục đích chung”.
Phối hợp là “cùng hành động hoặc hoạt động hỗ trợ lẫn nhau” [33].
- Phối hợp là “liên kết lại, hiệp lại với nhau” (từ điển Tiếng Việt năm
2007,của NXB Khoa học xã hội). Phối hợp là “sự phối hợp, kết hợp với nhau,
chỉnh sửa cho phù hợp các khái niệm, hành động và các phần cấu thành...” (từ
điển Tâm lí học của Vũ Dũng, NXB Từ điển Bách Khoa Hà Nội năm 2008).
Trong khi đó theo Nguyễn Lân: Phối hợp là “sắp xếp nhiều yếu tố để cùng tiến
hành theo một mục đích chung”.
- Đối với Luận văn này, khái niệm phối hợp được hiểu là sự sắp xếp, bố
trí để nhiều yếu tố cùng hoạt động nhằm đạt được mục đích chung
Theo “Từ điển Tiếng Việt thông dụng” của NXB Giáo dục, tái bản năm 2009:
“Phối hợp là cùng chung góp, cùng hành động ăn khớp để hỗ trợ cho nhau” [35].
Theo tác giả, Nguyễn Văn Tuân (2013), Luận án tiến sĩ khoa học giáo dục,
có quan niệm: “Phối hợp là hoạt động cùng nhau của hai hay nhiều cá nhân, tổ
chức để hỗ trợ cho nhau thực hiện một công việc chung” [26].
Từ những quan niệm trên, trong phạm vị nghiên cứu của luận văn này tác giả
cho rằng: Phối hợp là hành động chung góp giữa các lực lượng giáo (Nhà trường,
gia đình và xã hội) để thực hiện mục đích chung là giáo dục học sinh.
13