Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện bình sơn, tỉnh quảng ngãi

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

VÕ TRUNG

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI, năm 2020


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

VÕ TRUNG

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ
VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI

Chuyên ngành : Chính sách công
Mã số : 8 34 04 02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS. TS. HỒ VIỆT HẠNH

HÀ NỘI, năm 2020

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu riêng của tôi. Các tài liệu,
thông tin thu thập được để phân tích, làm rõ những nội dung trong Luận văn có
nguồn gốc rõ ràng, chính xác và lần đầu tiên được nghiên cứu, công bố trong
công trình này.
Quảng Ngãi, ngày 10 tháng 8 năm 2020
NGƯỜI CAM ĐOAN

Võ Trung


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã nhận
được sự hướng dẫn nhiệt tình, chu đáo của các thầy cô giáo và sự giúp đỡ nhiệt
tình, những ý kiến đóng góp quý báu của nhiều cá nhân và tập thể để hoàn thành
Luận văn này. Đặc biệt tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Hồ Việt
Hạnh, người đã trực tiếp hướng dẫn đề tài cho tôi với tất cả lòng nhiệt tình và sự
quan tâm. Đồng thời, tôi xin chân thành cảm ơn sự đóng góp chân thành của các
thầy, cô giảng viên của Học viện khoa học xã hội đã tạo điều kiện thuận lợi cho
tôi thực hiện đề tài. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo UBND huyện
Bình Sơn, Phòng TN&MT, Ban quản lý dự án đầu tư huyện Bình Sơn, Trung
tâm phát triển quỹ đất huyện Bình Sơn tỉnh Quảng Ngãi; các cơ quan ban ngành
liên quan; người thân, bạn bè, đồng nghiệp, luôn quan tâm tạo điều kiện, chia sẻ
động viên tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu Luận văn. Mặc dù đã rất
cố gắng trong quá trình nghiên cứu nhưng Luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót. Tôi mong nhận được sự góp ý của quý thầy, cô và bạn bè. Xin trân
trọng cảm ơn.
Quảng Ngãi, ngày 10 tháng 8 năm 2020
Tác giả

Võ Trung


MỤC LỤC

MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ
KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT ..................................................................... 7
1.1. Một số vấn đề lý luận về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư khi nhà nước thu hồi đất .................................................................................... 7
1.2. Cơ sở thực tiễn thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
nhà nước thu hồi đất ............................................................................................. 19
1.3. Các yếu tố tác động đến việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất .......................................................................... 23
1.4. Một số kinh nghiệm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất ....................................................................................... 29
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG,
HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA
BÀN HUYỆN BÌNH SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI .......................................... 33
2.1. Các yếu tố tác động đến việc thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng
Ngãi… .................................................................................................................. 33
2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ........... 43
2.3. Kết quả thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước
thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ................................. 54
2.4 Những thành tựu và hạn chế thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng

Ngãi… .................................................................................................................. 57


CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG, NÂNG CAO HIỆU QUẢ
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH VỀ BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH
CƯ KHI NHÀ NƯỚC THU HỒI ĐẤT TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH
SƠN, TỈNH QUẢNG NGÃI .............................................................................. 64
3.1. Giải pháp chung thực hiện chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ........... 64
3.2. Giải pháp cụ thể thực hiện chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi ........... 67
KẾT LUẬN ......................................................................................................... 74
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT

Nghĩa đầy đủ

Từ viết tắt

1

BQL

Ban quản lý

2

BTNMT

Bộ Tài nguyên và môi trường

3

GPMT

Giải phóng mặt bằng

4

HĐND

Hội đồng nhân dân

5

NCMR

Nâng cấp mở rộng

6

NMLD

Nhà máy lọc dầu

7

STNMT

Sở Tài nguyên và môi trường

8

TDC

Tái định cư

9

UBND

Ủy ban nhân dân

10

UBMTTQVN

Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai có vai trò vô cùng quan trọng đối với đời sống con người và sự phát
triển kinh tế, xã hội ở các địa phương. Kể từ khi Hiến pháp 2013, Luật đất đai
2013 ra đời đã tạo hành lang pháp lý trong quản lý đất đai, triển khai thực hiện
chính sách đất đai nói chung, thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định

cư khi Nhà nước thu hồi đất nói riêng. Qua đó góp phần bảo đảm quyền và lợi
ích hợp pháp cho người dân khi Nhà nước thu hồi đất để triển khai các công
trình, dự án; thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội, từng bước nâng cao đời sống
nhân dân trong cả nước.
Các cấp, chính quyền địa phương đang tích cực xây dựng nông thôn mới,
phát triển đô thị, chuyển đổi cơ cấu kinh tế, thực hiện nhiều dự án trọng điểm,
đẩy mạnh công nghiệp hóa. Tuy nhiên từ những quy định của pháp luật đến việc
triển khai thực hiện chính sách đất đai, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
còn gặp nhiều khó khăn, bất cập, dẫn đến một số trường hợp người dân khiếu
nại, khiếu kiện...
Trong những năm qua, các cấp chính quyền huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng
Ngãi luôn xác định nâng cao hiệu quả công tác quản lý đất đai là hết sức cấp
thiết, hạn chế những mặt tiêu cực, đẩy nhanh tiến độ trong công tác bồi thường,
hỗ trợ, tái định cư, góp phần triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội trên
địa bàn huyện đạt kết quả. Thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
trong đó bảo đảm thực hiện dân chủ cơ sở gắn với chính sách đất đai, các nội
dung về bồi thường, hỗ trợ được niêm yết công khai, bố trí tái cư hợp lý, tiến
hành bàn giao mặt bằng cho nhà đầu tư, chủ đầu tư thực hiện dự án đúng theo
quy định pháp luật; góp phần tích cực cho phát triển kinh tế, giữ vững ổn định
chính trị, đảm bảo an sinh xã hội tại địa phương.
Với chức trách nhiệm vụ, bản thân tôi được thực hiện công tác quản lý tại
Phòng phát triển quỹ đất, có nhiều cơ hội được tiếp cận trong thực tiễn quản lý
đất đai, triển khai thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ trong các công trình,
dự án phát triển kinh tế xã hội trong địa bàn huyện. Chính vì vậy, tôi chọn đề tài

1


“Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi” để làm Luận văn tốt

nghiệp Thạc sỹ chính sách công nhằm nêu lên những quan điểm, phân tích, làm
rõ thực trạng chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, góp phần hoàn thiện
chính sách và nâng cao hiệu quả thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất tại địa phương.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Liên quan đến vấn đề nghiên cứu và vấn đề thực hiện chính sách bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã được rất nhiều tác giả
nghiên cứu. Sau đây là một số công trình tiêu biểu:
- Đào Chung Chính (2014), “Nghiên cứu thực trạng và đề xuất đổi mới
pháp luật về thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”, Luận án Tiến sĩ, Đại
học Nông nghiệp Hà Nội;
- Nguyễn Chí Cường (2016), “Đánh giá mức độ hài lòng của người dân và
các vấn đề bất cập trong giải tỏa, bồi thường và tái định cư trên địa bàn tỉnh
Vĩnh Long”, Luận văn cao học Quản lý Đất đai, Đại học Cần Thơ;
- Lê Duy Du (2013), “Quyền khiếu nại hành chính của công dân về đất đai
từ thực tiễn tại Thành phố Đà Nẵng”, Luận văn Thạc sỹ Luật học, Học viện
Khoa học xã hội;
- Nguyễn Anh Dũng (2016), “Thực hiện chính sách bồi thường, hổ trợ và
tái định cư khi nhà nước thu hồi đất từ thực tiễn Khu kinh tế Dung Quất, tỉnh
Quảng Ngãi”, Luận văn Thạc sỹ Chính sách công, Học viện Khoa học xã hội;
- Trần Thị Mỹ Hạnh (2015), “Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi Nhà nước thu hồi đất từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng”, Luận văn Thạc sỹ
Chính sách công, Học viện Khoa học xã hội;
- Lê Văn Hải (2016), “Giải quyết khiếu nại quyết định hành chính về bồi
thường, hổ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất từ thực tiễn tỉnh Bình
Định”, Luận văn Thạc sỹ Luật học, Học viện Khoa học xã hội;
- Phan Trung Hiền (2014), TS, Những điều cần biết về bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất, Nhà xuất bản chính trị quốc gia;

2

- Hoàng Quốc Hùng (2017), Thực hiện pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư qua thực tiễn tỉnh Thừa Thiên Huế, Luận văn thạc sỹ Luật hiến pháp và
Luật hành chính, Học viện hành chính quốc gia;
- Trần Thị Hương (2018), Xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất từ thực tiễn huyện Phú
Bình, tỉnh Thái Nguyên, Luận văn thạc sỹ Luật hiến pháp và Luật hành chính,
Học viện khoa học xã hội;
- Nguyễn Thị Nga (2013), Pháp luật bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất – thực trạng và hướng hoàn thiện, Đề tài nghiên cứu
khoa học, Trường Đại học Luật Hà Nội;
- Trần Minh Sang (2017), Quản lý nhà nước về bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư trên địa bàn huyện Kiên Lương, tỉnh Kiên Giang, Luận văn thạc sỹ quản lý
công, Học viện hành chính quốc gia;
- Nguyễn Thị Tâm (2013), “Pháp luật về thu hồi đất trong việc giải quyết
mối quan hệ giữa nhà nước – nhà đầu tư và người có đất bị thu hồi”, Luận văn
Thạc sĩ Luật học;
- Phạm Thu Thủy (2014), “Pháp luật về bồi thường khi Nhà nước thu hồi
đất nông nghiệp ở Việt Nam”, Luận án tiến sỹ,Trường Đại học Luật Hà Nội;
- Phạm Duy Tín (2015), “Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại địa bàn thành
phố Cần Thơ”, Luận văn cao học Quản lý công, Học viện Hành chính Quốc gia;
- Nguyễn Thị Cẩm Tú (2014), “Đánh giá khung chính sách bồi thường lên
đời sống người dân giữa dự án đầu tư vốn nước ngoài và ngân sách Nhà nước
tại thành phố Cần Thơ”, Luận văn cao học Quản lý đất đai, Đại học Cần Thơ;
- Nguyễn Thị Minh Phượng (2018), TS, Chính sách bồi thường, hỗ trợ giải
phóng mặt bằng và tái định cư cho người dân bị thu hồi đất thực hiện các dự án
ở Nghệ An, Nhà xuất bản chính trị sự thật, tháng 12/2018;
- Nguyễn Thị Cẩm Vân (2014) “Giải quyết khiếu nại quyết định hành chính
về bồi thường, hổ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất từ thực tiễn thành

phố Đà Nẵng”, Luận văn Thạc sỹ Luật học, Học viện Khoa học xã hội;

3


- Nguyễn Đắc Vui (2016), Hoàn thiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế, Học viện
Hành chính Quốc gia;
- Trần Cao Hải Yến (2014), Thực thi pháp luật về bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn thành phố Hà Nội hiện nay, Đại
Học Luật Hà Nội.
Qua tìm hiểu những công trình trên, trong đó có những vấn đề lý luận,
quản lý nhà nước, áp dụng thực hiện về đất đai nói chung và thực hiện thực hiện
chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất nói riêng.
Từ những nghiên cứu của các công trình trên tác giả muốn tìm hiểu và áp dụng
nghiên cứu “Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi” có ý nghĩa
lý luận và thực tiễn, đồng thời một số đề xuất những giải pháp tăng cường nâng
cao hiệu quả thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất tại địa phương.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích nghiên cứu:
Trên cơ sở về mặt lý luận và thực tiễn, phân tích làm rõ thực hiện chính
sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn
huyện Bình Sơn và từ đó đưa ra định hướng, các giải pháp nâng cao hiệu quả
thực hiện chính sách tại địa phương.
- Nhiệm vụ nghiên cứu:
+ Nghiên cứu những lý luận chung về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ
trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
+ Phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và

tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng
Ngãi, từ năm 2015 đến nay, nêu lên những kết quả đạt được và những tồn tại của
vấn đề, chỉ rõ nguyên nhân của vấn đề.
+ Đề xuất giải pháp tăng cường, nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình

4


Sơn trong thời gian đến.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: khái quát chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
đối với người dân trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Không gian: Được thực hiện nghiên cứu trên địa bàn huyện Bình Sơn,
tỉnh Quảng Ngãi.
+ Thời gian: từ năm 2015 đến nay.
+ Vấn đề nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu việc thực hiện chính sách bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư đối với người dân bị thu hồi đất tại địa phương.
5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
- Cơ sở lý luận:
Luận văn nghiên cứu khoa học duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của
Chủ nghĩa Mác-Lênin; đồng thời trên cơ sở chủ trương, đường lối của Đảng,
chính sách và pháp luật về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thực hiện
chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
- Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp thống kê: Thu thập các tài liệu, số liệu từ các cơ quan, ban
ngành có liên quan đến công tác thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn, từ đó phân tích, đánh giá và định
hướng nâng cao hiệu quả trong thời gian đến.

+ Phương pháp thu thập thông tin: Thu thập thông tin từ các cơ quan nhà
nước, các công trình nghiên cứu khác về xây dựng, hoàn thiện và thực hiện chính
sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn ở
các địa phương.
+ Phương pháp luật học: Đề tài nghiên cứu, tìm đọc các văn kiện, văn bản
luật và các văn bản hướng dẫn… để áp dụng, chọn lọc nghiên cứu trong Đề tài
của Luận văn.

5


6. Ý nghĩa của đề tài
Phân tích, làm rõ những quy định của pháp luật về thực hiện chính sách bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất. Qua đó, làm cơ sở để các
cấp có thẩm quyền xây dựng hoàn thiện, bổ sung các nội dung chính sách phù
hợp đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ được giao trong giai đoạn hiện nay.
7. Cơ cấu của luận văn
Luận văn bao gồm các nội dung sau:
Chương 1. Một số vấn đề lý luận và cơ sở thực tiễn thực hiện chính sách
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
Chương 2. Thực trạng thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định
cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.
Chương 3. Giải pháp tăng cường, nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách
về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất trên địa bàn huyện
Bình Sơn, tỉnh Quảng Ngãi.

6


CHƯƠNG 1

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN THỰC HIỆN
CHÍNH SÁCH BỒI THƯỜNG, HỖ TRỢ VÀ TÁI ĐỊNH CƯ KHI NHÀ
NƯỚC THU HỒI ĐẤT
1.1. Một số vấn đề lý luận về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ
và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất.
1.1.1. Một số khái niệm công cụ
* Khái niệm chính sách công
Ở nước ta, cũng có rất nhiều quan điểm khác nhau về chính sách công, như:
Từ điển Bách khoa Việt Nam khái niệm: “Chính sách là các chuẩn tắc cụ
thể để thực hiện đường lối, nhiệm vụ…”.
Theo quan niệm của PGS.TS. Nguyễn Hữu Hải khái niệm: “Chính sách
công là kết quả ý chí chính trị của nhà nước được thể hiện bằng một tập hợp các
quyết định có liên quan với nhau, bao hàm trong đó định hướng mục tiêu và cách
thức giải quyết những vấn đề công trong xã hội”.
Theo quan điểm của Viện chính trị học khái niệm: “...chính sách công là
chương trình hành động hướng đích của chủ thể nắm hoặc chi phối quyền lực
công cộng”.
Theo quan niệm của TS. Đặng Ngọc Lợi khái niệm: “chính sách công là
chính sách của nhà nước, của chính phủ...”.
Theo quan niệm của PGS.TS. Lê Chi Mai khái niệm: “chủ thể ban hành
chính sách công là nhà nước; chính sách công không chỉ là các quyết định thể
hiện trên văn bản và những hành động, hành vi thực tiễn ở các địa phương”.
Từ những phân tích trên, PGS.TS. Hồ Việt Hạnh có một số quan niệm
chính sách công như sau:
Thứ nhất, chính sách công chỉ xuất hiện trong thời kỳ xã hội loài người đã
có nhà nước.
Thứ hai, các quan niệm có xu hướng giới hạn vào chủ thể là nhà nước và
nếu mở rộng thì cũng chỉ đến các chủ thể chính trị khác song cũng đặt mối quan
hệ liên quan đến nhà nước.

7


Thứ ba, một số quan niệm tính đến mục tiêu giải quyết vấn đề như một
thành tố quan trọng làm tiêu chí xác định chính sách công. Tiêu chí đó có thể là
giải quyết những vấn đề bức xúc, quan tâm chung của cộng đồng...
Thứ tư, chính sách công phải được xem như một quá trình xác định ý
tưởng, hoạch định, thực hiện đến đánh giá. [16, tr.4]
Chính sách công được thể chế hóa bằng các quy định pháp luật điều chỉnh
các quan hệ xã hội, cuộc sống thực tiễn. Đòi hỏi sự phù hợp của chính sách được
thực hiện khả thi, bền vững trên thực tế.
Như vậy có thể hiểu, chính sách công bao gồm các thuộc tính nhà nước,
công cộng, hành động thực tiễn được hệ thống và kế thừa lịch sử, gắn liền với
các điều kiện chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội của một quốc gia.
* Thực hiện chính sách là một quá trình trong việc chuyển hóa ý chí của
chủ thể chính sách thực hiện quản lý các đối tượng trong các quan hệ xã hội,
quản lý hành chính nhà nước. Tổ chức thực thi chính sách bao gồm các bước
theo quy trình chính sách thực hiện trong một hệ thống. Hoạch định chính sách
và thực hiện đúng chính sách luôn gắn kết với nhau trong quá trình thực hiện.
* Các bước thực hiện chính sách, gồm 5 bước:
- Ban hành văn bản, xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện chính sách.
- Phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật về thực hiện chính sách.
- Triển khai thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu
hồi đất
- Thanh tra, kiểm tra, giám sát việc về thực hiện chính sách.
- Đánh giá, rút kinh nghiệm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất tại các địa phương.
* Về bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất
Theo pháp luật hiện hành chỉ xác định khái niệm “bồi thường về đất” mà
không xác định khái niệm đối với các tài sản khác như: công trình xây dựng, vật

kiến trúc, cây trồng, vật nuôi…

8


Bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất là việc nhà nước áp giá đền bù để chi
trả thiệt hại trong quá trình thu hồi đất đối với người dân và các chủ thể thiệt hại
về quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu, sử dụng đối với công trình, vật kiến
trúc.... Đây là cơ sở để các cấp, chính quyền địa phương xác định được mức độ
thiệt hại khái niệm của người dân có đất bị thu hồi, được các cơ quan nhà nước
bồi thường tương xứng, đúng theo quy định của pháp luật. [khoản 12 Điều 3
Luật Đất đai năm 2013].
Các trường hợp chủ thể sử dụng đất không đúng mục đích, sử dụng đất
không có hiệu quả, cố ý huỷ hoại đất hoặc trường hợp đất được giao không đúng
đối tượng, không đúng thẩm quyển, đất lấn chiếm, đất do cá nhân sử dụng đã
chết mà không có người thừa kế, chủ thể sử dụng đất tự nguyện trả lại đất... thì
sẽ không được bồi thường khi bị thu hồi đất.
Đất đang sử dụng bị thu hồi mà chủ thể sử dụng đất có giấy chứng nhận
quyền sử dụng đất thì được bồi thường, được bố trí khu tái định cư có điều kiện
tốt hơn nơi đất đã bị thu hồi trước đây.
Trường hợp không có khu tái định cư thì người bị thu hồi đất được bồi
thường, ưu tiên, thuê nhà ở khu vực đô thị; đối với khu vực nông thôn được bồi
thường bằng đất, được hỗ trợ ổn định đời sống, đào tạo nghề, bố trí việc làm mới
phù hợp tại địa phương.
* Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất
Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước trợ giúp cho người có
đất thu hồi để ổn định đời sống, sản xuất và phát triển [khoản 14 Điều 3 Luật Đất
đai 2013].
Về đối tượng được nhận hỗ trợ ổn định đời sống khi Nhà nước thu hồi đất
Thứ nhất, hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, đang có

quyền sử dụng đất nông nghiệp thông qua các hình thức như được Nhà nước
giao, cho thuê, công nhận hoặc nhận chuyển nhượng; Có thu nhập ổn định từ sản
xuất nông nghiệp trên diện tích đất đó.

9


Thứ hai, với các tổ chức kinh tế, hộ gia đình, cá nhân sản xuất, kinh
doanh, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài bị ngừng sản xuất, kinh doanh
khi Nhà nước thu hồi đất sẽ căn cứ theo khoản 6 Điều 19 Nghị định số
47/2014/NĐ-CP khi đó, người lao động trong các tổ chức kể trên được áp dụng
chế độ trợ cấp thôi việc theo quy định của pháp luật về lao động, thời gian trợ
cấp không quá 6 tháng.
Có thể nhận thấy đối tượng được hỗ trợ theo quy định của pháp luật chủ
yếu tập trung vào hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất và có nguồn gốc đất từ
việc xác lập bằng con đường Nhà nước giao đất, nhận chuyển nhượng… Đồng
thời các cấp có thẩm quyền cần bổ sung đối tượng thuê đất có hợp đồng trên diện
tích bị ảnh hưởng của quá trình thu hồi đất, được hỗ trợ ổn định đời sống.
Về điều kiện diện tích đất bị thu hồi để được nhận hỗ trợ ổn định đời sống
- Thu hồi từ 30% đến 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng được
hỗ trợ 6 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở; 12 tháng nếu di chuyển chỗ ở;
nếu di chuyển đến các địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn được hỗ trợ
tối đa là 24 tháng.
- Thu hồi trên 70% diện tích đất nông nghiệp đang sử dụng thì được hỗ trợ
12 tháng nếu không phải di chuyển chỗ ở; 24 tháng nếu di chuyển chỗ ở.
- Diện tích đất thu hồi quy định được xác định theo từng quyết định thu
hồi đất của Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền; đặc biệt khó khăn thì thời gian
hỗ trợ tối đa là 36 tháng;
Chỉ xem xét hỗ trợ những tổn thất trong cùng một quyết định thu hồi,
cùng một địa phương, chưa dự liệu được tình huống người sử dụng đất có nhiều

mẫu đất khác nhau, tại nhiều địa phương, phường, xã khác nhau; cùng bị ảnh
hưởng do quá trình thu hồi đất gây ra. [18-19, tr.9].
* Tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
Tái định cư là việc bố trí chỗ ở mới cho người bị thu hồi đất, được xây
dựng cơ sở hạ tầng, đảm bảo các điều kiện tốt hơn nơi đất ở đã bị thu hồi theo
quy định pháp luật.

10


Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất
của người được Nhà nước trao quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử
dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai. [khoản 11 Điều 3 Luật Đất đai 2013].
Trong công tác giải phóng mặt bằng các cấp chính quyền địa phương xác
định thực hiện chính sách bồi thường đất đai, tài sản gắn liền trên đất bảo đảm
đúng đối tượng, ổn định đời sống và hướng nghiệp nghề, việc làm ổn định cho
người bị thu hồi đất, phù hợp với chủ trương, chính sách từng địa phương. Đồng
thời đảm bảo thực hiện các dự án đầu tư, từng bước nâng cao đời sống nhân dân,
góp phần phát triển kinh tế xã hội tại các địa phương.
[Bùi Thanh Song (2011), Hoàn thiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp, Luận văn Thạc
sỹ Kinh tế, Trường Đại học kinh tế quốc dân].
* Quy định về tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất ở
Ủy ban nhân dân các cấp có trách nhiệm tổ chức lập, bố trí tái định cư trước
khi thu hồi đất của các hộ dân phù hợp với từng địa phương cụ thể.
Ban bồi thường, giải phóng mặt bằng được ủy ban nhân dân các cấp giao
trách nhiệm bố trí tái định cư, thực hiện thông báo, niêm yết công khai ít nhất 15
ngày tại trụ sở Ủy ban nhân dân cấp xã, địa điểm sinh hoạt chung của khu dân cư
nơi có đất thu hồi cho người có đất ở thu hồi về chủ trương di chuyển chỗ ở và
phương án bố trí tái định cư của chính quyền địa phương, bảo đảm đúng quy

trình, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mọi tầng lớp nhân dân.
Các hộ cá nhân, gia đình có đất thu hồi được bố trí tái định cư tại chỗ hoặc
tái định cư khu mới theo quy hoạch tái định cư của địa phương. Ưu tiên vị trí
thuận lợi cho người có đất thu hồi sớm bàn giao mặt bằng, người có đất thu hồi
là người có công với cách mạng [Lý Thị Trang (2017), Bồi thường, hỗ trợ tái
định

cư

khi

Nhà

nước

thu

hồi

đất,

Trang

thông

tin

điện

tử

cập nhật ngày 04/7/2017].
1.1.2. Thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà
nước thu hồi đất

11


1.1.2.1. Lý luận về thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi nhà nước thu hồi đất
Thực hiện chính sách
Thực hiện chính sách là một quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể chính
sách đối với các đối tượng được quản lý, điều chỉnh các quan hệ xã hội đáp ừng
được mục tiêu đặt ra. Tổ chức thực thi chính sách bao gồm các bước thực hiện
theo quy trình trong một hệ thống chính sách [27].
Các bước thực hiện chính sách
Bước 1. Thông báo thu hồi đất:
Trước khi có quyết định thu hồi đất, chậm nhất là 90 ngày đối với đất nông
nghiệp và 180 ngày đối với đất phi nông nghiệp, cơ quan nhà nước có thẩm
quyền phải thông báo thu hồi đất cho người có đất thu hồi biết. Sau đó tổ chức
họp, lấy ý kiến và tổng hợp những ý kiến này làm cơ sở để UBND cấp có thẩm
quyền có thể ra Quyết định thu hồi đất và thực hiện các chính sách về bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định.
Bước 2. Thu hồi đất:
UBND cấp tỉnh có thẩm quyền thu hồi đất nông nghiệp thuộc quỹ đất công
ích của xã, phường, thị trấn; đối với tổ chức, cơ sở tôn giáo, người Việt Nam
định cư ở nước ngoài.... UBND cấp huyện có thẩm quyền thu hồi đất đối với đất
của hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư.... Trường hợp khu đất thu hồi có cả
tổ chức và hộ gia đình, cá nhân đang sử dụng đất thì UBND cấp tỉnh có thẩm
quyền quyết định thu hồi đất hoặc ủy quyền cho Ủy ban nhân dân cấp huyện

quyết định thu hồi đất.
Bước 3. Kiểm kê đất đai, tài sản có trên đất:
Khi có Thông báo thu hồi đất, UBND cấp xã có trách nhiệm phối hợp với
Ban bồi thường, giải phóng mặt bằng triển khai thực hiện khảo sát, đo đạc, kiểm
kê và các hộ gia đình, cá nhân có đất tăng cường phối hợp với chính quyền địa
phương thực hiện kiểm kê đất, tài sản gắn liền trên đất đạt hiệu quả. Nếu người
dân không phối hợp, chính quyền địa phương thực hiện việc vận động, thuyết

12


phục để người sử dụng đất chấp hành nghiêm túc hoặc trường hợp người có đất
thu hồi không chấp hành thì Chủ tịch UBND cấp huyện ban hành quyết định
cưỡng chế thực hiện quyết định kiểm đếm bắt buộc [Điều 70, Luật đất đai 2013].
Bước 4. Lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư:
UBND cấp tỉnh, UBND cấp huyện có trách nhiệm tổ chức, bố trí tái định
cư trước khi thu hồi đất của các hộ dân. Khu tái định cư đảm bảo các điều kiện
tốt nhất, phù hợp với phong tục, tập quán của từng địa phương. Dự án tái định cư
được lập và thực hiện bảo đảm có đất ở, nhà ở tái định cư trước khi nhà nước thu
hồi đất.
Bước 5. Niêm yết công khai phương án lấy ý kiến của nhân dân
Sau khi phương án chi tiết được lập, Ban bồi thường, giải phóng mặt bằng
có trách nhiệm phối hợp với UBND cấp xã nơi có đất thu hồi tổ chức lấy ý kiến,
niêm yết công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tại trụ sở UBND
cấp xã nơi có đất thu hồi. Việc tổ chức lấy ý kiến phải được lập thành biên bản
có xác nhận của chính quyền địa phương, đại diện những người có đất thu hồi.
Ban bồi thường, giải phóng mặt bằng tổng hợp ý kiến trình cơ quan có
thẩm quyền phê duyệt phương án.
Bước 6. Hoàn chỉnh Phương án:
Trên cơ sở ý kiến người có đất bị thu hồi, đại diện chính quyền địa phương

tiếp thu, tổng hợp phương án chi tiết trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt thực
hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
Bước 7. Phê duyệt phương án chi tiết và tổ chức triển khai thực hiện:
Ban bồi thường, giải phóng mặt bằng có trách nhiệm phối hợp với chính
quyền địa phương niêm yết công khai quyết định phê duyệt phương án, mức giá,
địa điểm bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của những hộ dân bị thu hồi đất.
Trường hợp người có đất thu hồi không bàn giao đất cho Ban bồi thường,
giải phóng mặt bằng thì chính quyền địa phương nơi có đất thu hồi và Ban bồi

13


thường, giải phóng mặt bằng tổ chức vận động người dân thực hiện, nếu không
chấp hành thì thực hiện cưỡng chế [Điều 71 của Luật đất đai 2013].
Bước 8. Tổ chức chi trả bồi thường:
Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền có hiệu lực thi hành, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi
thường phải chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người có đất thu hồi [Điều 93
Luật đất đai 2013]
Trường hợp nhà nước bồi thường chậm thì người dân được được thanh toán
thêm một khoản tiền bằng mức tiền chậm nộp theo quy định và nếu người dân
không nhận tiền bồi thường, hỗ trợ thì số tiền này được gửi vào tài khoản tạm
giữ của Kho bạc nhà nước.
Người sử dụng đất được bồi mà chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất
đai thì phải trừ đi khoản tiền này trong tổng số tiền được bồi thường để nộp ngân
sách nhà nước. Nếu số tiền chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính khi thực hiện thu
hồi đất lớn hơn số tiền được bồi thường, hỗ trợ thì hộ gia đình, cá nhân tiếp tục
được ghi nợ số tiền chênh lệch này; nếu hộ gia đình, cá nhân được bố trí tái định
cư thì sau khi trừ số tiền bồi thường, hỗ trợ mà số tiền còn lại nhỏ hơn số tiền
chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính thì hộ gia đình, cá nhân tiếp tục được ghi nợ

theo quy định [Khoản 4, Điều 93, Luật đất đai 2013]
Trường hợp diện tích đất thu hồi đang có tranh chấp thì tiền bồi thường, hỗ
trợ đối với phần diện tích đất này được chuyển vào Kho bạc Nhà nước chờ sau
khi chính quyền địa phương quyết xong thì trả cho ngươi có quyền sử dụng đất.
Bước 9. Bàn giao mặt bằng, cưỡng chế thu hồi đất
Người bị thu hồi đất phải bàn giao mặt bằng ngay sau khi nhận tiền bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư; nếu không bàn giao mặt bằng thì thực hiện cưỡng chế
[Điều 71 Luật Đất đai 2013].
Trình tự, thủ tục thực hiện cưỡng chế thu hồi đất: UBND cấp huyện
thành lập Ban thực hiện cưỡng chế với nhiệm vụ thực hiện vận động, thuyết

14


phục, đối thoại với người dân, lập biên bản ghi nhận theo quy định. Việc bàn
giao đất được thực hiện chậm nhất sau 30 ngày kể từ ngày lập biên bản. Nếu
người dân không chấp hành thì Ban thực hiện cưỡng chế tổ chức thực hiện
cưỡng chế...Trường hợp người bị cưỡng chế từ chối nhận tài sản thì lập biên bản,
bảo quản tài sản theo quy định của pháp luật và thông báo cho người có tài sản
nhận lại tài sản.
Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân trong việc thực hiện quyết định
cưỡng chế thu hồi đất: UBND cấp huyện tổ chức thực hiện việc cưỡng chế, giải
quyết khiếu nại liên quan đến việc cưỡng chế theo quy định và thực hiện phương
án tái định cư trước khi thực hiện cưỡng chế....Trường hợp trên đất thu hồi có tài
sản thì thực hiện bảo quản tài sản, chi phí bảo quản tài sản do chủ sở hữu chịu
trách nhiệm thanh toán....
Luật đất đai 2013 được Quốc hội thông qua ngày 29/11/2013, có hiệu lực
thi hành từ ngày 01/7/2014 quy định một số điểm mới về bồi thường và thu hồi
đất nhằm tạo ra hành lang pháp lý thông thoáng hơn trong hoạt động bồi thường
và thu hồi đất. Theo đó, quy định quyền lợi của người sử dụng đất khi bị thu hồi

[Điều 26, khoản 3 Luật Đất Đai 2013]; Thẩm quyền về thu hồi đất [Điều 66];
Trình tự thông báo khi thu hồi đất [khoản 1, Điều 67]; Các trường hợp bị thu hồi
đất [Điều 61 đến Điều 65]; Trình tự thu hồi đất [Điều 69 Luật đất đai 2013, Điều
65, Điều 66 Nghị định 43/2014/NĐ-CP]; Cưỡng chế thu hồi đất [Điều 71]; Bồi
thường khi thu hồi đất [Điều 77, Điều 79, Điều 83 Luật đất đai 2013, Điều 5,
Điều 6 Nghị định 47/2014/NĐ-CP]; Những trường hợp Nhà nước thu hồi đất
không được bồi thường về đất [Điều 82].
Từ khi có Luật đất đai 2013, cơ quan có thẩm quyền đã ban hành nhiều
chính sách, văn bản liên quan đến giá đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Từ
những quan điểm, chủ trương chung, các cơ quan chuyên môn có thẩm quyền
ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để điều chỉnh, thực hiện chính sách
bồi thường, hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất. Đồng thời tham mưu giúp Chính
phủ, Quốc hội ban hành các văn bản quy phạm pháp luật, các văn bản hướng dẫn

15


thi hành liên quan đến công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thu hồi đất
tại các địa phương.
1.1.2.2. Phổ biến, tuyên truyền thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
Các cấp, các ngành xác định công tác thực hiện chính sách về bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư là nhiệm vụ thường xuyên của cả hệ thống chính trị theo
hướng tổ chức Đảng tập trung lãnh đạo, chính quyền tích cực triển khai thực
hiện, các đoàn thể và các cơ quan liên quan tích cực tuyên truyền phổ biến, giáo
dục pháp luật về Luật đất đai nói chung và quy định của pháp luật về bồi thường,
hỗ trợ và tái định cư khi thu hồi đất nói riêng, vận động nhân dân thực hiện đúng
chủ trương, chính sách, đồng thời đảm bảo quyền lợi của người dân. Trong thời
gian triển khai thực hiện các dự án các cấp chính quyền địa phương luôn nêu cao
tinh thần trách nhiệm, thực hiện thuyết phục nhân dân chấp hành các chủ trương

của Đảng, thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi thu hồi đất của
người dân, bảo đảm thực hiện đạt kế hoạch của các địa phương hàng năm.
Qua việc thực hiện công tác tuyên truyền đã tác động rất lớn đến tư tưởng,
nhận thức của người dân, tổ chức trong việc phối hợp, chấp hành, triển khai thực
hiện công tác bồi thường, hỗ trợ đạt kết quả tốt. Nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến
giáo dục pháp luật, thực tiễn áp dụng đúng đắn, tuân thủ triệt để pháp luật, thực
hiện chính sách về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã
từng bước nâng cao đời sống nhân dân, góp phần triển kinh tế, xã hội, chuyển
đổi cơ cấu nền kinh tế, ổn định đời sống sản xuất cho người có đất bị thu hồi ở
các địa phương, bảo đảm thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư
khi Nhà nước thu hồi đất đạt hiệu quả trong thực tiễn.
1.1.2.3. Triển khai thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất
Lập phương án bồi thường thiệt hại, hỗ trợ
Ban bồi thường, thu hồi đất, các cơ quan chuyên môn thực hiện phương
án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư đối với từng tổ chức, cá nhân, hộ gia đình bị

16


thu hồi đất; thực hiện kiểm kê, áp giá tính giá trị bồi thường về đất, tài sản trên
đất theo đúng quy định của pháp luật.
Phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư: UBND các cấp lập phương
thức bồi thường, hỗ trợ trước khi thu hồi đất; bảo đảm tái định cư phù hợp với
điều kiện từng địa phương, bảo đảm mọi người dân có nghề, có việc làm, ổn
định cuộc sống tại các địa phương.
Niêm yết công khai phương án lấy ý kiến của nhân dân
Ban bồi thường, hỗ trợ và tái định cư phối hợp với chính quyền địa
phương tổ chức lấy ý kiến của nhân dân, niêm yết công khai phương án bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư, áp giá bồi thường cho từng hộ dân theo quy định

pháp luật.
Hoàn chỉnh Phương án
Trên cơ sở đó tổng hợp ý kiến của người dân có đất bị thu hồi, xác nhận
của chính quyền địa phương, hoàn chỉnh phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ và
tái định cư trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, triển khai thực hiện.
Phê duyệt phương án chi tiết và tổ chức triển khai thực hiện
UBND cấp có thẩm quyền quyết định thu hồi đất, phê duyệt phương án
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư trong cùng một ngày. Đồng thời Ban bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư phối hợp với chính quyền địa phương phổ biến và
niêm yết công khai phương án bồi thường; trường hợp người có đất thu hồi
không bàn giao đất thì chính quyền địa phương thực hiện cưỡng chế [Điều 66
của Luật đất đai năm 2013]
Tổ chức chi trả bồi thường
Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi đất của cơ quan nhà
nước có thẩm quyền có hiệu lực thi hành, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi
thường phải chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người có đất thu
hồi [Điều 93 Luật đất đai 2013]

17


Khoản tiền chưa thực hiện nghĩa vụ Tài chính về đất đai bao gồm tiền sử
dụng đất, tiền thuê đất phải nộp cho Nhà nước nhưng đến thời điểm thu hồi đất
vẫn chưa nộp; số tiền này được xác định theo quy định của pháp luật về thu tiền
sử dụng đất; thu tiền thuê đất, thuê mặt nước.
Trường hợp số tiền chưa thực hiện nghĩa vụ Tài chính đến thời điểm thu
hồi đất lớn hơn số tiền được bồi thường thì hộ gia đình, cá nhân tiếp tục được ghi
nợ số tiền chênh lệch đó; nếu số tiền còn lại nhỏ hơn số tiền chưa thực hiện
nghĩa vụ Tài chính thì hộ gia đình, cá nhân tiếp tục được ghi nợ số tiền chênh
lệch đó [9]

Chính phủ ban hành Nghị định 06/2020/NĐ-CP ngày 03/01/2020 sửa đổi,
bổ sung Điều 17 của Nghị định số 47/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính
phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; có hiệu
lực thi hành từ ngày 20/02/2020. Đối với dự án đầu tư đã phê duyệt phương án
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho toàn bộ dự án trước ngày 20/02/2020 thì tiếp
tục thực hiện theo quy định tại Điều 17 của Nghị định 47/2014/NĐ-CP ngày
15/5/2014 của Chính phủ quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà
nước thu hồi đất. Đối với dự án đầu tư chưa phê duyệt phương án bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư cho toàn bộ dự án trước ngày 20/02/2020 thì tổ chức thực hiện
bồi thường, hỗ trợ , tái định cư theo quy định của Nghị định này. [11]
1.1.2.4. Thanh tra, kiểm tra, giám sát việc về thực hiện chính sách bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi nhà nước thu hồi đất
Thanh tra, kiểm tra để tìm ra những địa phương điển hình, thực hiện, áp
dụng pháp luật bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi thu hồi đạt kết quả; phát
hiện các địa phương chưa chỉ đạo sát sao và giám sát chặt chẽ việc thực hiện
pháp luật về quản lý đất đai trong công tác bồi thường, hỗ trợ và tái định cư để
thực hiện các dự án.
Thông qua công tác triển khai thực hiện chính sách, thực hiện thanh tra,
kiểm tra, giám sát việc bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất
nhằm nêu cao trách nhiệm, quyền hạn của các cấp chính quyền theo quy định

18