Một số giải pháp thúc đẩy xã hội hóa công tác an toàn-vệ sinh lao động trong lĩnh vực đánh bắt thủy sản

Nghiên cứu, trao đổi

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 27/Quý II- 2011

MT S GII PHP THC Y X HI HểA CễNG TC
AN TON-V SINH LAO NG TRONG LNH VC
NH BT THU SN
Ths. Nguyn Vn D CN.Cao Th Minh Hu
Trung tõm Nghiờn cu Mụi trng v iu kin lao ng
Vin Khoa hc Lao ng v Xó hi

i iu kin t nhiờn
thun li, ngh ỏnh bt
thy sn ca nc ta
trong nhng nm qua ó
cú nhng bc phỏt trin
ỏng k v úng vai trũ quan trng trong
phỏt trin kinh t - xó hi, to vic lm,
tng thu nhp, nõng cao cht lng
cuc sng cho ngi dõn, xúa úi gim
nghốo v bo m an ninh quc phũng
cho t nc.

V

Tuy nhiờn, hng nm cú hng ngn
v tai nn lao ng xy ra trong lnh
vc ỏnh bt thu sn, trong ú tp
trung ch yu (90%) vo cỏc h gia
ỡnh ng dõn. Nguyờn nhõn xy ra tai
nn lao ng cú rt nhiu nh: Thiu

phng tin bo v cỏ nhõn; Ngi lao
ng cha c ph bin kin thc v
an ton - v sinh lao ng; Vi phm
cỏc quy nh v bo m an ton trờn
bin, nh khụng mang ỏo phao, phao
cu sinh, mỏy thụng tin liờn lc; Cụng
tỏc qun lý Nh nc t Trung ng
n a phng, s tham gia ca cỏc t
chc chớnh tr - xó hi, t chc xó hi,
t chc xó hi ngh nghip v cỏc bờn
liờn quan trong cụng tỏc an ton - v
sinh lao ng trong lnh vc ỏnh bt
thy sn cng cũn nhiu hn ch v
gp nhiu khú khn do nhng hn ch

v nhõn lc, vt lc v phng thc
qun lý.
ng v Nh nc ta rt quan tõm
n cụng tỏc an ton - v sinh lao ng,
trong ú cú lnh vc ỏnh bt thu sn
v coi ú l mt chớnh sỏch kinh t - xó
hi ln, mt hot ng hng v c s
v phc v trc tip bo v sc khe,
kh nng lao ng cho ngi lao ng.
H thng vn bn, chớnh sỏch v an
ton - v sinh lao ng ngy cng hon
thin v phự hp vi cỏc cụng c quc
t. Song h thng chớnh sỏch hin hnh
cha cp n vn thỳc y s
tham gia ca cỏc i tỏc liờn quan (xó

hi húa) trong cụng tỏc an ton - v
sinh lao ng núi chung v trong ỏnh
bt thy sn núi riờng.
1. Nhn thc v xó hi húa an ton - v
sinh lao ng trong ỏnh bt thy sn
Thut ng xó hi hoỏ ang c s
dng khỏ rng rói trong i sng xó hi
nc ta nh xó hi húa y t, xó hi húa
giỏo dc, xó hi húa th thao... Song,
thut ng xó hi húa an ton - v sinh lao
ng trong ỏnh bt thy sn Vit Nam
vn cũn khỏ mi m v cú nhiu quan
im khỏc nhau v vn ny.
Tuy nhiờn, vi iu kin thc t ỏnh
bt thy sn nc ta hin nay cú th
nh ngha: Xó hi húa an ton - v sinh

59


Nghiên cứu, trao đổi
lao ng trong ỏnh bt thy sn l quỏ
trỡnh nõng cao trỏch nhim ca Nh
nc, ca ngi s dng lao ng (cỏc
ch tu cỏ), ngi lao ng (thy th tu
cỏ) v m rng s tham gia ca cỏc i
tỏc xó hi khỏc vi nhiu phng thc,
hỡnh thc v mụ hỡnh linh hot chia s
trỏch nhim xó hi trong vic xõy dng
v thc hin chớnh sỏch an ton - v sinh

lao ng, nhm mc tiờu phũng nga,
khc phc tai nn lao ng, bnh ngh
nghip, duy trỡ kh nng lao ng cho
ngi lao ng ỏnh bt thy sn.
Trờn c s khỏi nim xó hi húa an
ton - v sinh lao ng trong ỏnh bt
thy sn v nhng ni dung c bn ca
cụng tỏc an ton - v sinh lao ng trong
lnh vc ỏnh bt thy sn trờn, cú th
nh hng xó hi hoỏ an ton - v sinh
lao ng trong lnh vc ỏnh bt thy sn
vi nhng ni dung c th nh sau:
1.1. Nõng cao vai trũ, trỏch nhim ca
Nh nc
- Tip tc hon thin khung phỏp lý
v an ton - v sinh lao ng núi chung
v an ton - v sinh lao ng trong lnh
vc ỏnh bt thy sn núi riờng phự hp
vi kinh t th trng v hi nhp kinh t
quc t.
- Tng u t t ngõn sỏch Nh nc
cho chng trỡnh quc gia v bo h lao
ng, an ton lao ng, v sinh lao ng;
nghiờn cu khoa hc; h tr phỏt trin
cỏc c s sn xut dng c, thit b an
ton lao ng, v sinh lao ng
- Tng cng cụng tỏc thụng tin,
tuyờn truyn v tm quan trng ca cụng
tỏc an ton - v sinh lao ng trong lnh
vc ỏnh bt thy sn cho cỏn b cỏc

cp, cỏc ngnh, ging viờn ngun.

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 27/Quý II- 2011
1.2. Nõng cao vai trũ, trỏch nhim ca
ngi s dng lao ng (ch tu)
- Theo quy nh, ngi s dng lao
ng (cỏc ch tu) cú vai trũ ht sc
quan trng trong vic ci thin iu kin
lao ng, hun luyn an ton - v sinh
lao ng cho ngi lao ng. Ngi s
dng lao ng trong lnh vc ỏnh bt
thy sn phi cú trỏch nhim trong vic
u t v an ton - v sinh lao ng;
thng xuyờn ci thin iu kin lao
ng; cú trỏch nhim trong vic tuyờn
truyn, hun luyn v o to ngi lao
ng v an ton - v sinh lao ng; xõy
dng vn hoỏ an ton lao ng trong
doanh nghip/ c s ỏnh bt thy sn
- Nõng cao trỏch nhim ca c s
ỏnh bt thy sn trong u t m bo
an ton - v sinh lao ng l ch th
quan trng nht, l hng xó hi hoỏ c
bn nht v an ton - v sinh lao ng.
- Tng cng thụng tin, tuyờn truyn
nhm nõng cao nhn thc ca ngi lao
ng v tm quan trng ca cụng tỏc an
ton - v sinh lao ng, cỏc bin phỏp, k
nng lm vic an ton trong ỏnh bt
thy sn.

1.3. Nõng cao nhn thc, ý thc chp
hnh cỏc quy nh v an ton- v sinh
lao ng ca ngi lao ng
- Nõng cao nhn thc v ý thc chp
hnh ca nhng ngi lao ng ỏnh bt
thy sn v ci thin iu kin lao ng,
chp hnh k lut lao ng, cỏc quy
nh, quy tc v an ton - v sinh lao
ng l rt quan trng.
- S tham gia mt cỏch t giỏc, tr
thnh vn hoỏ an ton hng ngy ca
ngi lao ng l ni dung xó hi hoỏ
c bit quan trng.

60


Nghiên cứu, trao đổi
1.4. Phỏt huy vai trũ, trỏch nhim ca
cỏc i tỏc xó hi khỏc (t chc chớnh
tr - xó hi, t chc xó hi ngh
nghip, n v nghiờn cu)
Phỏt huy vai trũ, trỏch nhim, s
tham gia ca cỏc i tỏc khỏc ngoi
Nh nc trong cụng tỏc an ton - v
sinh lao ng trong lnh vc ỏnh bt
thy sn s gúp phn thỳc y xó hi
húa an ton- v sinh lao ng trong
lnh vc ny. Vỡ vy, Nh nc cn
xõy dng hnh lang phỏp lý phự hp

nhm:
- T chc cỏc hot ng cung cp
dch v cụng v an ton - v sinh lao
ng do Nh nc trc tip lm t
ngun ngõn sỏch Nh nc theo c ch
khoỏn chi hnh chớnh.
- Phỏt trin h thng cỏc n v s
nghip hot ng t ch, t chu trỏch
nhim v t trang tri kinh phớ, gm:
hot ng ng ký, kim nh cỏc loi
mỏy, thit b vt t cú yờu cu nghiờm
ngt v an ton - v sinh lao ng; hot
ng sn xut trang b phng tin bo
v cỏ nhõn cho ngi lao ng.
- Nh nc thc hin c ch u
thu cỏc ti nghiờn cu, khuyn
khớch cỏc n v liờn kt vi doanh
nghip ỏnh bt thy sn nghiờn cu
cỏc ti phc v cho ci thin iu
kin lao ng.
- Nõng cao vai trũ, trỏch nhim v
nng lc i din ca cỏc bờn (i din
Nh nc, ngi lao ng v ngi s
dng lao ng) trong quan h lao ng
ti doanh nghip thc hin c ch 2
bờn v an ton - v sinh lao ng.
2. Thc trng vai trũ ca cỏc bờn
trong cụng tỏc an ton - v sinh lao
ng lnh vc ỏnh bt thy sn

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 27/Quý II- 2011
2.1. Nh nc
V ban hnh chớnh sỏch: trong
nhng nm qua, h thng cỏc vn bn
chớnh sỏch liờn quan n cụng tỏc an
ton - v sinh lao ng núi chung ó
c ban hnh khỏ y v ó bao
quỏt c khỏ rng cỏc i tng iu
chnh. Tuy nhiờn, trờn thc t vn cha
cú vn bn no v an ton - v sinh lao
ng hng dn c th hay i vo c
lnh vc ỏnh bt thy sn, c bit l
nhúm h gia ỡnh.
V chc nng qun lý:
- cp Trung ng, vic qun lý an
ton - v sinh lao ng trong lnh vc
ỏnh bt thy sn khụng cú c quan
chuyờn trỏch qun lý m ch cú quy
nh chung v trỏch nhim ca cỏc b,
ngnh cú liờn quan n an ton v hot
ng ca tu cỏ.
- cp tnh, cha cú s phi hp
gia cỏc ngnh trong qun lý an tonv sinh lao ng i vi tu cỏ, nhiu
a phng cũn b ng vn ny.
Cha cú c ch phi hp gia cỏc
ngnh liờn quan nh Lao ng Thng binh v Xó hi, Nụng nghip
v Phỏt trin nụng thụn, Y t, Liờn
on lao ng...
- cp huyn, cụng tỏc qun lý an
ton - v sinh lao ng trong lnh vc

ỏnh bt thy sn cũn b ng vi nhiu
nguyờn nhõn nh: vic qun lý an tonv sinh lao ng cũn chng chộo,
khụng rừ rng v nhim v; Ngnh Lao
ng mi quan tõm n iu kin lao
ng, mụi trng lao ng ca ngi
lao ng nh hp ng lao ng, tỡnh
hỡnh úng bo him xó hi, phng tin
bo v cỏ nhõn trong cỏc doanh
nghip, cha quan tõm n nhúm h gia
ỡnh. Trong khi ú ngnh Nụng nghip

61


Nghiên cứu, trao đổi
ch yu quan tõm n nhng vn
liờn quan n k thut, cht lng thy
sn, an ton tu cỏ...
2.2. Ngi s dng lao ng (ch tu)
Nhỡn chung, cỏc ch tu cha lm
ht vai trũ, trỏch nhim trong vic ci
thin iu kin lao ng, m bo ni
lm vic an ton cho ngi lao ng.
Hu ht cỏc c s ỏnh bt thy sn
khụng b trớ cỏn b qun lý cụng tỏc an
ton trờn tu thuyn. Nhng cỏn b
qun lý trờn tu cng cha cú nhiu
kin thc v an ton - v sinh lao ng.
Kt qu kho sỏt 105 c s ỏnh bt
thy sn cho thy, khụng cú h gia ỡnh

no b trớ cỏn b theo dừi v an ton v sinh lao ng trờn tu.
Cụng tỏc hun luyn an ton - v
sinh lao ng cho ngi lao ng cha
c cỏc ch tu quan tõm. Vic u t
ci thin iu kin lao ng, trang b
cỏc phng tin bo v cỏ nhõn cũn rt
hn ch.
Trong khi lm vic trờn tu, cụng
tỏc kim tra giỏm sỏt thuyn viờn thc
hin cụng tỏc an ton - v sinh lao ng
cha c thc hin. Cỏc bin phỏp an
ton - v sinh lao ng ch yu da vo
kin thc, ý thc v kinh nghim thc
tuin ca ngi lao ng.
2.3. Ngi lao ng ỏnh bt thy sn
Vai trũ tham gia ca ngi lao ng
lm vic cỏc c s ỏnh bt thy sn
trong vic thc thi phỏp lut, cỏc quy
tc an ton v an ton - v sinh lao
ng l rt m nht. Bn thõn ngi lao
ng, do trỡnh hc vn thp, khụng
hiu bit nhiu v an ton - v sinh lao
ng nờn khụng th thc thi cỏc quy
nh mt cỏch nghiờm tỳc, cú hiu qu.

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 27/Quý II- 2011
Nhn thc ca ngi lao ng v
cụng tỏc an ton - v sinh lao ng cũn
nhiu hn ch. H cha hiu c
quyn v ngha v ca mỡnh trong cụng

tỏc an ton - v sinh lao ng. Nguyờn
nhõn ch yu l cụng tỏc hun luyn an
ton - v sinh lao ng cha c ch
tu quan tõm ỳng mc, cụng tỏc qun
lý an ton - v sinh lao ng trong ỏnh
bt thy sn cha c quan tõm nhiu.
a s ngi lao ng cha nhn
thc rừ c vai trũ, ý ngha ca cụng
tỏc an ton - v sinh lao ng trong quỏ
trỡnh ỏnh bt thy sn.
Hiu bit v cỏc quy tc lm vic an
ton hay vic s dng cỏc phng tin
bo v cỏ nhõn trong quỏ trỡnh ỏnh bt
thy sn cng rt hn ch. Theo quy
nh ca phỏp lut hin hnh, Ngi
lao ng cú ngha v: Chp hnh cỏc
quy nh, ni quy v an ton - v sinh
lao ng cú liờn quan n cụng vic,
nhim v c giao; Phi s dng v
bo qun cỏc phng tin bo v cỏ
nhõn ó c trang cp, cỏc thit b an
ton, v sinh ni lm vic; Phi bỏo cỏo
kp thi vi ngi cú trỏch nhim khi
phỏt hin nguy c gõy tai nn lao ng,
bnh ngh nghip
2.4. Cỏc i tỏc khỏc
Cha thy s tham gia ca cỏc i
tỏc khỏc ngoi Nh nc trong cụng tỏc
an ton - v sinh lao ng trong lnh
vc ỏnh bt thy sn trong vic cung

cp dch v cụng v an ton - v sinh
lao ng, ng ký, kim nh cỏc loi
mỏy, thit b vt t cú yờu cu nghiờm
ngt v an ton - v sinh lao ng.
S vo cuc ca cỏc t chc qun
chỳng, cỏc t chc xó hi ngh nghip
trong cụng tỏc an ton - v sinh lao
ng lnh vc ỏnh bt thy sn l cha

62


Nghiên cứu, trao đổi
cú. Cỏc phong tro thi ua nhm
khuyn khớch an ton - v sinh lao ng
cng cha c quan tõm.
Cỏc ti nghiờn cu phc v cho
ci thin iu kin lao ng, an tonv sinh lao ng trong ỏnh bt thy
sn cũn rt hn ch.
3. Mt s gii phỏp
Nhm hng ti mc tiờu m bo
an ton- v sinh lao ng cho ngi lao
ng ỏnh bt thy sn, cn cú s phi
hp cht ch gia cỏc cp, cỏc ngnh,
c bit l ý thc tham gia cụng tỏc ny
ca chớnh ngi lao ng cng nh
phỏt huy vai trũ ca cỏc bờn nhm y
mnh xó hi húa cụng tỏc an ton - v
sinh lao ng trong lnh vc ỏnh bt
thy sn, cn tp trung vo mt s gii

phỏp sau:
Th nht, Nh nc cn cú s ch
o thc hin xó hi húa an ton - v
sinh lao ng trong lnh vc ỏnh bt
thy sn, thụng qua cỏc vn bn hng
dn hoc nhng quyt nh, to c s
phỏp lý cho cỏc ngnh, cỏc cp trin
khai thc hin cụng tỏc an ton - v
sinh lao ng. Bờn cnh ú, huy ng
c s tham gia ca cỏc cp, cỏc
ngnh, cỏc ch tu, ng dõn v cỏc ch
th khỏc.
Th hai, tin hnh r soỏt, sa i,
b sung mt s vn bn quy phm phỏp
lut, mt s thụng t hng dn v an
ton - v sinh lao ng cho phự hp vi
tỡnh hỡnh mi v lnh vc ỏnh bt thy
sn, xõy dng chng trỡnh khung v

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 27/Quý II- 2011
cỏc giỏo trỡnh hun luyn an ton - v
sinh lao ng lm c s hng dn cho
cỏc Trung tõm, cỏc chuyờn gia biờn
son cỏc giỏo trỡnh hun luyn cho
nhng i tng c thự.
Th ba, tng cng cụng tỏc thụng
tin, tuyờn truyn nhm nõng cao nhn
thc cho cỏn b cỏc cp, cỏc ngnh,
ngi s dng lao ng, ngi lao
ng v cỏc i tỏc xó hi khỏc v an

ton - v sinh lao ng trong ỏnh bt
thy sn. Trc mt, cn t chc lng
ghộp cỏc kin thc an ton - v sinh lao
ng cho b con ng dõn thụng qua cỏc
hot ng o to, tp hun nghip
v...
Th t, tng cng cụng tỏc kim
tra, giỏm sỏt v t vn cho cỏc h gia
ỡnh v an ton - v sinh lao ng trong
ỏnh bt thy sn, xõy dng c ch,
chớnh sỏch nhm thu hỳt s tham gia
tớch cc hn na ca cỏc ch th, c
bit l cỏc ch tu v ngi lao ng.
Phỏt ng cỏc phong tro qun chỳng
lm tt cụng tỏc an ton - v sinh lao
ng trong lnh vc ỏnh bt thy sn.
Nghiờn cu, xõy dng cỏc mụ hỡnh hot
ng ca phong tro qun chỳng cp
thụn, xó.
Th nm, cn xõy dng c ch,
chớnh sỏch chuyn mt s hot ng
trong an ton - v sinh lao ng cho cỏc
t chc chớnh tr xó hi, t chc xó
hi thc hin. Vớ d, vn t chc
phong tro qun chỳng, vn xõy
dng, thnh lp, qun lý cỏc qu xó hi
v an ton - v sinh lao ng./.

63

Giới thiệu sách mới

Khoa học Lao động và Xã hội - Số 27/Quý II- 2011

Giới thiệu sách mới
1. H thng cỏc vn bn quy nh
hin hnh v bỡnh ng gii v phũng,
chng bo lc gia ỡnh Chng trỡnh
hp tỏc chung gia Chớnh ph Vit Nam
v Liờn hp quc v Bỡnh ng gii.NXB Thi i.- H Ni, 2011.
Cun sỏch cú 5 phn chớnh, gm: 1.
Vn bn ch o ca ng; 2. Cỏc vn bn
quy nh hin hnh v bỡnh ng gii; 3.
Cỏc vn bn quy nh hin hnh v phũng,
chng bo lc gia ỡnh; 4. Cỏc vn bn quy
nh hin hnh v t chc b mỏy v bỡnh
ng gii, vỡ s tin b ca ph n v
phũng, chng bo lc gia ỡnh; 5. Mt s
trớch on ca cỏc vn kin quc t cú lien
quan. tin li cho vic tham kho v
theo dừi quỏ trỡnh phỏt trin ca chớnh sỏch
phỏp lut trong cỏc lnh vc bỡnh ng gii
v phũng, chng bo lc gia ỡnh, cỏc vn
bn c h thng theo thi gian c ban
hnh.
2. iu tra bin ng dõn s v k
hoch húa gia ỡnh (1/4/2011) Cỏc kt
qu ch yu.- Tng cc Thng kờ.- H
Ni, 2011.

Bỏo cỏo ny cung cp ti a thụng tin
cho ngi s dng: Phn I: Mụ t v cuc
iu tra chn mu bin ng dõn s v k
hc húa gia ỡnh nm 2010; Phn II: Kt
qu chn mu v s liu phõn tớch ch yu;
Phn III: Cỏc biu s liu c bn.
3. D bỏo dõn s Vit Nam 2009
2049.- Tng cc Thng kờ.- H ni, 2011.
D bỏo ny c tin hnh cho thi
k 2009 2049, ly s liu ca Tng
iu tra dõn s v nh lm gc, gm
hai d bỏo c lp: mt s bỏo cho c
nc, khu vc thnh th, nụng thụn ca
c nc; v mt d bỏo cho cỏc tnh,
thnh ph trc thuc Trung ng.

4. World population policies 2009.Department of economic and Social
affairs.- United nations.- New York, 2010.
Cun sỏch ny phỏc ha cỏc quan
im v chớnh sỏch ca cỏc chớnh ph
liờn quan n vn dõn s v phỏt trin
ca 195 quc gia. C th, trong ú l
phõn loi cỏc chớnh sỏch theo nhúm quy
mụ v tng trng dõn s, cu trỳc tui
dõn s, t sut sinh v k hoch húa gia
ỡnh, sc khe v t sut cht, phõn b
theo khụng gian v di dõn ni a, v di
dõn quc t. Ngoi ra cũn cung cp cỏc
bng s liu trỡnh by cỏc ch s dõn s
c bn ca 195 quc gia.

5. World Population Prospects The
2008 Revision: Volume I: Comprehensive
Tables, VolumeII: Sex and Age.Department of economic and Social
affairs.- United nations.- New York, 2009.
õy l 2 tp u trong b 3 cun sỏch
c UN xut bn nh k t nm 1951.
Tp I cung cp cỏc ch s nhõn khu hc
ch yu ca tt c cỏc quc gia v vựng
lónh th di dng h s nhõn khu hc v
bng s liu theo ch s c th. Tp II l
thụng tin chi tit v cu trỳc dõn s theo
tui v gii tớnh.
B sỏch cung cp c lng dõn s
cho giai on 2005-2010 v d bỏo cho
giai on 2010-2050 cho ton th gii,
21 vựng v 6 khu vc chớnh v 230 quc
gia. Trong ú trỡnh by 8 phng ỏn d
bỏo v 1 kch bn AIDS. Tỏm phng ỏn
d bỏo l: thp, trung bỡnh, cao, t sut
sinh khụng i, t sut sinh thay th tc
thi, t sut cht khụng i, khụng bin
i (t sut sinh khụng i v t sut cht
khụng i) v khụng di dõn.
Hân hạnh giới thiệu cùng độc giả

64