Hai đứa trẻ (Thạch Lam)

Hai đứa trẻ

Thạch Lam


I.TiÓu dÉn
1.Tác giả
- Thạch Lam ( 1910 – 1942)
- Tên khai sinh là Nguyễn
Tường Vinh, sinh tại Hà Nội.
- Làm báo, viết văn.
- Là người đôn hậu,
rất đỗi tinh tế.
-Sáng tác của ông chủ yếu
khai thác thế giới nội tâm
của nhân vật, mỗi truyện
như một bài thơ trữ tình…
Văn Thạch Lam trong sáng, giản
dị mà thâm trầm , sâu sắc.


2.Tác phẩm chính
Các tập truyện ngắn Gió đầu mùa (1937) , Nắng
trong vườn(1938), Sợi tóc (1942) ; tiểu thuyết Ngày
mới(1939) ; tập tiểu luận Theo dòng (1941) ; tùy bút Hà
Nội băm sáu phố phường (1943).


II Đọc hiểu văn bản
1.Đọc.
2. Giải thích từ khó:

3.Xuất xứ:
In trong tập “ Nắng trong vườn”-xuất bản
1938
-

- Bối cảnh sáng tác:

Phố huyện Cẩm Giàng , tỉnh Hải Dươngquê ngoại của nhà văn những năm trước
cm tháng Tám- nơi mà ông đã từng sống.


4. Giá trị nội dung và nghệ thuật
4.1 Bức tranh nơi phố huyện
a. Lúc chiều tà
- Cảnh thiên nhiên
Thiên nhiên phố
huyện lúc chiều
xuống được tác giả
miêu tả như thế nào?


- Cảnh thiên nhiên
- m thanh:
+ Ting trng thu khụng “ Tiếng trống…buổi
chiều”
+ Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng
Một chiều…đưa vào”
+ Tiếng muỗi vo ve “ Trong …vo ve”
- Màu sắc:
+ Phương tây đỏ rực như lửa cháy “Phương

tây…sắp tàn”
+ Dãy tre làng trước mặt đen lại “ Dãy tre…nền
trời”

“


Một bức tranh quê hương vào thời khắc ngày
tàn quen thuộc, thanh bình, thơ mộng nhưng
hiu hắt và đượm buồn.

Em có nhận xét gì về lời văn của
tác giả khi tả cảnh buổi chiều?
Câu văn giàu hình ảnh, âm thanh,
thấm đẫm cảm xúc của người viết;
nhịp điệu chậm rÃi,uyển chuyển
tạo nên một giọng điệu trữ tình sâu lắng.
-> chất thơ trong văn Thạch Lam .


- Cảnh chợ
+Chợ vÃn
+ Người hết,
+Tiếng ồn ào mất.
+ Chỉ còn lại rác rưởi,
vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhÃn, lá mía.
+Mùi âm ẩm của hơi nóng ban ngày và cát bụi.
+Những người về muộn đứng nói chuyện thêm ít câu.
+ Những đứa trẻ con nhà nghèo, đi lại tìm tòi.

Cảnh chợ tàn gợi cho em điều gì?
Em có cảm nhận như thế nào về
tình cảm của tác giả với ni õy?

- Chợ là bộ mặt kinh tế, tập trung sức
sống của một vùng. Miêu tả cảnh chợ
tàn, Thạch Lam làm nổi vẻ nghèo nàn,
xơ xác, tiêu điều của phố hun.
- Từ

cảnh ấy ta phần nào hiểu
- về tình cảm của tác giả với
được
quê hương.


b. Phố huyện lúc đêm tối
*Cảnh đêm phố huyện
- Ngp trn búng ti:

+ Một đêm mùa hạ êm như nhung và thoảng
qua gió mát.
+ Đường phố và các ngõ con chứa đầy bóng
tối.
+ Tối hết cả con đường ra sông, con đường qua
chợ, các ngõ vào làng.


- ánh sáng

+Khe sáng lọt ra từ các nhà còn thức
+Quầng sáng thân mật quanh ngọn đèn của chị Tí.
+Chấm lửa nhỏ và vàng từ bếp phở của bác Siêu.
+ Từng hột sáng thưa thớt từ ngọn đèn của Liên
+Vòm trời ngàn sao ganh nhau lấp lánh

+ Trên mặt đất là vệt sáng của những con
đom đóm.
Thiên nhiên đêm nơi phố huyện huyền
diệu, lung linh nhưng tăm tối và ảm ®¹m


- Sự đối lập giữa ánh sáng và bóng
tối: Càng làm tơ đậm hơn hình ảnh
cảnh phố huyện ngập chìm trong
bóng tối


* Cuộc sống phố huyện
+ Chị em Liên mới là hai
đứa trẻ đà phải thay mẹ
trông một gian hàng tạp hoá.
+ Mẹ con chị Tí ngày mò cua
bắt ốc, đêm bán hàng nước ở sân
ga, tạo nên nhịp điệu của sự tần
tảo, như cố cầm cự với cuộc sống.
+ Cụ Thi điên con người tàn phế,
kiếp người lụi tắt, chìm vào đêm tối.
+ Bác phở Siêu đêm đêm đi về với
gánh hàng ế ẩm.

+ Gia đình bác xẩm: sống trong
bóng tối, sát mặt đất, lay lắt, vật vờ.


Cảm nhận của
em về cuộc sống
người dân phố
huyện

Những con người
sống trong nghÌo khỉ,
lam lị, cè g¾ng chèng
chäi víi cc m­u sinh
để tồn tại mà không biết
còn lay lắt được đến bao
giờ. Đó là những kiếp ngư
ời tàn lụi.

Chng y người trong bóng tối
mong đợi một cái gì tươi sáng hơn cho
sự sống nghèo khổ hàng ngày của họ”
niềm hi vọng về một ngày mai tươi sáng


4.2. Nhân vật Liên
Hoạt động nhóm

Nhóm 1: Cuộc sống của Liên.
Nhóm 2,3,4: Tâm trạng của Liên
Nhóm 2: Trước cảnh thiên nhiên.

Nhóm 3: Đối với người dân phố huyện
Nhóm 4: Khi đoàn tàu đi qua trong đêm


a. Cc sèng cđa Liªn.
-Liên và An từng có cuộc sống tuổi thơ hạnh phúc,
vui vẻ nhưng rồi gia đình xa sút bố Liên mất việc…
nên 2 chị em phải về quê ở với mẹ, hai chị em trông
coi của hng tp hoỏ.

-Là một cô gái mới lớn ,Liên luôn tỏ ra là cô gái
đảm đang biết chăm sóc em và thu vén việc gia
đình.

Cô đà quen với:
+ Mùi âm ẩm của rác rưởi, cát bụi Liên thấy quen
thuộc quá.
+ Đêm tối với Liên quen lắm, chị không sợ nó
nữa.


b. Tâm trạng của Liên
* Trước cảnh Thiên nhiên

- Liên không hiểu sao, chị thấy lòng buồn man
mác trước giờ khắc ngày tàn.
- Mở lòng mình ra để quan sát và đón mọi sựvật:
+ Liên nghe thấy những âm thanh của vùng
quê...
+ Cảm nhận được mùi riêng của đất, của quê hư

ơng...
+ Ngước nhìn những vì sao đầy bí ẩn.


- Tâm hồn Liên yên tĩnh hẳn, có những
cảm giác mơ hồ không hiểu.
Tâm hồn Liên vô cùng nhạy cảm, tinh tế,
luôn rung động trước những biến thái tinh vi
của cảnh vật. Dưòng như có sự giao hoà giữa
Liên với thế giới thiên nhiên thân thuộc xung
quanh.


* Đối với người dân nơi phố huyện
- Với những đứa trẻ con nhà nghèo ven chợ, Liên
động lòng thương, nhưng chính chị cũng không
có tiền để mà cho chúng.
+ Với mẹ con chị Tí, Liên hỏi thăm ân cần và
thông cảm với cuộc sống nghèo khổ bấp bênh của
mẹ con chị.
+ Với gia đình bác Xẩm Liên dường như, lo lắng
cho cuộc đời bấp bênh của họ.
+ Với bà cụ Thi điên xót xa cho lớp ngươi tàn tạ,
bí hiÓm.


- Liên gắn bó, quan tâm , ân cần với
mọi người.
-Tâm hồn Liên đôn hậu, chan chứa
yêu thương, đồng cảm, sẻ chia với

những người xung quanh.


*. Khi đoàn tàu đi qua


* Đối với người dân nơi phố huyện : Chuyến tàu
đêm là biểu tương cho cuộc sống giàu sang, rực
rỡ đối lập với cuộc sống mòn mỏi, nghèo nàn,
quẩn quanh ca h

*Đối với chị em Liên:
- Đún ch on tu vì nó đem đến chi Liên một
thế giới khác, đem đến cho Liên những khoảng
khắc bừng sáng, hấp dẫn, đặc biệt nó đánh thức
trong lịng Liên những kỉ niệm đẹp về Hà Nội

- Ước mơ thoát khỏi cuộc sống buồn chán hiện
tại, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn , đầy
ánh sáng.


* Đối với người dân nơi phố huyện : Chuyến tàu
đêm là biểu tương cho cuộc sống giàu sang, rực
rỡ đối lập với cuộc sống mòn mỏi, nghèo nàn,
quẩn quanh ca h
*Đối với chị em Liên:

-Háo hức chờ đợi đoàn tầu đi qua rồi mới đi ngủ.
- Gi lờn nhng kỉ niệm ngày xưa về một Hà Nội sáng

rực vui vẻ và hun náo, đồn tàu cịn là hình ảnh của
tương lai, nó gợi tới một thế giới giàu sang, nhộn nhịp
và rực rỡ.

- §ón chờ đồn tàu vì nó đem đến cho Liên một
thế giới khác, đem đến cho Liên những khoảng
khắc bừng sáng, hấp dẫn, đặc biệt nó đánh thức
trong lòng Liên những kỉ niệm đẹp về Hà Nội
- Ước mơ thoát khỏi cuộc sống buồn chán
hiện tại, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp
hơn , đầy ánh sáng.


Ước mơ thoát khỏi cuộc sống buồn chán
hiện tại, hướng tới một cuộc sống tốt đẹp hơn
, đầy ánh sáng.

Liªn cảm thấy một cách thấm thía,
sâu lắng cuộc sống mòn mỏi và tăm tối của
mình nhưng không thoả hiệp với nó mà
luôn hướng vọng về một cuộc sống tươi
sáng hơn.


III. Củng cố
Đánh giá chung
về nội dung và
nghệ thuật tác
phẩm

1.Ni dung
Qua truyện ngắn Hai
đứa trẻ, Thạch Lam đã
thể hiện một cách nhẹ
nhàng mà thấm thía
niềm xót thương đối với
những kiêp người sống
cơ cực, quẩn quanh ,
tăm tối ở phố huyện
nghèo trước cách mạng
đồng thời ông cũng trân
trọng ước mong vươn
tới cuộc sống tốt đẹp
của họ