Tải bản đầy đủ (.pdf) (112 trang)

(Luận án tiến sĩ) mô hình hoá sự phân bố sinh vật nổi và năng suất sinh học sơ cấp vùng biển nam trung bộ luận án PTS hải dương học01 07 07

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (14.4 MB, 112 trang )

MỤC LỤC
Trang
3

Mỏ ĐẨU
Chnrlng

I .

CAU TRUC IIẸ S I N H TIIAI B I E N .

PHUONG PHÁP MƠ HÌNH NGHIẼN
III.

III.

S ơ ¿tổ t ố n g

quát

cấu

Những đ ặ c

trU ng

trúc



Các hợp



phần hũu

ĩ 1 .2

Cảc h ợ p

phần vô

P h ư ớ n g p h á p mơ h ì n h
Chưdnp



bản

II. 1

cứu

hệ

sin h

cùa

sin h
sin h

đốỉ


Các

quá t r ì n h
Quấ

tưộng

1 .2

đổi

sản

đ ố i d in h

quá t r ì n h

Quá t r ì n h

1 1 .2

Các quá

xuat

đổi

tạo


tr ìn h

16

sin h

tốn

I I . Mơ h ì n h

th ái

b iển

20

b iển

25

chât
tái

biên

sd

cap

cùa


chất

hệ

sin h

tổn g

hố

hố

qt

thực
của

chất

vẩn và

vật

chất

chu

tr in h


otí đ ồ

II. 2

Đơng

mơ h ì n h
lự c bọc

trong

tán

hệ

lan

b iể n

phốt

pho

chu

tr ìn h

S\1 b i ế n

cíơ

......................

nổi

ctộng v ậ t

nối

31

.......................................................

36

d in h



phân rã

dưỡng

đọng

..

PHố T

VÀ NĂNG SUAT


pho

truyển

phot
phổt

38

,

sinh

TỈIÁI B I E N

sin h

trong

36

.................



.................................. ..............................

dổi

25


.............

cường

phục h ồ i

trong

khuếch

vẬt

II. 1

c Ấp

th ái

va. c ư ờ n g

MƠ HÌNH HOA Q T RI NH B I E N
HỌC S ơ

chuyển

12

....................................................................


SỤ PHẨN B ố S I N H VẬT N ổ i

Bài

...........................

12

trong

chuyển hoá v ậ t

1 1 .1

LX-I .

chất

dưỡng

Cường độ t r a o

Chi l d n g

I .

8

.................................................................


h ố n g h iê n cứu hậ

trao

trìn h

trao

Các

b i ể n ........................

ĩ ĩ - MƠ HÌNH HOA CÁC QUA TRINH S IN H- HOÁ

1.1

II.

BIEN

thai

th ái

các

TRONG HÊ S I N H THAI

I -


sinh

hệ

sin h

pho
pho

th ái

b iển

...................................
trong

b iể n

40

44

44
49


III-

Mơ h ì n h
3Ĩ c ấ p


phân bố
trong

sin h

b iển

vật

nổi

suất

sin h

học

I I I .1



h ìn h

dùng 2 c h i ể u

theo

phương


nấm n g a n g

II 1 .2



h ìn h

dủng 1 c h iể u

theo

phương

thẳng

II 1 .3

Phương pháp

g ià i

Chiidng

I V . ÁP DỤNG Mồ

tổngquát

hình


I . Một

30

đặc

vùng b iể n

I

.1

đ iểm

khí

xạ

Hê t h ố n g

1 .3

Một s ổ

Dữ l i ệ u

I I .1

cần t h i ế t


Các h ệ

số

II.

2 Các ctiểu

II.

3 Các đ i ề u

Môt

số

1 11.1

1 1 1 .2

111 .3

k iên

yếu

sàn

xuất


tố

to

sàn

th ái

hài


bọ

học

thẳng

..

65

........................................... 6 6

tán

chut r ìn h

dương

đúng


64

...........................

phổt

pho

71

71

............................................

72

................................................................................

74

rút

ra

dương



chi


suất

kết

phổi

sự

toản

76

phần bố

............................................................................................

84

xuat

sơ c ấ p



cấp

năng

nhưng h iê u


quả

...................................................................................................................................................

96

TÀI

L I Ê U THAM KHAO

vùngb iể n



92

luận



khà

học

tìn h

77

vói


sin h

quả

............

trưịng

bản

động

64

....................................................

kỂ t



59

c Ấp

khuếch

trong

năng


cấp

sin h

mơ h ì n h

b iên

mơi

s ơ

Khả n ă n g

lý ,

lý hải

chủ yếu

nổi



trung

chuyển

hoấ


vật

k iện

vât

Các

sìn h

PHỤ LỤC

chuyển

Những nhân
sin h

tố hoấ,

của các

nhận đ ỉn h

.....................................................

..................................................................................

hoàn lưu v à


yếu

. 56

...........................................................................................

quang hợp

1.2

ctúng.

52

tư ơn g-h ài văn

Nam T r u n g BỘ

Búc

học

nam

..

52

B ố S I N H VẠT N ổ i


phan

sinh

TẠI VÙNG B I E N

III.

nâng

.......................................................................................................

VÀ NĂNG SUAT

II.



....................................................................................................................

............................... ....................................................................................................................

ga

103


MO DAƯ

S in h

của

n h iểu

tong
24,


vật

lo à i

thành
33].

noi
c

phắn



k

Những h i ế u
đơng

so

năng


st

học



năng

lư d n g,

st

nói

riên g ,

to

mơi

này.
học

nghể

quy

lu ậ t


nối



lầ

lầ

tại

cá tầng tr ê n

b iển

giầu

có s in h v ậ t



đ iểu

trong

năng

các

năng


sẽ



suat
moi

suat

cao.

quy

lu ậ t

suất

sin h

ý nghĩa
giữ a

th ú

nối

quan

đ àm


bảo

những b à i

tốn

bo

suất

quan

cứu

khối

g iá

%

[13,

14,

thuồng

nhất




vói

khoa

sin h

vật

n ố i,

trữ

trong

lư ợ n g

ctó c á c

cấc

trị

b iến

đơi

chung,

"múc đ ộ ”



70-90

noi

n o i,

lốn

thuận

nhat

phân b ổ,

vât

rat

sin h

cap

tương

k iện



lo a i


ch ất,

nãng

chiem

bâc

tương

của

Hải

cấ
yeu

quan
dtlơng

1

phân

cúu

vằ

các


b iế n

sin h

tâm .

quá

động

học

số

T iep

tr ìn h
so

đ iều

lư ợn g,

cẩp

cận




trong

nội

h ìn h

sin h khổi
b iển

dung

k iện

ctã đ ư o c

này

đang

thành
sin h

vật

n h iểu

nhà

cố


2 hưống

:

Hưống

lư ơn g,



n gh iên

năng



Thực

trọng

n h iều

ctủ v ề

cap,

quan

Chúng th ư ò n g




cíầy

khối



tổn

một



thítc ần

c á .

khoa học

thống

cấp

lu ơn

V iệc

n gh iên


học

trư ờng

Dây

b iế t

tiễn .



của

th ác

sin h

sin h

thực

ấn

sàn.

những vùng

khai




l a n k t o n )

hài

thúc

Vì vậy,

những vùng

(P

thú

để

phát

sin h

khối

nhat
h iện


:


sử
các

năng

dụng
quy

suất.

cấc

lu ậ t
Trên

phương
phân

cớ

sỏ

bố
đố

pháp

do




b iến



thế

đạc
cíổi
xấc


số
lập


4

-

các

mối

vật

n ổ i,

trư ịng
cứu


quan hê



tiếp

sin h

trìn h

tối

tiện
đều



hố,

thể



sìn h
cỏ

cúu.
b iếu


Trên
d iễn
ra

mơ p h ỏ n g v à

tong

hợp

đa

dạng,



năng

th eo


mơ h ì n h
trong

suất

hưống

thông


nầy.

tin

ánh

đ iều

mằ p h ư ơ n g

n h iên ,
hạn

chể

tr ìn h
các

đúng

bỏi
khơng

q

tr ìn h

Trên
th ái


b iế n

mới

tấc

sủ

q

trong

lo g ic

các




bàn

n h iều
lu ậ t

trong

hết


liên


cớ



cuú



hệ

phướng

như



phương

quá

tự

n h iên

tr ìn h

sin h ,

th ái


b iển

của

ctiiỢc

tốn.

Đoi

mơ h ì n h

rất

cụ

thế

p h ư ơ n g p h á p mơ h ì n h



xủ

n h iểu

q u a n ctển s i n h

những n g h iê n


án v à
phố

tránh

q nhận
cùa

khơng
khổi



những

kểt

b iến

khi

trìn h

được

n gh iên

cúu


bàn,

không

quan

nổi



cùa

n gh iên

vật

phương

phưống

tả

môi

b ắ n g mô h ì n h

nêu,

lư ợ n g


tố

trong

sin h

n h ư đã.

thổng

yếu
người

yếu

tr ìn h

liến

quy

sin h

đó

dụng

vẩìi đ ề

vối


bo

c h in h ...

(chủ

trìn h ,

tạp

cách

được
mọi

phương

p h á p mơ h ì n h

th ế

số)

tốn

n h iều

Uu đ i ể m


d iễn

cụ

cố

cấp

cạy,

tài

phân

sổ

ổ iểu

nhiệm vụ

pháp

số



-

phú,


những

phương

gian

nhỏ

phong

nhanh

phàn

một

rất

đó



khơng

cơng

phúc

một


trư ng

d ụ n g p h ư ơ n g p h ấ p mơ h ì n h

ngun

rất

đăc

cấp v ó i

th ịi

pháp

bắng

các

q u ả đ ủ ctộ t i n

liêu

đó

phương

d iễn


của

sử

:

b ỉe n ,tr o n g

học

tượng

tài

sd

ket

tiện ,

hai

giũ a

học

được

phường


phân và

n gh iên

nghiêm

lư ợn g

thú

th ái

vi

Đe

khoỉ

Hưống
hệ

suất

" trội" .

cần

trự c

nãng


thực

-

số

chi

h iện

đạt

nhược
phép

tiế t

đươc

tượng,

được.
đ iểm

tỉn h ,

" tin h

Tuy




bị

phương

v i"

của



sin h

n h iên .

g iố i,

phương

pháp

cíược ú n g

dụng

khồng

mơ h ì n h

vài

ba

n gh iên
chục

cửu

năm g ầ n

đây




- 5 h iện
dân

tại


vẫn

luận

lĩn h

vực


tín h

chat

:

học



cồn

thủ

các

nhà



số

N gh iên

tốn
cấp

bài

tự


quả

toắn
-

n h iên

th ái

b iên ,

cíiểu

k iện

b iển

vật
sổ

n ổ i,
h iệu

3)
mùa k h í

quan đ iểm

lự a


vật

cịn

mang

khoa

thách

cúu

th ú

nổi và

hoc

Hài

th úc

lốn

hai

nâng

vói


cfể

suất

sin h

th ái

b iển

suất

sin h

Bộ"-

tốn
vật

quả

sin h

th ái

ấn






sở

ctộng n g u ổ n

trổi

án

giầu

hệ

n ổ i,

năng

trong
góp

lợ i

d in h

sin h

b iển .

phần

hải

dưỡng

g iả i

sàn


quyết

vùng b iển
nhũng đ iể u

chu

đối

:

tr ìn h
cấc
vằ

đ iển


nổi

th ái




h ìn h
hài



so

V iệt

hố

Phốt

chuyển

pho

hố

phù

sin h học

quắn


sin h


th á i b iển .

tại

vùng

b i ể n Nam T r u n g

đoi

những nhận
vói

hệ



hợp v ó i

sin h

cíịnh
th ái

th ể

cap

hệ


ra

trong

N am .
sin h khối

năng su ấ t

rút

dương

thơng

phân bố

trong

mơ h ì n h

chuyến

b iế n

d ự n g mơ h ì n h

sin h


vật

sin h

sin h

b iến

chọn

n h iệt

Áp d ụ n g

hậu

trong

cửu

ctó,

nhũng

khối

lu ận

lu ân


hố

động v ậ t

quả

g ia

đặic t h ù .

MƠ h ì n h

Xây

n ghiên

n gh iên

d ụ n g mơ h ì n h

m lóc

th iên

chun

khi
ra

hồn


:

h iệu

dự b á o
vùng

sin h

2)

sổ

đặt

hưóng

án

sin h

của

Nhiêm _ v u _ củ a
1)

lu ân

tr ìn h


đe

mơ h ì n h .

theo

cúu úng

cù n g một
Ket

đang

kiếm "
các

Trong

Nam T r u n g

phân bổ

Nam T r u n g B ộ
k iên

của

"tìm


Na m,

cơng

sự phân bố

cấp vùng b iể n

2)
một

cúu

hố

1)

học

n gh iên

"MƠ h ì n h

so

43].

[1,

ct i


đoạn

V iệt

một

ta

này

tín h





nưóc

ấn

Muc t i ê u



ít



g ia i


cửu.

nghiêm

nghề

Luận
tài

trong

n ghiên

này

dương học
ctối v ố i

đang

thư c

cùng

Bộ


vùng


mơt

tron g
bản
b iển

2

trên
này.


6

-

-

Ehtidng pháp th u c h iê n :
K ấ t h ợ p mơ h ì n h
trường
vật

nước

chất

trong

phần v ậ t

trọng)

b iển

chất

chuyển

hệ


làm đ o i



cơng

các
bố

hội

trên

sin h
chúa



quả


nghi
một

th ái
phốt

pho

tấn

mơ h ì n h

b iển ,

lấ y

(m ơt

vật

chất

trong

mối

sin h

th ái


chuyển

hố



hợp

sin h

vật

ngun

tố

noi
d in h

các

dưỡng quan

cílu.

n gh iên

cúu


khoa hoe

số

khuếch

động v ó i

tiiỢ ng n g h i ề n

Những k ế t
bầy

vật

trong

trong

tạp

chỉ

khoa

: T rìn h

bày

một


lu ận

nưốc,
học

ctã

được

tr ìn h

tháo

Quốc

tế

án

hơi

trong



ngồi

ln




bản v ề



nưóc

[8 ,9

cấu

trúc

1 0 ,1 1 ,1 2 ,2 7 ,2 8 ,4 3 ].

hệ

Chướng

I

th ái

b iển

sin h

của


các

cúu hậ

đoi

tượng

sin h

q u a n ct ể n

th ái

lu ận

: T rìn h

cùng

n h ữ n g mơ p h ổ n g

cho

năng

hoá

những n g h iê n


III

phốt

suất

g iá i

chẩt

bày

b iển

chuyển

pháp

II

doi

Chương



v à một

trao


sờ

bài

h ìn h ,

phương

tr ìn h

th ái


q u a n c t i ể m mô

mô h ì n h ,
b iển



so

đặc

trư ng

p h á p mơ h ì n h

cơng


'trìn h

tiêu

cd

hố

bản

n gh iên

b iể u



liên

bản

nhat

trong



án.

Chương
q


theo

số

cứu

: T rìn h

pho

sin h

vằ



học

tốn .

chuyển

bày

cấp

hố

tốn


ờ các

th iết


n h ữ n g ctặc t r ư n g
vật

chất

các

quá

chương

v iêc
lậ p

học

xây



tr ìn h

các
sin h


này,

làm

sau.

dựng

mơ h ì n h

trong



mơ h ì n h

phần bổ

sin h

th ái

chu

sin h
b iển ,

trìn h


vẬt

nối

phương


- 7 -

Chương
yếu

tổ

khỉ

mơ h ì n h
k iện


PG S.PTS
PG S.PTS
n h iểu
k iên

Lê D ú c

Tổ,

mùa,


nhũng

v iậ c

nhận

bản của

Bộ,

n ờ i ốp

lự a

đ in h

cấc
dụng

chọn

các

dữ

yếu

rút


ra

chủ

Trung

thành

tại

h ử p Hà N ô i
PG S.TS

Tạng,

PTS

gia

khoa hoc

q

trìn h

Bơ mơn

dươi

Hải


Dương

s u c h ỉ ct ạo k h o a

Nguyen Tắc
Đ i n h Văn

Hai

An.

Luận

dươngxem x é t ,

học
án

Ưu, PTS T r ầ n

H ọc,
của

còn được

Văn Cúc

bố xung


vầ

n h iều

ý

quý báu.

cỉuợc n h i ề u
tập

Dương

ý

thể

Học,

k iến
cán

đóng

bộ

lãn h
học

Tổng


Tác

g iả

chân



cùng

dương học.

tập

thực

h iệ n

góp và

khoa h ọc, cấn

đạo

Trưịng Đ ạ i

qn

b ìn h




được hồn
Tổng

Trong

của

trung

b i ể n Nam T r u n g



toán .

ấn

chuyên

n h ữ n g ct ặc t r ư n g

vùng

mơ h ì n h

học


vủ

bày

văn

k iện

cho

tỉn h

Luận
Trường B a i

T rìn h

đ iều

th iết

quà

:

tư ợ n g-h ài

trong

cần


ket

IV

thể

Phòng Dào

lu ận

án,

tác

sự g iú p

cts

bộ

thuật

tạo

kỹ

g iá

tận


v à Khoa Đ ị a

cịn

nhận

t ì n h v ể m ọimặt

của


Bộ m ô n H ả i
- D ịa Chat

h ợ p Hầ n ộ i .

thành
cán

cảm
bộ

ơn c á c n h à k h o a

khoa

học

và kỹ


hoc,

thuật

các cap
Bộ môn H ả i


Chương

I

cẤu TRÚC HỆ SINH THAI b i ê n .
PHUƠNG PHÁP MƠ HÌNH NGHIẼN c ỏ u h ẹ s i n h t h a i BIEN

I.

SO Đ ổ TổNG QUÁT c Ấ u TRỎC HẸ S I N H THAI B I E N

Khơng m ộtc ơ
tói

các

ỏ chỗ,
động

sin h
các


qua

vật

sin h

lạ i

vật

vối
nên

lo à i

chu

tr ìn h

các

vùng

nước

đ iểm

cíó b i ể u


th ái

dưói

nc

th ái

sơng,

hồ

: ctộ s â u

chuyển

hố

Trên
sin h

lo à i

quan

th ái

hố

hoc




sin h

các

yểu

tố



lư ợng

vật.

sin h

b iệ t

hệ

lư ợn g

h iậ n

đ ịn h

đểu


tác

đ ịn h ,

sự



dịng
đa

nhu

n h ị ...

năng

dạng ve

so

sin h



nhũng

vói




các

sin h



b iển



chế

g ió i

trong

sin h
nhũng

độ

hạn

quần xã

trìn h




N h ữ n g (Jăc

cao,

ần ,chu

b iển ,

kỳ một hậ

th ái

muối

th ể

cấc

chung-

ổ bẩt

không

vật

động
không
phong


chẩt

t ạ p . ..

sin h

đ in h

vật

cần

b iế u

các

đ iểm

độ

cửu. h ê
g ià

khơng



bắng


dụ,

thúc

phúc

khối

năng



quần

x ích

nhất

của

thấy

thư ờng

rẩt

ch ia

Các


như





[23].

lốn ,

n gh iên

ẽtưoc

D iều

bơphân

các

của các

đ iem

b iển

riên g

th ì


dưỡng v à

năng

chất

tin h ,

q u y mô v ằ

d in h

sổng.
ctịa

không gặp

đ ịa

phần

hệ

thù

lụ c

mọi

tạ.i


đ ầ y ctủ n h ữ n g đ ặ c

trên

vối

quan



tồn

trư ờng

khu v U c ,

hầnh

tạp

thành

phần

cứa



tự


dưỡng x á c

hồn v ậ t

các

cíậc

mơi

d in h

nào

như

g ian ,



h iện

thể

trưịng

vối

tùng


nươc

trư ng

phúc



đưối



một khu vự c

trúc

tuần

hoăc

th ái

phú,

bau

dương và

sin h


đặc

cùa

nhau và

tạo

Dại

nào

khác v à môi

lư ợ n g,


th ể

th ái

thành

lý ,
búc

hố
xa


bầng

3 khối
học
t\l

bao

:

mơ h ì n h ,
vật

gồm t ổ

n h iên ,

n h iệt

lý ,
hop
đô.

l


- 9 đô m u ối,

các


b iể n -lụ c

đ ia ,

cơ,

hũu



các

lo à i

xuất,

tiêu

thành

các

thực


vât

h iệ n

lủ n g,


hồ

ta n ...

các



bao

vât,

bộ

một khu

năng lư ợn g l à

các

"ch ia

g ỉả

sin h

thong

đ ịn h " hậ


lợ i

n gh iên

các

nhà

mối

trong

cho

cd

búc

tranh

tổng

mối

tương

quan

s o


của

cúu

sỏ

nàng

bỏi

các

khoi

chúng

vói

khơng



trên

vực,

trong

trư ng


th ái

nay

cúu

sử

phương

mơ h ì n h

cd

b iển

thực

phân c h ia

mô h ì n h ,

sin h

hệ

tù n g

h iên ,


thành

phần

được b iể u

qua

các

bộ
song

sản

các

sin h

vật
yếu

thành

trong

phần

moi


cúu

cần

tách

th ái

lạ .i

b iển

g iữ a

mơi

các

trự ịng

trìn h

vật

chất



hệ.


cái

gọi



chất



khối

thực

phận,
đó

:

b iến

tùng

của

p h á p mơ h ì n h

hố hậ


lư ợn g
th ái

vối

d ụ n g ctể t h ự c

sin h

d in h

hậ s i n h

ctó c h u

thành

k iểu

n gh iên

vật

bản

gồm

sin h

nhau






ì aa o

"nen” các



thể

quan

th ếg iớ i

vẫn

các

mối

lự c



chất

vât


theo
3

ch ia

c ủ a m ình

b iến ,

n gh iên

-

quát
giữ a

ch ia

te,

các

sin h

dưỡng v ó i

thực

các


cíãc

cứu h iậ n

n gh iên

Trên

th ơn g

v iêc

cúu b iể n

n gh iên

dưỡng,

Khối

phân

b iện

tố hộp

dịng

cíể t i ê n


dị

khác,

thái

d in h

b iể n - k h í,b ịể n -cíá y ,

hệ s i n h t h á i n ó i c h u n g ,

gổm

của

chúc

hệ

sin h

giữ a toàn

xungquanh

phỉ

Mặt


quan

về b à n c h ấ t ,
riên g



tác

cfưc*c p h â n

phân r ã . V iệ c

ln có
cùa

nhau

dưỡng v à

xấc đ ịn h .



sin h

chất

tự


được

tương

hộp

khấc

lo ạ i

lijc,



k h ổ i như v â y

đơng

rị i.
nói

ld

thụ và

sin h

trong
bắng


2

động

chất

dang

sin h

thành

tổ

các



dưỡng

chỉ

q t r ì n h

nhu

cũng
h iệ n




truyền

cách

phương


phấp

hoá.

th ai

b iển

thành

các

k h ối,

sin h

th ái

b iển

vói


những

của

d iễn

hệ
trên

th ể


h iện

ctổ h ì n h

qua
1

các
[1].


-

Hình 1

10


-

Sơ ¿0 mị hình hệ ainh thái biển


11

-

Trong

ció

:

z,

B,

A

F,
khuẩn v à

các

D dạng
vói

các


đơng

chất

liên



lệ

Nh,

lừ n g,

-

Si

khỉ

NỈI 4 ,

NO2 ,

NO3 -

Phốt

r


cường

độ hơ

£ -

cưịng

đơ

bài

trong

đó

£Nj

trong

phẩm b ầ i

tiết;

f3

độ

fl,

vối
thúc

thực
ăn
s

Phốt

f Z ,

vậtn o i,
c-úa c á c

-

-tốc

toe

độ

vi

np,

chỉ

vật


chết

tự



Phổt

-

pho

va

trong

hồ

S 1 O2 -

của

vi

hệ;






Phot

pho

lo ạ i

dễ

phân

huỳ

-

lo ạ i

khó

so

i= 2

dạng

hoầ

tan;

tan;
N itra t


Si

của

lic

thực

hoà

tan;

dạng

vật

noi

hoà
vầ

tan;

vi

khuan;

quần xã;


trong

quá

Ep



lọc

thúc

bậc

hàm

Ni

pho hũu cở

N it r it và

tan,

dưỡng

n ổ i,

lủ n g;


ơxy

tỷ

lậ

ăn

của

của

chất

của

lư ờ n g
tế

trìn h

trao
Ni

đổi

chất

cùa




Phốt

pho



ctơng v ậ t

v ấ n ; ÍA

-

tốc

nổi
ctộs ủ

đối

dụng

cao;

n h iên

»N, ơ p , « s ±
lic




khuẩn và

»c,-

Si

riK,

của

động

Các b o n ,

nc,

tơ,

tie t

-

động v ậ t

d in h

th i


trưởng

hap

x ích

b iểu

A m ơni,

động v ậ t ,
sàn

DPi

n ổ i,

i= l

Ni

ctộ s i n h

-

trong

ỏ dạng

hoà


vật

số

C acbon ic

phát

;i f , MB - t o e



bon,

O2 -

thực

cao

chỉ

lic

Pn-C ấc



DNi,


D C i,

CO2 ,

PO 4 -

bèc

tương úng

phân h u ỷ ; DSi
Ch,

vật

vẩn;

kết

tỳ

tương úng

-

sin h

vật;


tư ơng

đổi

thự c

vật;

bào

của

Các

bon,

Ni

tị,

3

Ki
hố

chất
m ,

tổng


( i = l . . . 6;
hữu


luợng

2

,

Ni

j~c,

N,

p,

S i)

-

tốc

đơ

phân h và

khống


cơ;
n3


-



lệ

mà t h ư c

của
vật

muối A m ôni,
sủ

dụng.

N itr it,

N itra t

trong


12

-


II.

NHŨNG DẠC TRUNG c o BAN của c á c Đ ố i TUỌNG mơ h ìn h

I I -1
Thế

Các h ộ p
g ió i

phong

phú

các

trư ng

sin h

khác,
sản

vật

tiêu

sản


xuất

chất

nhau
bùn

sổng

cát

khuẩn

sản

xuất

toe

ctộ t o n g

chú

thực

vật

suẩt

khống


sin h

học

của

(triệu

thực

vật


:

vi

0 ,1

tảo

mơt

sổ

thực

vật


hũu

cd

tắn

/nấm ,

dương

[36]-

0 vung

vào,

sin h

trỏ
cúa

chỉ



9

nơi

s ilic


lằ

0 ,8 4

vật


tự

cùa

song

(P

vật




mơi



th ái

cắc

lo à i


hoăc

h0p.

Trong

ưu t h ế

vế

Tong
1 ,5

sổ


khối
sin h

%

tổng

thềm

b iển

V iệt


(triệu
7 /7

hấp

thự c

vật

trong

tự dưỡng

tấn

95

năng

nhờ

song

tỷ

trên

vật

khá


trũòng

khuẩn

lằ

dang và

sin h

h y t o p l a n k t o n )

nổi

đa

sin h .

dưSng

bám

khối

rất

3 nhóm : s i n h

vi


khoảng

ch iếm

thực

h ìn h

hoai

'trong b i e n .

dương

nưóc

vật

ch iếm

cố

th ư óc,

thành

tống

nổi


ln

b iển

ờ các

lo à i

khuẩn hố

chúng

tấn /năm )

ThUc v ậ t
ngành

nưốc,

thái

DĨ l à

đại

tỷ

đa bào




tầng

bới

đại

mét

suất

chỉ

600

sin h

chất



như

sin h

các

trên ,


trong



sin h

ch ia

tr ị i.

hdp,

yếu

được

mặt

trong

kể

tự

các

các

hệ


k ích

sấng

hỢp c h a t

nổi

200

lầ

mịng ở đ á y

xuất

Tương

thụ



các

lo ạ i,

vật b iển




ánh

quang

sản



hữu

lư ơ n g

vật

đấy

th ả i.

sin h

năng

hạn

chùng

xuat,

hợp


trong

vế

sin h

khác

vi



g ió i

tổng

lốp

vật

th ế

S in h v ậ t

thu

phân hữu s in h

sin h


dang và
đăc

-

1 ,6 8 ,

của

thực

lo à i

táo

đơn bào

y t a ) ,

tảo

giáp

cae

sin h

bộ

phận


lư ộn g
khoi

năng

san

phẩm

Nam

g iố i



năng

2543,

vật


của

vối

tấn )




như

của

ctơn b à o



[42].

bao
(B

a

gổrn c ắ c
c

i l l a

r i o

p

h

(P

thuộc

y r r o p

h

các

y t a )

,


13

-

tảo

lam

sin h

(

vật

trọng

xấp

ch iếm


trên



k ỉch

thưốc

xỉ

mơi

trường

85

% [23],

T

trơi
táo

trong

cldn b à o

quần đáo


■ 80
các

đa



quy

phần



k ích
Vối

lu ậ t

thúc

ăn.

Chúng b a o

nưác



giữ a


các

lằ

sủ

vật

trong

năng

đấy.

Ke t ù


bậc

cao

(cá , thú

b iến )

dưỡng-

của

m ình


làm

mọi

bậc

d in h dưỡng

d in h

thúc

dưỡng

thuần
vối

độ

kế
ăn,

các

dài

chất

vật


cả

cả

vật


cấc

bậc

mật

n o i),

cho

th ấp

khác
x ích

cự t,

x ích

th ái

bậc


d in h

dưỡng,


b iển

các

%



sẵn



hữu

nhau

song

thực



làm


trong

d in h

dưỡng

cấc

bậc



lo ầ i

đặc

như

tủ

chỗ,

d in h

động

vật

đơng


mà l à

mơt

ch ỉn h



th ể

thu

khơng

quan hê

dụng

vật

án phủc t ạ p ,

dung
ăn

70

44].

dưỡng


th eo



th ú c

sin h

x ích

sử

áp

dị

vầo

th ú c

Nam

chúng

th ể

[39,

cten c ấ c


h iên

đã

song

ớ vùng b ien



phắn

tiếp

chuỗi

b iể u

bào

3 0 Ji c h i ể m

k iể u quan hê

cap,



cùa


5 -

này

hữu



tap



Trung bộ

cìược x ế p

một

tỷ

Nam V i ệ t

M [56];

tương

khưan hoặc

vật




như

trong

qua

các

nhưng

động vầ

b iên

như v ậ y

sin h

theo các

Su p h ú c

ctộng v ậ t

các

mà c h ú n g


động

500

trọng
đối

trong

vận

lo à i động v ậ t khấc

sin h

(chừ yếu

tỳ



vi

vật

dưới

cho


Tuỳ

một

lo à i



la

»

0 vùng

ctó c ờ

gổm c ấ c

nhóm ctộng

d in h

tự

100 M tr o n g

dụng

khác,


nển

nhau.

nước

b ờ Nam

thụ

bậc

tự

lư ơn g

b iển ven

thưốc

t,ỉêu

động

x ỉch

dài

k h u ế c h hỗjp c h t


nht

dng khỏc

di

k ớch

cỏc

tr t

vỡ
khỏ

Chung

1 |i đ e n v à i mm [45 ] ,

quang hợp.

vùng

thưóc

vật,

đơn




).

h l o r o p h y t a

tíl

(9": 1 )

ch iểu

Sa v ằ

chung

tự

C

1

tin h

x ích

(

nhỏ,

khơng


nưốc

Trường

% [G J.

n h iêu

rất

tâng

S in li vật,



lụ c

.

nơi

thư ịng

táo

C y a n o p h y t a ) ,

-


tổ
d in h

m ặt,

đổng

cố

lo ạ i

khơngđ i

gọn.

chỉ

gọi

Bỏi

qua
vây,

xầ



trật


hợp

của

tín h

dưỡng x ả y

ra

đù


14

-

trong

cùng

sin h

th ái

bậc,

tao


nên

lư ớ i

-

thúc

ãn r ấ t

phúc

tap

trong



b iển .

I
Trong
bậc

m ột,

chiểm

trong


ưu

thể

lồi

động

suẩt

khoảng

sin h

khổi

trư

chù

năng

(

C

đại

các


ctại

chỉ

Nam,

vầo

năng

) ,

nảng

lần

trữ

lư ơ n g

dưới
vât

n h iểu

lo ầ i
trên

dạng




1 mm ¿tấn m ộ t
nối

trong

đó

cía p h ầ n
chần

lư ợ n g.



mái

ruột

sin h

vật

khác

k ích
vầi

ch iều

chèo

ra,

nổi

tạm

nhau.

dài

thư ờng

về



(

như

lố n

100,

200

thư ốc


tấn /năm ,

282

trị

giáp

tr iệ u
tấn /

xác

(

đổi
thấp

thưồng

nổi

bao

như

thêm




C o p e p o d a )





[42],

vai

trùng

th ời

nổi

tr iê u

động v ậ t

ch iểu

k ích



các
năng

ơ vùng


(18

bọn

ơ vùng b iể n

C0 t ù

tỳ

C o e l e n t - e r a t a )

Phần

nhị,

[45].



trong

vật

[26].

ctáy

cheo


(

55

lu ơn

vói

vật

(khoảng

ctọng v ậ t

,

động

thư ớc

em

mái

cíộng

)

thụ


cùa

tan

tan/năm )

nhất

khoang

đọng v ậ t

vật

thuộc

chân

Ngồi

nổi

khổi

tỳ

khoảng

tr iê u


gập

b iển

ct'ó l o a i

ngằnh

(4

thư ờng

trong

nguyên

động
đều

cấ

33

tấn /năm

tiêu

o o p l a n k t o n


sin h

riên g

suất

đông

động v ậ t
(Z

Tổng

đó

tỳ

suất

{ C h a e t o g n a t h a )

thuộc
các

nổi

yếu

sổ


hàm t ò

vằ

kể

chủ

0 ,2

noi

c ù a ctộng v ậ t

lần

vế

d iện

khoảng

suất

trong

th ể




15,7

70

ăn

tấn

th ì

khoảng

năng

r o i...

nối

ưởc

tỳ

thể,

các

dương

học.


22

nhuyễn

cùa

sin h

khoảng

r u s t a c e a

cĩộng v ậ t

động v ậ t

trong

gap

ưu



b iển

tấn /năm ,

thúc


chiếm

yeu
suất

Nhũng đ ộ n g v Ậ t
tượng

clộng v ậ t

tỳ

gấp



lo à i

5 8 ,2

V iệt

năm)

đó

trong

cấ


tấn/năm )

cảc

về

vật

lư ơn g

b iến

số

cịn



T u n i c a t a ) ,

,

các

lo ầ i

phóng x ạ ,tr ù n g
tr ú n g ,ấ u

các


lo à i

dài

trun g

Nam V i ệ t
M đến

trùng

đọng
b ìn h

Nam,

vài

vật

cm



đơng
[56]

0 , 51-4 iran [ 1 5 , 2 0 ] .



15

-

Đơng v ậ t

nổi

rất

kém,

di

dặc

đ iểm

đó,

ấp

dụng

n h iều

hữu

một


số

trìn h
các

chuyển

ctoi

tượng

S ỉn h v ậ t

hoại

sin h

vẬt



lủn g

hoậc

song,

hữu




cùng

thành

các

được

sin h

chết

cửa động

cùng

hàng

vật

lo a i

vi

sự

sổng


Vối

nhat

ctổng t h ị i
(và

th ái

b ien ,
ích

do

cho

Tổng
tỳ

tấn

thực

cíó

h iệ n

cịn




-

năng

chuyển

hoả

n h iểu

sin h

sin h

cacbon

với

khối
năng

bùn

mặt

các

vật


mỏng ỏ cláy b i ể n



sin h

ctã p h â n h u ỷ

dẩn

các

của

v iệc

lạ i

Các

sán



các

"đóng

hữu


khác

gian

sủ

vật

khoảng

lạ i



xác



khác

ctuợc n h i ể u

liêu

hoại
chu

nhu đã

thành




sủ

d u n g ctể

m ái.

" c ú u cíược"

tưởng

tủ

phế

vật

k ín "

cíẵ

này

sin h

phần

ăn


hữu cơ

trư ịng
tỉe t

sin h

vật

hơn ,c u ổ i

phẩm b à i

trung

lư ơng)

suất

cho môi

m inh,s i n h

phẫn

ctơn g i à n

phân huỷ


phận

vật

chất

hoàn

hcip c h ấ t

vi

lóp

bề

gổm

hoại

các

bộ

bao

vật

pham


đơng

vật dị

s ổ n g bám t r ê n

bã vụn

tổng

hoạt

chúng

chất

hữu

các



dưỡng,

cũng

q

dụng.




Chat

Trong



vât

hộp

b iến .



sin h

những

ỏ đáy

chất

sán

tán

vối


yểu

thành

cấc

chảy,

ctộng

chù

tẸLP

vật,

vạn

sổng

phúc

thực

khuếch

sin h

trong


sin h

sủ

dịng

tự

[1 8 ,4 4 ,4 8 -3 -

nhau

lo à i

xuat

thuộc

các

các

sán

lo ạ t



sổng


mà k h ả n ă n g

truyên

này

khấc

ăn bã vụn

vật

phụ

lan

sin h

vi

ctộng v ậ t

phậnduy

động

được v ớ i




trì

thự

sin h

lu ậ t

chất

duy

những

quy

sin h

n h iểu



các

lo ầ i

thể

cũng


-

vật

sin h

tr ìn h





vật

ch ất,

một

phần

lố n

ra

khói

hệ

chất


(năng

vật
sin h

lư ợ n g)

dụng.

ờ ctại

dương

2 ,4 3 tý

ưốc

khoảng

tấn C /n ăm ,

0 ,2 3

trong

ctó


16


-



tỏi

nơi

60



Nam,

% sàn

n h iệt
những

tấn /năm

phẩm đ ư ợ c

độ

nưốc

g iá

(tỉn h


I I .2

trị

theo

th ái

b iến

trị

sin h

thái

hóp

chất

hữu cờ

phần

trung

chất




ch ất;



liên

kết

chất



cắc

yếu

tổ

bắng

sin h

đ in h

khả

năng

tổn


hợp

phần hữu

Chất vẩn
Phot
kết

pho,


Si

lủ n g.

nhau

chết

đơng

thực

mảt

sin h

lo ạ i
bộ


khó

phân

phần

rất

dụng
hố

bền

thúc

h.

b iệ t



vẩn

Trong

vẩn)

hay
cả


sin h

sản

chu

nói





n h iệt

đ ấ i ,

b iến

V iệt

1078

tr iệ u

chủ

yếu

g iả i


tan



theo



tan,



sin h ;
tu ần

tại



đ ịn h
đó

th ài

-

gian

tín h


[57].

các


tơ,
liên
g ia i



xác

tron g

q

vũng

phân
hữu

quy

Ni

Do m ú c clơ b ể n

thành


trạng

ở dạng

hữu

chất

các

hồn v ậ t

trong

dễ

2)

chủng

dư t h ù a

lo ạ i

thành

đ ịn h

bầng


chất

phân huỷ

được h ìn h

chẩt

lư ợ n g,

tốn

quấ
vẩn

nhũng

gồm C ác b o n ,

thành

trìn h

vai

đúng h ố n ,

khác




theo

xác

cân

của

Tuỳ



tố

ỏ múc

ch ất.

trọng

trìn h

đ ịn h

v ề

phẩm h ữ u


đổi

1)
hồ

yếu

tạo

phân



bao

phần

:

cíưdc c h i a

hồ

tấn

quan

sin h

những


thành

trao

chất

khó



thành

những

thểm

th ấ i.

thành

vào

đổi

tr ìn h

ăn v à

sin h


hữu c d ,

được

vầ

của

vĩíng,

chất

quá

mà c h ầ t

phân
đậc

cửa

g ia

hê,

sin h

n h iều


mặt

ch ia



b iến

vẩn

vật


của

phân

phần hữu



c ấ c



Chat

khác

sủ




lic

đoạn

trìn h

tại

về

tham

thắi

triệu

bọ

(chất

các

vât

ỏ vùng

7 ,8




thể

lủ n g

cơ,

b iển

sin h

sin h



vùng

[42]-

ý nghĩa

dang

cân

các




ỏ các

[26].



tư ơ i)

chúng

thái

của

c

úng

phẩn vơ

cùa

g ia n

hợp

3)

tư òng

chất

rẫt

ra

2 0 - 2 8

Các hợp p hắn v ô

Nhũng hợp
sin h

tạo

-

huỷ và

cơ,

mùn n u ố c
chúng

vể



một
-



thế


ITRU»£'‘‘

■ •

L J Z s k
ra

khồi

hệ

Li/^ .

sin h

Tổng
h àm l ư ợ n g

xác

Các

thànhtạ o
năng




Si
các

lư ợn g

sản

trìn h

sản

xuất

lên

các

bâc



v iệc

sử

vẬt

n ổ i,


bỏi

tr iể n

giầu

b iển .

Trong

tổn

tại

dào



sờ

nhị

bé.

thưịng

để

d in h


lu ân

các

v ì đó

lên

hay

hầm l ư ợ n g

tỷ



đ ịa .

vùng

mg/m3

[7].

chất

cấp




nên

q
cùa

mạt

các

tổn

tại

tự

n h iên

sàn

sủ

cho

trìn h

vật,

trong
đến


của


dụng

tiếp

q

tr ìn h

trư ịng.

chất.

xuất



chủ yếu




tổ

chất

sự




cấp
thực

c h iể u hưống phát

bon

ngun

của

dụng

mơi

vật

sản

sỏ

Phốt

tr o n g ' q

nhị


phẩm s i n h

do

chục

lạ i

của

các

tiên

được

ctịnh

Các

ctịa,

đầu

tr ìn h

thực

cao


dưng

cùng,

chu

quyết

ctối

=(vài

lạ i

đưdc hoàn



về

cd

Cuối

tạo

Dưối

ctã s ủ


hữu

hơn.

lu e

S i :N :p

vật

chất





lụ c

hop

b iển .

[46].
giẫu

tác

nước b iế n ,
tương


các

vối

do

trong

tr ìn h

đi

n h iểu



700

tẩn

kết)



lạ i

quá

nghèo


H2 O ,

tỷ

liên

hớn

cap

khoảng

phấm s ơ



cao

27

như n g u ổ n v ậ t c h a t

đây

chất



vẩn


hộp

cao



Cấc b o n

vẩn

thực

chuyển

môi trư ờ n g

quyển

cd



khoảng

c t ư ợc c u n g

coi

sản


nhat

theo

CŨ 2 ,

tổng



dương

chất

chất

dương

chat

thế

Khoảng




trờ i,

cấp.


dụng

với
khỉ

vật

như

mật

Quan t r ọ n g
vói

lư ợn g

lư ong



trường

mà c á c

Q uá t r ì n h

hàm

đong.


đại

(tín h

phẩm h ữ u

búc xạ

ở mơi

phân huỷ

mg/m3

hàm

lấn g

của

l í c . . .đư ợ c

cơ có



do

vẩn


sin h

ch ất vơ

tơ,

b iế n

bị,

chết

Cơn Dáo

pho,Ni

20

ven

" 17 "

chất

khoảng

lư ợng

b iến


th ái

lư ợn g

0 vùng b iế n


“ ÏX,’(

vật

cùa

Si líc

thưịng

n g u ổ n dự
khác

nưóc
vài


b iển

n gh ìn

vùng


trữ

hàm
cùa

dổi

lư ợ n g
chủng

m gS i/m 3):


18

-

(0-500
giữ a


m g N / m 3 ) : (0" 1 0 0

các

nguyên

mà t h ự c


C :S i:N:p=41:2 8 :7 ,2 :1

múc đ ô

sử

nguyên

tổ,

nhu
sớ

k h ỏi,

kéo

các

H iện
của

hởp

thúc

một

dưỡng được


hổi

Các y ế u
đổng

sin h

hố

n h iên

học

trong

nỗi

sin h

thái

k iên

ngoại

các

sin h

vât


trì

tạ i.

Phàn úng

năng

chổng

vai



đ iểu

nhầm d u y

giũ

trong

cùa
cíổi,



tố


đúng hơn





cố

này

ch iu

đ iểu

các

thoả

chất



mãn

hữu

cd

tồn


vực

kỳ p hát

tr iể n

cao

trong

cấc
b iển

g iấ

úng

được

"chịu

cảnh.

vái

lốp

hoàn

ctể r ổ i

nguyên

trị

toàn

quang hợp,

n h iệt

chuyển

tố

d in h

đ ố i,

hàm

chế

quang

hạn

tối

b iể u


sự
h iệ n

sin h

bền

yếu

vũng



được

những

nhất

liên

nào

lo ạ t
lọc

k iện

biếri
vật

ch ín h
các


quan

của

tối

tr ìn h

đào



th ải

moi

ngoại





thuộc
n h iểu

đ ịn h


sự b iể n

su b iế n
cân



cảnh,

ctộng n h ấ t

mối
tuy

s\i t ổ n

qúa



quần x ã

tổ

vối

ở múc đ ộ

vật,


hàng

nhũng đ iề u

la i

k iên

Sự c h ọ n



các

''phàn ú ng "

đ iểu

k h iển

được"

Khi



b iển .

vùng b iể n


sẽ

cùa

trò

cho

th e

đạt



lư ợn g

v ẩ n g mặt

khi

n h iên

học

chúng,

th ắi

thường


nhằn

nói

cùa

khác

sin h



th ích

N itơ

hợp

[2].

vât

nên

th ịi

tự

hdp


quan

quang

khơng

sin h

đ e n múc

chóng



suat

tương

hầm

thế

ctơ t ố n g

sau

pho v à

cịn


tạo


ơ các

tại



ra

tr iể n

tổn

N itơ ,

chỉ

nhanh

6 mgP/m3

tố

th ịi

đã


thậm

lụ i"

phuc.

vật

xày

trong

như v ậ y ,

tổc

ctó,

được

khống

giảm năng

thng

chu kỳ p hát

thực


tạ i,

sự

khỉ

vật

chế

dưdng P h ố t

"tàn

vói

pho và

n ổ i,

7 mgN/m3 v à

h Op c ủ a

thể

này

d in h


sự



Trong

đồng hố

thực

làm h ạ n

đó

vật

chất

sang

lư ợ n g

hdp và
th eo

của

Phổt

[35],


vật

[36]-

chất



tượng

d ẫ n cíển

dần

vât

nhẩt

quang

đ ỉn h

đã

dung

cầu

nưốc.


tự

tố

m gp/m 3)

-

đổi

đố

bầng

nội

vào

khả

¿tặ c

đ iểm


19

T


sin h


học



thể,

sin h

cấu

tỉn h

rộng,

hoặc

buộc

trúc

hẹp

trị

lằ

xác


đ ịn h

trạng

xác

đ ịn h

g iá

liăng
dị

lũỢ ng

lón ,

tơi

tìm

tố

ndi



cíơ


ỏ mú c c â n

hoặc

q

CẾ\C

bắng đó.

cao

th ì

nào
sẽ

yếu

của

như

tích

the

các

bầng


chúng

d iện

ỏ m ối,

cân

tốc

quá

bào,

k h iển ,

th ái

h ỉêu

tế

cúa

cành. . .

đ iểu

tri


riên g

vổ

sin h

phải

nhân

thấi

-

vầt

sin h

trìn h

tố

k ỉch



th a i,

đặc


năng

đố,

vỏi

vai

tạ i.



thuốc

xúc,

ctủ k h ả

tổn

chuyển

nhân


tiếp

khơng


Ch u t r ì n h

các

mặt

khơng

tố

hậ

tu ổi

những yếu

tố

thực



hoấ v ậ t

chât
chất



vật


chất

muốn đ a t

tốc

chi

phồí

phải

múc

đat

thuận.

Trong
nhũng b iế n

hậ

đổi

sin h
rơng

th ải

vầ

b iến ,

rất

giá

trị

tối

ưu h o ấ c

ctổi

khá

gắn

"ngưỗng" ,

đã

v iệc

tiế t

nghĩa


tronig

đ iều

*

lư ơ n g,

g iá

trở

liu,

tối
yếu

tổ

5

sin h

vật

nối

th u ồng




sin h
các

sin h
sâu

th ai

yếu



c

ỏ nơi

b iển
vật

v ạ t , ' mà ngtlỢc:

Eẩc c ú a c a c

này

thường

dẫn


của

mơi

trư ờng

vàthuồng

cùa

cắc

dao

đó.




lỵ

n h iệt

một


lạ i,

q


lạ i

trư ng

l à ctiểu k i ậ n

đến

hố
đại

tr in h
s \ í

gây

cân
học

bộ

han

rất



ch ất,

năng


7

ctơi

ơn hồ

vối

thuận,

vùng

tập

trung

bâng

c

chỉ

trong

h ố .

học.

n h iều


nên

ctơng

[3 ,2 0 ,2 9 ].

đọng.

khơng

b i ế n ctổi
dao

ý

ctộ b i ê n

phận

sin h

ctạ.t
b iến

hũá v â t

cíộ 2 6 - 2 7

hệ


khơng

cố

khi

f

b ìn h

thng

n h iều

g iố i

ctô c h u y ể n

Nam V i ệ t Nam, n h i ệ t





tri

thành

cường


vậ.t

phần n h iề u

1

trung

hưởng

cẬn

tồ

nhau,

b iên

đọ

thuỷ

khác

yeu

ơ vùng

b iên


nghĩa

tiệm

các

B iểu
tốc

đụng

đến

chúng

ch ịu

ảnh

Tác

động

độ. c t r ư n g


c!6 c ố

chu


kỳ

ngược
h o á -lý

3in h học


20

-

III.

PHUONG PHÁP MƠ ặÌNH HỐ NGHIẼN cứu
HỆ SINH THÁI BIEN

Phương pháp
mối

xuất

h iên

nhu

L iên






thuyet



sd

đổ

khối

thơng

sổ

cẩn

trìn h

n gh iên

Trong

q

tổn g

cúu


cho

bởi

thế

tốn

h ìn h ;

tồn

bộ

múc

cái

chung

nhẫt

yếu



hệ

phương


v ì,

về

ngun

cũng

tối



thể

đa



đ iểu

trong

tr ìn h

tac,

bat




được

cấc

trong

sin h

th ái

học.

Mục đ í c h

cuổi

th ái

cũa

tại

hệ

một

hệ
th ịi


q

sin h
đ iểm

tr ìn h
một

th ái
nào

ct ược

đến

v iệc

tương

hết



đổng

đối

vói

trong


thực

mơ h ì n h

một

bầng

tế


phân và

đấy.

các

sứ

các

q

phương

hố

hệ


hố,
b iển




đưdc
một
v iậ c

những

các

tốn

nhà
chật

v ố ithực

tể,

cấc

Tốn

nhà

đươc


nhắm

"xấp

x ỉ"

g ió i

han

cơng

cho

cụ

phấp

phép,

toản,

chủ

tr ị,

bời

so


trong

tự

n h iên

tốn.

b iển

d iễn
các

k iem .



nào

th ái

học

bắng

trong
Nh à

sin h


cơng

vầo

phương

tr ìn h

các

chi a

dụng

tr ìn h

tìm

thuyết

độc

b iển

tạ i,



đo




lư ợn g

cấc

dựng

chưa

30

2 q u a n ctiẩm :

dương h ọ c

vùng

b iển ,

h iê n

tham v ọ n g



chưa

chất




sin h ,

cùng

đ ịn h

nay vẫn

th ái

lu ôn

P h ư ơ n g p h á p mơ h ì n h
mơ p h ị n g

sin h

nưóc

đã x u ất

k iện

vi

đến


b iên

số

tỉn h

dương

cấc

ct ây ở m ộ t

mang

xây

Hải

th ái

chỉ

trưóc

nhằ H ài

hố hệ

sin h


mơ h ì n h . . . H i ệ n

này

súc,

hệ

Hà L a n . . . C h o

h iện

chú ý n h iể u

các

d iễn

cắn

cúu

n ăm g ấ n

chưa xấc

hưống

chỉ


những

tối

chục

mơ h ì n h

k iếm " ,

cống

các

về

đ ê’ t h ự c

"tìm

cẫn

ba

nhất,

theo

rắng


mà k h ơ n g

h ìn h

thống

hố n gh iên

Nhật bản,

qt

th iết

chẽ

học-M ơ

Mỹ,

trìn h

it

mơ h ì n h

khoảng v à i

cũ,




Tốn h ọ c

-

thực

ra

rất

phương
dự

g ia i

đoạn

đưa

vào

phúc

trin h

đốn
nào



chất

vể
đẩy

h ìn h


tạ.p

tốn
trạng
hoậc
nhũng


21

-

thơng
tốn
vối

số
học

v iệc


gân v ố i

đ iểu

các

tr ìn h

q

xủ



h iện

đ ạ i,

các

h iện

thực



b iển

khơng


nhanh

phương

trong



khơng

thể

trìn h

n h iên



đạt

bàn,

thể

một

cho

phép


cách
các

ra



chi

the

phương

quả

mơ h ì n h

hố

phương

phấp t u y ệ t

ctổi

bị

so

phép


tạ.p v à
được.

phép

phố b iể n

tỉn h ,

cái

người

mầ c á c

mặt k h á c,

" tinh

v i" ,

"chlỢc"

n gh iên

phương

các


quan

cứu

phát

pháp khác

ket

tiên

những k ể t

do

mố p h ỏ n g

tiể t,

Tuy n h i ê n ,

phúc

cho

n h iên

cho


chóng.

tóm h ế t



thực,

nhanh bắng





rất

thâu

mơ h ì n h

lu ậ t



tu

tin

mơ h ì n h


phẩi

lư ợng

các

thơng

k iên

-

tín h
tong

hệ

hơp
tốn

qt,

sin h

th ái

hạn

chế


về

số

cấc

q

trìn h

phương

tr ìn h

trọng

nhất

của

h iện

các

quy

n h iểu

khi


khơng



hồn

th iên

th ái

b iể n

khơng

được.

Trong
dần



tách

ln

rịi

các

trên


cứu

cd

sỏ

sử



trong

Hưóng t h ú
riên g

b iệ t

qua

các

các

quan

cơng
b iển .

bậc


nhất

trong
d in h

trấc

sin h

các
dưỡng

trong

tự

tr ìn h ,

tập

trung

N hiễu

kết

quả

:


này

sin h

Trưốc

đang



mat

một

cách

tùng

bưóc

v iệc
chưa

xác

thể

đ ịn h


n gh iên

đầy đu nên
ct ược

tiến

các
hành

:

khâu
khác

hoá

tù n g

chuyển hoá
nhau

n h iên .

n gh iên



kiếm "


nhất

b iển

Mơ h ì n h

chú

hố

mơ h ì n h .

ct ây

"tim

nghiệm ,

th ái

vực

sau

đang

mô h ì n h

trong


lĩn h

3 hướng

nay

cứu thU c

dụng

hoố

h iên

cúu,

n gh iên

sổ

c ú u mơ h ì n h

đoan

n gh iên

các

thơng


n ghiên

g ia i

yếu
cúu

trên

Theo
vào

ctấ c t ư ộ c

trìn h

vật

ch ất,

sờ

thự c



hưóng
các

q


này

sin h
tập

đã

vẬt
hợp


bâc

sin h -h oấ
năng

lư ơng

n ghiệm



khá

n h iều

th ấp

trong


tương

ctổi

đây


22

-

đủ t r o n g

[41,

D u g d a le,

E p p ley,

triển

cùa

phương

48.].

thực


trìn h



thể

kể

G oldm an,

vật

nổi

tuyến

tối

phụ


tổ

ctã đ ư ơ c X ư s h e n h i a ,

trưàng

phương t r ì n h
thuộc


phi

bân

chất

đ iều

k iện

mơi

d iễn

bắng

các

Ngồi
mơ h ì n h
năng

vận

suất

tuyến.

Quắ.


sin h -h ố

cùa

trường
phương

ra



Đơ c ấ p

phất

vùng

An cfã t h i ế t
ct ươc g i â i

phóng

trong

sự

đã




đắnh

g iá

lố p

quang hợp

tổc

Hưóng t h ú
sin h -h o á
một
sự

chu

trong
tr ìn h

chuyển

Một S ố

hai

:

g iả i


truàng

vào

bầng

các

yeu

bầng

các

hữu cd

phụ

mô t ả

chất

lư ơn g

vi

khuẩn




các

X k op in sev. . . b iể u

hoấ

nước

hoấ

đoạn

khép

k ỉn ,

nhầm t h i e t

n gh iên

cúu

chuyển

g ia i
theo



Bẩc


tĩn h
phốt

Mơ h ì n h

trong

suất

troi

để

Dương

Nam Hà

ở V inh

mơ h ì n h

chất

B ình

¿tã t h i ế t

quá t r ì n h


tỉn h

năng

G a lek in

quang hộp

hố

g ia i

tr ìn h

F r o st...

Thái



hợp

đổng
vùng

mơi

phát

thc


phu

phân

một

hố v ậ t

cơng

clơ

trìn h

nối

lố p

n am

giữ a

lậ p

quá

S tee le

M ik h a ielic-M en ten ;


X ap on hik ov,

ven

quang

th iết

như

mũ .

tây

quan h ê

g ià

tổ

A iza ty llin ,

duâng vào

b iển

yếu

chất,


An đ ã mơ h ì n h

nưốc

lậ p

vật

tác

trìn h

L a m,

tr in h

tói

ỏ vùng

cộng

trong

kể

d in h

An v à

sỏ

tr ìn h

Tác

đơng v ậ t

đ ã c t ư dc

th ể

chuyển

Văn M i n h , N g u y ễ n
Phot

cùa

các

phương

dối

số

đ ã mô p h ỏ n g

thuộc


C ư ờ n g cíộ t r a o
mơi

một

L yhm an..

tín h

chất

-

tá i

[23.

của

Nam V i ệ t

hợp một

hố

vật

đoạn


hng

chất

hoặc
này

như

cấp

trên

vật

nối

quấ

tr ìn h

hoặc

trong

động

chu
:


ơxy

[43].

số

tốn

muổi

N guyễn Tác

thực

tổ

bài

lư ợ n g



Nam

Lương

Nguyễn Tác




suất

tốn

sin h

[22].



pho

lâ p

[47].

cấp

năng

tin h

lập

l\lc

trìn h

học
này.



23

-

A iza tu llin ,
lự c

học

ơxy

trong

tr ìn h
lập

nước

th iết

động

trong

hậ

th iết


lậ p



quần

th ể

sin h

mọi
th ái

vùng

Sch effer

đã xây

dương,

tốn

[55]-

th ái

được




dương

tối

trong



tói

đưa

ra

sin h

bài


thấp

V iệt

Nam



cơng


lập



tiêu

thụ

ơxy

tốn

đã

ctưa r a

Theo

bài

bởi

tốn

khuếch

sin h
th ú c

2

1 m của

lớp

qua

21 hợp

Nguyễn

T á c An

cho

trong
trỏ


vào



n h iệt

động

của
cúu

cấc

này



ấn



th ể

sin h
[42] .

g iữ a



¿Tã

hâu h ế t

phưdng

hơp



tín h

mơ h ì n h

đánh

g iá

học

hải

hop


phẫn

th ể

kể

:

tấn

thẳng

tỉn h

đ ề n

các

vật


bậc

th ấp .

tốn

học

xác

quang

An

chất

vật

gian

đầy

Tác

quan hê

n gh iên

sau


ctó c ó

cấc
b iểu

khơng

tr ìn h

m ióc

tr ìn h

chu

chu

lưging

mơ h ì n h

hưống

b iế u

trong

được


nưóc

trúc

tiêu

g iá i

q

hố

trong

n h iều

tổng

hao

th iêt

cao

mối

vối

mơ h ì n h
sổ


mét

th iểu

dụ b á o

cấu

b iên .

tan,

200

tiêu



[41].

bậc

động

b iển

Nguyễn

năng


tái

Ket hợp c á c

tr ìn h

đã

cột

tốn

tổi

th ái

hố v ậ t

bẵng

bậc

trư ng

th ái

cân

học


đ ã mơ h ì n h

[48].

ơ n ctối

tốn

dương v à

chất

v Ặ t

chuyển

b iển

tốn

c ủ a mọt

hồ

trong

vùng

:


ơxy

,
câp

học

sin h

toấn

từ

bài

ba

đặc

X a y tlin

sin h

vật,

ảnh huờng
các

lự c


bài

nhầm t h i ế t

một v à i

hdp phần

hoá

d ự n g mơ h ì n h

Hưóng t h ú
sin h

chuyển

thái

thềm b i ể n

d in h

học

tín h

d in h


C avtruk


động

g íà i

X ergeev,

ấn

mơ h ì n h

chất

trong

phương

sin h

hộp

lập

chất

lự c

mơ h ì n h


th iết

các

[34];

vật

n h iều

lập

hố

b iển

hố

tốn

vối

phần

chuyển

chuyển

bài


N itơ

đã

sự

Leonov đã

-

hợp

đúng

q
Ket

đ ịn h

[501-

đối

vỏi

trìn h

sàn


quả

của

năng

suất


J iak u sev
vạt

nổi

p h ia



Phồt

đông

ch iểu
th ấp

Dại

vối




pho vô

lập


T ây Dương

mơ h ì n h

chuyển

mơ h ì n h

hồ
nhờ

hố

tan

phân

trong

bố

thẳng

ctúng s i n h


lốp

quang

hợp

kct. h ộ p

mơ h ì n h

Phốt

qua

pho

vùng

khuếch

tán

một

sin h

vật

bẬc


các

[51].
ơ iak u sev

phưdng
[51],

thẳng
đã

tìm

t â m n am c á c

H iện
cịn

th iết

khấ

ít.

kểt

¿tươc p h â n b ố
đại


dương

tạ i,

cấc

ơ V iệt
đầu

tán

phần

hộp

mơ h ì n h

đúng,

nhũng n gư ờ i
các

vỏi

sin h

tri

hợp v ố i
sin h


khưech


vật

tấn

chuyển

hai

hoá

ch iêu

Phốt

theọ

pho

nổi

doc

th eo

mé.t c ắ t


n gh iên

cứu

theo

hưóng

án

này

như

trung

[ 5 2 3-

cơng

Nam,

tiên



trìn h
tác

n gh iên

học

giả

lu ận

cúu và

trong

b iển

xây

dụng





[8 ,9 ,1 0 ,1 2 ].

thú

ba

một

trong


h ìn h

khuếch


Chương I I
MƠ IIÌNH HỐ CÁC Q TRINH §INH-HỐ
TRONG HỆ SINH THAI BIEN

I.

CẤC QUÁ TRÌNH TRAO B ổ i CHAT TRONG HẸ s i n h t h a i b i ê n

1 .1 Quá t r ì n h s â n x u ấ t sơ c ấ p v à cư ơ n g độ t r a o đ ổ i
d in ti dưỡng c ủ a th ự c v ậ t n o i
Trong
xuất

chủ

hệ

sin h

về

yếu.

bán


trìn h

sin h

trìn h

quang hợp và

lư ợ n g



các

vật

chất

bằng

tống

sau

hộp

chat

d in h
đây


th ấi

b iển ,

chất,

q

tr in h

ban đầu

chidng

trìn h





cơ.

Q t r ì n h

vào


quang
lằ


trì

mọi

tố

mặt

hợp

=

năng

búc

xạ

chỉ

qua

thực

áưdc

chuyến

phần


khơng

của

quang

vào
ít

bao

ánh

sáng





q

gổm q u á

nguổn
mật

c t ư ợc d i ễ n

nàng


trờ i



qua


cân

CŨ2

+

1 80 H, 4 6 0 ,

khởi
th e

20

th ấy rắngcó

này

hợp b ị

được

16 N, 1 P , 8 1 5


sin h

4 0 “ì 6 0
được

%,

sử

dụng



búc

xạ. q u a n g

hợp.

trìn h

vật

chất

duy

vật


b iển .

thành

hơp t h ơ .Đen
là trên

Phần

n h iệt

ctược đ ổ n g h o á ,

thường

phát tá n .

khoảng

mật b i ể n

gọi

chu

chuyển

phẩm q u a n g
% và


trên

động

g iố i

mà k h ô n g

sản

hơn

sản

13 K c a l t h ế n ă n g c h ú a t r o n g

ánh sá n g

lư ợn g

lư ợn g

động

lư ợn g

lư ợng

[23],


lư ơ n g
đi

năng

% năng

hoạt

nhất,

cấp

+ 15 4 O2 + 1 2 8 7 K c a l n ă n g lư ợ n g n h i ệ t

về

nguổn



lU 0ng

:

3 2 5 8 găm n g u y ê n s i n h c h ấ t (1 0 6 c ,

50

xuất


lư ợn g

khoáng



bậc

lự c

năng

PO4 + c ấ c n g u y ê n

thường

sản



dưỡng k hoán g v ố i

ánh s á n g + 1 0 6

Xét

nổi

d in h


1 3 0 0 K c a l n ă n g lư ơ n g

gam c h ấ t t r o )

vật

(b y o sy n th e sic )

qúa

[49]

thực



lá n

phát

tắn

phần nhỏ
lư ơ t

d ư ó i 50

nảng
hoậc


cịn

m ình,
% [23]

lạ i
mơt

năng


×