(MN) một số biện pháp phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua hoạt động kể chuyện

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
ĐƠN YÊU CẦU CÔNG NHẬN SÁNG KIẾN
Kính gửi: Hội đồng sáng kiến huyện .................................
Tôi ghi tên dưới đây:

T
TT

1

Họ tên tác giả

Ngày/tháng/
năm sinh

.........................
........

Nơi công
tác

Chức
danh

Trường
Giáo
Mầm
viên
non ..........

.................
......

Trình độ
chuyên
môn

Tỷ lệ
(%)
đóng
góp vào
việc tạo
ra sáng
kiến
(2)

Đại học
Sư phạm
Mầm non

100%

Là tác giả đề nghị xét công nhận sáng kiến: “Một số biện pháp giúp trẻ lớp 3
tuổi D trường Mầm non ................................. phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông
qua hoạt động kể chuyện” tại trường Mầm non .................................,
huyện ................................., tỉnh .................................
1. Chủ đầu tư tạo ra sáng kiến:
Họ tên: .................................
Chức vụ: Giáo viên dạy lớp 3 tuổi D trường Mầm non .................................
2. Lĩnh vực áp dụng sáng kiến: Một số biện pháp giúp trẻ lớp 3 tuổi D

trường Mầm non ................................. phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua
hoạt

động

kể

chuyện”

tại

trường

Mầm

non

.................................,

huyện ................................., tỉnh ................................. được áp dụng vào lĩnh vực
phát triển ngôn ngữ của trẻ.
3. Ngày sáng kiến được áp dụng lần đầu hoặc áp dụng thử: Từ ngày 06
tháng 09 năm 2018 đến ngày 08 tháng 04 năm 2019.
1


4. Mô tả nội dung sáng kiến
4.1: Tính mới
Sáng kiến“Một số biện pháp giúp trẻ lớp 3 tuổi D trường Mầm
non ................................. phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua hoạt động kể

chuyện”

lần đầu tiên được áp dụng

lớp 3 tuổi D trường

Mầm

non ..................................
Hoạt động làm quen với tác phẩm văn học nói chung và hoạt động kể chuyện
nói riêng, là sáng kiến không phải xa lạ. Tuy nhiên nếu cô giáo không biết tổ chức,
đổi mới phương pháp và hình thức tổ chức linh hoạt, sáng tạo thì trẻ trẻ khó có thể
tích cực tiếp thu, hoạt động và như vậy hiệu quả của việc tổ chức các hoạt động đó
chưa cao. Do vậy tính mới của sáng kiến này là bản thân tôi đã tìm ra những cách
thức tổ chức các hoạt động kể chuyện cho trẻ 3 tuổi lớp tôi bằng các biện pháp
như: Đọc và kể tác phẩm có nghệ thuật, phương pháp trao đổi gợi mở, sử dụng đồ
dùng trực quan, đưa trẻ vào hoạt động nghệ thuật, kể chuyện kết hợp với trò
chuyện giải thích, kể trích dẫn, đàm thoại với trẻ về tác phẩm, gây hứng thú cho trẻ
về câu chuyện, sử dụng câu hỏi gợi mở theo hứng thú say mê của trẻ, lấy ý kiến
của trẻ làm trung tâm, trao đổi gợi mở với trẻ về cách diễn đạt cử chỉ điệu bộ của
các nhân vật trong truyện, cho trẻ nhận xét, tuyên dương bạn, tạo không khí sôi nổi
cho giờ học qua đó trẻ hứng thú với hoạt động hơn, trả lời các câu hỏi rõ ràng
mạch lạc hơn, trẻ hiểu nội dung câu truyện sâu sắc hơn. Chính vì vậy mà trong quá
trình dạy trẻ tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp dạy trẻ phát triển ngôn ngữ
thông qua hoạt động kể chuyện.
Các biện pháp của sáng kiến lần đầu tiên được áp dụng tại lớp 3 tuổi D trường
Mầm non ................................., chưa được đăng tải trên các tài liệu, sách báo hay
các phương tiện thông tin đại chúng.
4.2. Tính khoa học:
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất ở

trường mầm non, hoạt động này nhằm giúp trẻ hình thành và phát triển các năng
2


lực ngôn ngữ như nghe, nói, tiền đọc viết, giúp trẻ phát triển tư duy, nhận thức,
tình cảm đó chính là chiếc cầu nối để giúp trẻ bước vào thế giới đa sắc màu của
loài người. Sự phát triển ngôn ngữ của trẻ có những đặc điểm khác nhau tuỳ thuộc
vào độ tuổi của trẻ
Trẻ 3 – 4 tuổi sự phát triển ngôn ngữ mạch lạc chịu ảnh hưởng lớn của việc
tích cực hóa vốn từ, ngôn ngữ của trẻ đã trở nên được mở rộng hơn, có ý trật tự hơn,
mặc dù cấu trúc còn chưa hoàn thiện. Khả năng nói trình bày ý nghĩa, hiểu ngôn
ngữ hoàn cảnh của trẻ cũng đã bắt đầu phát triển. Bằng các hình tượng văn học mở
ra cho trẻ cuộc sống với xã hội và thiên nhiên, các mối quan hệ qua lại của con
người.
Những hình tượng đó giúp trẻ nhận thức được tính rõ ràng, chính xác của từ
ngữ trong tác phẩm văn học nói chung và những nội dung câu truyện nói riêng. Từ
khi lọt lòng mẹ trẻ đã được nghe những câu ru thấm đợm tình người. Lớn hơn một
chút trẻ được sống trong thế giới kỳ diệu của những câu truyện thần thoại, truyền
thuyết, cổ tích, những ước mơ của trẻ cứ thế chắp cánh bay xa, giúp trẻ có được vốn
hiểu biết, vốn từ nhất định và tạo cho trẻ tâm thế vững vàng khi bước vào lớp một.
Muốn trẻ có được vốn từ ngữ phong phú thì cô giáo cần phải thường xuyên
tổ chức tốt các hoạt động giáo dục cho trẻ. Đặc biệt để trẻ hứng thú, tích cực
trong hoạt động học và sự yêu thích hứng thú tham gia và hoạt động đối với trẻ,
giáo viên phải tự tạo nhiều đồ chơi, đồ dùng dạy học phù hợp có tính thẩm mỹ
cao, tích hợp giáo dục với các hoạt động trong cuộc sống hằng ngày ở trường
mầm non một cách lôgic, có hiệu quả.
Để thực hiện tốt việc lồng ghép hoạt động kể chuyện một cách phù hợp và nhuần
nhuyễn thì giáo viên cần phải có kiến thức, kĩ năng và phương pháp giáo dục tới trẻ
một cách dễ hiểu và gần gũi nhất. Đồng thời cũng cần sáng tạo các phương pháp tổ
chức mới trong hoạt động giáo dục hoặc trong các ngày hội ngày lễ.

4.3. Tính thực tiễn
4.3.1. Đặc điểm, tình hình, thực trạng của lớp.
3


Năm học 2018 – 2019 tôi được nhà trường phân công trực tiếp giảng day lớp 3
tuổi D tại điểm trường xóm Lũng 1, Trường Mầm non .................................. Lớp có
tổng số 20 trẻ trong đó có 9 trẻ nam,11 trẻ nữ, dân tộc 6 trẻ, con hộ nghèo 2 trẻ. Lớp
có 2 giáo viên phụ trách có trình độ Đại học Sư phạm Mầm non.
* Thuận lợi:
Ngay từ khi nhận lớp tôi đã nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Ban
giám hiệu nhà trường về công tác chuyên môn nghiệp vụ, lớp học khang trang sạch
đẹp, được đầu tư về cơ sở vật chất, tương đối đầy đủ các loại đồ dùng đồ chơi cho
trẻ đảm bảo nhu cầu tối thiểu cho công tác dạy và học.
Nhà trường thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt chuyên môn giúp giáo
viên bồi dưỡng, tự học tự rèn về kiến thức, kỹ năng chăm sóc giáo dục trẻ và
thường xuyên tổ chức các buổi dạy thao giảng, thực hành giúp giáo viên có cơ hội
dự giờ đồng nghiệp học tập và rút kinh nghiệm.
Bản thân tôi là giáo viên có trình độ trên chuẩn về chuyên môn, nhiệt tình yêu
nghề mến trẻ, làm việc có tinh thần trách nhiệm, luôn tích cực học hỏi đồng nghiệp
để nâng cao kỹ năng sư phạm, nghiên cứu tìm tòi ra các phương pháp dạy học sáng
tạo, xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm, tạo cơ hội cho trẻ được
học tập và trải nghiệm nhiều nhất.
Giáo viên luôn nhận được sự tin cậy và sự phối hợp của phụ huynh trong
công tác chăm sóc giáo dục trẻ, thường xuyên ủng hộ những nguyên vật liệu thiên
nhiên và phế thải để làm đồ dùng dạy học và vui chơi cho các cháu.
* Khó khăn
Ngoài những thuận lợi tôi đã nêu ở trên trong quá trình thực hiện, bản thân tôi
gặp không ít khó khăn như:
Lớp 3 tuổi D là một lớp thuộc điểm trường lẻ của Trường Mầm

non ................................. cách xa khu trung tâm 6km, đường xá đi lại khó khăn,
nhiều phụ huynh đi làm ăn xa để con cho ông bà chăm sóc nên sự phối hợp giáo
dục trẻ chưa đồng bộ giữa gia đình và nhà trường.
4


Trẻ mới đến trường phần lớn không học qua lớp nhà trẻ nên một số trẻ còn
nhút nhát, đi học không đều nên khả năng phát triển ngôn ngữ cho trẻ còn gặp
nhiều khó khăn, có trẻ còn nói ngọng, nói lắp, nói chưa rõ lời cũng ảnh hưởng đến
việc tham gia vào hoạt động, bên cạnh đó còn một số cháu chưa hứng thú tích cực
tham gia vào hoạt động.
Đồ dùng trang thiết bị dạy học đầy đủ tuy nhiên chưa được phong phú về
chủng loại, những đồ dùng làm từ nguyên vật liệu thiên nhiên chưa có tính thẩm
mỹ cao và nhanh hỏng.
Các loại đồ chơi và trò chơi cũ, chưa thật sự phong phú hấp dẫn trẻ trong
các hoạt động giáo dục và vui chơi của trẻ: Tranh truyện theo từng chủ đề, các
mô hình, sa bàn, rối rẹt chưa thật sự thu hút và phù hợp với lứa tuổi để gây sự
chú ý của trẻ.
Khả năng vận dụng phương tiện kỹ thuật hiện đại, ứng dụng công nghệ
thông tin vào giảng dạy còn hạn chế.
Qua khảo sát đầu năm tôi thấy khả năng và hứng thú tham gia vào hoạt động
của các cháu trong lớp tôi như sau:
* Kết quả khảo sát:

Nội dung khảo sát

- Phát âm rõ
ràng, mạch lạc
- Mạnh dạn tự
tin khi tham gia

hoạt động kể
chuyện
- Biết thể hiện
ngôn ngữ hoàn
cảnh mô tả lại sự
việc có sự giúp đỡ.

T/S
trẻ
điều tra
Đạt

Mức độ
Tỷ lệ (%) Chưa đạt Tỷ lệ (%)

20

12

60

8

40

20

5

25

15

75

20

2

10

18

90

Nguyên nhân của thực trạng trên

5


- Trẻ mới đến trường phần lớn không học qua lớp nhà trẻ nên một số trẻ còn
nhút nhát, đi học không đều nên khả năng phát triển ngôn ngữ cho trẻ còn gặp
nhiều khó khăn, có trẻ còn nói ngọng, nói lắp, nói chưa rõ lời, một số còn hiếu
động chưa tập trung chú ý vào hoạt động.
- Do giáo viên chưa đầu tư tìm tòi nghiên cứu và vận dụng linh hoạt sáng tạo
những phương pháp dạy học tích cực. Cô vẫn nói nhiều trẻ chưa phát huy tính tích cực.
- Các cháu học sinh ở trường phần lớn là con em người lao động làm chè, làm
ruộng có mức thu nhập thấp, phụ huynh mải đi làm nên chưa có nhiều thời gian
quan tâm đến con trẻ.
- Các loại đồ chơi và trò chơi cũ, chưa thật sự phong phú hấp dẫn trẻ trong

các hoạt động giáo dục và vui chơi của trẻ, những đồ dạy học cô chuẩn bị có tính
thẩm mỹ chưa cao, chưa khơi dậy tiềm năng và sự thích thú của trẻ.
4.3.2. Một số biện pháp giúp trẻ lớp 3 tuổi D phát triển ngôn ngữ mạch
lạc thông qua hoạt động kể chuyện.
Với những khó khăn trên tôi dần dần khắc phục học hỏi nghiên cứu tìm ra các
biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 tuổi D thông qua hoạt động kể chuyện.
Biện pháp 1: Giáo viên cần học tập nâng cao kiến thức, kỹ năng về kể
chuyện cho trẻ nghe.
Muốn thực hiện tốt việc giáo dục hoạt động kể chuyện cho trẻ thì trước hết
giáo viên phải có khả năng, kiến thức, kỹ năng về hoạt động, biết vận dụng linh
hoạt các động tác minh họa lời kể, cử chỉ điệu bộ phù hợp với giọng kể các nhân
vật và nội dung câu truyện, dạy cho trẻ, các kỹ năng truyền đạt, biết thể hiện các
tác phẩm hấp dẫn, thu hút được sự chú ý của trẻ. Vì vậy tôi luôn luôn học tập để
tự rèn luyện cho mình về kiến thức kỹ năng, phương pháp và luôn đổi mới về tổ
chức hoạt động, lựa chọn các câu truyện để dạy trẻ phù hợp với lứa tuổi, rèn
luyện để có một bản năng đọc kể tự tin, diễn cảm và pha một chút hài hước dí
dỏm, nghiêm túc.
Tự học tự rèn bằng nhiều cách khác nhau:
6


- Nghiên cứu tài liệu, tìm hiểu các kiến thức phù hợp thông qua sách báo,
truyền hình, internet.
- Học tập từ bạn bè đồng nghiệp, đúc rút kinh nghiệm và không ngừng sáng
tạo, tìm tòi các phương pháp hữu hiệu nhất để đạt được hiệu quả.
- Đọc nhiều các câu chuyện trong lứa tuổi để tập lời kể, lời đối thoại của các
nhân vật trong chuyện, tìm hiểu kỹ về nội dung trước khi đưa vào dạy cho trẻ.
Biện pháp 2: Xây dựng môi trường trong lớp cho trẻ làm quen với hoạt
động kể chuyện đạt hiệu quả.
Nếu tạo được môi trường để trẻ hứng thú tích cực tham gia vào các hoạt động thì

sẽ kích thích trẻ phát triển về ngôn ngữ và tham gia vào các hoạt động đạt kết quả cao.
Vì thế ngay từ đầu năm học tôi đã đi sâu vào việc tạo môi trường học tập cho trẻ, tận
dụng không gian trong lớp để sắp xếp hợp lý, đưa hình ảnh nhân vật của câu chuyện
nổi bật vào góc văn học và một số góc khác, sưu tầm một số bộ truyện tranh phù hợp
với độ tuổi để đưa vào giảng dạy.
Ví dụ: Xây dựng góc “Bé vui kể chuyện” tôi đã chọn những hình ảnh đẹp
minh họa những nội dung câu chuyện được thể hiện trên các mảng tường trong
không gian to đã giúp trẻ dễ nhìn thấy, trẻ được thảo luận, bàn bạc về câu
chuyện đó, đặc biệt là về các nhân vật cụ thể. Từ đó trẻ biết vận dụng những
kiến thức đã biết vào kể chuyện một cách dễ dàng. Các hình ảnh này được thay
đổi theo từng chủ đề, từng câu chuyện khác nhau.
Hình ảnh: minh họa truyện “Cháu ngoan của bà” chủ đề gia đình
Hình ảnh: Minh họa truyện“Sơn tinh, thủy tinh” Chủ đề “Nước - hiện tượng tự nhiên”
Qua hình ảnh minh họa giúp trẻ khắc sâu hơn về hình dáng,tính cách của
nhân vật từ đó giúp trẻ nhớ và hiểu nội dung của câu truyện hơn điều đó giúp trẻ
có thể kể lại truyện theo ý hiểu và khả năng sáng tạo của trẻ.
Ví dụ: Qua những hình ảnh minh họa truyện “ Cháu ngoan của bà” giúp trẻ
nhớ được trong truyện kể về bé Lan,mẹ của Lan và bà nội. Bé Lan rất là ngoan
7


luôn luôn biết nghe lời bà và mẹ. Từ đó giúp trẻ có thể tự kể lại chuyện khi có
sự giúp đỡ hoặc kể theo ý hiểu của trẻ.
Ngoài việc tạo những bức tranh trên mảng tường, những tập truyện tranh,
tôi còn đi sâu làm một số đồ dùng trực quan cho trẻ hoạt động như: Một số con
rối dẹt, rối tay, rối que và tận dụng những truyện tranh cũ, những sản phẩm vẽ của
trẻ, cắt dán bồi bìa cứng cho trẻ ghép tranh kể chuyện hoặc cắt rời các con vật cho
trẻ tự chọn các con vật đó để kể chuyện theo ý tưởng của mình. Từ những đồ dùng
tự tạo của cô, trẻ nhìn vào đó trẻ sẽ cảm thấy rất hứng thú càng muốn được tham
gia hoạt động kể chuyện.

Các đồ dùng, phương tiện phải luôn đảm bảo các yếu tố về thẩm mỹ, mang
tính giáo dục, đảm bảo an toàn tuyệt đối với trẻ, phù hợp với độ tuổi, phù hợp về
kích cỡ và đảm bảo vệ sinh.
Hình ảnh: Một số con rối, đồ chơi chuẩn bị cho hoạt động kể chuyện
Để chuẩn bị tốt cho hoạt động kể chuyện “ Bác gấu đen và hai chú thỏ” tôi
đã làm rối tay các nhân vật trong truyện để kể chuyện cho trẻ nghe qua mô hình
sân khấu rối, đồng thời tôi cũng làm mũ các nhân vật rất đẹp và ngộ nghĩnh để
cho trẻ đội. Qua đó giúp trẻ nhớ và khắc sâu được tính cách, hành động của các
nhân vật trong truyện hơn và trẻ cũng có thể sử dụng các con rối tay trong các
hoạt động vui chơi để trẻ kể chuyện theo ý sáng tạo của mình.
Hình ảnh: Mô hình sân khấu cô kể chuyện kết hợp với sử dụng rối tay.
Với hình thức tổ chức này trẻ được nghe kể chuyện kết hợp với việc được
quan sát xem múa rối, trẻ như được bước vào thế giới sống động của các nhân vật
trong truyện. Chính vì vậy trẻ rất hứng thú và thích tham gia vào hoạt động, chính
với cách sử dụng như vậy đã làm tăng tính hấp dẫn của truyện và trẻ rất chú ý
lắng nghe cô kể, đồng thời qua đây trẻ rèn được khả năng chú ý lắng nghe và
quan sát của bản thân trẻ.

8


Hình ảnh: Mô hình kể chuyện kết hợp với sử dụng rối rẹt
Việc chuân bị đồ dùng, tranh ảnh, các con rối là không thể thiếu được trong
việc tổ chức hoạt động kể chuyện cho trẻ. Với truyện “Giọt nước tý xíu” ở chủ đề
nước hiện tượng tự nhiên tôi đã chuẩn bị những con rối rẹt rất là đẹp kết hợp với
việc xếp mô hình minh họa truyện. Qua đây trẻ được kể truyện cùng cô, biết được
cử chỉ, điệu bộ, tính cách nhân vật trong truyện từ đó trẻ sẽ chú ý lắng nghe cô kể
chuyện hơn và đặc biệt là trẻ rất thích tự kể lại truyện khi có sử dụng rối để minh
họa.
Biện pháp 3: Tổ chức hoạt động kể chuyện cho trẻ nghe và lôi cuốn,

thu hút sự chú ý của trẻ vào hoạt động học.
Muốn thu hút và kích thích sự thu hút của trẻ trong việc nghe cô kể và việc
kể lại chuyện của trẻ thì cô giáo phải đưa trẻ vào hoạt động học một cách nhẹ
nhàng, tự nhiên, thoải mái. Để làm được điều đó trước tiên tôi phải nghiên cứu kĩ
nội dung câu truyện mình sắp kể để hiểu và tìm hình ảnh, bài hát, câu đố, nhạc
điệu, âm thanh phù hợp liên quan tới nội dung, các nhân vật trong câu truyện để
có cách mở đầu hoạt động một cách hấp dẫn trẻ nhất.
Ngoài việc tạo hứng thú cho trẻ vào hoạt động thì việc thu hút cho trẻ tập
trung vào bài học lại càng quan trọng hơn, do đó trong quá trình dạy tôi luôn
nghiên cứu kĩ nội dung tác phẩm để chuẩn bị đầy đủ đồ dùng, các phương tiện
phục vụ cho cô và trẻ, đảm bảo trẻ hứng thú tham gia hoạt động tích cực. Các
phương tiện đó bao gồm các loại con rối, tranh minh họa, mũ, trang phục cho
nhân vật, nhạc đệm, máy vi tính, máy chiếu.Tùy thuộc vào nội dung của các
câu chuyện và hình thức tổ chức mà giáo viên chuẩn bị cho phù hợp. Cũng có
thể phương tiện của hoạt động đó chỉ là ngôn ngữ lời kể, trang phục và cử chỉ
điệu bộ, hình thể nhưng vẫn đảm bảo toát lên được nội dung, ý nghĩa của câu
chuyện. Qua các hình ảnh đó giúp trẻ chú ý đến bài dạy của cô hơn và trẻ nhớ,
hiểu sâu tác phẩm hơn.
Trong quá trình tổ chức hoạt động tôi luôn chú ý nhiều đến cá nhân trẻ,
quan tâm đến khả năng khác nhau của trẻ để lựa chọn hình thức kể chuyện và
9


đưa ra câu hỏi cho phù hợp. Dùng các câu hỏi để gợi mở về nội dung, ý nghĩa,
nhân vật trong câu chuyện, thông qua các câu hỏi này sẽ giúp trẻ phát triển về
tư duy, trí nhớ. Việc trả lời câu hỏi giúp trẻ phát triển về khả năng diễn đạt, nói
lên suy nghĩ của mình, phát triển vốn từ cho trẻ.
Từ những vận dụng khéo léo và nhẹ nhàng như thế tôi đã thu hút được sự
chú ý của trẻ vào hoạt động học, hay những lời khen động viên kịp thời cũng rất
quan trọng trong việc kích thích hứng thú của trẻ. Khi trẻ làm tốt được cô giáo

khen ngợi, động viên kịp thời trẻ sẽ cảm thấy vui hơn. Từ đó trẻ hăng hái tích cực
tham gia vào bài học để được cô giáo khen và các bạn khác thấy thế cũng muốn
mình giỏi như bạn để được cô giáo khen.
Sau khi áp dụng giải pháp trên tôi thấy trẻ của lớp tôi chú ý vào bài hơn và
tiếp thu bài 1 cách có hiệu quả.
Ví dụ: Khi tổ chức cho trẻ làm quen với truyện “ Sự tích hoa mào gà” để
trẻ hứng thú và thích tham gia vào hoạt động hơn thì tôi đã làm mũ các nhân
vật trong truyện (mũ hoa mào gà) cho trẻ đội, chuẩn bị mô hình, sân khấu, làm
rối tay các nhân vật để kể lại chuyện nhằm thu hút được hứng thú và sự chú ý
của trẻ. Khi kể chuyện cho trẻ nghe giáo viên sử dụng lời nói, cử chỉ, điệu bộ
để miêu tả về nhân vật.

Hình ảnh: Trẻ đang chú ý lắng nghe cô kể truyện“Sự tích Hoa mào gà”
Qua việc rèn luyện khả năng diễn đạt cho trẻ qua đọc và kể lại nội dung câu
truyện tôi thấy còn một số trẻ chưa diễn đạt được mạch lạc câu nói của mình. Do
vậy tôi áp dụng các phương pháp đã học và một số biện pháp để rèn luyện cho trẻ,
qua thực tế dạy trẻ đọc và kể chuyện diễn đạt đó là:
* Dùng thủ thuật câu đố, trò chơi để gợi mở cho trẻ hướng trẻ vào bài sắp học.
Hình ảnh: Cô và trẻ cùng chơi trò chơi tìm nhà
10


Ví dụ: Trong câu truyện “Bác Gấu Đen và hai chú Thỏ” ở chủ đề thế giới động
vật tôi dùng thủ thuật cho trẻ chơi trò chơi : “ Tìm nhà” để gây hứng thú cho trẻ.
* Đàm thoại trong giờ làm quen với văn học.
- Qua đàm thoại với trẻ các câu hỏi
+ Bác Gấu Đen đi chơi về gặp trời mưa thì bác đã đến nhà ai xin trú nhờ?
+ Bạn Thỏ Nâu có cho bác Gấu chú nhờ không? Vì sao?
+ Bác Gấu lại đi đến nhà ai?
+ Khi bác Gấu đến gõ cửa thì bạn Thỏ Trắng đã trả lời như thế nào?

+ Đến nửa đêm ai đã gõ cửa nhà Thỏ Trắng?
+ Chuyện gì đã xảy ra với bạn Thỏ Nâu lúc nửa đêm?
+ Ai đã giúp bạnThỏ Nâu dựng lại nhà?
+ Trong hai bạn Thỏ Nâu và Thỏ Trắng bạn nào ngoan hơn? Vì sao?
* Dạy trẻ kể lại truyện :
- Cho trẻ kể lại chuyện trên cơ sở nhớ nội dung câu chuyện, lời đàm thoại. Cô
động viên khuyến khích trẻ cùng tham gia kể chuyện.
* Cô là người dẫn truyện trẻ đóng vai các nhân vật và cho trẻ kể lại chuyện
theo nhóm
Tổ hoa hồng đóng vai Thỏ Trắng; tổ hoa cúc đóng vai Thỏ Nâu; tổ hoa sen
đóng vai Bác Gấu.
Hình ảnh: Cô và trẻ cùng kể lại chuyện theo nhóm.
* Trẻ đóng kịch cùng cô.
Trên cơ sở trẻ đã nhớ nội dung truyện và lời thoại cô sẽ động viên,khuyến
khích và lôi cuốn trẻ vào những vở kịch của những nội dung câu truyện, trẻ sẽ
hứng thú tham gia chơi đóng kich, biết thể hiện những vai của nhân vật theo cách
của trẻ và sử dụng ngôn ngữ phong phú hơn từ đó vốn từ của trẻ sẽ ngày càng phát
triển hơn.
Ví dụ: Sau khi học xong truyện “ Gà trống và vịt bầu” thì cô sẽ tổ chức đóng
kịch để kể lại truyện bằng cách cô sẽ là người hướng dẫn trẻ đóng kịch, đồng thời
11


cô sẽ đóng vai Gà mái mẹ để tham gia vào cùng với trẻ,hướng dẫn trẻ đóng vai Gà
trống và Vịt bầu để trẻ biết cách thể hiện tính cách,điệu bộ của nhân vật.
Biện pháp 4: Giúp trẻ làm quen với hoạt động kể chuyện thông qua hoạt
động giáo dục mọi lúc mọi nơi
Với hoạt động mọi lúc mọi nơi tôi đã vận dụng phù hợp từng đề tài để dạy trẻ
phù hợp vào các thời đểm thích hợp.
Qua giờ đón trả trẻ

Tôi có thể hướng dẫn trẻ tự xếp tranh, xem tranh và kể chuyện theo tranh mà
mình vừa xếp được. Qua việc trò chuyện với trẻ tôi đặt những câu hỏi liên quan
đến câu chuyện phù hợp cho trẻ tư duy và trả lời.
Ví dụ:
+ Hôm qua con được nghe cô kể câu chuyện có tên là gì?
+ Nội dung câu truyện kể về ai? Trong truyện có những ai?
Từ tất cả các hoạt động trong giờ đón trả trẻ, tôi đếu tận dụng để giáo dục trẻ
phù hợp với nội dung, đặc biệt là trao đổi trò chuyện với trẻ các nội dung, vấn đề
liên quan đến các nội dung kể chuyện, từ đó để khai thác tối ưu tác động đến phát
triển ngôn ngữ cho trẻ.
Thông qua các hoạt động vui chơi.
Tôi có thể cho các cháu chơi đóng kịch phản ánh lại tác phẩm theo hướng
dẫn gợi ý của cô. Chơi góc phân vai trẻ chơi làm mẹ, chị ru em bé kể chuyện tranh
cho em nghe, trẻ làm cô giáo dạy học sinh đọc thơ, kể chuyện.

Hình ảnh: Trẻ chơi đóng vai làm cô giáo và học sinh cùng kể lại chuyện theo tranh.
Thông qua hoạt động chơi ngoài trời
Trong khi dạo chơi ngoài trời tôi tận dụng các bức tranh trên tường để trò
chuyện, hỏi trẻ và gợi ý cho trẻ kể về câu chuyện theo nội dung bức tranh. Cũng có
thể trò chuyện với trẻ về các mô hình con vật trên sân trường, gợi nhớ cho trẻ các
12


con vật đó là nhân vật trong câu chuyện nào. Thông qua trò chuyện, trao đổi đàm
thoại sẽ giúp trẻ khắc sâu về hình ảnh và tính cách của các nhân vật.
Thông qua hoạt động chiều.
Tôi có thể đọc kể tác phẩm mới được quy định trong chương trình cho trẻ
nghe hoặc những tác phẩm cô tự chọn phù hợp với khả năng nhận thức của trẻ.
Việc ôn luyện các tác phẩm đã học trong chương trình giáo viên đọc hoặc kể lại tác
phẩm cho trẻ nghe sau đó yêu cầu trẻ nhắc hoặc kể lại theo gợi ý của cô trong các

thời điểm ngoài giờ học, cô theo dõi sửa sai cho trẻ để trẻ thực hiện đúng yêu cầu
mong đợi của cô
Ví dụ:
+ Sáng nay các con được nghe cô kể câu chuyện có tên là gì?
+ Chúng mình cùng lắng nghe và đoán xem đây là giọng của nhân vật nào
nhé: “ Mẹ ơi cái đuôi của con bị ốm rồi ngày mai con không đi học được đâu”
+ Bây giờ chúng mình sẽ cùng nhau thi xem bạn nào kể lại lời của bạn Mèo
Hoa hay nhất nhé.
Thông qua các ngày lễ, ngày hội
Thông qua các ngày lễ ngày hội trong trường là hình thức để lồng ghép hoạt
động kể chuyện cho trẻ hiệu quả.
Ví dụ: Trong ngày Tết Trung thu tôi đã tổ chức trò chuyện với trẻ về Chú Cuội
và Chị Hằng Nga, cùng nhập vai các nhân vật này vui trong ngày Tết Trung thu.
Hay trong dịp kỉ niệm ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 tôi đã tổ chức cho trẻ
trong lớp liên hoan biểu diễn văn nghệ, trong đó có thi kể chuyện, đóng kịch theo các
tác phẩm văn học phản ánh lại nội dung truyện. Hình thức này được nhiều trẻ tham
gia biểu diễn, có tác dụng động viên những trẻ giỏi, đồng thời khuyến khích trẻ yếu,
nhút nhát tham gia vào các hoạt động.
Đối với các ngày lễ khác trong các chủ đề trong năm học tôi cũng lên kế
hoạch lựa chọn các câu chuyện có nội dung phù hợp để thực hiện.
Tương tự như vậy tôi sẽ tận dụng mọi cơ hội, mọi lúc mọi nơi để để rèn luyên
và phát triển khả năng ngôn ngữ của trẻ được tốt nhất.
Biện pháp 5: Biểu dương, động viên, gợi ý khuyến khích trẻ
13


Do vốn từ và cách diễn đạt của trẻ trong lớp không đồng đều có những trẻ hạn
chế về ngôn ngữ như ngọng, diễn đạt còn hạn chế.
* Đối với những trẻ ngọng: Tôi cho trẻ nhắc lại những từ khó phát âm. Ngoài
các hoạt động học tôi rèn cho trẻ phát âm đúng ở mọi lúc mọi nơi

Ví dụ: Trong giờ đón và trả trẻ tôi thường hay trò chuyện với trẻ nói ngọng
nhiều hơn và nhẹ nhàng cho trẻ nhắc lại những câu trẻ nói ngọng dưới hình thức
trò chuyện cùng cô.
* Đối với trẻ diễn đạt còn hạn chế:
Tôi trò chuyện, quan tâm nhiều hơn đến những trẻ còn hạn chế về ngôn ngữ,
tôi thường xuyên đặt câu hỏi ở trong hoạt động học và ở mọi lúc mọi nơi để cho trẻ
trả lời qua đó trẻ phát triển ngôn ngữ nhiều hơn cho trẻ.
Ví dụ: Trong hoạt động làm quen với văn học: Câu truyện: “Chiếc áo mùa
xuân” ở chủ đề thế giới thực vật, tôi hỏi trẻ câu truyện có tên là gì? Trong truyện
có những ai? Nếu trẻ diễn đạt không trọn vẹn câu thì tôi sẽ gợi ý giúp trẻ trả lời
đầy đủ nội dung của câu.
* Đối với những trẻ nhanh nhẹn diễn đạt tốt:
- Tôi sẽ đưa ra câu hỏi “ Vì sao”; “Tại sao” để phát triển tư duy cho trẻ đồng
thời phát triển ngôn ngữ cho trẻ khi trẻ trả lời câu hỏi của cô.
- Đối với những trẻ nhanh nhẹn diễn đạt tốt tôi cho trẻ tự kể lại câu truyện mà
trẻ đã được học, ở mọi lúc mọi nơi tôi cũng hay trò chuyện đàm thoại với trẻ
những câu hỏi đòi hỏi trẻ phải tư duy để phát triển ngôn ngữ cho trẻ tốt hơn.
Ví dụ: Sau khi học xong câu chuyện “Qua đường” đến cuối bài tôi gợi ý,
khuyến khích trẻ kể lại câu truyện từ đầu đến cuối, hoặc cho trẻ vừa kể vừa diễn
đạt bằng hành động.

Hình ảnh: Cô và trẻ cùng kể chuyện và diễn đạt bằng hành động
Biện pháp 6: Vận động tuyên truyền tới phụ huynh
14


Để nâng cao hoạt động phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 – 4 tuổi và để có sự giáo
dục động bộ giữa gia đình và nhà trường là một việc làm hết sức cần thiết bởi tôi
nhận thấy rẵng tất cả mọi khó khăn trong học tập không thể thiếu được vai trò của
phụ huynh. Vì vậy ngay từ đầu năm học để phụ huynh hiểu thêm về hoạt động

phát triển ngôn ngữ, có nhận thức sâu sắc hơn về hoạt động phát triển ngôn ngữ tôi
thường xuyên gặp gỡ và trao đổi với các bậc phụ huynh về tầm quan trọng của
hoạt động phát triển ngôn ngữ của trẻ nói chung và đối với trẻ 3 tuổi nói riêng.
Tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh về việc học tập của từng trẻ. Đối
với những cháu yếu, ngoài việc học ở lớp tôi còn tranh thủ nhờ phụ huynh giúp đỡ
kèm thêm cho cháu ở nhà.
Giới thiệu cho phụ huynh xem những đồ dùng, đồ chơi cần thiết để phục vụ
hoạt động này. Từ đó phụ huynh sẽ thấy được vị trí quan trọng của từng hoạt động
đặc biệt là hoạt động phát triển ngôn ngữ. Cần có những đồ dùng đồ chơi phục vụ
việc dạy học cho trẻ để cho việc phát triển ngôn ngữ của trẻ được tốt hơn.
Từ đó tôi tuyên truyền phụ huynh hỗ trợ nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương
để làm ra nhiều đồ dùng đồ chơi phục vụ cho chuyên đề và góp một phần kinh phí
để mua sắm thêm đồ dùng đồ chơi.
4.4. Tính hiệu quả:
Sau một năm thực hiện các biện pháp nêu trên vào hoạt động phát triển ngôn
ngữ cho trẻ tôi cũng đã thu được kết quả tương đối tốt: Đa số trẻ hứng thú tham gia
vào hoạt động kể chuyện, chú ý lắng nghe cô giáo và trả lời các câu hỏi của cô, tạo
không khí sôi nổi, hào hứng khi tham gia vào giờ học kể chuyện.
- Từ đó hoạt động giáo dục đạt chất lượng rất cao trẻ mạnh dạn, tự tin phát biểu
ý kiến hơn.
+ Biết nhận xét khi bạn trả lời xong câu hỏi của cô.
+ Biết kể lại lời thoại của các nhân vật trong truyện khi cô yêu cầu.
+ Biết chơi và hứng thú tham gia vào hoạt động: Đóng kịch, kể chuyện theo nhóm
và diễn đạt bằng hành động.
+ Trẻ đã thể hiện được cảm xúc khi kể lại truyện.
15


- Giáo viên nâng cao được kiến thức, kĩ năng về kể chuyện diễn cảm cho
trẻ và thu hút được trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động kể chuyện hơn.

- Giáo viên có phương pháp sử dụng đồ dùng đồ chơi có hiệu quả theo cách
thức tổ chức xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm.
- Số lượng các loại đồ dùng trực quan nhiều hơn, phong phú hơn, hấp dẫn
thu hút và phù hợp với từng chủ đề và lứa tuổi.
- Phụ huynh tích cực, quan tâm đến công tác chăm sóc giáo dục trẻ, thường
xuyên ủng hộ những nguyên vật liệu thiên nhiên và phế thải để làm đồ dùng dạy
học và vui chơi cho các con.
4.5. Khả năng áp dụng của giải pháp:
Căn cứ vào quá trình thực hiện và kết quả đạt được của trẻ sau một năm thực
hiện sáng kiến “Một số biện pháp giúp trẻ lớp 3 tuổi D phát triển ngôn ngữ mạch
lạc thông qua hoạt động kể chuyện” ở tại lớp đã chứng tỏ rằng những kinh nghiệm
trên đã có tác động và ảnh hưởng rất lớn đến kết quả trên trẻ. Với những kinh
nghiệm này tôi và đồng nghiệp trong trường có thể áp dụng ở tại lớp mình trong
những năm học tiếp theo.
5. Những thông tin cần được bảo mật: Không có
6. Các điều kiện cần thiết để áp dụng sáng kiến
* Về phía giáo viên.
- Giáo viên cần phải có tâm huyết với nghề nghiệp, luôn có ý thức bồi dưỡng năng
lực chuyên môn nghiệp vụ, thường xuyên học hỏi đồng nghiệp, tham khảo thêm một số
tài liệu liên quan đến việc giúp trẻ hứng thú tích cực hơn, nắm vững thêm về phương
pháp tổ chức hoạt động kể chuyện, phong phú trong tư duy về hình thức tổ chức.
- Ngay từ đầu năm học người giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý
của trẻ ở lớp của mình.
- Nhận thức được tầm quan trọng và có kĩ năng xây dựng môi trường giáo
dục, tạo môi trường cho trẻ được tham gia hoạt động kể chuyện thường xuyên
- Ứng dụng công nghệ thông tin và các phương tiện hiện đại vào giảng dạy.
* Về cơ sở vật chất.
16

- Tích cực làm đồ dùng, đồ chơi theo chủ đề, đồ dùng minh hoạ cần phong
phú, đa dạng hấp dẫn. Giáo viên phải sử dụng khoa học có hiệu quả trong việc tổ
chức cho trẻ hoạt động nói chung và trẻ làm quen với tác phẩm văn học kể chuyện
nói riêng, biết giáo dục tích hợp.
- Nhà trường tiếp tục đầu tư về cơ sở vật chất, trang thiết bị, đồ dùng đồ chơi
đảm bảo mọi điều kiện tốt nhất trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ.
* Về phía phụ huynh.
- Tham mưu tốt với phụ huynh hỗ trợ thêm một số tranh truyện sách báo, tạp
chí, một số nguyên vật liệu sẵn có để tạo ra đồ dùng đồ chơi cho trẻ.
- Tăng sự gắn kết, phối kết hợp giữa cô giáo và phụ huynh trong việc tổ chức các
hoạt động chơi cho trẻ nói riêng và trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nói chung.
* Tài liệu tham khảo:
- Chương trình giáo dục mầm non ban hành theo Thông tư 28/2016/TTBGDĐT ngày 30/12/2016 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sủa đổi, bổ sung
một số nội dung của Chương trình Giáo dục mầm non ban hành kèm theo Thông tư
số 17/2009/ TT- BGDĐT ngày 25/7/2009 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo.
- Tài liệu học tập Bồi dưỡng thường xuyên module MN3.
- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên giáo viên mầm non năm học 2014 - 2015
7. Kết quả, hiệu quả mang lại:
Sau gần 1năm học thực hiện sáng kiến “Một số biện pháp giúp trẻ lớp 3 tuổi
D trường Mầm non ................................. phát triển ngôn ngữ mạch lạc thông qua
hoạt động kể chuyện", tôi đã thu được kết quả như sau:
* Kết quả khảo sát:

Nội dung khảo sát

T/S trẻ
điều tra Đạt

- Phát âm rõ ràng,
20

mạch lạc
- Mạnh dạn tự tin
khi tham gia hoạt 20
động kể chuyện

Mức độ
Tỷ lệ (%) Chưa đạt Tỷ lệ (%)

19

95

1

5

18

90

2

10

17


Nội dung khảo sát

T/S trẻ

điều tra Đạt

- Biết thể hiện ngôn
ngữ hoàn cảnh, mô
20
tả lại sự việc có sự
giúp đỡ

Mức độ

17

Tỷ lệ (%) Chưa đạt Tỷ lệ (%)

85

3

15

Qua việc tổ chức các biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua hoạt
động kể chuyện tôi thấy trẻ đã đạt được các kết quả mong đợi của độ tuổi.
- Trẻ mạnh dạn tự tin hơn, tích cực tham gia vào các hoạt động kể chuyện, trẻ
nhớ tên câu chuyện, nhớ các nhân vật trong chuyện, trả lời được rõ ràng, mạch lạc
các câu hỏi của cô giáo.
- Vốn từ của trẻ được tích lũy và phát triển tốt. Trẻ có hứng thú mong muốn
được nghe cô kể chuyện và tự giác tham gia vào hoạt động kể chuyện.
- Trẻ biết kể lại truyện đơn giản khi đã được nghe với sự giúp đỡ của người
lớn và bắt chước giọng nói của nhân vật trong truyện.
Như vậy, với kết quả đạt được tuy chưa cao nhưng cũng chính là nguồn động

viên để tôi tiếp tục tìm tòi, sáng tạo trong cách kể chuyện và phương pháp tổ chức
các hoạt động kể chuyện cho trẻ trong năm học này và tiếp tục thực hiện trong các
năm học tiếp theo.
8. Danh sách những người đã tham gia áp dụng thử hoặc áp dụng sáng
kiến lần đầu: Không có
Trên đây là những biện pháp mà thực tế tôi đã thực hiện và thành công trong
việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ tại lớp 3 tuổi D trường Mầm
non ................................., nhưng không thể tránh khỏi những thiếu xót nên rất mong
nhận được sự đóng góp ý kiến của hội đồng chấm sáng kiến để đề tài của tôi hoàn
thiện và đạt kết quả tốt hơn.
Tôi xin cam đoan mọi thông tin nêu trong đơn là trung thực, đúng sự thật và
hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật./.
18


................................., ngày 08 tháng 04 năm
2019
NGƯỜI NỘP ĐƠN

.................................

19