(Luận văn thạc sĩ) các tội xâm phạm an toàn giao thông đường bộ theo luật hình sự việt nam (trên cơ sở các số liệu địa bàn tỉnh bình phước)

Các tội xâm phạm an tồn giao thơng đường
bộ theo Luật Hình sự Việt Nam (Trên cơ sở
các số liệu địa bàn tỉnh Bình Phước)
Trần Văn Thảo
Khoa Luật. Đại học Quốc gia Hà Nộ
Luận văn Thạc sĩ ngành :Luật ; Mã số : 60 38 01 04
Người hướng dẫn : TS. Trịnh Tiến Việt
Năm bảo vệ : 2013
Abstract : Trình bày những vấn đề chung về các tội xâm phạm an tồn giao thơng
đường bộ trong luật hình sự Việt Nam. Tìm hiểu các tội xâm phạm an tồn giao
thơng đường bộ theo quy định của Bộ luật hình sự Việt Nam và Bộ luật hình sự
một số nước trên thế giới. Thực tiễn xét xử trên địa bàn tỉnh Bình Phước, hồn
thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng những quy định của Bộ luật hình sự
Việt Nam về các tội xâm phạm an tồn giao thơng đường bộ: Hoàn thiện các quy
định của pháp luật về xử lý vi phạm trong lĩnh vực giao thông đường bộ, cũng như
các văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật hình sự về các tội xâm phạm an tồn giao
thông đường bộ; Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật,
nâng cao ý thức pháp luật trong lĩnh vực giao thơng đường bộ; Tổ chức có hệ thống
điều khiển hoạt động giao thông đường bộ, quản lý phương tiện giao thông, đăng
ký phương tiện giao thông đường bộ, cấp giấy phép lái xe; Tăng cường công tác
tuần tra, giám sát và xử lý kịp thời mọi vi phạm an tồn giao thơng đường bộ, xét
xử nghiêm minh và kịp thời các vụ án trong lĩnh vực này
Keywords: Vi phạm giao thơng; Tội phạm; An tồn giao thơng; Luật hình sự; Pháp
luật Việt Nam
Content

1


MỤC LỤC
Trang phụ bìa

Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
Chƣơng 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CÁC TỘI XÂM PHẠM AN
TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ TRONG LUẬT HÌNH SỰ
VIỆT NAM ................................................................................................................ 9
1.1.

SỰ CẦN THIẾT CỦA VIỆC BẢO VỆ AN TỒN CƠNG CỘNG,
TRẬT TỰ CƠNG CỘNG VÀ QUY ĐỊNH CÁC TỘI XÂM PHẠM
AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ TRONG LUẬT HÌNH SỰ
VIỆT NAM .....................................................................................................9

1.1.1. An tồn cơng cộng, trật tự công cộng - khách thể được bảo vệ bằng luật
hình sự Việt Nam ............................................................................................9
1.1.2. Sự cần thiết của việc quy định các tội xâm phạm an tồn giao thơng
đường bộ trong luật hình sự Việt Nam .........................................................14
1.2.

KHÁI NIỆM CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG
ĐƯỜNG BỘ TRONG LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM .................................17

1.3.

KHÁI QUÁT LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN CỦA
LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM TỪ CÁCH MẠNG THÁNG TÁM
NĂM 1945 ĐẾN TRƯỚC KHI BAN HÀNH BỘ LUẬT HÌNH SỰ
NĂM 1999 VỀ CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG
ĐƯỜNG BỘ .................................................................................................21

1.3.1. Giai đoạn từ Cách mạng tháng Tám năm 1945 đến trước pháp điển hóa
lần thứ nhất - Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1985 ......................................21
1.3.2. Giai đoạn từ khi ban hành Bộ luật hình sự năm 1985 đến trước khi
pháp điển hóa lần thứ hai - Bộ luật hình sự Việt Nam năm 1999 ................28


Chƣơng 2: CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG
BỘ THEO QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
VÀ BỘ LUẬT HÌNH SỰ MỘT SỐ NƢỚC TRÊN THẾ GIỚI ............35
2.1.

CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ
THEO QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM .....................35

2.1.1. Tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thơng đường bộ
(Điều 202 Bộ luật hình sự) ...........................................................................35
2.1.2. Tội cản trở giao thông đường bộ (Điều 203 Bộ luật hình sự) ......................42
2.1.3. Tội đưa vào sử dụng các phương tiện giao thơng khơng bảo đảm an
tồn giao thơng đường bộ (Điều 204 Bộ luật hình sự) .................................44
2.1.4. Tội điều động hoặc giao cho người không đủ điều kiện điều khiển các
phương tiện giao thông đường bộ (Điều 205 Bộ luật hình sự).....................47
2.1.5. Tội tổ chức đua xe trái phép (Điều 206 Bộ luật hình sự) .............................50
2.1.6. Tội đua xe trái phép (Điều 207 Bộ luật hình sự) ..........................................52
2.2.

PHÂN BIỆT CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG
ĐƯỜNG BỘ VỚI MỘT SỐ TỘI PHẠM KHÁC CÓ LIÊN QUAN
TRONG BỘ LUẬT HÌNH SỰ .....................................................................55

2.2.1. Phân biệt tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông
đường bộ với tội đua xe trái phép .................................................................55
2.2.2. Phân biệt tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông
đường bộ với tội cản trở giao thông .............................................................57
2.2.3. Phân biệt tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông
đường bộ với tội vô ý làm chết người ..........................................................58
2.2.4. Phân biệt tội đua xe trái phép với tội tổ chức đua xe trái phép ....................59
2.2.5. Phân biệt tội đua xe trái phép với tội gây rối trật tự cơng cộng .........................60
2.3.

CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ
TRONG BỘ LUẬT HÌNH SỰ CỦA MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI ....62

2.3.1. Bộ luật hình sự Liên bang Nga .....................................................................63
2.3.2. Bộ luật hình sự Cộng hịa Nhân dân Trung Hoa ..........................................67
2.3.3. Bộ luật hình sự Cộng hịa Liên bang Đức ....................................................69


Chƣơng 3: THỰC TIỄN XÉT XỬ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƢỚC,
HỒN THIỆN PHÁP LUẬT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP
DỤNG NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM
VỀ CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG ĐƢỜNG BỘ...... 75
3.1.

THỰC TIỄN XÉT XỬ CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO
THƠNG ĐƯỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH BÌNH PHƯỚC .................75

3.1.1. Khái quát tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Bình Phước ............................75
3.1.2. Tình hình xét xử các tội xâm phạm an tồn giao thơng đường bộ trên
địa bàn tỉnh Bình Phước ...............................................................................78

3.1.3. Một số tồn tại, vướng mắc trong thực tiễn xét xử và các nguyên nhân cơ bản .....83
3.2.

HOÀN THIỆN CÁC QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT
NAM NĂM 1999 CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG
ĐƯỜNG BỘ..................................................................................................96

3.2.1. Nhận xét chung .............................................................................................96
3.2.2. Nội dung kiến nghị sửa đổi, bổ sung những quy định của Bộ luật hình
sự Việt Nam về các tội xâm phạm an tồn giao thơng đường bộ ...............100
3.3.

MỘT SỐ GIẢI PHÁP KHÁC NÂNG CAO HIỆU QUẢ ÁP DỤNG
NHỮNG QUY ĐỊNH CỦA BỘ LUẬT HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ
CÁC TỘI XÂM PHẠM AN TỒN GIAO THƠNG ĐƯỜNG BỘ ..........105

3.3.1. Hồn thiện các quy định của pháp luật về xử lý vi phạm trong lĩnh vực
giao thông đường bộ, cũng như các văn bản hướng dẫn thi hành Bộ luật
hình sự về các tội xâm phạm an tồn giao thơng đường bộ .......................105
3.3.2. Tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, nâng
cao ý thức pháp luật trong lĩnh vực giao thơng đường bộ ..........................108
3.3.3. Tổ chức có hệ thống điều khiển hoạt động giao thông đường bộ, quản
lý phương tiện giao thông, đăng ký phương tiện giao thông đường bộ,
cấp giấy phép lái xe ....................................................................................109
3.3.4. Tăng cường công tác tuần tra, giám sát và xử lý kịp thời mọi vi phạm
an tồn giao thơng đường bộ, xét xử nghiêm minh và kịp thời các vụ án
trong lĩnh vực này .......................................................................................111
KẾT LUẬN ............................................................................................................114
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................117

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
* Tiếng Việt
1.

Nguyễn Ngọc Anh (2011), Tội đua xe trái phép trong Luật hình sự Việt
Nam, Luận văn thạc sĩ Luật học, Khoa Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội.

2.

Bộ Tư pháp (1957), Tập luật lệ tư pháp, Hà Nội, tr.135.

3.

Hồng Đình Ban (2008), Hoạt động phịng ngừa tai nạn giao thơng
đường bộ ở Việt Nam hiện nay, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.

4.

Lê Văn Cảm (2005), Sách chuyên khảo Sau đại học: Những vấn đề cơ
bản trong khoa học luật hình sự (Phần chung), Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội, Hà Nội, tr.287; tr.289.

5.

Lê Văn Cảm, Trịnh Quốc Toản (2004), Định tội danh: Lý luận, hướng
dẫn mẫu và hệ thống 350 bài tập thực hành, Nxb Đại học Quốc gia Hà
Nội, Hà Nội.

6.

Chính phủ (1998), Nghị quyết số 09/1998/NQ-CP ngày 31/7/1998 về
tăng cường cơng tác phịng, chống tội phạm trong tình hình mới, Hà Nội.

7.

Chính phủ (2010), Nghị định số 73/2010/NĐ-CP ngày 12/7/2010 quy
định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh và trật tự, an
toàn xã hội, Hà Nội

8.

Đảng Cộng sản Việt Nam (1991), Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên xã hội chủ nghĩa, Nxb Sự thật, Hà Nội.

9.

Đảng Cộng sản Việt Nam (2003), Chỉ thị số 22-CT/TW ngày 24/02 của
Ban Bí thư Trung ương về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với cơng
tác bảo đảm trật tự, an tồn giao thơng, Hà Nội.

10. Đảng Cộng sản Việt Nam (2011) Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần
thứ XI, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội, tr.223-233.

117


11. Nguyễn Đắc Dũng (2011), Tội vi phạm quy định về điều khiển phương
tiện giao thông đường bộ trong Luật hình sự Việt Nam (trên cơ sở thực
tiễn xét xử tại địa bàn tỉnh Bắc Ninh), Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa

Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, tr.88.
12. Đinh Bích Hà (2007), Bộ luật hình sự nước Cộng hòa Nhân dân Trung
Hoa, Nxb Tư pháp, Hà Nội, tr.83-93.
13. Nguyễn Ngọc Hịa (1991), Tội phạm trong Luật hình sự Việt Nam, Nxb
Công an nhân dân, Hà Nội, tr.9.
14. Nguyễn Ngọc Hịa (Chủ biên) (2004), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam,
Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, tr.33.
15. Huỳnh Quốc Hùng (2007), "Một số vấn đề về định tội và định khung tăng
nặng trong các vụ án vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao
thông đường bộ", Tạp chí Tịa án nhân dân, số 9/2007, tr.35.
16. Trần Minh Hưởng (chủ biên) (2010), Tìm hiểu Bộ luật hình sự nước
Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và những văn bản hướng dẫn thi
hành, Nxb Lao động, Hà Nội, 2010; tr.439.
17. "Kết luận của Ban Bí thư về tình hình trật tự, an tồn giao thơng" (2007),
Báo Nhân dân, ngày 07/9.
18. Một số văn bản pháp quy về quản lý phương tiện và người điều khiển
phương tiện cơ giới đường bộ (1996), Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
19. Nghị quyết số 02/2003/NQ-HĐTP ngày 17/4/2003 của Hội đồng Thẩm
phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng một số quy định của Bộ
luật hình sự.
20. Ngơ Huy Ngọc (1996), Những biện pháp phòng ngừa tội phạm xâm
phạm trật tự an tồn giao thơng đường bộ tại thành phố Hà Nội, Luận
văn thạc sĩ luật học, Trường Đại học Cảnh sát nhân dân, Hà Nội.
21. Pháp luật về giao thông đường bộ (1992), Nxb Pháp lý, Hà Nội.

118


22. Đinh Văn Quế (2005), Bình luận khoa học chuyên sâu Bộ luật hình sự Phần các tội phạm, Tập VII - Các tội xâm phạm quy định về an tồn giao
thơng, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh, 2005.

23. Đinh Văn Quế (2012), Bình luận khoa học Bộ luật hình sự, Tập V - Các
tội xâm phạm an tồn cơng cộng, trật tự công cộng, Nxb. Lao động, Hà
Nội, tr.7-85; tr.43.
24. Quốc hội (1985), Bộ luật hình sự, Hà Nội.
25. Quốc hội (1988), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội.
26. Quốc hội (1999), Bộ luật hình sự, Hà Nội.
27. Quốc hội (2003), Bộ luật tố tụng hình sự, Hà Nội.
28. Quốc hội (2008), Luật giao thông đường bộ, Hà Nội.
29. Quốc hội (2009), Bộ luật hình sự (sửa đổi, bổ sung), Hà Nội.
30. Bùi Kiến Quốc (2001), Các biện pháp đấu tranh phòng, chống tội vi
phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ ở Thủ đô
Hà Nội, Luận án tiến sĩ luật học, Trường Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội.
31. Quy định của Chính phủ về đảm bảo trật tự an tồn giao thơng đường bộ
- đô thị, đường sắt, đường thủy và xử lý hành chính (1998), Nxb Chính
trị Quốc gia, Hà Nội.
32. Sơ khảo lịch sử Nhà nước và Pháp luật Việt Nam (1983), Nxb Khoa học
xã hội, Hà Nội.
33. Phan Huy Thái (1998), Điều tra các vụ án vi phạm các quy định về an
tồn giao thơng vận tải đường bộ trên địa bàn thành phố Hà Nội - Thực
trạng và giải pháp hoàn thiện, Luận văn thạc sĩ luật học, Trường Đại học
Cảnh sát nhân dân, Hà Nội.
34. Ngô Ngọc Thủy (2005), "Chương XXV - Các tội xâm phạm an tồn cơng
cộng, trật tự cơng cộng", Trong sách: Giáo trình Luật hình sự Việt Nam,
do Nguyễn Ngọc Hịa chủ biên, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.

119


35. Bùi Quang Trung (2011), Các tội xâm phạm trật tự an tồn giao thơng
đường bộ theo luật hình sự Việt Nam, Luận văn thạc sĩ luật học, Khoa

Luật, Đại học Quốc gia Hà Nội, tr.15.
36. Tòa án nhân dân tỉnh Bình Phước (2007), Báo cáo cơng tác ngành Tịa án
năm 2007, Bình Phước.
37. Tịa án nhân dân tỉnh Bình Phước (2008), Báo cáo cơng tác ngành Tịa án
năm 2008, Bình Phước.
38. Tịa án nhân dân tỉnh Bình Phước (2009), Báo cáo cơng tác ngành Tịa án
năm 2009, Bình Phước.
39. Tịa án nhân dân tỉnh Bình Phước (2010), Báo cáo cơng tác ngành Tịa án
năm 2010, Bình Phước.
40. Tịa án nhân dân tỉnh Bình Phước (2011), Báo cáo cơng tác ngành Tịa án
năm 2011, Bình Phước.
41. Tịa án nhân dân tỉnh Bình Phước (2012), Báo cáo cơng tác ngành Tịa án
năm 2012, Bình Phước.
42. Tịa án nhân dân tối cao (1975), Tập hệ thống hóa luật lệ về hình sự, Tập
1, Hà Nội, tr.356; tr,73.
43. Tòa án nhân dân tối cao (1979), Hệ thống hóa luật lệ về hình sự,
tập II, Hà Nội.
44. Tòa án nhân dân tối cao (1990), Các văn bản về hình sự, dân sự và tố
tụng, Hà Nội.
45. Tòa án nhân dân tối cao (1995), Các văn bản về hình sự, dân sự, kinh tế
và tố tụng, Hà Nội.
46. Tòa án nhân dân tối cao (1998), Các văn bản về hình sự, dân sự, kinh tế
và tố tụng, Hà Nội.
47. Tổng liên đoàn lao động Việt Nam, Viện nghiên cứu khoa học kỹ thuật
bảo hộ lao động (2008), Hội thảo Quốc gia “Chăm sóc và bảo vệ sức
khỏe người lao động trong quá trình hội nhập”, Hà Nội, tr.1-10.
120


48. Trường Đại học Luật Hà Nội (1997), Luật hình sự Việt Nam - Những vấn

đề lý luận và thực tiễn, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
49. Trường Đại học Luật Hà Nội (2005), Giáo trình luật hình sự Việt Nam,
Tập I, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
50. Trường Đại học Luật Hà Nội (2011), Bộ luật hình sự Liên bang Nga,
Nxb Công an nhân dân, Hà Nội.
51. Trường Đại học Luật Hà Nội (2010), Bộ luật hình sự Liên bang Đức,
Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, tr.498-508; tr.494-500.
52. Đào Trí úc (chủ biên) (1994), Tội phạm học, Luật hình sự và Luật tố tụng
hình sự Việt Nam, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, tr.157.
53. Đào Trí úc (2000), Luật hình sự Việt Nam (Quyển 1 - Những vấn đề
chung), Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội, tr.157.
54. Ủy ban nhân dân tỉnh Bình Phước (2012), Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội
năm 2012 và kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2013, Bình Phước.
55. Trịnh Tiến Việt (2013), Tội phạm và trách nhiệm hình sự, Nxb Chính trị
Quốc gia, Hà Nội, tr.63.
56. Viện Khoa học pháp lý (2006), Từ điển Luật học, Nxb Từ điển Bách
khoa và Nxb Tư pháp, Hà Nội.
57. Võ Khánh Vinh (chủ biên) (2001), Giáo trình Luật hình sự Việt Nam
(Phần các tội phạm), Nxb Cơng an nhân dân, Hà Nội.
58. Nguyễn Như ý (Chủ biên) (2010), Đại Từ điển tiếng Việt, Nxb Đại học
Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh, Thành phố Hồ Chí Minh.
59. Nguyễn Xuân Yêm (2001), Tội phạm học và tội phạm học hiện đại, Nxb
Công an nhân dân, Hà Nội.
* Trang web
60. Http://www.baobinhphuoc.com.vn
61. Http://www.cand.com.vn

121

62. Http://www.tin247.com
63. Http://www.vnexpress.net
64. Http://www.ktdt.com.news
* Tiếng Anh
65. Afar (2003), "Panic over traffic jam", Association for asian reseach.
66. "Traffic police and law enforcement" (2010), Asian development Bank.
67. Neades and R. Ward (1996), Surveying for Accident Investigation,
UK,Wiltshire 6 Regional Driving School, Devizes.

122