(Luận văn thạc sĩ) thẩm định dự án đầu tư phát triển dùng vốn ngân sách nhà nước tại sở kế hoạch và đầu tư thành phố hải phòng
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2 MB, 168 trang )
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------
TRẦN PHÖ CƢỜNG
THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ PHÁT TRIỂN DÙNG
VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI SỞ KẾ HOẠCH
VÀ ĐẦU TƢ THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Hà Nội - 2015
ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------
TRẦN PHÖ CƢỜNG
THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ PHÁT TRIỂN DÙNG
VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI SỞ KẾ HOẠCH
VÀ ĐẦU TƢ THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG
Chuyên ngành: Tài chính Ngân hàng
Mã số: 60 34 02 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG
Chủ tịch Hội đồng
Cán bộ hƣớng dẫn
PGS.TS Trịnh Thị Hoa Mai
PGD.TS. Đinh Xuân Hạng
Hà Nội - 2015
LỜI CAM KẾT
Tôi xin cam đoan đây là nghiên cứu độc lập
của cá nhân tôi, nội dung phản ánh quan điểm
khoa học của cá nhân tôi về vấn đề nêu ra,
không đại diện hay phản ánh quan điểm của bất
kỳ cá nhân hoặc tổ chức nào khác.
Các thông tin và số liệu trong luận văn là
hoàn toàn trung thực, nguồn gốc số liệu rõ ràng
cụ thể. Kết quả nghiên cứu chưa từng được cơng
bố ở bất kỳ đâu.
Hải Phịng, tháng 3 năm 2015.
Học viên
Trần Phú Cƣờng
LỜI CẢM ƠN
Trước tiên, tôi xin được gửi lời cảm ơn đến tất cả quý thầy cô
đã giảng dạy trong chương trình Cao học Tài chính Ngân hàn
Khóa 21 tại Trường Đại học Kinh tế Đại học Quốc gia Hà Nội,
những người đã truyền đạt kiến thức, phương pháp đầy đủ và hữu
ích để tơi có cơ sở hồn thành Luận văn này.
Đặc biệt gửi lời cảm ơn đến PGS.TS. Đinh Xuân Hạng, Học
viện Tài chính, người đã trực tiếp hướng dẫn, tận tình chỉ bảo,
chỉnh sửa, bổ sung và cung cấp cho tơi đầy đủ những gì cần thiết
để có thể hồn thành Luận văn.
Cảm ơn các cán bộ, công chức làm công tác thẩm định dự án
thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư và một số đơn vị khác trên địa bàn
thành phố Hải Phòng đã giành thời gian trao đổi về chuyên môn
trong công tác thẩm định. Cám ơn sự nhiệt tình và thẳng thắn khi
trao đổi về những bất cập, vướng mắc khi thẩm định dự án ngân
sách để tôi nắm bắt được cơ bản những tồn tại, và lắng nghe
được nhiều ý kiến về các giải pháp khắc phục tồn tại.
Cảm ơn tập thể cán bộ phòng Tổng hợp, phòng Thẩm định và
Giám sát đầu tư Sở Kế hoạch và Đầu tư Hải Phòng đã nhiệt tình
cung cấp các tài liệu, số liệu về kinh tế tổng hợp thành phố Hải
Phịng giúp tơi có thể hoàn thành luận văn.
Cám ơn Ban cán sự và các bạn lớp TCNH2 K21 đã thông tin
kịp thời, giúp đỡ nhiệt tình trong suốt quá trình học tập.
Trân trọng và sâu sắc gửi lời cảm ơn bạn Bùi Công Đại
Tổng cục kỹ thuật, Bộ Công an, đã tạo điều kiện nơi ở và phương
tiện trong suốt hai năm học tại Hà Nội, giúp tơi hồn thành đầy đủ
khóa học.
Cuối cùng tôi xin gửi lời biết ơn sâu sắc đến gia đình đã ln
tạo điều kiện tốt nhất cho tơi trong suốt quá trình học cũng như
thực hiện luận văn.
Do thời gian có hạn và kinh nghiệm nghiên cứu khoa học
chưa nhiều nên luận văn cịn nhiều thiếu sót, rất mong nhận được
ý kiến góp ý của Thầy/Cơ và các anh chị học viên.
MỤC LỤC
Danh sách các từ viết tắt………………………………………………...……….i
Danh mục các bảng……………………………………………………………..ii
Danh mục các hình……………………………………………………………..iv
LỜI NĨI ĐẦU………………………………………………………………….1
1. Lựa chọn đề tài
1.1. Lý do chọn đề tài……………………………………………………… ….1
.
1.2. Sự phù hợp của đề tài với ngành đào tạo…………………………… ….2
........
1.3. Câu hỏi nghiên cứu……………………………………………………….2
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích……………………………………………………………….....3
2.2. Nhiệm vụ………………………………………………………………....4
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tƣợng ……………………………………………………………...…4
3.2. Phạm vi nghiên cứu …………………………………………………..…5
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Phƣơng pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác Lê Nin…………………………………………………………………………5
4.2. Phƣơng pháp thu thập thông tin
………………………………………. 4
..
4.3. Phƣơng pháp xử lý thông tin……………………………………………..4
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu………………………………………7
1.1.1 Một vài luận văn, luận án nghiên cứu điển hình………………………..7
1.1.2. Một số đề tài, tài liệu nghiên cứu khác ……………………………….10
1.1.3. Đánh giá tổng quan các nghiên cứu………………..……………… …13
..
1.2. Tổng quan về dự án đầu tƣ phát triển dùng vốn ngân sách
1.2.1. Khái niệm……………………………………..………………………14
1.2.2. Đặc điểm của dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc …....15
1.2.3. Vai trò và mục tiêu của dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà
nƣớc ……………………………………………………………………........17
1.2.4. Phân loại dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc …..... ....19
..
1.2.5. Mối quan hệ giữa đầu tƣ với tăng trƣởng kinh tế…………………..…23
1.3. Thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc
1.3.1. Khái niệm về thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà
nƣớc ……………………………………………………………………….. .29
.
1.3.2. Các nội dung, yêu cầu khi thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân
sách nhà nƣớc …………………………………….……………………… …30
.
1.3.3. Các phƣơng pháp thẩm định hiệu quả dự án đầu tƣ phát triển dùng
ngân sách nhà nƣớc……………………………………………………… …31
..
1.3.4. Các chỉ tiêu thẩm định…………………………………………… .….41
1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng
ngân sách nhà nƣớc
1.4.1. Nhân tố khách quan………………………….………………………..54
1.4.2. Nhân tố chủ quan…………………………………………...…………55
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1……………………………………..…………………55
CHƢƠNG 2. PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU…….. .… ……..56
.
.
CHƢƠNG 3. THỰC TRẠNG THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ PHÁT
TRIỂN DÙNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI SỞ KẾ HOẠCH VÀ
ĐẦU TƢ THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG
3.1. Khái quát về thành phố Hải Phịng và cơ quan có chức năng thẩm
định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc - Sở Kế hoạch và
Đầu tƣ…………………………………………………………………… …60
.
3.1.1. Khái quát về thành phố Hải Phòng……………………………………60
3.1.2 Đầu tƣ phát triển kinh tế Hải Phòng giai đoạn 2009-2013………….…65
3.1.3. Sở Kế hoạch và Đầu tƣ thành phố Hải Phòng……………….…… …72
..
3.2. Thực trạng thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà
nƣớc tại Sở Kế hoạch và Đầu tƣ thành phố Hải Phòng
3.2.1. Khái quát hệ thống văn bản quy phạm pháp luật làm cơ sở cho việc
thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc ..………….....79
3.2.2. Quy trình, thủ tục thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách
nhà nƣớc …………………………………...…………………………… ….84
..
3.2.3. Tổng hợp kết quả thẩm định……………………………………… …97
..
3.2.4. Ví dụ minh họa về thẩm định DANS………………………………...98
3.3. Phân tích và đánh giá cơng tác thẩm định dự án đầu tƣ phát triển
dùng ngân sách nhà nƣớc
3.3.1. Phân tích hiệu quả thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách
nhà nƣớc……………...………………………………………………… …104
.
3.3.2. Kết quả đạt đƣợc.……………………………………………… …...109
.
3.3.3. Một số hạn chế……………………………………………… ……...110
..
3.3.3. Nguyên nhân của những hạn chế……………………………… …...113
.
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3……………………..………………………….….….114
CHƢƠNG 4. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN THẨM ĐỊNH DỰ ÁN ĐẦU TƢ
PHÁT TRIỂN DÙNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC TẠI SỞ KẾ
HOẠCH VÀ ĐẦU TƢ THÀNH PHỐ HẢI PHÕNG
4.1. Định hƣớng hoàn thiện thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng
ngân sách nhà nƣớc tại Sở Kế hoạch và Đầu tƣ thành phố Hải Phòng
4.1.1. Chủ trƣơng đầu tƣ cho các dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà
nƣớc tại thành phố Hải Phịng………………………………………… …...116
..
4.1.2. Định hƣớng hồn thiện thẩm định dự án đầu tƣ phát triển………… ..117
.
4.2. Giải pháp hoàn thiện thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân
sách nhà nƣớc tại Sở Kế hoạch và Đầu tƣ và đầu tƣ
4.2.1. Xây dựng kế hoạch đầu tƣ trung hạn………………………… …….119
.
4.2.2. Giải pháp hoàn thiện thẩm định chủ trƣơng đầu tƣ dự án đầu tƣ phát
triển dùng ngân sách nhà nƣớc…………………………………………….135
4.2.3. Giải pháp hoàn thiện thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân
sách nhà nƣớc……………………………………………………………...139
4.2.4. Về năng lực trình độ và quan điển thực hiện nhiệm vụ………….…139
4.2.5. Công tác hậu kiểm…………………………………………………..140
4.3. Một số kiến nghị
4.3.1. Đối với cấp nhà nƣớc……………………………………….……….140
4.3.2. Đối với Ủy ban nhân dân thành phố Hải Phòng………….…………144
KẾT LUẬN………………..……………………………………………….145
TÀI LIỆU THAM KHẢO....……………………………………………….147
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
STT
Ký hiệu
Nguyên nghĩa
1
CCN
Cụm công nghiệp
2
CĐT
Chủ đầu tƣ
3
DANS
Dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc
4
ĐTPT
Đầu tƣ phát triển
1
FDI
Đầu tƣ trực tiếp nƣớc ngoài
2
GDP
Tổng sản phẩm quốc nội
3
KCN
Khu Công nghiệp
4
KKT
Khu kinh tế
1
knXK
Kim ngạch xuất khẩu
2
KTXH
Kinh tế xã hội
3
NSNN
Ngân sách nhà nƣớc
4
ODA
Vay ƣu đãi nƣớc ngoài
3
PTBV
Phát triển bền vững
4
SKHĐT
Sở Kế hoạch và Đầu tƣ
3
UBND
Ủy ban nhân dân thành phố
DANH MỤC BẢNG BIỂU
STT
Bảng
1
Bảng 1.1
2
Bảng 3.1
3
Bảng 3.2
4
Bảng 3.3
5
Bảng 3.4
6
Bảng 3.5
7
Bảng 3.6
8
Bảng 3.7
Nội dung
Chi phí và lợi ích khi có và khơng có dự án
Tốc độ tăng trƣởng GDP Hải Phịng giai đoạn
2009-2013
Cơ cấu vốn đầu tƣ phát triển theo thành phần
kinh tế Hải Phòng giai đoạn 2009-2013
Cơ cấu vốn đầu tƣ phát triển theo ngành kinh tế
tại Hải Phòng giai đoạn 2009-2013
Tổng hợp kết quả thẩm định DANS giai đoạn
2009-2013
Nguồn vốn và quy mô CĐT đề nghị cho DA
Wifi công cộng
Nguồn vốn và quy mô SKHĐT đề xuất cho dự
án Wifi
Nguồn vốn và quy mô đầu tƣ phê duyệt cho dự
án Wifi
Trang
38
63
67
69
98
99
100
101
Bảng tính tốn hiệu quả thẩm định dự án đầu tƣ
9
Bảng 3.8
phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc qua hệ số
106
ICORns
10
Bảng 3.9
Chỉ tiêu giải quyết việc làm
107
11
Bảng 3.10
Tỷ lệ đóng góp vào ngân sách nhà nƣớc
108
12
Bảng 4.1
13
Bảng 4.2
14
Bảng 4.3
Dự báo tăng trƣởng nhóm ngành dịch vụ Hải
Phịng đến năm 2030
Một số chỉ tiêu quy hoạch phát triển ngành du
lịch Hải Phịng
Một số chỉ tiêu chủ yếu phát triển cơng nghiệp
122
123
125
Hải Phòng
15
Bảng 4.4
16
Bảng 4.5
16
Bảng 4.6
Cơ cấu giá trị sản xuất các ngành cơng nghiệp
Hải Phịng
Chỉ tiêu phát triển nhóm ngành nông lâm nghiệp
và thủy sản
Hệ thống chỉ số đô thị toàn cầu
126
129
132
DANH MỤC HÌNH
STT
Hình
Nội dung
1
Hình 1.1
Sơ đồ đƣờng cong Lorenz Curve
48
2
Hình 3.1
Cơ cấu kinh tế theo ngành Hải Phịng năm 2009
64
3
Hình 3.2
Cơ cấu kinh tế theo ngành Hải Phịng năm 2013
64
4
Hình 3.3
5
Hình 3.4
6
Hình 3.5
7
Hình 3.6
8
Hình 3.7
9
Hình 3.8
Sơ đồ tổ chức Sở Kế hoạch và Đầu tƣ Hải Phịng
74
10
Hình 3.9
Các giai đoạn của chu kỳ DANS
85
Tổng vốn đầu tƣ thực hiện Hải Phòng giai đoạn
2009-2013
Cơ cấu vốn đầu tƣ theo thành phần kinh tế Hải
Phòng năm 2009
Cơ cấu vốn đầu tƣ theo thành phần kinh tế Hải
Phòng năm 2013
Cơ cấu vốn đầu tƣ theo ngành Hải Phòng năm
2009
Cơ cấu vốn đầu tƣ theo ngành Hải Phòng năm
2013
Trang
66
68
68
70
70
LỜI NÓI ĐẦU
1. Lựa chọn đề tài
1.1. Lý do chọn đề tài
Trong những năm gần đây, đặc biệt là giai đoạn 2009 đến 2013, ngân
sách nhà nƣớc vơ cùng khó khăn làm cho bài tốn đã đặt ra trƣớc đó về việc
cần xác định lại các mục tiêu phát triển, đổi mới mơ hình tăng trƣởng, cấu trúc
lại nền kinh tế của Việt Nam trở nên cấp bách hơn bao giờ hết. Vấn đề tái cấu
trúc khơng chỉ nóng ở tầm quốc gia, mà nóng đến từng địa phƣơng, từng
ngành, từng doanh nghiệp.
Với mỗi ngƣời cách tiếp cận với vấn đề tái cấu trúc kinh tế là khác nhau,
thậm chí khái niệm tái cấu trúc là nhƣ thế nào cũng có khá nhiều quan điểm
bất đồng. Theo quan điểm của cá nhân tôi, tái cơ cấu kinh tế đơn giản là tìm
cách sử dụng hiệu quả hơn các nguồn lực để phát triển một cách bền vững.
Đối với các cơ quan quản lý nhà nƣớc tại địa phƣơng thời điểm hiện nay trong
bối cảnh ngân sách ln trong tình trạng nợ khơng phân bổ đủ các cơng trình
xây dựng cơ bản thì việc giải quyết bài tốn làm thế nào để sử dụng ngân sách
nhà nƣớc một cách có hiệu quả càng trở nên gấp rút và nóng hơn hết.
Chi ngân sách nhà nƣớc cơ bản đƣợc chia thành hai mảng chính, thứ nhất
là ngân sách sự nghiệp dùng để chi cho việc duy trì bộ máy và các dịch vụ
công. Thứ hai là ngân sách đầu tƣ phát triển dùng cho việc đầu tƣ vào các dự
án. Việc sử dụng hiệu quả ngân sách sự nghiệp thƣờng thông qua các biện
pháp hành chính có thể đƣợc thực thi nhƣ cắt giảm bộ máy, tiết kiệm chi phí
hành chính... Tuy nhiên, ngân sách đầu tƣ phát triển lại là vấn đề khó có biện
pháp giải quyết, vấn đề đầu tƣ vào đâu, đầu tƣ với quy mô nhƣ thế nào và
quan trọng là tiêu chí đánh giá việc đầu tƣ đó có hiệu quả hay khơng đang
nhận đƣợc sự quan tâm sâu sắc của cả xã hội, nhất là đối với các nhà kinh tế,
các nhà nghiên cứu chính sách.
Trách nhiệm xác định việc bỏ vốn ngân sách đầu tƣ vào đâu, quy mơ thế
nào chính là của cơ quan thẩm định dự án ngân sách mà cụ thể hiện nay là Bộ
Kế hoạch và Đầu tƣ và các Sở Kế hoạch và Đầu tƣ các tỉnh thành.
Khi dùng ngân sách để đầu tƣ cho các dự án, theo tác giả thì bƣớc quan
trọng nhất là phê duyệt chủ trƣơng đầu tƣ. Tại bƣớc này cơ quan thẩm định
phải kết luận đƣợc dự án có thực sự cần thiết, có mang lại lợi ích KT-XH hay
khơng, nói cách khác chính là dự án đó có hiệu quả hay khơng sau đó mới bàn
đến vấn đề có khả thi hoặc thiết kế có phù hợp hay khơng… Tuy nhiên, việc
xác định chủ trƣơng đầu tƣ thực tế hiện nay là rất thiếu cơ sở, thiếu các tiêu
chí minh bạch, phụ thuộc nhiều vào ý chí chủ quan của các cấp có thẩm
quyền, đặc biệt tại cấp địa phƣơng thì vấn đề này càng rõ nét. Đó là một trong
những nguyên nhân chính của vấn đề đầu tƣ dàn trải, đầu tƣ thiếu hiệu quả.
Nhận thức đƣợc tính chất quan trọng và thời sự của vấn đề nêu trên, tôi
chọn đề tài “Thẩm định dự án đầu tư phát triển dùng vốn ngân sách nhà
nước tại Sở Kế hoạch và Đầu tư thành phố Hải Phòng” với mong muốn vận
dụng kiến thức đƣợc học, tập trung vào trọng tâm nghiên cứu quá trình thẩm
định các dự án dùng ngân sách đầu tƣ phát triển, đặc biệt chú trọng vào giai
đoạn thẩm định chủ trƣơng đầu tƣ để đƣa ra đề xuất nhằm hồn thiện cơng tác
thẩm định dự.
1.2. Sự phù hợp của đề tài với ngành đào tạo
Với kiến thức đã đƣợc đào tạo, căn cứ vào tình hình thực tiễn kết hợp với
vị trí cơng tác hiện tại của mình, tơi lựa chọn đề tài nghiên cứu liên quan đến
vấn đề thẩm định các DANS với hƣớng triển khai là thơng qua phân tích thực
tiễn để lựa chọn các giải pháp, xác định các chỉ tiêu có tính khả thi nhằm đánh
giá tính cần thiết, tính hiệu quả của dự án, giúp cho việc ra quyết định đầu tƣ
đƣợc tốt hơn, tránh lãng phí nguồn ngân sách.
1.3. Câu hỏi nghiên cứu
Tại sao các dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách kém hiệu quả?
Tại sao việc quyết định chủ trƣơng đầu tƣ lại thƣờng thiếu căn cứ?
Những hạn chế trong việc thẩm định dự án ngân sách?
Phải làm gì để hồn thiện cơng tác thẩm định dự án đầu tƣ phát triển
bằng ngân sách nhà nƣớc?
2. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
Đầu tƣ là hoạt động hết sức quan trọng đối với sự tăng trƣởng và phát
triển kinh tế, đầu tƣ là một quá trình trải qua rất nhiều giai đoạn từ khảo sát,
chuẩn bị đầu tƣ, thực hiện đầu tƣ và vận hành khai thác. Vấn đề thất thoát
lãng phí, thiếu hiệu quả có thể xảy ra ở rất nhiều giai đoạn trong quá trình đầu
tƣ hoặc ở tất cả các công đoạn.
Trong thời gian qua ở trong nƣớc có nhiều nghiên cứu về lĩnh vực đầu tƣ
và hiệu quả đầu tƣ đƣợc tiến hành. Tuy nhiên, hầu hết đều tập trung nghiên
cứu đánh giá chủ yếu về các dự án đầu tƣ thƣơng mại, các nghiên cứu về dự
án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc thì cơ bản đều nghiên cứu
chung chung nêu vấn đề ở tất cả các cơng đoạn của q trình chứ chƣa có
nghiên cứu đi sâu vào q trình thẩm định trƣớc khi ra quyết định đầu tƣ.
2.1. Mục đích
Hệ thống và làm rõ những lý luận về thẩm định dự án đầu tƣ phát triển
dùng vốn ngân sách nhà nƣớc. Nghiên cứu những tiêu chí thẩm định hiệu quả
của dự án đầu tƣ phát triển bằng nguồn ngân sách nhà nƣớc từ đó đƣa ra kiến
nghị về phƣơng pháp thẩm định hiệu quả đầu tƣ sử dụng trong công tác thẩm
định dự án đầu tƣ phát triển sử dụng NSNN tại Sở Kế hoạch và Đầu tƣ thành
phố Hải Phòng.
2.2. Nhiệm vụ
- Làm rõ những vấn đề về cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn của quá trình
thẩm định dự án dùng đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc.
- Xây dựng các phƣơng pháp đánh giá hiệu quả dự án đầu tƣ phát triển
đùng ngân sách và đƣa ra hệ thống chỉ tiêu có thể sử dụng khi thẩm định dự
án đầu tƣ phát triển vốn ngân sách.
- Nghiên cứu hiện trạng tình hình thẩm định dự án ngân sách. Phân tích,
đánh giá những hạn chế trong quá trình thẩm định dự án.
- Sử dụng phƣơng pháp thẩm định và hệ thống chỉ tiêu vào dự án đã hoàn
thành để so sánh đối chiếu với kết quả thực tế.
- Đề xuất định hƣớng và giải pháp hồn thiện cơng tác thẩm định dự án
đầu tƣ phát triển dùng vốn ngân sách nhà nƣớc tại Sở Kế hoạch và Đầu tƣ.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng
Lý thuyết về dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc.
Các căn cứ lý thuyết, các cơng cụ khoa học có thể sử dụng khi tổ chức
thẩm định, đánh giá dự án đầu tƣ nói chung dự án ngân sách nói riêng.
Tổng thể cơng tác thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách trên
địa bàn thành phố Hải Phòng, bao gồm: Thực trạng về quy trình; thủ tục;
phƣơng pháp...
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu đƣợc thực hiện tại thành phố Hải Phòng trong giai đoạn từ
năm 2009 đến 2013.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử của chủ nghĩa
Mác - Lê Nin.
4.2. Phương pháp thu thập thông tin
Sử dụng phƣơng pháp thu thập tài liệu để tìm hiểu tồn bộ các phƣơng
diện có liên quan đến cơng tác thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân
sách nhà nƣớc.
Phƣơng pháp phỏng vấn, trao đổi trực tiếp với các cán bộ làm công tác
thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng ngân sách nhà nƣớc để từ đó tìm hiểu
về những khó khăn, bất cập trong cơng tác thẩm định dự án ngân sách.
4.3. Phương pháp xử lý thông tin
Luận văn sử dụng kết hợp nhiều phƣơng pháp thống kê, phân tích, so
sánh, tổng hợp, hồi quy, biểu đồ, cụ thể:
- Phƣơng pháp thống kê: tập hợp, thống kê các số liệu về đầu tƣ phát
triển bằng ngân sách nhà nƣớc, số lƣợng các dự án đƣợc thẩm định trong giai
đoạn nghiên cứu và những kết quả đã đạt đƣợc;
- Phƣơng pháp tổng hợp, phân tích để đánh giá hiệu quả các dự án sử
dụng nguồn ngân sách đầu tƣ phát triển trên địa bàn;
- Phƣơng pháp so sánh đối chiếu kết quả thực tế và kết quả khi dùng các
tiêu chí thẩm định đề xuất trong nội dung luận văn…
- Phƣơng pháp chuyên gia: tham khảo ý kiến với các cán bộ có kinh
nghiệm cơng tác trong lĩnh vực thẩm định dự án ngân sách để thu thập thông
tin về tình hình thực tế khi thẩm định dự án, các bất cập, vƣớng mắc và tồn tại
trong quá trình thẩm định dự án ngân sách.
Ngồi ra cịn sử dụng các phƣơng pháp của tin học để phân tích, nghiên
cứu và phần mềm ứng dụng để tính tốn, so sánh, đánh giá hiệu quả của dự án
ngân sách. Tuỳ theo vấn đề cụ thể mà luận án sử dụng từng phƣơng pháp
riêng lẻ hoặc sử dụng tổng hợp các phƣơng pháp để luận giải, đánh giá, làm
sáng tỏ vấn đề.
Cụ thể từng phƣơng pháp áp dụng với từng chƣơng mục của đề tài đƣợc
làm rõ hơn trong Chƣơng 2: Phƣơng pháp và Thiết kế nghiên cứu.
5. Kết cấu luận văn
Nội dung chính của luận văn gồm 4 chƣơng:
Chƣơng 1: Tổng quan nghiên cứu và cơ sở lý luận.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp và thiết kế nghiên cứu.
Chƣơng 3: Thực trạng thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng vốn ngân
sách nhà nƣớc tại Sở Kế hoạch và Đầu tƣ thành phố Hải Phịng.
Chƣơng 4. Giải pháp hồn thiện thẩm định dự án đầu tƣ phát triển dùng
vốn ngân sách nhà nƣớc tại Sở Kế hoạch và Đầu tƣ thành phố Hải Phòng.
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu
1.1.1 Một vài luận văn, luận án nghiên cứu điển hình
1.1.1.1. Luận án Tiến sỹ của Bùi Mạnh Cường
a. Khái quát nghiên cứu
Luận án Tiến sỹ của Bùi Mạnh Cƣờng năm 2012 với hƣớng nghiên cứu
“Nâng cao hiệu quả đầu tƣ phát triển từ nguồn ngân sách nhà nƣớc ở Việt
Nam”, tác giả tập trung phân tích về hiện trạng và hiệu quả đầu tƣ phát triển
từ nguồn ngân sách nhà nƣớc trong giai đoạn từ 2005 đến 2010, trong đó phân
tích tỷ trọng vốn ĐTPT theo các ngành, lĩnh vực và đóng góp của ĐTPT vào
phát triển Kinh tế - Xã hội.
Nghiên cứu đã đề cập một cách khá hệ thống, đầy đủ cả về lý luận, đánh
giá thực trạng, xây dựng hệ thống chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả kinh tế, hiệu
quả xã hội, môi trƣờng, bền vững, đồng thời cập nhật tình hình mới với số
liệu đến năm 2010 và chiến lƣợc phát triển KTXH của Việt Nam giai đoạn
2011 -2020
Luận án nêu ra đƣợc các nhận định về hiệu quả DANS ở Việt Nam còn
thấp và nguyên nhân là chủ trƣơng đầu tƣ không đúng, thời gian thực hiện
đầu tƣ chậm, thất thốt, lãng phí, tham nhũng, tiêu cực, đầu tƣ sai, đầu tƣ dàn
trải,…
b. Những khoảng trống nghiên cứu
Luận án thực hiện trên phạm vi toàn quốc nên thiếu đi đặc điểm của từng
địa phƣơng. Phạm vi đề cập hồn tồn mang tính vĩ mơ nên khơng thể đi vào
chi tiết để có thể phân tích cụ thể một vấn đề. Chính vì vậy các giải pháp chỉ
có thể mang tính chất định hƣớng tầm vĩ mơ và kiến nghị chính sách, khơng
thể có đƣợc các giải pháp khả thi trong ngắn hạn để giải quyết các vấn đề nêu
trong nội dung Luận án.
1.1.1.2. Luận án Tiến sỹ của Nguyễn Phương Bắc
a. Khái quát nghiên cứu
Nghiên cứu Luận án Tiến sỹ của Nguyễn Phƣơng Bắc năm 2001 với chủ
đề “Định hƣớng và giải pháp đầu tƣ phát triển kinh tế tỉnh Bắc Ninh”, tác giả
đã thu hẹp phạm vi vào một địa phƣơng cấp tỉnh, phân tích những nhân tố ảnh
hƣởng đến đầu tƣ phát triển kinh tế trên địa bàn tỉnh.
Luận án đã phân chia vốn đầu tƣ theo từng lĩnh vực công nghiệp, nông
nghiệp, giao thông cơ sở hạ tầng, thƣơng mại dịch vụ và du lịch, giáo dục và
y tế và đƣa ra đƣợc hầu hết các những nguyên nhân ảnh hƣởng đến hiệu quả
vốn đầu tƣ nhƣ: Việc bố trí vốn cho các dự án đầu tƣ cịn dàn trải, nhiều dự án
khơng hồn thành đúng theo thời gian quy định, kế hoạch vốn đầu tƣ xây
dựng cơ bản cịn thiếu tính ƣu tiên, làm hạn chế đến việc phát huy, khai thác
cơng trình có hiệu quả, trong quản lý đấu thầu thì số dự án và giá trị chỉ định
thầu còn cao…
Luận án cũng chỉ ra một số biện pháp khắc phục những tồn tại nêu trên
nhƣ:
- Lựa chọn các dự án quan trọng để đầu tƣ tập trung, tránh đầu tƣ dàn
trải, kéo dài thời gian xây dựng cơng trình.
- Việc bố trí kế hoạch vốn phải tập trung, cần kiên quyết tiến tới chấm
dứt tình trạng nợ đọng trong xây dựng cơ bản.
- Đối với cơng trình hạ tầng liên quan đến đời sống nhân dân cần áp dụng
phƣơng án quản lý dự án khép kín lựa chọn nguyện vọng phù hợp với nhân
dân và yêu cầu phát triển kinh tế xã hội.
b. Những khoảng trống nghiên cứu
Luận án chƣa nêu đƣợc tầm quan trọng của việc đánh giá trƣớc khi quyết
định đầu tƣ, đồng thời cũng chƣa nêu đƣợc các mô hình quản lý của dự án sao
cho phát huy đƣợc hiệu quả của dự án đầu tƣ bằng vốn ngân sách.
1.1.1.3. Luận án Tiến sỹ của Lê Thế Sáu
a. Khái quát nghiên cứu
Luận án Tiến sỹ của Lê Thế Sáu năm 2012 với chủ đề “Hiệu quả đầu tƣ
bằng vốn ngân sách nhà nƣớc trên địa bàn tỉnh Bắc Giang”, tác giả đi sâu vào
phân tích tác động và đánh giá hiệu quả của DANS vào các ngành, lĩnh vực
trên địa bàn tỉnh Bắc Giang, nêu ra những nguyên nhân của các hạn chế trên
có thể khái qt là: Chính sách chế độ về quản lý dự án chƣa đầy đủ, không
đồng bộ, các giai đoạn chuẩn bị dự án, trình và phê duyệt đự án, trong giải
phóng mặt bằng xây dựng, cơng tác quy hoạch phát triển chƣa hồn thiện và
đồng bộ. Quy hoạch chƣa thực sự đi trƣớc một bƣớc làm cơ sở cho việc xây
dựng dự án; chủ trƣơng đầu tƣ các dự án khi tính tốn về hiệu quả kinh tế,
hiệu quả xã hội, môi trƣờng đầu tƣ còn hời hợt thiếu cụ thể, tổ chức quản lý
đầu tƣ xây dựng cơng trình của chúng ta cịn chậm đối mới, cơng tác kế hoạch
vốn cịn nhiều bất cập không phù hợp với thực tế…
Luận án đã đề xuất 8 nhóm giải pháp cơ bản gồm:
(1) Cải cách sửa đổi bổ sung văn bản chính sách, cách thức quản lý trong
quá trình đầu tƣ;
(2) đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch xây dựng và tăng cƣờng quản lý đầu
tƣ xây dựng theo quy hoạch;
(3) Hoàn thiện quy trình lập, thẩm định, phê duyệt dự án đầu tƣ;
(4) đổi mới công tác quản lý vốn của các dự án đầu tƣ;
(5) Hồn thiện cơng tác kiểm tra, kiểm sốt, giám sát của Nhà nƣớc trong
dự án đầu tƣ;
(6) Kiện toán nâng cao cơng tác giao nhận thầu;
(7) Kiện tồn cơng tác điều hành triển khai thực hiện dự án;
(8) Luận án kiến nghị các cơ quan Quốc hội, Chính phủ, các Bộ ngành
theo thẩm quyền của mình hồn thiện các chiến lƣợc, cơ chế, chính sách, kế
hoạch, quy hoạch phát triển KT-XH theo ngành, vùng lãnh thổ; hoàn thiện hệ
thống pháp luật, xây dựng môi trƣờng đầu tƣ lành mạnh, tạo điều kiện tốt
nâng cao hiệu quả dự án đầu tƣ bằng vốn ngân sách nhà nƣớc.
b. Những khoảng trống nghiên cứu
Các nhóm giải pháp chỉ tập trung đến khía cạnh chính sách, thể chế, chƣa
nghiên cứu các giải pháp nâng cao chất lƣợng quản lý nhà nƣớc trong từng
công tác liên quan đến quá trình đầu tƣ bằng vốn ngân sách.
1.1.2. Một số đề tài, tài liệu nghiên cứu khác
1.1.2.1. Đề tài của Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương
a. Khái quát nghiên cứu
Đề tài cấp bộ “Một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả đầu tƣ từ
NSNN” năm 2005 của Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ƣơng, đề tài đã
đi sâu vào các giải pháp để nâng cao hiệu quả đầu tƣ từ NSNN và chia thành
bốn nhóm chính: nhóm giải pháp tài chính; nhóm giải pháp về con ngƣời;
nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách quản lý đầu tƣ từ NSNN; nhóm giải
pháp khác.
b. Những khoảng trống nghiên cứu
Trong nghiên cứu này đã đƣa ra các giải pháp rất chung cho toàn bộ hoạt
động quản lý dự án đầu tƣ từ vốn NSNN và nâng cao hiệu quả của nó, chƣa
thể hiện đƣợc những giải pháp nào sẽ đƣợc áp dụng tập trung cho từng địa
phƣơng riêng biệt.
1.1.2.2. Nghiên cứu của Thái Bá Cầm
a. Khái quát nghiên cứu
Trong cuốn “Quản lý tài chính trong lĩnh vực đầu tƣ xây dựng”, PGS.TS.
Thái Bá Cẩm năm 2003. Tác giả tập trung nghiên cứu các dự án lớn và rất lớn
đƣợc đầu tƣ từ ngân sách nhà nƣớc.
Trong nghiên cứu nêu khá chi tiết về đặc trƣng cơ bản của hoạt động đầu
tƣ xây dựng ảnh hƣởng đến lãng phí thất thốt, tiêu cực trong đầu tƣ xây
dựng. Bên cạnh đó cũng đề ra một số giải pháp chung nhƣ: Quy hoạch phát
triển vùng của dự án, phân loại dự án, kiện toàn và nâng cao chất lƣợng khâu
xác định chủ trƣơng đầu tƣ, kiện toàn qui chế về thẩm định quyền phê duyệt
và uỷ quyền phê duyệt thiết kế kỹ thuật thi cơng, tổng dự tốn đầu tƣ, lập lại
kỷ cƣơng nghiêm ngặt trình tự đầu tƣ xây dựng cơ bản, kiện tồn cơng tác
quản lý đền bù, giải phóng mặt bằng, kiện tồn và nâng cao chất lƣợng cơng
tác giao nhận thầu, đặc biệt là kỷ luật đấu thầu, xây dựng và cơng khai qui
trình kiểm sốt thanh tốn vốn đầu tƣ, kiện tồn cơng tác thẩm tra phê duyệt
quyết tốn vốn đầu tƣ hồn thành.
b. Những khoảng trống nghiên cứu
Nghiên cứu chỉ tập trung vào một số dự án lớm cụ thể, thiếu tính địa
phƣơng và thiếu tính khái quát.
Nghiên cứu thực hiện trƣớc khi Luật xây dựng, Luật đấu thầu, Luật đầu
tƣ và nhiều quy định pháp luật hiện hành có hiệu lực nên những phân tích và
các giải pháp đƣa ra phần nhiều đã trở nên thiếu thực tế.
Các chỉ tiêu lƣợng hoá chƣa đƣợc áp dụng vào đánh giá dự án, chỉ tập
trung vào những nguyên nhân tồn tại cần khắc phục của việc thực hiện dự án
đầu tƣ trên bình diện cả nƣớc.
1.1.2.3. Nghiên cứu khác
a. Khái quát nghiên cứu
Trên các tạp chí chuyên ngành có rất nhiều bài viết, cơng trình đề cập
đến nâng cao hiệu quả các dự án đầu tƣ vốn NSNN. Có thể kể ra đây một số
bài viết quan trọng nhƣ:
- “Định hƣớng hoàn thiện việc thẩm định, giám sát, đánh giá dự án đầu
tƣ công ở Việt Nam” của Tăng Ngọc Tráng tại Hội thảo Giải pháp tái cơ cấu
đầu tƣ cơng trong khn khổ đổi mới mơ hình tăng trƣởng, Hà Nội tháng
7/2014;
- “Nâng cao hiệu quả đầu tƣ cơng ở Việt nam” của Nguyễn Đình Tài và
Lê Thanh Tú trên tạp chí Tài chính số 4-2010;
- “Nâng cao hiệu quả đầu tƣ công từ ngân sách nhà nƣớc” của Nguyễn
Minh Phong trên tạp chí Tài chính số 5 - 2013;
- “Tái cơ cấu đầu tƣ công” của Nghiêm Quý Hào trên Tạp chí Kinh tế và
Dự báo số 23/2013;
- Chuyên đề “Đổi mới đầu tƣ công ở Việt Nam giai đoạn 2001 – 2020”
của Vũ Nhữ Thăng tại Hội thảo Tái cơ cấu đầu tƣ công trong bối cảnh đổi
mới mơ hình tăng trƣởng và tái cấu trúc nền kinh tế, TP. Huế, 2829/12/2010…
