Luận văn tổ chức và hoạt động của hội chữ thập đỏ từ thực tiễn tỉnh quảng nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

ĐOÀN THỊ BÍCH LOAN

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI CHỮ THẬP ĐỎ
TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI, năm 2020


VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

ĐOÀN THỊ BÍCH LOAN

TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI CHỮ THẬP ĐỎ
TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành : Luật hiến pháp và luật hành chính
Mã số : 838. 01. 02
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. THÁI THỊ TUYẾT DUNG

HÀ NỘI, năm 2020


LỜI CAM ĐOAN
Mọi tài liệu, thông tin thu thập đều được do chính tôi tổng hợp, phân

tích trong Luận văn có nguồn gốc rõ ràng, chính xác và lần đầu tiên được
nghiên cứu, công bố trong công trình này. Tôi xin cam đoan, đây là công trình
nghiên cứu của chính tôi.
Quảng Nam, ngày tháng năm 2020
NGƯỜI CAM ĐOAN

Đoàn Thị Bích Loan


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình thực hiện đề tài ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi đã
nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình, chu đáo của các thầy cô giáo và sự giúp
đỡ nhiệt tình, những ý kiến đóng góp quý báu của nhiều cá nhân và đồng
nghiệp, tập thể để hoàn thành Luận văn tốt nghiệp. Đặc biệt tôi xin gửi lời
cảm ơn sâu sắc đến TS. Thái Thị Tuyết Dung người đã trực tiếp hướng dẫn đề
tài cho tôi với tất cả lòng nhiệt tình và sự quan tâm. Bên cạnh đó, tôi xin chân
thành cảm ơn sự đóng góp chân thành của các thầy, cô giảng viên của Học
viện khoa học xã hội đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi được nghiên cứu sinh
và thực hiện đề tài. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Hội Chữ thập đỏ huyện
Hiệp Đức, Hội đồng phối hợp công tác phổ biến giáo dục pháp luật huyện
Hiệp Đức; Hội chữ thập đỏ, Hội đồng phối hợp công tác phổ biến giáo dục
pháp luật tỉnh Quảng Nam và các cơ quan, ban ngành liên quan; người thân,
bạn bè, đồng nghiệp, luôn quan tâm tạo điều kiện, giúp đỡ, tạo điều kiện cho
tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu Luận văn. Hy vọng tiếp tục
nhận được ý kiến góp ý để tác giả bổ sung, hoàn thiện những nội dung trong
Luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn.
Hiệp Đức, tháng 8 năm 2020
Học viên

Đoàn Thị Bích Loan

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ TỔ
CHỨC, HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI CHỮ THẬP ĐỎ ................................... 8
1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của Hội Chữ thập đỏ ............................... 8
1.2. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của Hội chữ thập đỏ ............ 9
1.3. Tổ chức của Hội chữ thập đỏ ................................................................. 21
1.4. Hoạt động của Hội chữ thập đỏ ............................................................. 24
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VỀ TỔ CHỨC VÀ HOẠT ĐỘNG CỦA
HỘI CHỮ THẬP ĐỎ TỪ THỰC TIỄN TỈNH QUẢNG NAM ............... 38
2.1. Khái quát chung tình hình kinh tế xã hội của tỉnh Quảng Nam .............. 36
2.2. Thực trạng về cơ cấu, tổ chức và hoạt động của Hội chữ thập đỏ từ thực
tiễn tỉnh Quảng Nam .................................................................................... 39
CHƯƠNG 3: NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN
PHÁP LUẬT NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CƠ CẤU TỔ CHỨC,
HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI CHỮ THẬP ĐỎ TỪ THỰC TIỄN TỈNH
QUẢNG NAM ............................................................................................ 64
3.1. Định hướng hoàn thiện cơ cấu tổ chức và hoạt động của Hội chữ thập đỏ
từ thực tiễn tỉnh Quảng Nam ........................................................................ 64
3.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả về cơ cấu tổ chức và
hoạt động của Hội chữ thập đỏ ..................................................................... 68
KẾT LUẬN ................................................................................................. 76
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Nghĩa đầy đủ

Từ viết tắt

1

HĐ, GD

Hợp đồng giao dịch

2

KTM

Kinh tế mở

3

KCN

Khu công nghiệp

4

NSNN

Ngân sách nhà nước

5

NTM

Nông thôn mới

6

QLNN

Quản lý nhà nước

7

UBND

Ủy ban nhân dân

8

CTĐ

Chữ thập đỏ

9

KCB

Khám chữa bệnh

10

CSSK

Chăm sóc sức khỏe


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu

Tên bảng

bảng

1.1

1.2

1.3

Hoạt động Phòng ngừa, ứng phó thảm hoạ, cứu trợ khẩn
cấp, phục hồi tái thiết
Hoạt động Chăm sóc sức khoẻ dựa vào cộng đồng
Hoạt động Hiến máu nhân đạo, hiến mô, bộ phận cơ thể
người và hiến xác

Trang

24

25

27

1.4

Hoạt động Công tác xã hội nhân đạo

29

1.5

Hoạt động Tuyên truyền các giá trị nhân đạo

31

1.6

Hoạt động Vận động xây dựng quỹ cho hoạt động Chữ
thập đỏ

33

1.7

Hoạt động Xây dựng tổ chức Hội vững mạnh

34

2.2

Các kỳ Đại hội Hội chữ thập đỏ huyện Hiệp Đức

44

2.3

Kết quả hoạt động của các cấp Hội trên địa bàn tỉnh
Quảng Nam giai đoạn 2016 – 2020

58


DANH MỤC CÁC HÌNH

Số hiệu
hình

Tên hình

Trang

1.1

Biểu tượng Hội chữ thập đỏ Việt Nam

9

1.2

Sơ đồ phong trào Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ
quốc tế

17

1.3

Biểu tượng của các tổ chức Hội Chữ thập đỏ

19

2.1

Sơ đồ hệ thống tổ chức Hội Chữ thập đỏ tỉnh Quảng
Nam

41


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hội Chữ thập đỏ là một tổ chức xã hội nhân đạo của quần chúng, tập hợp
mọi người Việt Nam không phân biệt thành phần dân tộc, tôn giáo, nam nữ để
làm công tác nhân đạo. Thành lập từ năm 1946, qua 74 năm xây dựng và
trưởng thành, Hội Chữ thập đỏ luôn nhận được sự lãnh đạo của Đảng và sự
quản lý, hỗ trợ của Nhà nước. Đồng thời Hội là thành viên của Phong trào
Chữ thập đỏ và trăng lưỡi liềm đỏ Quốc tế nên những năm gần đây công tác
đối ngoại ngày càng mở rộng và phát triển. Tại Đại hội lần thứ IX (năm 2012)
của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam và trong Chiến lược Phát triển Hội Chữ thập
đỏ Việt Nam đến năm 2020, Ban chấp hành Trung ương Hội đã ra chủ đề: đổi

mới tư duy, tạo dựng vị thế, bảo vệ sự sống đồng thời nhấn mạnh vai trò của
việc “tăng cường hợp tác quốc tế”.
Trong thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước,
công tác nhân đạo và hoạt động chữ thập đỏ do Hội Chữ thập đỏ Việt Nam tổ
chức thực hiện đã có những chuyển biến tích cực, đạt nhiều kết quả quan
trọng, mang ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc, thu hút sự tham gia
và quan tâm ủng hộ to lớn về nguồn lực của các cơ quan, tổ chức, doanh
nghiệp, bạn bè quốc tế và các tầng lớp nhân dân, trợ giúp kịp thời, thiết thực
người nghèo, nạn nhân chiến tranh, thiên tai, thảm họa, những người dễ bị tổn
thương khắc phục khó khăn, vươn lên trong cuộc sống. Hệ thống tổ chức Hội
được củng cố và phát triển, hoạt động ngày càng chuyên nghiệp, hiệu quả,
góp phần tích cực tuyên truyền các giá trị nhân đạo, giáo dục truyền thống
nhân ái của dân tộc và thực hiện chính sách an sinh xã hội, đóng góp tích cực
cho Phong trào Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế. Tuy nhiên, công
tác nhân đạo và hoạt động chữ thập đỏ vẫn còn có mặt hạn chế, chưa phát huy
được tiềm năng, thế mạnh của hệ thống Hội Chữ thập đỏ.
1


Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ Hội chữ thập đỏ từ thực tiễn tỉnh
Quảng Nam luôn nhiệt tình, trách nhiệm trong công việc được giao, đạt kế
hoạch, chỉ tiêu đề ra. Để thực hiện hiệu quả những nội dung trên đòi hỏi các
cấp chính quyền địa phương phải có trách nhiệm, quan tâm chỉ đạo, kiện toàn
tổ chức và hoạt động của Hội chữ thập đỏ một cách sâu rộng trên địa bàn tỉnh.
Bằng những kiến thức đã tiếp nhận, học tập tại Học viện và với nhiệm vụ
công tác Hội chữ thập đỏ huyện Hiệp Đức, xuất phát từ lý do trên, tôi đã lựa
chọn đề tài: “Tổ chức và hoạt động của Hội Chữ Thập Đỏ từ thực tiễn tỉnh
Quảng Nam” làm Luận văn tốt nghiệp chuyên ngành Luật Hiến pháp và Hành
chính.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Liên quan đến vấn đề nghiên cứu, tổ chức và hoạt động của Hội chữ thập
đỏ từ thực tiễn nhiều địa phương đã được rất nhiều tác giả và nhóm tác giả
nghiên cứu. Sau đây là một số công trình và bài viết tiêu biểu:
Vũ Hải Anh (2016), Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ chuyên trách
Hội Chữ thập đỏ huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên, Luận văn Thạc sỹ quản
lý giáo dục, Học viện quản lý giáo dục. Tác giả đã dựa trên cơ sở nghiên cứu
những vấn đề lý luận và thực trạng công tác bồi dưỡng cán bộ chuyên trách
Hội Chữ thập đỏ, đề tài đề xuất biện pháp đổi mới công tác quản lý hoạt động
bồi dưỡng cán bộ chuyên trách Hội Chữ thập đỏ huyện Khoái Châu, tỉnh
Hưng Yên trong giai đoạn hiện nay nhằm nâng cao chất lượng cán bộ chuyên
trách Hội CTĐ huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên phù hợp với yêu cầu trong
thời kỳ đổi mới.
Nguyễn Thị Hồng Diệp (2017), Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ tại
trung tâm đào tạo cán bộ Hội chữ thập đỏ Việt Nam, Luận văn Thạc sỹ quản
lý giáo dục, Học viện khoa học xã hội. Luận văn nghiên cứu cơ sở lý luận
quản lý hoạt động đào tạo cán bộ công chức, viên chức; đánh giá thực trạng

2


công tác quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ tại Trung tâm đào tạo cán bộ
Hội chữ thập đỏ Việt Nam. Qua đó, đề xuất một số biện pháp nâng cao hiệu
quả quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ tại Trung tâm đào tạo cán bộ Hội chữ
thập Việt Nam trong thời gian đến.
Phạm Thị Thu Huyền (2016), Hoạt động nhân đạo của Ủy ban Chữ thập
đỏ quốc tế và tác động chính trị của nó từ 1991 đến nay, Luận án Tiến sĩ
chính trị học, Trường Đại học khoa học xã hội và nhân văn. Luận văn phân
tích và làm sáng tỏ các hoạt động nhân đạo của Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế
và tác động chính trị của nó từ năm 1991 đến nay. Đồng thời khuyến nghị cho
Việt Nam về tăng cường mối quan hệ chặt chẽ giữa Việt Nam và Ủy ban Chữ

thập đỏ quốc tế; Tạo môi trường thuận lợi hơn nữa hỗ trợ các hoạt động nhân
đạo quốc tế ở Việt Nam.
Dương Văn Mai (2016), Ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác
chữ thập đỏ huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định, Đề tài khoa học công nghệ
năm 2016, cấp huyện. Tác giả đã khẳng định trong những năm qua, với sự
phát triển vượt bậc của CNTT và vai trò thông tin ngày càng trở lên quan
trọng. Qua thực tế, khi áp dụng CNTT vào các hoạt động quản lý, công tác xã
hội đã mang lại hiệu quả rất thiết thực. Từ thực tế nêu trên, việc xây dựng
trang thông tin điện tử của Hội là rất cần thiết, phục vụ tốt hơn cho công tác
điều hành, vận động cứu trợ, hỗ trợ nhân đạo tại địa phương.
Bùi Văn Phục (2018), Vai trò của Hội chữ thập đỏ trong quản lý hành
chính nhà nước – thực tiễn tại tỉnh Điện Biên, Luận văn Thạc sỹ Luật học,
Trường Đại học luật Hà Nội. Luận văn đã tập trung nghiên cứu một số vấn đề
lý luận và pháp lý về vai trò của Hội chữ thập đỏ trong quản lý hành chính
nhà nước; đồng thời thực tiễn thực hiện vai trò của Hội chữ thập đỏ trong
quản lý hành chính nhà nước tại tỉnh Điện Biên. Qua đó kiến nghị một số giải
pháp phát huy vai trò Hội chữ thập đỏ tại địa phương trong thời gian đến.

3


Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam (2018), Dự án Trung tâm hoạt
động chữ thập đỏ Khu vực Đồng bằng Sông Hồng tại Hà Nam. Dự án được
thực hiện tại huyện Kim Bảng, tỉnh Hà Nam với hình thức đầu tư hợp tác
công tư. Bao gồm 03 hợp phần: Trung tâm đào tạo, huấn luyện kỹ năng cấp
cứu; Trung tâm chăm sóc xã hội (bệnh viện chữ thập đỏ và bảo trợ xã hội);
Trung tâm nghiên cứu, sản xuất dược liệu và chế phẩm y tế; sản xuất sản
phẩm nhân đạo. Công trình nghiên cứu đã đánh giá chung kinh tế - xã hội
nước ta năm 2017 tiếp tục chuyển biến tích cực, đạt nhiều kết quả quan trọng.
Tuy nhiên, nền kinh tế nước ta vẫn còn những tồn tại, thiên tai, bão lũ ...

Chính vì vậy, Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã phối hợp với Công
ty Cổ Phần Tư Vấn Đầu Tư Thảo Nguyên Xanh tiến hành nghiên cứu và lập
dự án đầu tư “Trung tâm hoạt động chữ thập đỏ khu vực đồng bằng sông
Hồng tại Hà Nam.
Và một số bài viết nghiên cứu, khái quát những quan điểm trong tổ chức,
hoạt động Hội chữ thập đỏ từ thực tiễn:
Ngọc Huệ, Lê Thuận (2019), Hội Chữ thập đỏ thành phố Hồ Chí Minh
cần xác định phương thức hoạt động đáp ứng với thực tiễn, Tạp chí điện tử
của Hội chữ thập đỏ Việt Nam cập nhật ngày
01/10/2019. Bài viết đã khẳng định các cấp Hội cũng phát huy được nguồn
lực, tuy nhiên tổ chức biên chế bộ máy và chế độ chính sách còn nhiều bất
cập, do đó các cấp chính quyền địa phương cần xác định phương thức hoạt
động đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong tình hình mới.
Trần Yến (2019), Hiệu quả từ cuộc vận động “Mỗi tổ chức, mỗi cá nhân
gắn với một địa chỉ nhân đạo”, Trang thông tin điện tử huyện Nậm Pồ, tỉnh
Điện Biên cập nhật ngày 15/02/2019. Bài viết đã
khái quát về kết quả của Hội Chữ thập đỏ huyện Nậm Pồ, tỉnh Điện Biên đã
phát huy vai trò nòng cốt, trở thành cầu nối trong các hoạt động nhân đạo

4


nhằm chăm lo cho người nghèo. Qua 5 năm thực hiện cuộc vận động “Mỗi tổ
chức, mỗi cá nhân gắn với một địa chỉ nhân đạo” tại huyện Nậm Pồ đã có sức
lan tỏa mạnh mẽ, thực sự trở thành phong trào của toàn dân, góp phần đáng kể
cùng cấp ủy, chính quyền địa phương xóa đói, giảm nghèo, xây dựng nông
thôn mới.
Phan Văn Cầu (2019), Hiệu quả từ phong trào Chữ Thập đỏ và Trăng
lưỡi liềm đỏ quốc tế, Trang thông tin điện tử Đài phát thanh và truyền hình
tỉnh Quảng Bình cập nhật ngày 8/5/2019. Tác giả đã khái quá

trình hình thành và phát triển phong trào Chữ thập đỏ và Trăng lưỡi liềm đỏ
quốc tế, đồng thời phản ánh tại tỉnh Quảng Bình, các cấp Hội CTĐ đỏ luôn
tích cực, chủ động phối hợp với các cơ quan, doanh nghiệp tổ chức các hoạt
động thiết thực, giúp các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong
cuộc sống.
Từ những công trình, bài viết nghiên cứu trên có thể thấy, tổ chức và
hoạt động của Hội chữ thập đỏ có nhiều cơ hội và thách thức lớn đặt ra. Tôi
hiện đang công tác trong Hội chữ thập đỏ huyện, thường xuyên đi cơ sở, được
tiếp xúc nhiều chương trình, hoạt động xã hội, hiến máu nhân đạo, cứu trợ,
xóa đói giảm nghèo.... tôi muốn nghiên cứu thực tế, áp dụng các quan điểm,
quy định pháp luật, thực thi pháp luật và học hỏi thêm những kinh nghiệm từ
những công trình trên về những quy định của pháp luật và những văn bản
hướng dẫn thi hành để tập trung phân tích, nghiên cứu Đề tài về “Tổ chức và
hoạt động của Hội chữ thập đỏ từ thực tiễn tỉnh Quảng Nam”. Trong suốt quá
trình học tập và nghiên cứu, đóng góp những giải pháp hoàn thiện pháp luật,
nâng cao hiệu quả hoạt động của Hội chữ thập đỏ hiện nay.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích của luận văn nghiên cứu một cách hệ thống những quy định
của pháp luật về tổ chức và hoạt động của Hội chữ thập đỏ nói chung. Đồng

5


thời, đi sâu nghiên cứu tổ chức và hoạt động của Hội chữ thập đỏ từ thực tiễn
tỉnh Quảng Nam. Trên cơ sở phân tích lý luận, đánh giá thực trạng và đề xuất
những giải pháp hoàn hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả cơ cấu, tổ chức
và hoạt động của Hội chữ thập đỏ tại các địa phương nói chung và trên địa
bàn tỉnh Quảng Nam nói riêng.
Nhiệm vụ nghiên cứu: + Khái quát các quy định của pháp luật về Hội
chữ thập đỏ, Điều lệ Hội chữ thập đỏ Việt Nam, Luật hoạt động Chữ thập đỏ.

Phân tích, làm rõ khái niệm, đặc điểm, vai trò của Hội chữ thập đỏ; khái quát
quá trình hình thành và phát triển của Hội chữ thập đỏ; Tổ chức và hoạt động
của Hội chữ thập đỏ, trong đó có các nội dung về vị trí pháp lý, nhiệm vụ
quyền hạn, hình thức, nguyên tắc hoạt động.
+ Đánh giá thực trạng về cơ cấu, tổ chức và hoạt động của Hội chữ thập
đỏ từ thực tiễn tỉnh Quảng Nam; đồng thời, rút ra những ưu điểm, hạn chế và
nguyên nhân để từ đó có những giải pháp thực hiện tốt hơn trong thời gian
đến.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng: Luận văn tập trung nghiên cứu lý luận và thực trạng tổ chức và
hoạt động của Hội chữ thập đỏ từ thực tiễn tỉnh Quảng Nam.
Phạm vi: Nghiên cứu cơ cấu, tổ chức và hoạt động của Hội chữ thập đỏ từ
thực tiễn tỉnh Quảng Nam từ năm 2015 đến năm 2020.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp chủ yếu của Luận văn là sử dụng các quan điểm của chủ
nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm, chủ trương, đường
lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước ta trong tổ chức và hoạt
động của Hội chữ thập đỏ; phân tích tài liệu, tổng hợp, so sánh, nghiên cứu lý
luận kết hợp với nghiên cứu thực tiễn, phân tích tổng hợp những quy định
pháp luật về Hội chữ thập đỏ trên địa bàn tỉnh Quảng Nam trên cơ sở các

6


quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong tổ
chức và hoạt động của Hội chữ thập đỏ trong giai đoạn hiện nay
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
7. Kết cấu của luận văn

7


CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LÝ VỀ TỔ CHỨC,
HOẠT ĐỘNG CỦA HỘI CHỮ THẬP ĐỎ
1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của Hội Chữ thập đỏ
Hoạt động chữ thập đỏ là hoạt động nhân đạo dựa vào cộng đồng do Hội
Chữ thập đỏ thực hiện hoặc phối hợp với tổ chức, cá nhân thực hiện về cứu
trợ khẩn cấp và trợ giúp nhân đạo; chăm sóc sức khỏe; sơ cấp cứu ban đầu;
hiến máu nhân đạo, hiến mô, bộ phận cơ thể người và hiến xác; tìm kiếm tin
tức thân nhân thất lạc do chiến tranh, thiên tai, thảm họa; tuyên truyền các giá
trị nhân đạo; tham gia phòng ngừa, ứng phó thảm họa [Điều 2 Luật Hoạt động
chữ thập đỏ năm 2008].
Hoạt động chữ thập đỏ mang tính xã hội rất lớn, có chức năng và nhiệm
vụ quan trọng trong việc thực hiện các nhiệm vụ xã hội của đất nước. Hoạt
động chữ thập đỏ được cụ thể hóa với một tổ chức có chức năng, vai trò cụ
thể trong hệ thống quản lý nhà nước là Hội Chữ thập đỏ Việt Nam. Hội Chữ
thập đỏ Việt Nam là tổ chức xã hội của quần chúng, hoạt động vì mục tiêu
nhân đạo hòa bình - hữu nghị, Hội góp phần thực hiện mục tiêu dân giàu,
nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, vì hạnh phúc của nhân dân.
Hội Chữ thập đỏ có Điều lệ hoạt động riêng, thực hiện đầy đủ chức năng của
một tổ chức xã hội và dựa trên 07 nguyên tắc đã được quy định cơ bản của
phong trào Chữ thập đỏ gồm: nhân đạo, vô tư, trung lập, độc lập, tự nguyện,
thống nhất, toàn cầu. Một cơ quan Hội sẽ có một hệ thống cơ cấu tổ chức chặt
chẽ nhằm tạo điều kiện thuận lợi để phát triển và thực hiện đúng tôn chỉ, mục
đích của hội. Hội Chữ thập đỏ Việt Nam được tổ chức và hoạt động từ cơ
quan Trung ương đến địa phương (04 cấp gồm Trung ương, tỉnh, huyện, xã,

8

thị trấn) và hoạt động, quản lý theo ngành dọc, Hội thực hiện phối hợp với các
cơ quan quản lý nhà nước trong công tác hoạt động nhân đạo của mình.
Hình 1.1. Biểu tượng Hội chữ thập đỏ Việt Nam

Nguồn: Hội chữ thập đỏ Việt Nam
Như vậy, ở Việt Nam Hội Chữ thập đỏ là tổ chức xã hội hoạt động nhân
đạo theo pháp luật Việt Nam, pháp luật quốc tế, nguyên tắc cơ bản của Phong
trào chữ thập đỏ và trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế, Điều ước quốc tế khác về hoạt
động nhân đạo mà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên
và theo Điều lệ Hội. Đồng thời, Hội Chữ thập đỏ là thành viên của Mặt trận
Tổ quốc Việt Nam, thành viên của Phong trào chữ thập đỏ và trăng lưỡi liềm
đỏ quốc tế, có nhiệm vụ tổ chức thực hiện hoặc phối hợp tổ chức thực hiện
hoạt động chữ thập đỏ và thực hiện nhiệm vụ khác do cơ quan nhà nước có
thẩm quyền giao. [Điều 27, Luật Hội chữ thập đỏ 2008]
Căn cứ các quy định về Luật hoạt động Chữ thập đỏ thì Hội Chữ thập
đỏ có các đặc điểm sau:

9


- Hội Chữ thập đỏ là một tổ chức xã hội được pháp luật Việt Nam thừa
nhận.
- Mục tiêu hoạt động của Hội Chữ thập đỏ là giữ gìn và phát triển các
hoạt động nhằm mục đích nhân đạo.
- Hội Chữ thập đỏ là thành viên của Mặt trận tổ quốc và nhiệm vụ tổ
chức thực hiện hoặc phối hợp tổ chức thực hiện các hoạt động của Hội Chữ
thập đỏ và thực hiện các nhiệm vụ khác do cơ quan nhà nước có thẩm quyền
giao.

Hội Chữ thập đỏ có các vai trò cụ thể như sau:
- Hội Chữ thập đỏ góp một phần vào chính sách an sinh xã hội; do vậy
để thực hiện được chính sách này Hội chủ động phối hợp chặt chẽ với các
ban, ngành, đoàn thể, các tổ chức cá nhân trong và ngoài nước thu hút nguồn
lực trong hoạt động nhân đạo để khẳng định được vai trò của mình trong hoạt
động.
- Hội Chữ thập đỏ góp phần nhân lên sức mạnh nhân đạo làm lan tỏa
mạnh mẽ giá trị nhân ái trong xã hội. Chăm lo những người có hoàn cảnh
khăn, hoạn nạn, neo đơn, trẻ mồ côi, người dễ bị tổn thương là nhiệm vụ cơ
bản của công tác Hội và phong trào Chữ thập đỏ.
- Tuyên truyền, vận động cán bộ, hội viên và nhân dân tham gia hoạt
động chăm sóc sức khỏe
- Hoạt động quan hệ hợp tác phát triển vì hòa bình, hữu nghị giữa các
dân tộc thì Hội Chữ thập đỏ là tổ chức mang màu sắc chính trị với vai trò là
đại diện của các tầng lớp trong xã hội đối với các hoạt động của Nhà nước.
1.2. Khái quát quá trình hình thành và phát triển của Hội chữ thập đỏ
Ngày 24/6/1859 ở Solferino, một thành phố miền Bắc nước Ý, một
cuộc chiến khốc liệt diễn ra trong vài giờ đồng hồ giữa lực lượng quân đội
liên minh của Pháp và Ý chống lại quân chiếm đóng Áo đã để lại 40.000

10


người chết và bị thương. Quân y của các bên tham chiến không đủ lực lượng
để giải quyết tình trạng quá nhiều người bị thương. Cảnh tượng trên đã khiến
một thương gia Thụy Sĩ tên là Jean Henry Dunant kinh hoàng khi vô tình
được chứng kiến. Ông đã kêu gọi dân chúng địa phương giúp đỡ người bị
thương bất kể họ là người của bên nào. Khi trở về Thụy Sĩ, Henry Dunant
không thể nào quên những điều rùng rợn mà Ông đã được chứng kiến. Ông đã
viết lại những điều này trong một cuốn sách có tên gọi Ký ức về Solferino.

Cuốn sách được hoàn thành vào năm 1862. Trong nội dung cuốn sách,
Dunant đưa ra 2 ý tưởng: Thành lập tại mỗi Quốc gia một Hội Cứu trợ bao
gồm những người tình nguyện, những người danh tiếng, những chính khách
có tên tuổi để chăm sóc những người bị thương khi có chiến tranh. Vận động
một thoả thuận quốc tế bảo vệ những binh lính bị thương trên chiến trường và
những người chăm sóc họ.
Ông Gustave Moynier, một luật sư và vào thời gian đó là Chủ tịch của
Hội Cứu trợ Cộng đồng Geneva đã cảm động sâu sắc khi đọc cuốn "Ký ức về
Solfferino". Ngay sau đó ông đã đề nghị Dunant nên nhóm họp các thành viên
của Hội để bàn bạc về đề xuất của mình. Tại cuộc họp, một Uỷ ban Năm
Người được thành lập, gồm Dunant và Moynier, Tướng Guillaume Henri
Dufour, Tiến sĩ Louis Appia và Tiến sĩ Theodore Maunoir, tất cả đều là công
dân Thụy Sĩ. Kỳ họp lần thứ nhất của Uỷ ban này vào ngày 17/2/1863 đã
thông qua tên gọi "Uỷ ban quốc tế cứu trợ những người bị thương. Trong thời
gian sau đó, "Uỷ ban năm người" này đã xúc tiến tổ chức một Hội nghị quốc
tế vào tháng 10 năm 1863 tại Geneva, tập hợp đại diện của 16 quốc gia. Hội
nghị đã thông qua dấu hiệu phân biệt - một chữ thập đỏ trên nền trắng - để
nhận biết và bảo vệ những người giúp đỡ những binh sĩ bị thương trên chiến
trường. Năm 1875, "Uỷ ban quốc tế cứu trợ những người bị thương" đổi tên
thành ủy ban Chữ thập đỏ Quốc tế – là tổ chức khởi xướng Phong trào Chữ

11


thập đỏ Quốc tế. Để ghi nhớ công lao của người sáng lập Phong trào, ngày
sinh của Henry Dunant 8/5 đã được lấy làm Ngày Quốc tế Chữ thập đỏ.
Ngày 23/11/1946 đã đi vào lịch sử của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam như
một mốc son đánh dấu sự ra đời của một tổ chức xã hội nhân đạo, do Chủ tịch
Hồ Chí Minh sáng lập và làm Chủ tịch danh dự đầu tiên. Đây là niềm vinh dự
lớn lao đối với cán bộ, hội viên, thanh, thiếu niên, tình nguyện viên Chữ thập

đỏ Việt Nam mà không phải tổ chức nào cũng có được.
Ngay sau khi thành lập, hưởng ứng Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến
của Hồ Chủ tịch, hầu hết các hội viên Hồng thập tự đã tích cực tham gia phục
vụ tại các mặt trận, tổ chức các trạm cấp cứu, bệnh viện dã chiến, bệnh viện
hậu phương.
Từ năm 1955 - 1975, Hội hoạt động trong bối cảnh cả nước tập trung
cho hai nhiệm vụ chiến lược: Xây dựng chủ nghĩa hội ở miền Bắc và đấu
tranh giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Ngày 5/6/1957, Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Công hàm tới Chính phủ
Liên bang Thụy Sĩ tuyên bố gia nhập 4 Công ước Giơ-ne-vơ về việc bảo hộ
nạn nhân chiến tranh. Ngày 4/11/1957, tại cuộc họp của Phong trào Chữ thập
đỏ - Trăng lưỡi liềm đỏ quốc tế họp ở Niu-đê-li (Ấn Độ), Hội Hồng thập tự
Việt Nam chính thức được công nhận là thành viên của Phong trào.
Ngày 19/11/1960, Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Hồng thập tự Việt
Nam lần thứ II diễn ra tại Hà Nội với 150 đại biểu từ Trung ương đến các tổ
chức Hội cơ sở. Bác sĩ Vũ Đình Tụng tiếp tục được bầu làm Chủ tịch Hội.
Ngày 27/2/1961, Hội Hồng thập tự Mặt trận dân tộc giải phóng Miền Nam
được thành lập do Bác sĩ Phùng Văn Cung làm Chủ tịch Hội.
Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Hồng thập tự Việt Nam lần thứ III diễn
ra ngày 15/12/1965. Tại Đại hội này, Hội Hồng thập tự Việt Nam chính thức

12


đổi tên thành Hội Chữ thập đỏ Việt Nam. Bác sĩ Vũ Đình Tụng tiếp tục được
bầu làm Chủ tịch Hội.
Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Chữ thập đỏ Việt Nam lần thứ IV đã
được tổ chức từ ngày 10-11/12/1971. Đại hội khẳng định vai trò của tổ chức
Hội trong các hoạt động trợ giúp nhân đạo, chăm sóc sức khỏe nhân dân,
tham gia cấp cứu thương binh, nạn nhân chiến tranh, vệ sinh phòng bệnh, hoạt

động hợp tác quốc tế. Hội Chữ thập đỏ Việt Nam Huân chương Lao động
hạng nhì. Bác sĩ Vũ Đình Tụng tiếp tục được bầu làm Chủ tịch Hội.
Đại thắng mùa xuân năm 1975 thắng lợi, đồng hành cùng đất nước
trong công cuộc hàn gắn vết thương chiến tranh và xây dựng xã hội mới, Hội
Chữ thập đỏ Việt Nam đã tích cực phát triển tổ chức, đẩy mạnh mọi mặt hoạt
động của Hội, tham gia trợ giúp những người khó khăn vươn lên trong cuộc
sống.
Ngày 31/7/1976, tại Hà Nội đã diễn ra Hội nghị hợp nhất Hội Chữ thập
đỏ Việt Nam và Hội Hồng thập tự cộng hòa miền Nam Việt Nam thành Hội
Chữ thập đỏ Việt Nam. Bác sĩ Nguyễn Văn Thủ được bầu làm Chủ tịch Hội
Chữ thập đỏ Việt Nam.
Năm 1987, Trung ương Hội thành lập Phòng tìm kiếm tin tức thân nhân
đáp ứng nguyện vọng đoàn tụ của những gia đình có thân nhân mất liên lạc do
chiến tranh.
Ngày 07/9/1987, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa VI) đã ban hành
Chỉ thị số 14-CT/TW về “Củng cố tổ chức, phát huy tác dụng tích cực của
Hội Chữ thập đỏ Việt Nam”, góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối
với Hội và mở ra thời kỳ phát triển mới của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam.
Ngày 10-12/3/1988, Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội CTĐ Việt Nam lần
thứ V được tổ chức tại Hà Nội với sự có mặt của 368 đại biểu. Đây là Đại hội
diễn ra khi đất nước ta bước vào công cuộc đổi mới. Giáo sư Nguyễn Trọng

13


Nhân được bầu làm Chủ tịch Hội. Hội Chữ thập đỏ Việt Nam được tặng Huân
chương Độc lập hạng nhất.
Tính đến cuối năm 1988 đã có 40 tỉnh, thành, 427 huyện thị (80%),
3.814 xã, phường (38%) có tổ chức Hội với 7.700 chi hội. Đến cuối năm
1994, tổ chức Hội được thành lập tại tất cả 53 tỉnh, thành phố và hầu hết các

quận, huyện với 14.900 chi hội cơ sở.
Từ ngày 15 đến 17/3/1995, Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Chữ thập
đỏ Việt Nam lần thứ VI diễn ra tại Hà Nội. Trong giai đoạn này, hoạt động
ứng phó thảm họa bước đầu chuyển từ cứu trợ thụ động mang tính chất từ
thiện, đơn thuần cung cấp các nhu yếu phẩm sau khi bị thiên tai sang chủ
động phòng tránh, cứu trợ phát triển, bằng các biện pháp tuyên truyền, hướng
dẫn kỹ năng, hỗ trợ sinh kế…
Ngày 09/6/1998, Quỹ Bảo trợ nạn nhân chất độc da cam trực thuộc Hội
Chữ thập đỏ Việt Nam ra đời. Đặc biệt, tháng 12/1999, Ban Chấp hành Trung
ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam bắt đầu phát động Phong trào “Tết vì người
nghèo và nạn nhân chất độc da cam”.
Ngày 12 - 13/6/2000, Đại hội thi đua yêu nước của Hội Chữ thập đỏ
Việt Nam lần thứ nhất tổ chức tại Thủ đô Hà Nội. Hàng trăm tập thể, cá nhân
cán bộ, hội viên, thanh thiếu niên Chữ thập đỏ xuất sắc trong hoạt động nhân
đạo thời kỳ đổi mới được Nhà nước khen thưởng.
Ngày 7-9/8/2001 diễn ra Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Chữ thập đỏ
Việt Nam lần thứ VII. Chủ tịch nước Trần Đức Lương làm Chủ tịch danh dự
Hội Chữ thập đỏ Việt Nam. Giáo sư Nguyễn Trọng Nhân tiếp tục được bầu
làm Chủ tịch Hội. Ngày 31/7/2003, tại kỳ họp thứ 4, Ban Chấp hành Trung
ương Hội đã bầu Giáo sư Nguyễn Văn Thưởng làm Chủ tịch kiêm Tổng Thư
ký Hội Chữ thập đỏ Việt Nam.

14


Ngày 20/9/2005, tại Đại hội thi đua yêu nước Hội Chữ thập đỏ Việt
Nam lần thứ II, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam vinh dự được tặng thưởng Huân
chương Lao động hạng Nhất và Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Nguyễn Văn
Thưởng - Chủ tịch, Tổng thư ký Hội Chữ thập đỏ Việt Nam được phong tặng
danh hiệu Anh hùng lao động trong thời kỳ đổi mới.

Ngày 28-29/6/2007, Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Chữ thập đỏ Việt
Nam lần thứ VIII, nhiệm kỳ 2007-2012 với chủ đề “Chung sức vì nhân đạo”
diễn ra tại Hà Nội. Nguyên Chủ tịch nước Trần Đức Lương tiếp tục làm Chủ
tịch danh dự của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam. Tiến sĩ Trần Ngọc Tăng - Phó
Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương được cử là Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ
Việt Nam.
Ngày 03/6/2008, Hội CTĐ Việt Nam trình Quốc hội ban hành Luật
Hoạt động Chữ thập đỏ, tạo hành lang pháp lý thuận lợi cho các hoạt động
nhân đạo, tham mưu thành lập Ban Chỉ đạo quốc gia vận động hiến máu tình
nguyện, tổng kết 22 năm thực hiện Chỉ thị 14-CT/TW của Ban Bí thư Trung
ương Đảng khóa VI về “Củng cố tổ chức phát huy tác dụng tích cực của Hội
Chữ thập đỏ Việt Nam” (ngày 10/5/2010).
Ngày 08/6/2010, Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) đã ban hành
Chỉ thị 43 “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác của Hội
Chữ thập đỏ Việt Nam”, Chỉ thị nhấn mạnh “Công tác nhân đạo là bộ phận
quan trọng trong công tác dân vận của Đảng, là nhiệm vụ của mỗi cấp ủy
Đảng, của cán bộ, đảng viên và các tổ chức trong hệ thống chính trị, góp phần
giáp dục, đoàn kết các tầng lớp nhân dân trong thực hiện các chính sách xã
hội của Đảng”.
Ngày 25-26/9/2010, Đại hội thi đua yêu nước Hội Chữ thập đỏ Việt
Nam lần thứ III.

15


Ngày 4-5/7/2012, tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ IX Hội Chữ
thập đỏ Việt Nam, Chủ tịch nước Trương Tấn Sang được suy tôn là Chủ tịch
danh dự của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam. Ông Nguyễn Hải Đường - Phó Bí
thư Đảng ủy Khối các cơ quan Trung ương được bầu là Chủ tịch Hội Chữ
thập đỏ Việt Nam.

Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc Hội Chữ thập đỏ Việt Nam lần thứ
IV diễn ra ngày 29/9/2015 tại Hà Nội với sự góp mặt của 458 đại biểu điển
hình tiên tiến đại diện cho trên 4,4 triệu cán bộ hội viên, thanh thiếu niên, tình
nguyện viên Chữ thập đỏ cả nước.
Ngày 08/1/2016, Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Hội Chữ thập đỏ
Việt Nam khóa IX lần 5 đã bầu Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Xuân Thu Phó Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa, giữ chức Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ Việt
Nam.
Ngày 15-16/8/2017, tại Hà Nội đã diễn ra Đại hội Đại biểu toàn quốc
lần thứ X Hội Chữ thập đỏ Việt Nam với sự tham gia của 487 đại biểu đại
diện hơn 8 triệu cán bộ, hội viên, tình nguyện viên, thanh thiếu niên Chữ thập
đỏ cả nước. Chủ tịch nước Trần Đại Quang được suy tôn là Chủ tịch danh dự
của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam; PGS.TS Nguyễn Thị Xuân Thu được bầu lại
giữ chức Chủ tịch Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam. Với chủ đề "Tiếp
tục xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, chuyên nghiệp, đóng vai trò nòng cốt,
cầu nối, điều phối trong công tác nhân đạo, tất cả vì người nghèo, người dễ bị
tổn thương trong xã hội", đây là dấu mốc quan trọng cho thời kỳ phát triển
mới của Hội, hướng tới mục tiêu tiếp tục xây dựng tổ chức Hội vững mạnh,
chuyên nghiệp...
74 năm qua, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam luôn thể hiện vai trò, trách
nhiệm trong việc kế thừa và phát huy truyền thống nhân ái của dân tộc, sẵn
sàng có mặt kịp thời ở những nơi khó khăn nhất, sát cánh cùng những người

16


nghèo, người yếu thế trong xã hội, thực hiện sứ mệnh nhân đạo cao cả mà
Đảng, Nhà nước đã giao phó.
Năm 2019, công tác Hội và phong trào Chữ thập đỏ tiếp tục được triển
khai có hiệu quả, bám sát nhiệm vụ chính trị của đất nước, phù hợp với nhu
cầu của đối tượng hưởng lợi, góp phần tham gia thực hiện chính sách an sinh

xã hội của Đảng, Nhà nước. Hội tiếp tục nhận được sự quan tâm, chỉ đạo sát
sao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Năm 2019 cũng được đánh dấu bởi nhiều
sự kiện, hoạt động của toàn Hội tạo được ảnh hưởng và sức lan tỏa lớn như:
Chương trình “Sức mạnh nhân đạo”, Hội nghị tổng kết 10 năm Cuộc vận
động “Mỗi tổ chức, mỗi cá nhân gắn với một địa chỉ nhân đạo và các mô hình
công tác xã hội nhân đạo giai đoạn 2008-2019”, “Tháng nhân đạo” 2019, Hội
nghị toàn quốc triển khai công tác hiến máu tình nguyện và tôn vinh những
người hiến máu tình nguyện tiêu biểu, ra mắt Hệ thống nhân đạo điện tử
(iNHANDAO) thuộc Đề án “Tri thức Việt số hóa” của Chính phủ... Chỉ tính
riêng 6 tháng đầu năm 2019, tổng trị giá hoạt động toàn Hội đạt hơn 2.566 tỷ
đồng, trợ giúp trên 10 triệu lượt người có hoàn cảnh khó khăn.

17