Giải pháp phát triển thương mại điện tử (e commerce) trong lĩnh vực sản xuất kinh doanh băng đĩa nhạc việt nam , luận văn thạc sĩ

A

-'

'

'

BO GIAO DUC VA DAO TAO

TRu'dNG·D~I HQC.KINH TE TP. HO CHI MINH

,..

.

,..

LEHUYKHIEM

?

"'

~

"'

GIAI PHAP PHAT TRIEN
TRUONG MAl DieN Tlf (E-COMMERCE)
TRONG LANH Vl)'C sAN XUAT KINH DOANH

BANG DlA NHAC VIeTNAM

,..

'

?

CHUYEN NGANH: QUAN TRl KINH DOANH
MA SO: 5.02.05

A

._,

~

-

LUAN VAN THAC SI KINH TE

NGUOI Hu'ONG DAN KHOA HOC: TS.PHAN THI MINH CHAU
BQ GIAO Dl)C VA c\o;
TRUONG fiH KINH .i [ ·fp:

THU VI~~N

s-(g~
'
,.., ~

"
THANH PRO HO CHI MINH NAM 2003
...,

•


LOI CAM ON

Xin chan thanh cam on

-

TS. Phan Thi Minh Chau

-

Cac giang vien TntC1ng D~i hQc Kinh te' TP. H6 Chi Minh

-

Cac b~n be, d6ng nghi~p

Da t~n tlnh giup dB d~ toi c6 th~ hoan thanh lu~n van nay.

TP. H6 Chi Minh , 2003


MlJC LlJC
MOT

so THu!T NGU v A cAc cHU VIET TAT THU'dNG DUNG

'

~

?

LOIMODAU

CHlJONG 1: TONG QUAN VE INTERNET VA THUONG M~I DI~N TV

.h

1 . 1 LlC

•
sura

1.1.1
1.1.2

Khai ni~m v€ Internet.

Lich sll' ra doi ..................................................................................................

1.1.4

Buc ttiong lll'a va cac v~n

122.•

MQ

1.2
At

1.3 Thtidng m~i di~n tll' .................................................................................................
~

1.3.1

Kh at nt¥m vet

1.3.2

Cac yeu cau cant

1.3.3

Cac

~

~
~

1.3.4
1.3.5

Cac gtat
L
1.3.5.1
1.3.5.2
Ke't 1u~n chtidng 1

'

?

K

..,

-

CHlJONG 2: TmjC TR~NG NGANH SAN XUAT KINH DOANH BANG DIA NH~C
VI~TNAM

2.1 Thlfc tr~ng nganh san xu~t kinh doanh bang dia nh~c Vi~t Nam ...........................
2.1.1
Gioi thi~u sd lti2.1.3
2.1.4
2 .2 S 1! p hat tr1en

2.2.1
2.2.2

Thlfc tr~ng v€ m~ng ltioi ki
Ke't qua kinh doanh bang d
~

.,[!

Tlnh hlnh sll' dt,mg m~ng
Ke't qua thu dti

2.2.3

Thlfc tr~ng cac cong ty san
ung dvng thudng m~i di~n tll


2.3
2.3.1

Lich si't hlnh thimh va phat tri

2.3.3
T6 chuc qmln ly Nha mtdc v~
2.3.4 Doanh nghic$p cung dip dich vv Internet. .......................................................
,
2 .3 .5 Cac

2.4 Thu'dng m~i dic$n ti't C1 Vic$t Nam
2.4.1

V~
2.4.2
Ngu6n nhan h,tc ..................................................................................
2.4.3
v~ he$ tho'ng thanh to an qua m~ng .........................
2.4.4
v~ bao m~t va an toan dii' lic$u .........................................................
2.4.5
V~ cd SCl phap ly ...................................................................................
Tlnh hlnh ung dvng thu'dng m~
2.4.6
2.4.7
Tlnh hlnh ung dvng TME>T tr
2.5
Nh~n dic$n phu'dng thuc "kinh doanh mdi.. ............................................................
2.5.1
E>anh gia thu~n l2.5.2
Cac cd h()i khi ung dvng TME
Cac kh6 khan khi tie'n hanh un
2.5.3
Ke't lu~n chu'dng 2

cHVdNG 3: GIAI PHAP PHAT TRIEN THVdNG MAI E>I~N TU TRONG LANH
?

Vlj.C SAN XUAT KINH DOANH BANG E>IA NHAC VI~T NAM.
3.1 E>inh hu'dng, mvc tieu phat tri~n cua nganh bang ilia nh~c Vic$t Nam .....................
-;1\ 3.2 Cac giai phap chung d~ phat tri~n thu'dng m~i dic$n ti't C1
3.2.1

3.2.2
323..
3.2.4
3.2.5 Xay dt!ng cd sC1 phap ly va chinh sach xa h9i
3.2.6
3.3 Ung dvng TME>T trong lanh Vl!C san xua't kinh doanh bang dia nh~c .....................
3.3.1 Xac dinh mvc tieu cua cong ty ........................................................................

3.3.2 Phan tich each lam cua cac cong ty khac .......................................................
3.3.3 Ung dvng TME>T trong lanh Vl!C san xua't kinh doanh bang dia nh~c ............
3.3.3.1
3.3.3.3Va'n d~ phap ly va ban quy~n ...............................................................
3.3.4 Cac bu'oc tie'n hanh .........................................................................................

3.3.4.1
3.3.4.2 Tham gia san xua't kinh doanh biing·dia nh~c tren m~ng Internet ........

Phat tri~n cd
Phat tri~n ngu
'
Phat tr1en

Xay dt!ng he$
T~o dt!ng

mo


3.3.4.3

3.4 Giai phap phat tri€n TMBT trong H'inh vl,l'c san xufft kinh doanh bang ilia nh~c .....
3.4.1
3.4.1.1
3.4.1.2
3.4.1.3
3.4.2
3.4.2.1Mua tra ch~m v~ cong ngh~
3.4.2.2
3.4.2.3
3.4.3 H3.4.4 T6 chuc xay dl,l'ng website bang ilia nh~c ......................................................
3.4.4.1
3.4.4.2
3.4.5.3
3.4.5.4
3.4.5.5N9i dung khong c6 hlnh anh
3.4.5.6
3.4.5.7Trang web ciia cong ty phai tu'dng thich vdi da sO" trlnh duy~t.. ............ 43
3.4.5.8
3.4.5 T6 chuc xay dl,ing cii'a hang bang ilia nh~c
3.4.5.1
3.4.5.2
3.4.5.3
3.4.5.4
3.4.5.5
3.4.5.6
3.4.5.7
3.4.6
3.4.6.1

3.4.6.2Thanh toan qua hoa ddn di~n tho~i .......................................................
3.4.6.3Cac hlnh thuc thanh to an khac ..............................................................
3.4.7 Marketing, quang ba website bang ilia nh~c ..................................................
3.4.1.1
3.4.7.2
3.4.7.3
3.4.7.4
3.4.7.5
3.4.7.6
3.4.7.7
3.4.7.8
Ke"t lu~n chu'dng 3
Ke't lu~n
Tai li~u tham khao
Ph\).1\).C


MOT

so THU! T NGU v A. CAC CHU VIET TAT TRUONG DUNG

ATM
: Automated Teller Machines
B2B
: Business to Business -Giao dich giua cong ty voi cong ty.
B2C
: Business to Consumer-Giao dich giua cong ty voi nguoi tieu dung.
Booking form : E>dn d~t hang
Browser
: B(> trinh duy~t.

CNTT
: Cong ngh~ thong tin
CSDL
: Cd so du li~u
Domain name :Ten mi~n.Ten chi ra dia chi cua m(>t Website.
E-business
:Electronic business (commerce)-Thudng m1;1i di~n tii'.
E-mail
: Electronic mail-Thu di~n tii'.
FAQs
:Frequently Asked Questions-Nhung cau hoi thuong g~p.
FPT
: Cong ty d~u tu va phat tri~n cong ngh~ thong tin.
FTP
:File Transfer Protocol-Giao thuc truy~n t~p tin.
Home page
:Trang chu (chinh, b~t d~u) cua m(>t website
HTML
:HyperText Markup Language-Ngon ngu danh da'u sieu van ban.
HTTP
: HyperText Tranfer Protocol-Giao thuc truy~n thong sieu van ban.
Hyperlink
: Sieu lien ke't
Intranet
: M~.mg n(>i b(>.
IP address
:Internet Protocol address-E>ia chi xac dinh may tfnh tren Internet.
ISP
:Internet Service Provider-Cong ty cung ca'p dich vv truy c~p Internet.
IXP

:Internet Exchange Provider-Cong ty cung ca'p dich vv ke't n6i Internet.
Payment online : Thanh toan tn,tc tuye'n.
Payment offline : Thanh toan ngo1;1i tuye'n.
PDF
:Portable Document Format- Tra loi cac va'n d~ khoa h9c ky thu~t
Search Engine :May do tim.
Server
:May chu.
Shopping cart
: Gio mua s~m hang hoa.
TCP/IP
: Transmission Control Protocol/Internet Protocol- Giao thuc ki~m soat
truy~n tin giua cac may tit~.h tren Internet.
TME>T
: Thudng m1;1i di~n tii'
URL
: Uniform Resourse Location-E>ia chi cua tai nguyen tren Internet.
VDC
: Cong ty di~n toan va truy~n s6li~u cua Vi~t Nam.
VoiP
: Voice over Internet Protocol
VN
: Vi~tNam
XML
: Ngon ngu danh da'u mo r(>ng

www

:World Wide Web- Lien m1;1ng toan du.

Web page

: Trang web, d6 la m(>t phffn v~n ban ho~c tai nguyen tren lien m1;1ng
toan cffu. Nhung van ban va tai nguyen nay t~p hqp l1;1i thanh cac
website
: T~p hqp cac trang web thu(>c v~ ca nhan ho~c t6 chuc.
:World Wide Web Consortium

Website
W3C


'

?

~

LOIMdDAU

Ngay 19 thang 8 nam 1997, hang may tfnh kh5ng 16 IBM da chfnh thuc cong b6 h9
may tfnh moi AS/400e lam cd so cong ngh~ cho mot ung dt;mg moi rna IBM g9i la ElectronicBusiness (g9i tift la E -Business).
D6i voi nhi~u nguC1i thl thu~t ngii' "Thudng m~i di~n ttl'" la mot khai ni~m kha moi me
(tfnh tu khi ra dC1i de'n nay duc;1c sau tu5i). Chung ta c6 th~ hi~u ding: ung d1;1ng sv tie'n
bo cua nganh di~n ttl' vao lanh vljc thudng m~i thl d6 c6 th~ gQi la thudng m~i di~n ttl'. Ne'u
v~y thl hi~n nay da c6 ra't nhi~u ung d1;1ng cua di~n ttl' vao thudng m~i rna chung ta da tung
tie'p xuc nhu: rut ti~n tu mot may rut ti~n tlj dong, ki~m tra s6 du tai khmin qua di~n tho~i. d~t
mua hoa qua dich Vl;l di~n hoa ... H~ng ngay, chung ta giao dich voi cac cong ty, d6i tac b~ng
di~n tho~i. di~n tin, fax ... ,thl ta't ca cac ho~t dong nhu the' d~u c6 slj h6 trc;1 cua cac phudng
ti~n di~n ttl', con thudng m~i di~n ttl' thl ph~m vi ung dl;lng rong IOn hdn nhi~u.

Cung voi sv phat tri~n m~nh nhu vii bao cua cac nganh di~n ttl', vi~n thong, cong ngh~
thong tin ... thudng m~i di~n ttl' ngay cang phat tri~n m~nh me va cang gffn voi thu~t ngii' rna
nguC1i ta da gan cho n6. Tu khi Internet ra dC1i va ngay cang phat tri~n, cac ung dl;lng cua n6
ngay cang rong rai, cac doanh nghi~p cling t~n dl;lng cac thanh qua nay d~ phat tri~n Slj nghi~p
kinh doanh cua mlnh. C6 th~ n6i nhan lo~i dang tie'p c~n vOi mot n~n van minh moi, n~n van
minh ky thu~t s6.

Vao Internet, khoang each v~ dia ly cua con nguC1i khong con la va'n d~ gllOn lao nii'a,
ranh gioi dia ly giii'a cac qu6c gia hi xoa bo. Hi~n nay tren the' gioi dang c6 xu huang toan
cffu hoa n~n kinh te', thl c6 le Internet Ia cong c1;1 hii'u hi~u nha't d~ thl,l'c hi~n va'n d~ nay.
Hang rao con t6n t~i tren Internet chfnh la ngon ngii' va van h6a cua cac dan
toe.

,

o

Gffn hai tri~u nguC1i Vi~t Nam dang s6ng va lam vi~c
cac nude phat tri~n, h9 luon
huang v~ ndi que cha da't t5, h9 theo doi tung buoc di, buoc phat tri~n cua da't nuoc, rna trong
d6 am nh~c. trong tung thCfi ky th~ hi~n rfft r6 nhii'ng Slj chuy~n bie'n cua dfft
nude, cua dan toe.
Vl v~y. qua Internet, thong qua thudng m~i di~n ttl', tac gia mu6n giOi thi~u n~n van hoa
Vi~t Nam de'n voi ta't ca nguC1i Vi~t Nam, dGng bao (J hai ngo~i va cac b~n be kh~p ndi tren
the' giOi mu6n tlm hi~u v~ n~n van hoa cua dan toe Vi~t Nam, d6ng thC1i mo mot kenh moi
trong lanh vljc san xua't kinh doanh bang dia nh~c.
D6i voi nhii'ng nguC1i trong nude, khai ni~m Internet, thudng m~i di~n ttl' cling con kha
xa 1~. nhttng dffn dffn chung ta cling phai hoi nh~p voi cac nuoc phat tri~n tren the' gioi theo
xu huang toan du h6a n~n kinh te'.
Trong di~u ki~n dfft nude ta chua phat tri~n b~ng cac nude cong nghi~p, tac gia c6 g~ng

trlnh bay trong di~u ki~n cua Vi~t Nam, va mot s6 chuffn hi cho slj phat tri~n trong tudng lai
tudng d6i phu hc;1p voi di~u ki~n, trlnh do cua Vi~t Nam hi~n nay d~ chuffn hi
hoi nh~p qu6c te' trong tudng lai.


Ml)C dich nghien CUu cua d~ tiii Ut h~ th6ng h6a cac khai ni~m cd ban v~ Internet, v~
thu'dng m~i di~n til', bao m~t khi giao dich tren m~ng, cac h~ th6ng thanh toan tren m~ng va
cac cd sCJ lu~t phap rna cac nu'oc tien tie'n dang sii' dt,mg.

Nghien cuu, phan tich thu'dng m~i di~n til' tren the' gioi hi~n nay va xu hu'ong phat tri~n
trong Hinh Vf!C san xua't kinh doanh bang ilia ·nh~c.
T6ng ke't, danh gia sf! phat tri~n cua thu'dng m~i di~n til' (J Vi~t Nam de'n thoi di~m
thang 12/2002. Nghien cuu cac doanh nghi~p Vi~t Nam da tie'n hanh giao dich tren
m~ng.

Xay drfng va d~ xua't cac giai phap d~ ung dvng thu'dng m~i di~n til' trong lanh Vf!C
san xua't kinh doanh bang ilia nh~c Vi~t Nam.

DO'i tu(jng nghien cll'u la cac cong ty tren the' gioi va
m~i di~n til' vao mvc dich kinh doanh.

Vi~t

Nam c6 ung dvng thu'dng

Cac cong ty san xua't kinh doanh bang ilia nh~c tren the' giOi va Vi~t Nam c6 ung dvng
thu'dng m~i di~n til'.

Phudng phap nghien cll'u:
-Sii' dt,mg phu'dng phap ijch sii': nghien cuu each tri~n khai thu'dng m~i di~n til' (J cac

nu'oc tren the' gioi d~ tu d6 rut ra kinh nghi~m ung dvng cho cac cong ty trong nu'oc.
-Sii' dvng phu'dng phap mo ta: thu th~p cac ngu6n dii' li~u tren m~ng, sau d6 tie'n hanh
phan tich s~p xe'p c6 h~ th6ng, d~ c6 th~ khai quat v~ cac va'n d~ mang tfnh moi (J
Vi~tNam.

Cac kh6a tru'oc da c6 m9t s6 d~ tai nghien cuu: "Giai phap phat tri~n thu'dng m~i di~n
til' trong lanh vrfc du ijch lii' hanh" va "M9t s6 bi~n phap marketing cho nganh bang ilia nh~c
". La m9t ngu'oi ho~t d9ng trong lanh vrfc san xua't kinh doanh bang ilia nh~c. tac gia c6 g~ng
v~n dvng phu'dng thuc kinh doanh moi la ung dvng thu'dng m~i di~n til' vao lanh vrfc san xua't
kinh doanh bang ilia nh~c nhrtm hu'ong toi cac Vi~t ki~u dang sinh s6ng va lam vi~c (J cac ndi
tren the' giOi.

Ke't ca'u d~ tai
f)~ tai du'qc chia lam 3 chu'dng:

- Chu'dng 1: T6ng quan v~ Internet va thu'dng m~i di~n til'.
- Chu'drig 2: Thrfc tr~ng nganh san xua't kinh doanh bang ilia nh~c Vi~t Nam.
- Chu'dng 3: Giili phap phat tri~n thu'dng m~i di~n til' trong lanh vrfc san xua't
kinh doanh bang ilia nh~c Vi~t Nam.

Do nang lrfc va di~u ki~n nghien CUu con nhi~u h~n che', ch~c ch~n nQi dung lu~n van
con nhi~U thie'u SOt, mong du'th~y. co.


A

~

'

A

CHU<1NG 1: TONG QUAN VE INTERNET VA THU<1NG M~I D~N TU

1.1

?

Lich sit ra d~i va phat tri~n cua Internet.

1.1.1 Khai ni~m v~ Internet.
Internet Ia m9t h~ th6ng to~m cffu cua cac m~ng htoi ho~t d9ng n6i ke't cac may tfnh voi
nhau, cho phep truy~n thong tu ngu'oi su dt,mg nay tOi ngu'oi su dt,mg kia tren m~ng lu'oi
thong qua cac may chu (Server). M~ng lu'Oi nay du'quang, vo tuye'n vien thong ho~c v~ tinh vien thong.
Ngu'oi ta ciing thu'ong g9i Internet la sieu xa 19 thong tin.

1.1.2 Lfch stt ra dm.
Nam 1957, BQ Qu6c phong My thanh l~p cd quan nghien cuu cac dlf an ky thu~t cao
ARPA (Advanced Research Projects Agency), voi mvc dich dam bao My luon dfin dffu V~ ky
thu~t va cong ngh~ trong quan Slf.
M9t th~p nien sau, nam 1969, ARPA thie't l~p m~ng ARPANET - ti~n than cua Internet
ngay nay. ARPANET chi phvc vv cho cac chuyen gia, ky su' va cac nha khoa h<;>c- nhii'ng
ngu'oi phai c6 m9t s6 v6n kie'n thuc v~ cac ho~t d9ng phuc t~p cua m~ng ARPANET. Trong
thoi gian nay, Internet chi cho phep cac t6 chuc phi ltin du'khong gian va BQ Qu6c phong My voi ngan quy Iffy tu Chinh phu. Trong nhii'ng nam 1970,
cac chuyen gia da nghien cuu va du'a ra cac giao thuc (Protocol) truy~n thong tren Internet.
Vao nhii'ng nam 1980, xufft hi~n cac nh6m thao lu~n (news group) va thu' di~n tu (E-mail).

Ngoai ra, nh~m cung cffp cho ngu'oi dung mt)t giao di~n than thi~n, de su dvng, tru'ong d~i
h9c Minnesota da du'a ra mt)t chu'dng trlnh phffn m~m Gopher voi nhii'ng h~ th6ng menu ddn
gian dung d€ truy c~p h~ th6ng t~p tin tren Internet.
Nam 1991, world wide web (WWW) ra doi. Tim Berners- Lee va cac ct)ng sv t~i phong thi
nghi~m v~t ly h~t cd ban chau Au da phat minh ra giao thuc truy~n thong sieu van ban
(hypertext), qua d6 ngu'oi su dvng c6 th€ duy~t thong tin va cac thong tin lien
quan khac nhanh chong va de dang b~ng cac sieu lien ke't (hyperlink). C6 th€ n6i vi~c phat
minh ra www la CQt m6c quarr tr<;>ng trong Jich su phat tri€n cua Internet, n6 md ra ffiQt
canh cua cho nhii'ng ngu'oi khong chuyen tin hQC tie'p C~n VOi the' gioi m~ng rna y tinh toan
cffu.
Vao cu6i nam 1992, xufft hi~n nha cung cffp thong tin thu'dng m~i dffu tien la DELPHI va
sau d6 la vai cong ty khac. Vao thang 06/1993, tren toan the' gioi chi moi c6 130 website
thu'dng m~i, mt)t nam sau da la 3.000 va hi~n nay con s6 website thu'dng m~i da len tOi con
s6 vai tram tri~u va s6 lu'd9 dang kinh ng~c.
Ngay nay, khong ai c6 th€ ki€m soat toan b9 m~ng Internet, rna m6i nha quan tri m~ng chi
quan ly phffn m~ng cua t6 chuc mlnh. Tuy nhien, d€ Internet phat tri€n theo chi~u hu'ong
th6ng nhfft, T6 chuc W3C c6 nhi~m vv theo d6i cac chuffn v~ web phat tri€n cac giao thuc
truy~n thong chung tren Internet, W3C cung cffp cac thong tin, cac rna tham khao, cac ling
dvng cho cac nha phat tri€n va ngu'oi dung.
1


1.1.3 Cac ung dqng tren ffil;lng Internet.
Tren m~ng Internet c6 ra't nhi~u U'ng dvng d~ phvc vv cho nghit~n cU'u khoa hQc, qm1n
ly, thu'dng m~i. giao dich, truy~n thong ... cang ngay ngu'oi ta cang tim ra nhi~u U'ng dvng
hdn, du'oi day la m()t s6 ung dvng thong thu'ong rna ta thu'ong g~p:
- Chat: Hqi tho1;1i - La hlnh thU'c h()i tho~i tnfc tie'p tren Internet, hai hay nhi~u ngu'oi c6
th~ ci'tng trao d6i thong tin tqtc tie'p qua ban phim may vi tinh, ba't ky cau nao danh tren may
cua ngu'oi nay d~u hi~n thi tren man hlnh cua nhfi'ng ngu'oi dang cung h()i

tho~i.

- E- Mail : Thu' di~n t~- he$ th6ng giao tie'p toan du, cho phep trao d6i thong dic$p va t~p
tin dinh kern, c6 th~ la am thanh ho~c hlnh anh, day la tinh nang hfi'u ich va thong
dvng nhfft tren Net.
.
- FTP-(File Transfer Protocol): Truy~n t~p tin- Phu'dng phap truy~n tiii t~p tin tu may tinh
nay de'n may tinh khac qua m~ng Internet, su dvng phgn m~m truy~n thong d~c bic$t.
Gopher: H~ tho'ng duy~t tai nguyen Net- ra doi tru'oc World Wide Web, Gopher ho~t d()ng
ra't gi6ng m()t danh b~, lic$t ke cac site trong m()t menu t~p tin s~p xe'p theo tgng.
- . Usenet: (User's network)- He$ th6ng nh6m thao lu~n toan du, gQi la News group (nh6m
thong tin cong c()ng). Nhi~u trlnh duyc$t Web tich htruy c~p nh6m tin- Internet Explorer su dvng Outlook Express d~ truy c~p Usenet.
- WWW: (World wide web) -Cung ca'p thong tin d~ng sieu van ban (Hypertext): la trang
thong tin da phu'dng tic$n (g~m van ban, am thanh, hlnh anh.... ), cho phep ta duyc$t tu trang
web nay de'n trang web khac thong qua cac sieu lien ke't.
1.1.4 Buc htCing l~a va cac va'n d~ v~ bao m~t, an toan thong tin tren Internet.
1/An toan va bao m~t thong tin tren m1;1ng.
Tu'dng tl)' nhu' xe CQ htu thong tren xa 19, cac tai xe' dn phai hQC lai xe va lu~t giao
thong, ben c~nh d6 cgn phai c6 Canh sat giao thong d~ bao dam vic$c lu'u thong du'toan va thong su6t. Vic$c truy~n dfi' lic$u lu'u thong tren m~ng da trd nen de hi ta'n cong do
sl)' truy c~p trai phep

tu nhi~u huang khac nhau (lic$u dng thong tin c6 bi nguoi khac xem

chu'a, c6 bi sua ho~c lam sai lc$ch thong tin ... ). Vl v~y. va'n d~ an toan va bao m~t dfi' lic$u
la m()t va'n d~ ra't cgn thie't khi tie'n hanh htu thong tren m~ng, chung ta phai dung de'n btl'c
tu'ong lua d~ giiii quye't va'n d~ tren.
21 Khai ni~m v~ buc tu'Cing l~a.
Ngu'oi ta su dvng bU'c tu'ong lua (fire wall) d~ bao vc$ cac may tinh n6i m~ng tranh cac

xam nh~p pha ho~i c6 chu dich c6 th~ xam ph~m rieng tu', gay sai lc$ch du lic$u ho~c tu
ch6i phvc vv. BU'c tu'ong lua c6 th~ la thie't hi phgn cU'ng (sd d~ 1) ho~c chu'dng trlnh phgn
m~m (sd d~2) ch~y tren may chu c6 chU'c nang tang cu'ong an ninh. BU'c tu'ong lua n5m d
di~m ho~c c6ng giao tie'p gifi'a hai he$ th6ng m~ng, m()t ben la m~ng du'ben la m~ng ben ngoai.

2


Sd d6 1: Bt1c ttt
HillTdwaro I"Jrswa:tl
USually part <>f a
TCf'>ltPRouter

Secure Ptlv.ate
Nel'NO
Sd d6 2: May trang bi phan m@m bt1c ttt
CSoftware {may ... r:s.o
provide·lntertt>f'll
C
SGCuro P\tlvat""
Natwork
Publ~ Natworlk

1.2 Cac h~ tho'ng thanh toan qua m~ng.

Va'n d~ quan trQng b~c nha't trong kinh doanh c6 th~ n6i d6 Ut va'n d~ thanh tmin. Ai
dffu tu' vao san xufft, kinh doanh hay dich Vl,l ciing luon VOi m1,1c dich thu lQi nhu~n, va
lQi nhu~n do thu du'QC qua cac cong do~n thu chi ti~n trmig qua trlnh ho~t d()ng kinh doanh.
Vl the' thanh toan luon luon la m6i quan Him hang dffu cho mQi nha kinh doanh.

1.2.1 Cac khai ni~m thanh toan qua m~ng..
Thanh toan di~n til' (electronic payment - e-payment) la vi~c thanh toan ti~n thong qua
thong di~p di~n til' (electronic message) thay cho vi~c giao tay ti~n m~t. di~u nay lam tang
hi~u qua cua vi~c ung d1,1ng cua TMBT. Vi~c tra lu'dng b~ng each chuy~n ti~n trtfc tie'p vao
tai khoan, tra ti~n mua hang b~ng the mua hang, the tin d1,1ng ... da quen thu()c Hiu nay thtfc
cha't d~u la cac d~ng thanh toan di~n til'.
H~ th6ng thanh toan di~n til' la cac h~ th6ng dtt<;lc l~p ra d~ thtfc hi~n cong vi~c thanh
toan thong qua m~ng di~n til'. Ngay nay, voi stf phat tri~n cua TMBT, thanh toan di~n til'
da md r()ng sang cac linh vtfc moi, dang d~ c~p nhu':

3


Trao d6i dil' Ii~u di~n til' tai chinh (Financial Electronic Data Interchange - EDI):
chuyen phl,IC Vl,l cho vi~C thanh tmin giil'a cac cong ty giao dich voi nhau ba.ng di~n til' .
.);;>-

The thong minh (Smart card), ti~n di~n til' (Electronic cash - e-cash)

.);;>-

The tin dvng ( Credit card )

.);;>- Giao dich ngan hang
(digital securities trading).

s6 h6a (digital banking) va giao dich chung khoan s6 h6a

1.2.2 MQt s6 phtidng ti~n thanh tmin di~n til' hi~n nay tren the' gi6'i.
Cac h~ th6ng thanh toan cung cffp cd sd h(;l tfing chu ye'u, dam bao mang tinh th6ng nhfft
d€ tie'n hanh cac nghi~p vv tai chinh lien quan de'n cac ho(;lt d(>ng thanh toan trong kinh
doanh. Stf phat tri€n trong vong 30 nam trd l(;li day cua cac lo(;li the hfiu nhu' du'dinh hlnh theo sl,l' phat tri€n cua CNTT. Va nhu' da n6i (J phfin tren cac h~ th6ng thanh toan
di~n til' la cac h~ th6ng du'di~p di~n til'. Cho de'n nay, chung ta c6 th€ n6i ra.ng hi~n c6 4 h~ th6ng thanh
toan di~n til' dang du'
1.3

•!•

H~ th6ng thanh toan dung the

•!•

Sec di~n til'

•!•

Ti~n di~n til' ( e-cash hay digital cash)

•!•

Cac d(;lng khac

Thudng m~i di~n tti'.

1.3.1 Khai ni~m v~ thtidng m~i di~n til'.
Thu'dng m(;li di~n til' tie'ng Anh Ut Electronic Commerce hay Electronic Business vie't t~t
la e-commerce hay e-bussiness, c6 nhi~u· each hi€u khac nhau v~ thu'dng m(;li di~n til': Theo
IBM ngu'oi khoi xu'ong ra khai ni~m nay: "Thu'dng m(;li di~n til' la nhil'ng gl dien ra
khi b(;ln ke't h<Jp kha nang r(>ng IOn cua m(;lng Internet voi cac h~ th6ng cong ngh~ thong
tin truy~n th6ng". Ph(;lm vi cua TMDT bao g6m cac m(;lng eve b(> ca nhan (private Intranet),
cac m(;lng b6 sung chung (shared extranet) va m(;lng Internet. M(;lng web la cong cvlien ke't
ngu'oi ban- ngu'oi mua, ngu'oi cung cffp va cac nhan vien voi nhau theo m(>t each rna tru'oc
day chu'a tung c6.
T6m l(;li, TMDT nh~m cung cffp thong tin m(>t each c6 hi~u qua cho nhil'ng ngu'oi c6
yeu cfiu; TMDT la bfft ky giao dich nao trong d6 cac ben lien h~ voi nhau qua m(;lng, ho~c
c6 stf trho~c lien h~ trtfc tie'p.
Kinh doanh di~n til (Electronic Trading) la thwJt ngil di chl cdc hogt df)ng kinh doanh
tren Internet, cung dip hang hod, djch V{t va thong tin v~ ban huon thong qua cdc trang ·
web cho khdch hang va hf!p tdc lam an voi cdc dtfi tdc khdc. Kinh doanh difn tit con la
thuQ,t ngil dU(/C dung d[ mo ta cdc chzic nang di~u hanh trong cdc tfl chzic chfnh quy~n va
cdc tfl chac hifp h9i nha sit d{tng cdc giao thac dlja tren Internet di nang cao hifu qua
truy~n thong va trao dfli voi nhilng b9 phQ,n ben ngoai.
.

4


Thlldng m{li di?n tit la thu(it ngil dung d! chl mua ban hang hod va cdc djch Vfl tren
mc;mg Internet, dc;ic bi~t la qua djch Vfl World Wide Web. Tren thlfc tf, thu(it ngil nay va
thu(it ngil kinh doanh di~n tit thuang duf/c dung thay ddi cho nhau.
Thlldng m{li di?n tit bao gUm:

"Ban te di~n tit " hay "cita hang ao" tren cdc trang web wJi cdc danh mftc hang hod
dli{/C t(ip h{/p thanh "day cita hang ao" [a nai ban hang trlfC tuyfn 24/24 giiJ tren quy
mo toan cdu wJi kha nang trao ddi thong tin va dijt hang trlfc titp, nghien cuu thj truang,
trao ddi dil li~u di~n til (ED/), thu di~n tit, Fax va di~n tho{li Internet, mua ban giila doanh
nghi~p wJi doanh nghi~p. baa dam an toan cho cdc giao djch huon ban.
(Thea tai li~u cua Ban Khoa Giao TW)
Oic d~ng thttdng m~i rna chung ta thttong g~p trong doi sO'ng hang ngay la kinh doanh
san phffm, dich vv ho~c thong tin thl trong TMDT ciing v~y.
Ne'u phan lo~i theo cac ung dvng kinh doanh ta c6 thS chia lam 4 muc d() khac nhau:
Brochureware: Quang cao tren Internet - Dtta thong tin len m~ng dttoi m()t
website gidi thi~u cong ty, san phffm ... H~u he't cac ung dvng Internet (J Vi~t Nam
d~u (J d~ng nay.
E-Commerce: Thtidng m~i di~n til'- Ia ung dvng cho phep trao d6i giii'a
ngttoi mua va ngttoi ban, h6 tr<;l khach hang va quan ly cd sd dii' li~u khach hang
hoan toan tren m~ng, day la hlnh thuc giao dich giii'a ngttoi ban va ngttoi mua
(Bussiness to Consumer - B2C) - thl,l'c cha't cua ung dvng thttdng m~i di~n ttl'.
E-Bussiness: Kinh doanh di~n til'- la ung dvng cho phep thvc hi~n giao dich
giii'a cong ty nay voi cong ty khac va khach hang cua cong ty d6 (Bussiness to
Bussiness hay vie't tilt la B2B ) B2B bao g6m cac ung dvng nhtt thi trttong ao,
quan ly quan h~ khach hang ...
.
E-Enterprise: Doanh nghi~p di~n tu- M()t sO' doanh nghi~p ung dvng ca
B2C va B2B, cac doanh ngi~p nay dttqc gQi la eEnterprise.
Cac mo hinh thtidng m~i di~n tu.
MuO'n kinh doanh tren m~ng, chung ta c~n c6 m()t mo hlnh kinh doanh hi~u qua, vl v~y,
ta c~n tlm hiSu cac mo hlnh cua TMDT, hi~n nay c6 cac mo hlnh chinh nhtt sau:
- Mo hinh cong ty- nhlin vien (B2E) (Bussiness to Employee)
Nhhm nang cao hi~u qua quan ly, ddn gian va d6ng b() hoa ho~t d()ng cac b() ph~n cua
cong ty, cac cong ty da thie't l~p m~ng n()i b9 (Intranet) dS cac nhan vien va cac nha quan
ly luon c6 thS bitt tay nhau ch~t che hdn. M~ng Intranet se dttqc ngan each voi m~ng

Internet bhng buc tttong lii'a ho~c cac giai phap an toan khac.
- Mo hinh kinh doanh cong ty- ngtiiti tieu dung (B2C) (Bussiness to Customer) Nhi~u
ngttoi thttong cho rhng v~ ban cha't TMDT chinh la mo hlnh B2C. Hang hoa
dttqc chuy€n tn,tc tie'p tu cac cong ty tai ngttoi tieu dung rna khong qua trung gian. v oi
each lam nay, cong ty khong phai tra cac chi .Pill v~ thue muon m~t bhng, thue nhan vien
ban hang va cac chi phi khac nhu trong thttdng m~i truy~n thO'ng dfin de'n vi~c la cong ty
co th€ h~ gia thanh san phffm khi de'n tay ngttoi tieu dung.
Cong ty c6 lqi trong vi~c citt giam chi phi kinh doanh, dttqc gidi thi~u san phffm cua
cong ty de'n m9i ndi tren the' gidi. Ngttoi 'tieu dung khong tO'n thai gian va chi phi di l~i
tlm kie'm m6n hang rna mlnh u'a thfch voi gia ca h5


- Mo hinh kinh doanh cong ty-cong ty ( B2B) (Bossiness to Bossiness)
Cac mo hlnh B2B ho~t d()ng trong m()t the' giOi tach bi~t hoan toan so voi mo hlnh
kinh doanh ban le, nhu cffu va each thuc tie'n hanh trong B2B thu'ong khac hoan toan so voi
B2C. Vi~c mua ban, trao d6i hang hoa voi s6 lu'<;1ng lOt?- nen doanh s6 cua hlnh thuc
nay ra't cao chie'm khoang 2/3 doanh s6 cua giao dich tren toan the' giOi. Cac cong ty da qu6c
gia d~u tham gia vao hlnh thuc kinh doanh nay. Ong chu tich hang Intel da n6i:" trong vong
nam nam nii'a, cac cong ty se Ia cong ty kinh doanh tren Internet ho~c cong ty d6 se khong tdn
t~i ".
1.3.2 Cac yeu cdu cdn thi~t d~ ti~n hanh thttdng ml_li di~n tu.
M()t trong nhii'ng dinh huang quan tr9ng d€ nang cao sue c~nh tranh cua cac cong ty Ia
nang cao trlnh d() ung dl,mg cong ngh~. rna Cl,l th€ Ia vi~c ung dl,lng cong ngh~ thong tin
trong quan tri, di~u hanh, quang cao truy~n thong, cling nhu' thie't l~p cac kenh phan ph6i cua
cong ty. Khi ap d1,1ng TMDT se lam thay d6i hlnh thai ho~t d()ng cua gffn nhu' ta't ca cac
ho~t d()ng kinh te' tren the' giOi. Vl v~y. mu6n thlfc hi~n thu'dng m~i di~n ttl' cffn c6 m()t moi
tru'ong phat tri€n ddng b() nhu' sau:

1- Cd sd v~t cha't ky thu~t.

D€ c6 th€ tie'n hanh TMDT chung ta cffn phai c6 du'ong truy~n bang thong r()ng, nhu' v~y
mOi dung nghia Ia sieu xa 19 thong tin. Duong truy~n trong cong ngh~ vi6n thong cffn phai
da d~ng va phong phu nhu' cap quang, vi6n thong, v~ tinh vi6n thong... bao dam cho vi~c lien
l~c khong bi gian do~n, t6c d() truy~n dfin cao. Cffn c6 chu~n qu6c gia v~ cong ngh~ thong tin
phu h<;1p voi khu vlfc va toan cffu, d€ khi n6i m~ng Internet cffn phai tu'dng thich voi cac
nu'oc, ben c~nh d6 Ia cac h~ th6ng phffn cung, phffn m~m c6 tfnh san sang cao, kha nang chiu
tiii Ion, an toan, bao m~t t6t va phai ke't n6i du'QC voi nhau.

2- Ngu6n nhan ll)'c.
Khi ap d1,1ng r()ng rai TMDT, ngoai vi~c c6 cd so ky thu~t t6t va ddng b() thl ben c~nh d6
con Ia ye'u t6 con ngu'oi- £>6 la ngudn nhan llfc- Con nguoi o day bao gdm: M()t Ia
cac chuyen gia thie't ke' va l~p d~t phffn cung Ifin phffn m~m ph1,1c Vl,l cho TMDT, hai Ia
con ngu'oi bie't each sti' dl,lng va khai thac t6i da hi~u qua cua m~ng nay mang l~i.
Con m()t yeu cffu nii'a d6 la va'n d~ ngo~i ngii', ngon ngii' sti' d1,1ng chu ye'u trong giao
dich qu6c te' n6i chung va ngon ngii' trong thu'dng m~i qu6c te', thu'dng m~i di~n ttl' n6i rieng
vfin la Anh ngii', vl v~y d€ c6 th€ tham gia t6t thu'dng m~i di~n ttl' chung ta cffn phai trang hi
m()t s6 vO'n Anh ngii' tO'i thi€u.

3 - H~ thffng thanh toan qua ml_lng.
TMDT chi c6 th€ phat huy t6t khi va'n d~ thanh tmin tai chinh cling du'<;1c phat tri€n o
muc d() cao, d6 Ia vi~c thanh toan tt! d()ng thong qua cac ngan hang, di~u nay cho phep cac
giao dich tie'n hanh nhanh chong thong qua m~ng. Khi chua c6 h~ th6ng thanh toan qua m~ng,
thl TMDT chi ung d1,1ng du'<;jc phffn trao d6i thong tin, phffn con l~i vfin phai tie'n hanh
giao dich theo truy~n th6ng, di~u nay se lam cho hi~u qua cua TMDT bi giam tha'p va c6 th€
khong du bu cac chi phi cong ngh~ da bo ra.

6


4- Bao m~t va an toan dlili~u khi lu'u thong tren m~ng

Bao m~t va an toan dii' li~u khi htu thong tren m~;tng d6 la m6i quan tam hang dgu cua cac
cong ty va ngu'oi mua khi tie'n hanh kinh doanh tren m~;tng:
Nguoi mua srna si't dvng. Ngu'oi ban lo ngu'oi mua khong th1,l'c hi~n hTMBT. Ca hai cling lo la li~u trong qua trlnh trao d6i dii' li~u cho nhau c6 bi ai d6 theo
doi danh cilp ho~c lam thay d6i noi dung da du'Cong ty se d€ lo nhii'ng thong tin rna d6i thu qnh tranh se ldanh cilp dii' li~u v€ san xua't kinh doanh, ddn d~t hang, hang t~n kho ...
Cac tin t~c se truy€n virus pha ho~;ti c6 th€ lam ngu'ng tr~ ho~t dong san xua't kinh
doanh cua cong ty.
Cac thong tin cua ca nhan khi tie'n hanh giao dich tren m~;tng'nhu' gi'ti thu' di~n ti't li~u
c6 bike xa'u l
5- Cd si'J Iu~t phap.
Khi rna m9i thu d€u c6 th€ du'a len ml;lng, tu kinh doanh thu'dng m~;ti de'n hanh chinh,
giao dl,lC, y te', d\1' bao thoi tie't, thu' tin ... thl vffn d€ du'nhan c6 bi xam ph~;tm hay khong? Van hoa chuffn m1,l'c khi giao dich tren m~;tng phai nhu'
the' nao. Tilt ca cac va'n d€ tren cgn phai du'cho TME>T phat tri€n t6t nha't, c6 nhi€u va'n d€ rihu' sau:
Thua nh~n tinh phap ly cua giao dich thu'dng m~;ti di~n ti't.
Thua nh~n tinh phap ly cua chii' ky di~n ti't (electronic signature- la chii' ky duoi
d~;tng so' d~t vao thong di~p dii' li~u).
Bao v~ phap ly cac hBao v~ phap ly cac thanh toan di~n ti't.
Cac va'n d€ v€ toi ph~;tm tin h9c nhu: be khoa xam nh~p m~;tng ba't hphap, an cilp, thay d6i noi dung dii' li~u, truy€n virus pha ho~;ti .....
Va'n d€ lu~t phap v€ bao v~ sd hii'u td tu~ va ban quy€n.

1.3.3

Cac bu'6'c phat tri~n cua Internet va thu'dng m~i di~n tit.

Tinh tu thang 6 nam 1993 c6 130 website thu'dng m~;ti ra doi, mot nam sau s6 website la
3000 va hi~n nay so' website da len de'n con s6 vai tram tri~u. B€ d~;tt s\1' tang tru'dng nhanh
chong nhu' v~y la nho s\1' phat tri€n d~ng bo cua cac bo ph~n lien quan nhu' sau:

1- Cac bu'6'c phat tri~n cua m~ng va may c~u
Tu ngay ra doi cho de'n nay, m~;tng Internet da du'chi vai chvc kilobytes, hi~n nay d cac nu'oc phat tri~n t6c do truy c~p da tang de'n
vai tram megabytes. Internet vfin dang md rong m~ vfin dong due, nen chinh phu My va
cac nha khoa hQC dang tlm each thuc moi d€ gdi thong tin di nhanh va dung lu'Tu nam 1996 c6 hai d\1' an da du'Internet 2 mang ten Abilene c6 t6c do 2,4 gigabytes, m~;tng nay do cac cong ty tai trcac tru'ong d~;ti h9c nghien cuu, va d\1' an the' h~ Internet ke' tie'p ( Next Generation Internet
- NGI ) Ia d\1' an cua chinh phu My.

7


Tu nam 1997 de'n nay IBM ciing da lien tvc cai tie'n h~ th6ng cac may chu d~ phvc vv cho
TMDT ngay cang phat tri~n m~nh me tren the' giOi, g~n day nhfft IBM da cho ra doi
may chu IBM eServer p690 mang de'n cho khach hang va d6i tac nhii'ng bu'oc d9t pha v€ t6c
d9, kha nang ho~t d9ng, d9 tin c~y voi chi phi chi b~ng m9t nii'a thong thu'ong.
Ben c~nh bu'oc d9t pha cua hang IBM thl hang Intel, Compact ... ciing cho ra doi nhi€u san
phffm phl,lC Vl,l cho cong ngh~ ph~n cling CUa may tinh Ca -~han Va CaC may chu, t6c d9
xii' ly cua cac may tinh ngay cang tang v<;>t, nam 1997 khoang 200 MHz de'n nay da la tren
3 GHz, cho phep xii' ly dung ltt<;1ng ngay cang IOn.

2- Cac bti6'c phat triin ciia phdn m~m ung dt,mg.
Song song voi slf phat tri~n cua h~ th6ng may chu, cac ph~n m€m ling dvng cho TMDT

ciing lien tl,lc phat tri~n. IBM ciing da cong b6 cac san phffm ph~n m€m du'<;1c t6i u'uhoa
tren may chu moi eServer g<;>i la "Regatta" c6 b6n do'ng san phffm ph~n m€m la DB2,
Websphere, Lotus va Tivoli h6 tr<;1 may chu IBM trong vi~c n6i cac may chu va
ling dvng voi m<;>i lo~i thie't bi cua khach hang, dem de'n giai phap cd sd h~ t~ng TMDT cho
phep khach hang n6i m~ng voi t6c d9 nhanh nhfft trong h~ th6ng UNIX.
Ngoai ra, c6 ra't nhi€u cong ty ph~n m€m da vao CUQC phvc Vl,l cho Slf phat tri~n cua
TMDT nhu': Ariba.lnc, Acer, Oracle ...
Vila qua IBM va Microsoft d€ xua't chuffn web dlfa tren XML, la h~ th6ng chi tieu web
Service Inspection (WS - I), n6 mo ta cac dich Vl,l nao rna doanh nghi~p se du'a ra va ngu'oi
dung c6 th~ dung cac dich vv d6 nhu' the' nao. Chi tieu ws -I cho phep cac ph~n cua m9t ling
dvng du'<;1c dung bdi cac ung dvng khac (j ch6 khac qua web va qua m6i t~p h<;1p cua cac giao
thlic cd sd trong lop vo XML nay.

3- Cac bti6'c phat triin ciia cac h~ tho'ng th~nh tmin
Hi~n nay, c6 4 h~ th6ng thanh toan di~n til' dang du'nay lien tvc du'<;1c hoan thi~n va phat tri~n; d6 la:

A. H~ thflng thanh toan dung the - The tin dt.mg - Credit card
The tin dvng Ia m9t lo~i the thanh toan cho phep khach hang llfa ch<;>n lo~i tin dvng tu~n
hoan. Nghia la chu the c6 th~ chi thanh toan m9t ph~n cua s6 ti€n phai tra (s6 ti€n t6i thi~u theo
yeu d u cua t6 chlic the), phffn con l~i se n<;1l~i tren tai khoan va phai tra
lai.
The tin dvng do cac dinh che' tai chinh nhu': ngan hang, cac cong ty tai chinh phat hanh va
thu'ong mang ten cua m9t t6 chuc thanh toan qu6c te', nhu' Visa, Master... Visa chiu trach
nhi~m xii' ly va thanh toan m6i giao dich thlfc hi~n b~ng the tin dvng, va t6 chlic phat hanh the
chiu trach nhi~m v€ m6i quan h~ voi khach hang.

B. Sec di~n tit- e check
La m9t khai ni~m lien ke't chi phie'u thong thu'ong voi h~ th6ng thanh toan di~n til'. Sec
di~n til' du'

ngu'oi tra va nh~n dlfa vao h~ th6ng ngan hang. Khac bi~t duy nhfft giii'a hai phu'dng ti~n la
h~ th6ng thie't bi thanh toan hoan toan dlfa tren Internet. Tu khi chii' ky di~n til' trd thanh hi~n
thlfc va du'IOn cho vi~c phat tri~n h~ th6ng nay l~i chi d ch6 th6i quen thanh toan thong thttong.

8


E-check c6 nhung d~c di€m sau:

•!• Dti·:· f)lf
•!• DtiC. Tiin di?n til (e-cash hay digital cash)

•!• "Electronic cash" hay "digital cash" la sv s6 h6a
chung b~ng cac lo(;li ti~n sii' dvng ky thu~t
cho cac nghi~p vv nho.

•!• "Electronic money" thl bao ham

s6

gia'y va ti~n kim lo(;li, thay d6i
hay n6i each khac la vi~c di~n til' h6a ti~n t~
ti~n

ca "electronic cash" va cling nhti ca nhung lu6ng

IOn ti~n cua da dtite'.
"Digital cash" dtidtidng b~ng gia tri di~n til', dtiho~c tren may tfnh ca nhan cua ngtioi sii' dvng.
D. Cac df!,ng khac
Ngoai cac phtidng thuc thanh toan da trlnh bay (1 tren, trong thtidng m(;li di~n til' con sti'
dvng mot s6 phtidng thuc khac trong vi~c thanh toan. Ch~ng h(;ln:

•!• COD- Cash on Delivery
•!• T.T.R- Telegraphic Transfer Remittance
•!• Cac lo(;li the do nguoi ban a'n hanh va quan ly rieng bi~t
4- Cac budc phat tri~n cua h~ tho'ng an toan va bao m~t.
Hi~n nay, tin tuc v~ tin t~c ta'n cong vao cac website da thu hut sv chu y rong rai cua cong
chung, nhi~u cong ty dang thlfc hi~n vi~c kinh doanh tren Internet cam tha'y khong an toan. Vl
v~y. yeu cfiu d~t ra cho cac cong ty phfin cung va ph~n m~m la Ia phai tang

cuong do tin c~y va bf m~t cho khach hang.
C6 nhi~u phfin m~m ra doi phvc vv cho cong vi~c tren nhti phfin m~m VPN client TM cua
Shiva ke't hthong tin kinh doanh tren m(;lng Internet, trong cac kenh rna hoa rieng phfin m~m, ngu'oi sii'
d1,lng truy~n di cac CUOC giao dich kinh doanh trong cac kenh rna hoa rieng, nefi rong khap
tu cac may d€ ban cua hQ voi m(;lng cong ty. Cung voi bo truy nh~p Lanrover
VPN Gateway, phfin m~m VPN Client ctia Shiva ap dvng cong ngh~ Triple- DES d€ rna hoa
va giai rna cac g6i tin, phv thuoc vao ngu6n va dfch cua chung, phfin m~m cling ttidng tac ra't
nhi~u cac cd che' xac thvc va phan quy~n theo chuffn cong nghi~p khac, b(;lll cling se CO
dti
5- Cac budc phat tri~n cua h~ tho'ng phap ly

..

Mot trong nhung ye'u t6 mang de'n sv thanh cong cho TMDT d6 la va'n d~ cong nh~n chu
ky di~n til':

9


Chfi' ky di<$n tt1' (e-sign) du'hay phu'dng phap dung d€ thay the' chfi' ky b~ng ml)'c hay chfi' ky "u'ot" tren cac van ki<$n
hay chung tii thanh toan (An electronic signature is an electronic symbol or process that
replaces the ink or "wet" signature on a document or promissory note).
Tu nam 1991, My da thanh l~p mot nh6m nghien cuu v6 chfi' ky di<$n ttl', ngay
24/02/1992, nh6m nay du'a mot bao cao g~m nhi6u chi tie't d€ lam cd sd khung cho lu~t chii'
ky di<$n til' chu~n bj cho sl)' pha t tri€n thu'dng m~i ky thu~ t s6.
Ngay 01110/2000, TGng th6ng Bill Clinton cua Iyly da ky ban hanh Lu~t chii' ky di<$n ttl'
(Electronic Signatures in Global and National Commerce Act) go bo nhii'ng each bi<$t giii'a
cac bang tren toan nu'oc My trong va'n d6 n·ay ; m~c du vfrn con mot s6 bang khac nhu' bang
California, Illinois va Utah c6 Lu~t chiT ky di<$n ttl' cho rieng h9, nhu'ng khi ap d1,mg ngoai
bang hay quoc te' vfrn sll' d1,mg Lu~t chu ky di<$n til'.
"f)i6u 1<$ Brussel" cua Lien minh chau Au c6 hi<$u ll)'c trong thang 03/2002 ciing c6 lu~t
v6 chfi' ky di<$n ttl'. Lien Hi<$p Qu6c ciing c6 Lu~t chii' ky di<$n ttl' rieng. Voi lffn tu chinh
gffn day nha't vao ngay 05/07/2001 cua Uy Ban Lu~t Thu'dng m~i Qu6c te', lu~t nay du'coi Ia hoan chinh va a p dvng cho cac nu'oc. voi ten gQi "The UNCITRAL Model Law on
Electronic Signatures". N6i chung ta't ca cac lu~t tren d6u kh~ng djnh chii' ky di<$n til' c6
gia tri nhu' chfi' 'icy thong thu'ong d~ t~o thu~n lthe' giOi sii' dvng thu'dng m~i di<$n ttl'.
Cac nu'oc phat tri€n, d~~ bi<$t Ia Hoa Ky da ban hanh lu~t phap v6 TMBT cho cac cong
ty c6 kinh doanh tren m~ng, v6 Lu~ t ban quy6n, sd hfi'u tri tu<$ ... va h9 ciing da bu'oc dffu
ban hanh lu~t ch6ng toi ph~m tren m~ng.

1.3.4

Cac giai do~n phat tri~n cua thu'dng m~i di~n tu.

Tu khi khai sinh ra m~ng Internet de'n nay, theo Inteltech@.work c6 th~ chia thu'dng m~i
di<$n til' thanh ba giai do~n phat tri~n nhu' sau :

1 - Giai do~n 1
Bay la giai do~n dffu tien cua TMBT, Ia khi cac cong ty thie't l~p sl)' c6 m~t tinh t~i
tren web, xua't ban cac trang web theo ki~u HTML d~ phvc vv cho cac catolog trl)'c tuye'n.
Cac website nay chu ye'u la nhfi'ng trang qu~ng cao san ph~m. djch Vl;l, gioi thi<$u v6 cong
ty, khach hang c6 th~ truy c~p vao d€ tlm hi~u v6 cong ty 24/24 gio.
Giai do~n nay chu'a mang l~i gia tri trao d6i thu'dng m~i IOn, nhu'ng thu'dng m~i di<$n ttl'
trong giai do~n nay da t~o mot bu'oc dot pha moi so voi thu'dng m~i truy6n th6ng, t~o ra m6i
lien h<$ bu'oc dffu gifi'a ngu'oi ban va ngttoi mua:

2 - Giai do~n 2
Sau d6 vao nam 1998, thu'dng m~i di<$n .~ll' phat tri€n thanh the' h<$ thu hai voi cac cong
ty each tan lien ke't cac trang web cao ca'p cua hQ voi cac h<$ thong ki~m soat th6ng ke
quan ly ddn d~t hang (J ca'p thffp. The' h<$· thu hai cua thu'dng m~i di<$n ttl' da cho phep
khach hang d~t va theo d6i cac ddn hang tr'l)'c tie'p tu trang web cua cong ty, giam chi phi
giao djch va cho phep khach hang nhi6u quy6n ki~m soat hdn trong qua trlnh d~t hang.
Thu'dng m~i di<$n ttl' the' h<$ thu hai chu ye'u Iffy nha cung ca'p lam trung Him, theo nghia
t~p trung xung quanh kha nang cua cac cong ty tl)' dong hoa cac qua trlnh noi bo va lien
10


ke't chung voi m~ng web cho khach hang. SlJ' tich hqp nay cua cac h~ th6ng cffp thffp va cac
giao di~n web cao ca'p ~ho phep cong ty hiSn thi thong tin t0i tung phut ve th6ng ke

hang gia ca, tlnh tr~ng xii' ly don hang va giao hang.

3 - Giai do~n 3
Thu'ong m~i di~n til' the' h~ thu ba- Cac nha cung cffp md r()ng cac lqi ich cua vi~c tv d()ng
hoa va tich hqp nay toi khach hang. Cac cong ty khong chi cung cffp thong tin trvc tie'p cho
cac h~ th6ng CUa khach hang rna hQ COn dieu chinh cac dich Vl) va cung cffp dii' li~u nhhm
t~o kha nang tu'ong tV' phong phu giii'a cac h~ th6ng. Cac cong ty tham gia vao
quan h~ thu'ong m~i di~n til' the' h~ thu ba thlJ'c hi~n vi~c kinh doanh theo chu'dng trlnh, ap
dl)ng cac quy Hie kinh doanh tinh vi phuc t~p dS kiSm soat cac ho~t d()ng nhu' d~t gia
va mua hang. Ke't qua la: Cac nha cung cffp chffp nh~n phuong phap Iffy khach hang la trung
Him, ap d1;1ng cac ky thu~t tV' d()ng hoa, tich h{Jp va cung cffp dii' li~u nh~m cung cffp gia
tr! c6 tinh c~nh tranh t6i da cho khach hang ben ngoai:

1.3.5 L«ji ich va h~n che' cua thu'dng m~i di~n til.
1.3.5.1 L«ji ich
Thay vl phai de'n t~n ndi ban dS xem hang, tlm hiSu chuc nang Slt dl)ng va tra gia voi
ngu'oi ban, b~n chi c§n ng6i tru'oc may vi tinh, truy c~p vao website va Iva ch9n m6n hang
c§n mua. Them vao d6, b~n c6 thS mua hang t~i nha bfft cu luc nao du ngay hay dem, vi~c so
sanh hang hoa tren m~ng ciing rfft thu~n lqi, thoi gian dS nguoi mua kiSm tra hang lo~t
website thu'ong m~i di~n ti't chi bhng vai ph§n tram lttqng thoi gian h9 dn dS g9i di~n tho~i
ho~c lang thang he't ci'ta hi~u nay de'n cii'a hi~u khac.
V~y thu'ong m~i di~n tlt se mang l~i lqi ich gl cho b~n ne'u b~n la m()t nha cung dip ho~c la
m()t ngu'oi tieu dung blnh thu'ong, ta se thffy nhii'ng lqi kh nhu' sau:

A- Tie'p c~n thong tin nhanh chong va phong phti.
Tru'oc he't, TMDT giup cho cong ty va ngu'oi tieu dung ndm du'qc thong tin nhanh chong,
phong phu ve kinh te' thuong m~i (c6 thS gQi chung la thong tin thi truong). Nho do, cong ty
co the xay dlJ'ng duqc chie'n Iuqc san xua't kinh doanh thich hqp voi xu the' phat triSn cua thi
tru'ong trong nu'oc, trong khu VlJ'C va tren thi tru'ong qu6c te'. Dieu nay d~c bi~t c6 y nghia
d6i voi cac doanh 'nghi~p vua va nho, hi~n dang du'qc nhieu nu'oc quan tam, do la m()t trong

.

nhii'ng d()ng llJ'c phat triSn chu ye'u c~a nen kinh te' .

B- Giam chi phi giao dfch, san xua't, tie'p thi va ban hang.
TMDT qua Internet/web giup ngu'oi tieu th1;1 va cac doanh .nghi~p giam dang kS thoi gian
va chi phi giao dich. Giao dich d day duqc hiSu la qua trlnh tu quang cao, tie'p xuc ban d§u:
d~t hang, giao hang, thanh toan ... Thoi gian giao dich qua Internet chi b~ng 7% thoi gian giao
dich qua Fax, va bhng khoang 0,5 ph§n nghln thoi gian giao dich qua bu'u di~n. Chi phi giao
dich qua Internet ciing chi b~ng khoang 5% chi phi giao dich qua Fax hay qua bu'u di~n
chuySn phat nhanh. Chi phi thimh toan di~n ti't qua Internet l~i chi b~ng 10% toi 20% chi phi
thanh to an theo I6i thong thu'ong.
TMDT giup giam chi phi san xua't, truoc he't la chi phi van phong. Cac van phong khong
giffy to (paperless office) chie'm di~n tich.nho hon rfft nhieu, chi phi tlm kie'm
11


chuy6n giao tai li~u giam nhi~u l~n (trong do khau in a'n g~n nhu' du'cua hang General Electricity (GE) cua My, tie't ki~m theo hu'ong nay d~t de'n 30%. Bi~u quan
tr9ng Ia cac nhan vien co nang h!c du'V\1, CO th6 t~p trung vao Vi~C nghien CUU phat tri6n, se du'a de'n cac lne'u nhln nh~n v~ m~t chie'n lu'TMBT giam thi6u chi phi ban hang va chi phi tie'p thi. B~ng phu'dng ti~n Internet/web,
m()t nhan vien co th6 giao 'dich du'di~n ttY (electronic catalogue) tren web cling phong phu hdn nhi~u va thu'ang xuyen c~p nh~t
trong khi catalogue in a'n chi co khuon kh6 gioi h~n va luon luon I6i thai.

C ·Rut ngiin day chuy@~ san xua't, cung ca'p va dap ung nhanh chong nhu cfiu cua
nguOi tieu dung.

Chung ta co th6 tha'y ro lph~n m~m may tinh.Vi~c phan ph6i san phffm cua hai nganh nay nhu': phim, am nh~c, t~p chi,
sach bao, chu'dng trlnh may tinh ... du'trl;l'c tie'p tu ngu'ai san xua't de'n ngu'ai "tieu dung cu6i cung rna khong phai qua cac khau
trung gian nhu' ban huon ban le, khong ma't thai gian va chi phi v~n chuy6n. Tttdng lai co th6
noi day chuy~n cung ca'p cac san phffm nay du'
D - Xay dt!ng mo'i quan h~ to't v8i khach hang.
TMBT t~o di~u ki~n cho vi~c thie't l~p va cling c6 m6i quan h~ .giii'a cac thanh vien tham
gia vao qua trlnh thu'dng m~i. Thong qua m~ng, cac thanh vi~n tham gia (ngu'ai tieu thv, doanh
nghi~p, cac cd quan chinh phil ... ) co th6 giao tie'p trl;l'c tie'p va lien tvc voi nhau (lien l~c
"trl;l'c tuye'n "), g~n nhu' khong con khoang each dia ly va thai gian nii'a. Nha do, ca sl;l' htac lfin sl;l' quan ly d~u du'
E- Tie'p c~n n@n kinh te' so'hoa.
Xet tren blnh di~n qu6c gia, tru'oc m~t TMBT se kich thich St! phat tri€n cua nganh CNTT,
la nganh co l
d

My, nganh nay chie'm ty tr9ng khoang 12-13%, va se len tren 15% trong tu'dng lai khong
xa. TMBT t~o di~u ki~n cho vi~c som tie'p c~n n~n kinh te' s6 hoa (digital economy). Lnay co m9t y nghia ra't ·d~c bi~t d6i voi ·cac nu'oc dang phat tri€n. Ne'u khong nhanh chong
tie'p c~n voi n~n kinh te' s6 hoa, hay con du'sau khoang m()t th~p k§, nii'a, nu'oc dang phat tri€n co th€ hi bo
rdi hoan toan. Khia c~nh lchinh sach phat tri€n rna cac nu'oc chu'a cong nghi~p hoa cdn lttu y; Co lu~n di€m cho r~ng,
sam chuy6n sang kinh te' s6 hoa thl m()t nu'oc dang phat tri€n co th€ t~o ra m()t bttoc nhay
v9t (leapfrog), tie'n kiP cac nu'oc di trttoc trong m9t thai gian ng~n.

F • H~ tha'p rao can dja ly.
Di~u ki~n d6 tie'n hanh TMBT la n6i m~ng may tinh chu khong phai do khoang each dia ly
giii'a cac qu6c gia . Do do, du b~n la m9t nha cung ca'p nho cling co th€ du'
bie't toi thong qua tinh toan cdu cua m~ng may tfnh. Cling vlly do do, ngu'ai

12


tieu dung cfing c6 kha nang ch9n h,ta nha cung ca'p phu h<;lp tren toan cfiu vl m~;tng da cung
ca'p cho hQ vo s6 thong tin v~ vo s6 nhfi'ng nha cung ca'p tren kh8:p the' giOi.

G - Kinh doanh mqi hie mqi ndi.
Ngay nay kinh doanh la ho~;tt d()ng toan du, cac cong ty da qu6c gia c6 chi nhanh, doanh
nghic$p va cac d6i tac (J kh8:p m9i ndi tren the' giOi. Khi b~;tn c6 website tren m~;tng c6
nghia la n6 da t6n t~;ti thu'ong tn,tc 24/24 giO, du ai ba't cu a dau, ba't cu h!c nao cfing c6 th~
truy c~p vao website ciia b~;tn, va b~ng nhung chu'dng trlnh thong minh n6 d~u c6 th~ tie'n
hanh giao dich voi cac d6i tac.

H - Tang tinh
tieudung

c~nh

tranh cho nha cung ca'p va tang cha't ltiQ'ng djch V\1 cho ngtiO'i

v

oi sl,( tr<;l giup ciia cong nghc$ thong tin, thu'dng m~;ti dic$n til da lam tang them tfnh
c~;tnh tranh cho nha cung ca'p b~ng vic$c tie'p c~n gffn hdn voi cac khach hang. Ch~ng h~;tn

nhu' cong ty c6 th~ dap ung ra't nhanh cac yeu cffu ciia khach hang, c6 th~ cung ca'p cac dich
VlJ tu' va'n Va thong tin V~ san phffm, nha cung ca'p tang tfnh C~;tnh tranh cfing CO nghia la
cha't lu'qng dich VlJ ciia h9 d6i voi ngu'oi tieu dung du'<;lc nang len.

K. Mitra nhii'ng cd h()i cho cong ty trong vi~c c:ung ca'p cac san phdm va djch Vl)
m8i
D6 la cac dich VlJ thong tin trl,(c tuye'n nhu' dich VlJ tu' va'n qua m~;tng, dich VlJ cung ca'p
m~;tng, dich VlJ thie't l~p quan he$ ban dffu gifi'a cac khach hang Va cac cong ty ti~m nang...

1.3.5.2 H~n che'.
Ben c~;tnh cac l<;li ich dem l~;ti cho cac cong ty va ca nhan, TMDT cfing c6 nhfi'ng h~;tn
che' ciia n6 va nhfi'ng riii ro chii ye'u de'n voi cac cong ty khi tharn gia TMDT: D6 la sl,( thay
d6i rnoi tru'ong kinh doanh, cac va'n d~ v~ cong nghc$, v~ phap lu~t, cac chinh sach ciia chinh
phil, nguy cd an dp ban quy~n, sl,( c~;tnh tranh IOn hdn va di nhien la cil. chi phi cho vic$c
trang bi cong nghc$ nfi'a. Nhfi'ng h~;tn che' nay g8:n li~n voi di;ic tinh tac d()ng ciia
m~;tng web, m()t cong ClJ ciia TMDT.
·

A - Stl thay d6i cua moi truKhac voi cac giao dich thong thu'ong khac, trong TMDT ngu'oi mua va ngu'oi ban khong
gi;ip go trl,(c tie'p rna thong qua rn~;tng. Moi tru'ong TMDT dern l~;ti sl,( nhanh chong thu~n
tic$n va c~p nh~t thong tin cho ngu'oi tham gia song n6 doi hoi nhung nguoi tham gia phai c6
trlnh d(), hi~u bie't d~ su dlJng va lam chii. Moi tru'ong TMDT t~;to nen bdi cac ye'u t6 cong
nghc$ nen n6 khong ngung thay d6i theo sl,( thay d6i ciia cong ngh~. Do d6, vic$c na:m
vfi'ng va lam chii rnoi tru'ong kinh doanh rnoi nay la khong h~ d~ dang.
D6i voi nhfi'ng nu'oc dang phat tri~n thl TMDT :la rn()t va'n d~ xa l~;t, ngu'oi rnua phai
qua cac cong do~;tn so, ne'm, thu... rna:t tha'y rn6n hllng, thanh toan b~ng ti~n mi;it trao tay.
Thay d6i th6i quen rnua ban ciia h9 cfing ra't kh6 kh~n.

B- Rui ro trong kinh doanh thtidng m~i di~n til'..

Khi tie'n hanh giao dich giua ngu'oi rnua va ngu'oi ban thl va'n d~ an toan la va'n d~ cd ban
nha't. Nguoi mua c6 th~ nhln tha'y, so m6 hang hoa, danh gia du'<;lc cua hang, con ngu'oi ban
cfing nhln tha'y khach hang d~ tie'n hanh giao dich: nh~n ti~n va giao hang.
13


Con khi giao dich tren Internet ca hai d~u khong nhin thffy nhau, ngu'oi mua chffp nh~n xua't
trinh the tin dvng d~ mua hang, ne'u m~ng khong an toan bi nghe len, thay d6i du li~u ho~c
hanh dong tnH phep nao d6 cua tin t~c ho~c d6i thu c~nh tranh thi se mang l~i h~ u qua xa'u cho

ca hai.

C - Va'n d~ cong ngh~
TMBT ph1;1 thuoc vao m~ng vi~n thong toan du hi~n d~i, cong ngh~ vi~n thong cang phcH
tri~n, thu'ong m~i di~n til' cang c6 di~u ki~n phcH tri~n. Tuy nhien se d~n de'n nhii'ng ba't c~p
nhtt: tang chi phi dffu tu' cho cong ngh~, ngttoi sti' dvng phai khong ngung h<,>c hoi nang cao
kie'n thuc sti' dvng cong ngh~ hi~n d~i.

D- Va'n d~ phap Iy
Hi~n nay, moi c6 khung TMDT toan du ap d1;1ng dO'i voi nhung nude tham gia, con hffu

he't (J nhung nu'oc dang phat tri~n thi v~n chua c6 nhii'ng van ban phap lu~t quy d!nh Cl;l th~
v~ va'n d~ nay. Do d6, ca nhan, t6 chuc, cac cong ty chu'a thvc sv yen tam v~ sv bao v~ quy~n
lqi cua minh khi tham gia vao TMDT.

Ke't lu~n chudng 1
Tu khi phat minh ra may tinh dffu tien trong nhung nam 1960, cac may tfnh da dong
mot vai tro quan tr<,>ng trong kinh doanh. Voi sv ra doi cua Internet, vai tro nay l~i cang quan
tr<,>ng hon. DO'i voi nhi~u t6 chuc, vi~c d~u tu' vao TMDT khong con la mot sv chQn Iva
rna la mot doi hoi trong kinh doanh.

Voi sv tang tru'dng cua thi tru'ong toan cffu, TMDT la each hua hyn nha't d6i voi cac
doanh nghi~p vua va nho d~ md rong thi tru'ong qu6c te'. Tuy nhien, TMDT khong
th~ coi nhu' la mot nhu du mang tfnh thoi thu'qng, rna d6 la nhu du thie't ye'u trong tu'dng lai.
D~ ung d1;1ng, chung ta dn phai n~m r6 each v~n hanh cua n6.
Sv phat tri~n cua vi~n thong, CNTT va d~c ~i~t la sv bung n6 cua Internet dang lam
thay d6i cac ho~t dong cua n~n kinh te', van hoa, xa hoi va tu' duy cua con ngu'oi.
G~n li~n voi sv phat tri~n cua Internet la hang lo~t nhii'ng hinh thuc moi xua't hi~n,
trong d6 n6i b~t len la TMDT. Trong nhii'ng nam gffn day TMDT dang phat tri~n voi t6c
do ngay cang cao, do d6 n6 du'qc ca the' gioi va khO'i kinh te' d~c bi~t quan tam.

14


CHu'ONG 2: THljC TR~NG NGANH SAN XUAT KINH DOANH BANG DiA NH~ C
VrftT NAM.

2.1 Th\fc tr~ng nganh san xua't kinh doanh bang dia nh~c Vi~t Nam.
2.1.1 GiO'i thi~u sd lu't;ic v@ ng£mh san xua't kinh do~nh bang rna nh~c Vi~t Nam.
Trong cuoc so'ng cua con ngu'ai, ngoai nhu du v~t chat nhu': an, m~c, nghi ngdi ... con
ngu'ai con c6 nhii'ng nhu du v~ tinh th~n. ghii tri cho th~n kinh do cang thiing sau mot thai
gian ho~t dong lao dong san xua't nhu': 'di d~o chdi, dQC sach, nghe nh~c, xem phim ...
Di~n anh va am nh~c la nhfing ho~t dong van hoa, ngh~ thu~t luon gifn li~n VOi CUOC
so'ng con ngttai . Til' ngan xtta, trong nhung dip h9i he, vui chdi ngttai ta da t6 chuc cac
bu6i ca hat, di6n tu6ng nhhm mvc dich giai tri va thong qua d6 giao dvc nhan each, d~ cao cai
thi~n d~ con ngttai c6 th~ so'ng to't voi nhau trong dai.so'ng hang ngay. Am nh~c va di~n anh
c6 vai tro ra't IOn trong dai so'ng tinh th~n con ngttai.
Da't nu'oc ta dang d6i moi, phat tri~n n~n kinh te' thi tru'ang, cuoc so'ng v~t cha't ngay cang
du'qc nang cao. Nhu c~u giai tri, thu'dng thuc cac lo~i hlnh ngh~ thu~t nhu' am nh~c, di~n anh
ngay cang cao.
Ngay nay, nganh san xua't kinh doanh bang dia nh~c da trd thanh. mot nganh cong nghi~p

giai tri mang l~i lqi nhu~n va t~o ra cong an vi~c lam cho nhi~u ngu'ai lao dong.

d

Vi~t Nam, nganh cong nghi~p giai tri nay bift d~u hlnh thanh til' nhung nam 1960,
mi~n Bifc thl c6 Nha xua't ban Am nh~c, mi~n nam thl c6 hang dia Vi~t Nam ... Hi~n nay,
nganh san xua't kinh doanh bang dia nh~c trong nu'oc c6 khoang 20 ddn vi, g6m mot so' doanh
nghi~p Nha nu'oc nhtt: Nha xua't ban Am :nh~c. Vafaco, Sai Gon Audio, Hang phim Tre ... va
mot so' doanh nghi~p la cong ty c6 ph~n nhu': Phu'dng Nam Film va nhung cong ty TNHH
nhtt: Dong Hai, D6ng Giao, R~ng Dong ...
Trude nam 1988, trong thai ky con bao ca'p, ngu'ai dan quen httdng thv van hoa khong phiii
ma't ti~n d6 la nhung nh6m ca khuc chinh tri, hat theo phong trao, cac ca khuc cong di6n tren
cac phu'dng ti~n thong tin d~i chung. Vao nhung nam 1990 phong trao nh~c ngo~i IOi Vi~t trd
nen thinh hanh va sau d6 vao nhung nam 1997 cac ca khuc trong nu'oc du'qc u'a chu()ng va da
dffy d~n cac ca khuc hai ngo~i va d~c bi~t la trong nu'oc c6 mot day chuy~n san xua't dia CD,
VCD va CD- ROM hi~n d~i nha't Dong NamA do Sai Gon Audio nh~p til' ThuY. SI.
2.1.2 Thl)'c tr~ng v@ san xua't.
Trude day, khi con bao ca'p thl quy trlnh san xua't mot san phffm am nh~c ra't ddn gian, VI
l(ic d6 chi la cac Ca khuc chinh tri va cai lu'dtig tu6ng c6 chu ye'u phl,lC V\1 cho m\}C dich
chinh tq, cac khai ni~m v~ kinh doa~h san phffm van hoa con xa 1~ ... cho nen cac san phffm
nay ddn di~U khong phl,lC V\1 nhu du giai tri phong ph(i Va da d~ng cua cong
chung.
·
Khi n~n kinh te' chuy~n d6i theo cd che' thi tru'ang 'dinh httong xa hoi chu nghia, nganh san
xua't kinh doanh bang dia nh~c ciing khdi sifc, c6 nhfing chuy~n bie'n r6 r~t, san
phffm du'QC dan d\}'ng cong phu, ky lu'ong va cham ch(it hdn nhhm ph\}C V\} nhu du da
d~ng cua cong chung.

15