(Luận văn thạc sĩ) quản lý ngân quỹ các công ty bảo hiểm nghiên cứu tình huống tại bảo việt việt nam

INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGRAM (leMBA)
Chyang trinh cao hoc Quan trj kinh doanh Quoc te

LUAN VAN TOT NGHIEP
QUAN LY NGAN QUY CUA CAC CONG TV BAG HIEM
NGHIEN ClTU TINH HUONG TAX BAO VIET VIET NAM

A

a

LE TIEN TOAN
IEMBA#3

»

THANG05,2007


INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGRAM (leMBA)
r

r

Chirang trinh cao hoc Quan tri kinh doanh Quoc te

BAN LOAN VAN NAY Dl/OC N Q P C H O
TRl/OfNG DAI HOC IRVINE (HOA KY)

VA

KHOA QUAN TRI KINH DOANH
(TRI/dNG DAI HOC QUOC GIA HA NQI)

BAN LUAN VAN LA M O T

PHAN

BAT BUQC TRONG CHUONG TRINH

DAO TAO THAC SY Q U A N TRI KINH DOANH QUOC TE

THANG 05, 2007


Phe duyet cua Chuong trinh Cao hoc quan trj kinh doanh qu6c te

Chu nhiem chuang trinh

Toi xac nhan rang luan van nay da dap lirng dircfc cac yeu cau cua mot luan van tot nghiep
thuoc chuong trinh dao tao Thac sy Quan tri kinh doanh.

gi dong
Chung toi, ky ten duai day xac nhan rang chung toi da doc toan bp luan van nay va cong
nhan ban luan van hoan toan dap ung cac tieu chudn cua mot luan van Thac sy quan tri kinh
doanh.

NCS. Tran Phuong Lan
Giao vien huong dan

Cac thanh vien Hoi dong
(Xep thir tir ten theo bang chu* cai)
NCS. TrAn Phuong Lan

TS. Pham Quang Ngoe

PGS-TS. Ngo Thi Kim Thanh

PGS-TS. Vu Cong Ty


DANH MUC CAC TlT VIET TAT

CTTV

Cong ty thanh vien

BVVN

Bao Viet Viet Nam

DNBH

Doanh nghiep bao hiem phi nhan tho

TK

Tai khoan

VCB

Ngan hang Ngoai thuang Viet Nam

BVFMC

Cong ty quan ly quy dau tu chung khoan Bao Viet


MUC LUC

CHU'ONG 1 : CO Sd LY LUAN VE QUAN LY NGAN QUY TAI DOANH
NGHIEP BAO HIEM PHI NHAN THO

1

1.1

1

Tong quan ve cong ty bao hiem
1.1.1

Hoat dong kinh doanh bao hiem

1

1.1.2

Hoat dong ca ban cua cong ty bao hiem phi nhan thg

4

1.1.2.a

Hoat dong bao hiem goc

5

1.1.2.b

Hoat dong tai bao hiem

8

1.1.2.C

Hoat dong dautu

9

1.2

Ngan quy ciia cong ty bao hiem phi nhan tho

10

1.2.1

Khai niem ngan quy

10

1.2.2

Cac dong ngan quy trong cong ty bao hiem phi nhan tho

11

1.2.2.a

Luong tien tir hoat dong bao hiem

11

1.2.2.b

Luong tien tu boat dong dau tu

13

1.2.2.C

Luong tien tu boat dong tai chinh

14

1.2.3

Tinh chat cua cac luong tien hoat dong bao hiem

14

1.2.4

Chu ky hoat dong kinh doanh va chu ky ngan quy

15

L3

Quan ly ngan quy trong cong ty bao hiem

17

1.3.1

Dong ca quan ly ngan quy

17

1.3.2

Bg may quan ly ngan quy

18

1.3.3

Quy trinh hoa hoat dong quan ly ngan quy

19

1.4
1.4.1

Mot so kinh nghiem mo hinh quoc te
Mo hinh Baumol-Tobin

20
22


1.4.2
1.5

Mo hinh Miller-Orr

24

Cac nhan to anh hu-ong den quan ly ngan quy cua cong ty BH phi nhan tho28

1.5.1

Cac nhan t6 chu quan thuoc ve doanh nghiep bao hiem phi nhan thg

28

1.5.1.a

Quan dilm cua Ban lanh dao DNBH

28

l.S.l.b

C a c S u t o chuc vapham vi hoat dong cua DNBH

28

1.5.1.C

Bg may quan ly ngan quy

29

1.5.1,d

Co cau bg may

30

1.5.1.e

Trinh do, kinh nghiem cua dgi ngu can bg tai chinh

30

l.S.l.f

Cong nghe tin hgc trong quan ly

30

1.5.2

Cac nhan to khachquan

31

1.5.2.a

Moi truong phap luat

31

l,5.2.b

Cac quy dinh phap luat chung

31

1.5.2.C

Cac quy dinh phap luat dieu chinh hoat dong cua DNBH

32

1.5.2.d

He thong ngan hang

32

1.5.2.e

Thi truong tien te va thi truong chung khoan

32

1.5.2.f

Tinh hinh canh tranh tren thj truong bao hiem

33

CHU'ONG 2: THlTC TRANG QL NGAN QUY TAI BAO VIET VIET NAM

34

2.1.

34

Khai quat ve Bao Viet Viet Nam

2.1.1.

Qua trinh hinh thanh va phat trien

34

2.1.2.

Co cau to chuc

37

2.1.3.

Ket qua hoat dong trong thai gian qua

39

2.2.
2.2.1.

Thirc trang quan ly ngan quy tai Bao Viet Viet Nam

41

Thuc trang cac luong tien cua Bao Viet Viet Nam

41
ii


2.2.2.

Xac dinh ngan quy toi uu

47

2.2.3.

Daututhang dungan quy

50

2.2.4.

Tai trg tham hut ngan quy

53

2.3.

Danh gia thu*c trang quan ly ngan quy tai Bao Viet Viet Nam

55

2.3.1.

Nhung ket qua dat dugc

56

2.3.2.

Han che va nguyen nhan

57

2.3.2.1.

Hanchl

57

2.3.2.2.

Nguyen nhan

61

CHU*aNG 3: GIAI PHAP NANG CAO HIEU QUA QUAN LY NGAN QUY TAI
BAO HIEM VIET NAM
!
.'

66

3.1.

66

Chien \itac phat trien ciia Bao Viet Viet Nam giai doan 2006-2010

3.1.1.

Co hoi va thach thuc doi vai Bao Viet Viet Nam

66

3.1.2.

Chien luge phat trien cua Bao Viet Viet Nam giai doan 2006-2010

67

3.2.

Giai phap tang cu-ong quan ly ngan quy tai Bao Viet Viet Nam

69

3.2.1.

Hoan thien bg may quan ly ngan quy

69

3.2.2.

Lira chgn ngan hang cung cap cac dich vu lien quan den quan ly ngan quy... 70

3.2.3.

Cai tien viec lap ke hoach ngan quy

3.2.4.

Hoan thien he thong thong tin quan ly, ap dung cong nghe thong tin vao quan

77

ly ngan quy

83

3.2.5.

84

3.3.

Can bang muc tieu tang truang doanh thu voi phat trien ben vung
Mot so kien nghj

3.3.1.

85

Hoan thien moi truang phap ly

85

3.3.1.1.

Hoan thien moi truang phap ly lien quan den hoat dong bao hiem 85

3.3.1.2.

Hoan thien moi truang phap ly lien quan d6n hoat dong ngan hang85
iii


3.3.2.

LTU tien phat triln he thdng thanh toan dien tu lien ngan hang

86

3.3.3.

Thuc diy sir phat tri^n cua thi truang tien te va thi truang chung khoan

87

KET LUAN

89

DANH MUC TAI LIEU THAM KHAO

90

PHULUC

93

IV


DANH MUC BANG BIEU
CHU^ONG 1
INTERNATIONAL EXECUTIVE MBA PROGMAM (leMBA)Error! Bookmark not
defined.
Bang 1.1: Bao hiem phi nhan tho the gioi nam 2005

3

Bang 1.2: Mot so chi so phat trien cua nganh bao hiem phi nhan tho

4

Bang 1.3: Luong tien trong doanh nghiep bao hiem phi nhan tho

11

Bang 2.1: Ngan quy toi da cac Cong ty thanh vien nam 2003,2004

48

Bang 2.2: Ngan quy toi da cac Cong ty thanh vien nam 2005

49

Bang 2.3: So du* hinh quan tren TK dau tu* tir dong USD

52

Bang 2.4 : So du" binh quan tren TK dau tu* tu* dong VND

52

Bang 2.5: Tai tro* ngan quy tir ben ngoai nam 2005

55

Bang 2.6: Ngan quy thyc te tai Tru so" chinh giai doan 2004-2005

58

Bang 2.7: Lu-u chuyen ngoai te hang ngay quy 4 nam 2005

59

Bang 2.8: So sanh lai suat dau tu* tu* dong vol lai suat tien gu-i khong ky han giai
doan 2003-2005

60

PHU LUC
Phu luc 2.1: Lu*u chuyen tien te nam 2003 cua Bao Viet Viet Nam

93

Phu luc 2.2: Lu-u chuyen tien te nam 2004 ciia Bao Viet Viet Nam

96

Phu luc 2.3: Lu-u chuyen tien te nam 2005 ciia Bao Viet Viet Nam

100

Phu luc 2.4: Lu-u chuyen tien te thang 6,7,8 nam 2005

104

Phu luc 2.5: Tinh hinh chap hanh dinh mirc ngan quy nam 2004-2005

107


DANH MUC HINH VE

CHIJONG 1
Hinh 1.1: He thong quan ly ngan quy

ix

Hinh 1.2: Quy trinh khai thac

5

Hinh 1.3: Quy trinh boi thuang

7

Hinh 1.4: To chuc quan ly tai chinh trong DNBH

19

Hinh 1.5: Chi phi nam giii ngan quy

21

Hinh 1.6: Mo hinh Miller-Orr

24

Hinh 1.7: Ca c4u t6 chuc cua DNBH

29

CHU^ONG 2
Hinh 2.1. So do to chuc Tong cong ty Bao hiem Viet Nam

37

Hinh 2.2: So dd X6 chuc Bao Viet Viet Nam

38

Hinh 2.3: Bi^u d6 phi bao hilm gdc Bao Viet Viet Nam 2001-2005

40

Hinh 2.4: Thi phin Bao hilm Viet Nam giai doan 2002-2005

41

Hinh 2.5: Bilu d6 ngan quy Bao Viet Viet Nam 2003-2005

47

VI


PHAN MOf DAU
1

Su* can thiet va y nghia cua de tai nghien ciru

Ngan quy la "mau song" cua mot doanh nghiep. Thieu hut ngan quy, doanh nghiep du c6
the CO quy mo rat lan, Igi nhuan rat tot nhung van c6 the pha san vi khong thanh toan
dugc cac nghTa vu tai chinh. Trong quan ly tai chinh doanh nghiep a cac nuac phat trien,
cac nha quan ly tai chinh dac biet chu trong den quan ly ngan quy va bao cao ngan quy da
tra thanh bao cao tai chinh quan trgng nhat trong he thong bao cao tai chinh.
Doi voi quan ly tai chinh cac doanh nghiep bao hiem phi nhan thg thi quan ly ngan quy
cang CO vai tro quan trgng. Trong bao hiem phi nhan thg, cac sir kien bao hiem, von la
cac bien co ngau nhien c6 the xay ra bat cu khi nao vai muc do ton that kho c6 the du
doan dugc. Doanh nghiep bao hiem phi nhan thg phai duy tri ngan quy de san sang thanh
toan cho khach hang bat cu khi nao su kien bao hiem xay ra. Kha nang thanh toan cac
khieu nai bao hiem nhanh chong de khach hang kip thai khac phuc ton that la mot trong
nhung tieu chi quan trgng danh gia uy tin cua doanh nghiep bao hiem phi nhan tho. Vi
vay quan ly ngan quy cua cac doanh nghiep bao hiem phi nhan thg phuc tap han rat nhieu
so vai cac doanh nghiep thuang mai, san xuat va la mot trong nhiJiig cong viec kho khan
nhat cua nha quan tri tai chinh doanh nghiep bao hiem phi nhan thg.
Tai Viet Nam, quan ly ngan quy cua cac doanh nghiep noi chung va cua DNBHPNT noi

rieng chua dugc cac nha quan tri tai chinh chu y hoac da chu y trong quan ly nhung con
lung tung, khong biet each thuc hien. Dieu nay xuat phat tu cac nguyen nhan: (1) chua
hieu ro vai tro quan trgng cua quan ly ngan quy trong viec toi da hoa gia tri doanh nghiep;
(2) han che ve trinh do, nang luc va (3) hau nhu chua c6 cac tai lieu huong dan hay cac
nghien cuu vl quan ly ngan quy, dac biet la quan ly ngan quy tai DNBHPNT.
Bao Viet Viet Nam la doanh nghiep bao hiem c6 be day nhat a Viet Nam vai truyen
thong hoat dong 40 nam, dugc danh gia la doanh nghiep c6 trinh do quan ly va kinh

vii


doanh tot nhat hien nay. BVVN da rat chu trgng tai quan ly ngan quy va cong tac quan ly
ngan quy da dong gop dang ke vao ket quan kinh doanh tot dep trong cac nam qua. Tuy
nhien quan ly ngan quy tai BVVN hien nay van chua dugc to chuc mot each khoa hoc va
CO he thong. Gan day c6 luc ngan quy ciia BVVN da khong du de thanh toan cho mot
khieu nai lan, huge phai vay nong tu ngan quy Bao Viet nhan thg de tai trg. Neu khong to
chuc tot cong tac quan ly ngan quy, tinh trang nay se tiep tuc tai dien, BVVN se de gap
kho khan trong viec thanh toan khieu nai kip thai cho khach hang, giam sut uy tin doi vai
khach hang hoac giam hieu qua kinh doanh.
Chinh vi le do nghien cuu ve quan ly ngan quy tai BVVN, tim cac giai phap nang cao
hieu qua cong tac quan ly ngan quy tai Bao Viet Viet Nam c6 y nghia dac biet quan trgng
trong viec hoan thien ly quyet ve quan ly ngan quy cua cac DNBHPNT va nang cao hieu
qua hoat dong cua BVVN.
2

Muc tieu nghien ciru

Nhijng muc tieu chinh cua de tai nghien cuu la:
-

Nghien cuu nhung van de ca ban ve quan ly ngan quy cua doanh nghiep bao hiem

phi nhan thg tren ca sa van dung nhung ly luan chung ve quan ly ngan quy.
Danh gia thuc trang quan ly ngan quy tai Bao Viet Viet Nam, chu yeu tap trung a
viec quan ly cac dong tien vao, tap trung ngan quy tir tai khoan cua cac cong ty thanh
vien vao tai khoan cua Bao Viet Viet Nam de chuyen di dau tu.
De xuat mo hinh va giai phap nang cao hieu qua cong tac quan ly ngan quy tai
Bao Viet Viet Nam.
3

Doi tu'o'ng va pham vi nghien ciru
-

Doi tugng nghien cuu: Nghien cuu quan ly ngan quy ciia doanh nghiep bao hiem

phi nhan thg.
-

Pham vi nghien cuu:

viu


Bao Viet Viet Nam dugc thanh lap thang 7/2004 va chinh thuc di vao hoat dong tu thang
9/2004 tren ca so to chuc lai hoat dong kinh doanh bao hiem phi nhan thg ciia Tong cong
ty Bao hiem Viet Nam (Bao Viet). Truac nam 1996, Bao Viet chi kinh doanh bao hiem
phi nhan thg. Tu nam 1996 den nam 2003, Bao Viet kinh doanh ca bao hiem nhan thg
nen Bao Viet thanh lap them he thong cac cong ty thanh vien kinh doanh bao hiem nhan
thg. Nam 2004, Bao Viet tach rieng hai he thong Cong ty thanh vien de thanh lap hai
cong ty thanh vien hach toan doc lap: Bao hiem nhan thg Viet Nam va Bao Viet Viet

Nam. Vai boi canh do, luan van nghien cuu quan ly ngan quy tai Bao Viet Viet Nam
trong giai doan 2002-2004 se bao gom nghien cuu quan ly ngan quy cua hoat dong kinh
doanh bao hiem phi nhan thg tai Tong cong ty bao hiem Viet Nam trong giai doan tu
2002 din thang 9/2004 tu nam 2003 din nam 2005.
Quan ly ngan quy ciia doanh nghiep lien quan den luong tien vao, luong tien ra, dau tu
tam thai ngan quy mot each hieu qua va tai trg tham hut ngan quy. Hinh 1.4 duai day mo
ta he thong quan ly ngan quy.

Dau tu*

Luong
tien vao

Ngan quy
•

(

Luong
tien ra

'

Tai tro"

Hinh 1.1: He thdng quan ly ngan quy

IX

Theo mo hinh to chuc moi, Bao Viet Viet Nam chi thuc hien viec tap trung ngan quy roi
chuyen den cong ty quan ly quy Bao Viet thuc hien dau tu. Vi vay luan van chi dung lai a
viec nghien cuu qua trinh tap trung ngan quy tu cac cong ty thanh vien len tru sa chinh
Bao Viet Viet Nam, xac dinh ngan quy toi uu tai Bao Viet Viet Nam va cac bien phap tai
trg trong truang hgp tham hut ngan quy.
4

Cac phvong phap nghien ciru ap dung trong luan van

Cac phuong phap dugc su dung trong nghien cuu tren ca sa phuang phap bao gom
phuong phap tong hgp, phan tich, doi chieu, va so sanh.
5

Ten de tai: "Quan ly ngan quy ciia cac Cong ty bao hiem nghien ciru tinh huong
tai Bao Viet Viet Nam"

Ngoai phan ma dau va ket luan, Luan van dugc ket cau thanh 3 chuang :
Chtfong 1 : Co sa ly luan ve Quan ly ngan quy tai doanh nghiep bao hiem phi nhan thg.
Chtfong 2: Phan tich thuc trang quan ly ngan quy tai Bao Viet Viet Nam.
Chtfong 3; Giai phap nang cao hieu qua cong tac quan ly ngan quy tai Bao Viet Viet
Nam


CHUONG 1 : CO Sd LY LUAN VE QUAN LY NGAN QUY TAI DOANH
NGHIEP BAO HIEM PHI NHAN THO
LI
1.1.1

Tong quan ve cong ty bao hiem
Hoat dong kinh doanh bao hiem

Bao hiem la phuang thuc phong tranh nii ro dira tren nguyen ly "lay so dong bu so it",
theo do nhieu nguoi tham gia bao hiem cung dong gop mot khoan tien (phi bao hiem) tao
nen mot quy chung, neu mot trong so nguai do bi ton that se dugc den bu bang so tien lay
tir quy nay. Nhu vay ton that cua mot so it nguai se dugc cung ganh chiu bai mot cong
dong nhieu nguai.
Bao hiem dugc phan loai thanh hai nhom lan: bao hiem nhan thg va bao hiem phi nhan
thg. Bao hiem nhan thg bao gom cac loai hinh bao hiem trong do cac su kien dugc bao
hiem deu lien quan den euge song va sinh mang con nguai, thuang c6 tinh chat dai han
nhieu nam va gan vai viec tiet kiem. Bao hiem phi nhan thg bao gom cac loai hinh bao
hiem con lai. Bao hiem phi nhan thg chii yeu nham muc dich boi thuang cho nguai dugc
bao hiem nhirng hau qua cua mot bien c6 ngau nhien lam thiet hai tai san, cac Igi ich cua
hg. Bao hiem phi nhan thg phan anh ro net nhat ban chat, nguyen tac cua hoat dong bao
hiem. No ra dai sam nhat va khong ngung phat trien cung vai sir phat trien ciia xa hoi
loai nguai, sir gia tang khoi lugng cua cai vat chat cua xa hoi.
Dac diem chung cua bao hiem phi nhan thg la: DNBH khong c6 trach nhiem chi tra s6
tien bao hiem da cam ket neu trong thai gian c6 hieu lire cua hgp dong, doi tugng bao
hiem khong gap nii ro; khach hang chi phai dong mot khoan phi rat nho so vai s6 tiln ma
DNBH cam kit chi tra neu sir kien bao hiem xay ra; hgp dong bao hiem phi nhan tho c6
thai gian ngan, thong thuang la mot nam.
Bao hiem phi nhan thg bao gom rat nhieu loai hinh bao hiem khac nhau song c6 thi chia
thanh cac nhom chinh can cu vao doi tugng dugc bao hiem nhu sau:


- Bao hilm tai san: doi tugng bao hiem la cac tai san. DNBH se phai boi thuang cho chii
sa hiru tai san neu trong thai gian c6 hieu luc cua hgp dong, tai san dugc bao hiem bi hu
hong hay mat mat. Thuoc nhom nay c6 cac san pham nhu: bao hiem hang hoa van
chuyen, bao hiem tau bien, bao hiem hang khong, bao hiem dau khi, bao hiem hoa hoan
va cac rui ro dac biet, bao hiem vat chat xe co giai...
- Bao hiem trach nhiem dan su: la nhom co doi tugng bao hiem nay la trach nhiem hay

nghia vu boi thuang cac thiet hai do nguai tham gia bao hiem gay ra cho ben thu ba. Cac
san pham bao hiem gom c6: bao hiem trach nhiem chu xe ca giai doi vai nguai thii ba,
bao hiem trach nhiem dan su chu tau, bao hiem trach nhiem nghe nghiep, bao hiem trach
nhiem san pham ...
- Bao hiem sue khoe va tai nan con nguai: day la nhirng san pham bao hiem cho cac nii
ro lien quan den sue khoe con nguai. DNBH se thanh toan tien neu trong thai gian bao
hiem, nguai tham gia bao hiem khong may bi 6m dau, benh tat hay tai nan. Nhom nay
gom co: bao hiem tai nan hgc sinh, bao hiem tai nan hanh khach, bao hiem tai nan khach
du lich, bao hiem sinh mang ca nhan...
Bao hiem phi nhan thg phat trien manh me ciing vai sir phat trien cua san xuat va doi
song xa hoi. Ngay nay, bao hiem phi nhan thg da tham nhap vao mgi ITnh vuc, co vai tro
quan trgng de ngan ngua va han che riii ro trong nhieu ITnh vuc cua dai song xa hoi, gop
phan bao dam an toan san xuat, kinh doanh, on dinh dai song nhan dan va thuc day nen
kinh te phat trien. Ben canh do, hoat dong bao hiem co hieu qua cQng se nang cao hieu
qua viec phan bo cac nguon lire trong xa hoi, tao kenh huy dong von quan trgng cho dhu
tu phat trien. Bao hiem phi nhan thg dang giii mot vi tri kha quan trgng trong nin kinh tl
ciia nhieu quoc gia, dac biet la cac quoc gia phat trien. O cac quoc gia phat trien nhu My,
Canada, Tay au, Nhat Ban, nganh bao hiem phi nhan thg dong gop khoang 2%-5% GDP
(Xem Bang 1.1: Bao hilm phi nhan thg the giai nam 2005).


Bang 1.1: Bao hiem phi nhan thg the giai nam 2005

Phi bao hiem Thi phan
(trieu USD)
(%)

Ty trgng
GDP (%)

Phi bao hiem
binh quan dau
nguai (USD)

Chau My

705.441

48,58

4,38

800,5

- Bic My

670.105

46,15

4,92

2.048,8

35.336

2,43

1,42

63,8

Chau Au

518.583

35,71

3,10

601,9

- Tay Au

482.261

33,21

3,23

949,4

36.322

2,50

2,07

110,0

Chau a

186.540

12,85

1,67

48,3

- Nhat Ban

100.523

6,92

2,22

790,4

- Nam va Dong a

74.086

5,10

1,34

21,4

- Trung Dong va Trung a

11.930

0,82

1,06

40,2

Chau Phi

12.230

0,84

1,47

13,5

Chau Dai duang

29.217

2,01

3,22

904,3

1.452.011

100,00

3,18

219,0

- My Latinh va Caribe

- Trung va Dong Au

Cong
Nguon: Swissre, Sigma No 5/2006

O Viet Nam, bao hiem phi nhan thg xuat hien mugn han rat nhieu so vai the giai. Cong
ty bao hiem Viet Nam (nay la Tong Cong ty bao hiem Viet Nam - Bao Viet) la doanh
nghiep bao hiem dau tien cua nha nuac Viet Nam Xa hoi Chii nghTa. Bao Viet thanh lap
ngay 17/12/1964 va bat dau hoat dong chinh thuc tu ngay 15/01/65. Ke tu do cho tai
truac nam 1993, Bao Viet la doanh nghiep bao hiem duy nhat. Ngay 18/12/1993, Chinh
phii Viet Nam da ban hanh Nghi dinh 100/CP ve kinh doanh bao hilm. Nghi dinh nay
cham dut su doc quyen Nha nuac ve kinh doanh bao hiem, tao dieu kien dl cac thanh
phan kinh te khac nhau tham gia vao hoat dong kinh doanh bao hiem tai Viet Nam. Tuy
nhien, phai den nam 1995, vai viec tach chi nhanh ciia Bao Viet tai Thanh ph6 H6 Chi
Minh dk thanh lap Cong ty bao hiem Thanh pho Ho Chi Minh (nay la T6ng Cong ty c6
phan Bao Minh), sir doc quyen mai thuc su cham dut. Thi truang bao hilm ciing dugc


mo cua tung buac, cac doanh nghiep bao hiem quoc te lan da tham gia thi truang bao
hiem Viet Nam. Co the thay sir phat trien ciia nganh bao hiem phi nhan thg Viet nam tu

nam 1996 den nay qua mot so chi so trong Bang 1.2 sau:
Bang 1.2: Mot so chi so phat trien cua nganh bao hiem phi nhan thg
1996

1999

2002

2004

2005

- Doanh nghiep bao hiem goc

6

10

13

14

16

- Doanh nghiep tai bao hiem

1

1

1

1

1

- Doanh nghiep moi giai bao hiem

1

I

2

6

7

1.263

1.606

2.624

4.768

5.535

0,46

0,40

0,49

0,67

0,72

17

21

33

58

67

Cac chi tieu chu yeu
1. Ket cau thj truang

2. Quy mo thi truang bao hiem
- Doanh thu phi bao hiem (ty dong)
- Dong gop vao GDP (%)
- Phi bao hiem binh quan dau nguai
(nghin dong)

Nguon: Bg Tai chinh, Thi truang bao hiem Viet Nam nam 2005
Trong giai doan 10 nam 1996-2005, toe do tang truang phi bao hiem goc binh quan dat
16%. Dong gop cua nganh bao hiem phi nhan thg vao GDP tang tu 0,46% len 0,75%.

Nganh bao hiem phi nhan thg Viet Nam trong giai doan nay dugc danh gia la tang truang
tot. Tuy vay, quy mo thi truang bao hiem phi nhan thg Viet Nam vin con nho be, chua
tuang xung vai tiem nang cua nen kinh te. Dieu do the hien qua chi tieu dong gop vao
GDP ciia nganh bao hiem phi nhan thg Viet Nam con qua khiem t6n so vai cac nuac
trong khu vuc va tren the giai. Nam 2005, nganh bao hilm phi nhan thg Viet Nam chi
dong gop 0,72% GDP trong khi con s6 tuang ung cua cac nuac kh6i ASEAN la 1,15%,
ca thi giai la 3,18%.
1.1.2

Hoat dong ca ban ciia cong ty bao hilm phi nhan thg

De hilu ro ngan quy cua DNBH, c^n hilu ro hoat dong cua no. Nhung hoat dong ca ban
cua DNBH bao g6m: bao hilm gdc, tai bao hilm va dku tu.


1.1.2. a Hoat dong bao hiem goc
Day la boat dong kinh doanh chinh ciia DNBH, la diem xuat phat cua mgi hoat dong kinh
doanh khac trong doanh nghiep.
Hoat dong bao hilm gdc bao gom hai boat dong chinh: khai thac bao hiem va boi thuang,
tra tien bao hiem.
-

Khai thac bao hiem

Hoat dong khai thac bao hiem c6 the mo ta qua Hinh 1.1 sau:

Yeu cau bao hiem
cua khach hang

nhan

Xet

bao hiem
1

'

Cap g'ay chirng
nhan/don
bao
hiem va thu phi

Hinh 1.2: Quy trinh khai thac
Hoat dong khai thac bat dau bang viec DNBH nhan dugc yeu cau bao hiem tir nhijng
khach hang co nhu cau bao hiem, nhu cau nay co the la tu phat hoac nay sinh tu hoat
dong marketing ciia DNBH. Yeu cau bao hiem cua khach hang thudng dugc the hien
duai hinh thuc Giay yeu cau bao hiem, trong do khach hang co nghTa vu cung cap day du,
trung thuc cac thong tin dugc yeu cau lien quan den doi tugng bao hiem.
Doi vai mot so loai hinh bao hiem phuc tap nhu bao hiem hang hai, hoa hoan, ky thuat,
DNBH thuang phai cu nhung chuyen gia danh gia nii ro true tiep den xem xet doi tugng
bao hiem de thu thap thong tin.


Sau khi nhan dugc day du cac thong tin can thiet, bg phan khai thac ciia DNBH hoac dai
ly bao hilm dugc DNBH liy quyen (thuang la cac nghiep vu dan gian) tien hanh danh gia
rui ro, quylt dinh chap nhan bao hiem hay tu choi. Truang hgp chap nhan bao hiem thi
cong viec tiep theo la xac dinh dieu kien, dieu khoan, pham vi bao hiem va tinh toan phi
bao hiem.
Viec xac dinh phi bao hiem the hien mot dac thu cua DNBH, do la chu trinh san xuat

"dao nguge". DNBH xac dinh gia ban (phi bao hiem) truac khi xac dinh dugc gia thanh
boi vi chi sau khi ket thuc thai ban bao hiem, DNBH mai xac dinh dugc chinh xac so tien
chi tra cho cac su kien bao hiem xay ra. DNBH xac dinh phi bao hiem can cu vao cac su
kien bao hiem da xay ra trong qua khu va riit ra quy luat cho tuang lai dua tren luat thong
ke so lan.
Sau khi DNBH chap nhan bao hiem va nguai mua bao hiem thanh toan phi hoac dong y
thanh toan phi bao hiem, hgp dong bao hiem co hieu luc. Dan bao hiem se dugc DNBH
phat hanh. Dan bao hiem la bang chung xac nhan rang hgp dong bao hiem da dugc xac
lap. Don bao hiem thuang dugc in san va co phu luc kem theo. Dan bao hiem in sin bao
gom cac dieu khoan, cac noi dung dugc ap dung cho tat ca mgi nguai dugc bao hilm nhu
nhixng nii ro dugc bao hiem, nhirng loai tru, quyen, nghia vu ciia cac ben, xu ly tranh
chap,... Phu luc la mot phan ciia dan bao hiem the hien dac diem rieng cua nguai dugc
bao hiem. Phu luc thuang bao gom cac thong tin ca ban nhu nguai dugc bao hilm, ddi
tugng bao hiem, thai han bao hiem, so tien bao hiem, phi bao hiem, cac loai tru dac biet.
-

Boi thuang, tra tien bao hiem

Trach nhiem ciia DNBH la boi thuang, tra tien bao hiem cho nhung tdn th4t do nhung rui
ro quy dinh trong hgp d6ng bao hilm xay ra.
Quy trinh b6i thuang, tra tiln bao hilm c6 thi dugc mo ta qua hinh 1.2 sau:


Thong bao khieu nai
cua khach hang

Giam dinh

Giai quyet khieu
nai

Hinh 1.3: Quy trinh boi thuang
Quy trinh b6i thuang bat dau vai viec nguai dugc bao hiem thong bao khieu nai khi xay
ra t6n thdt cho DNBH. DNBH se cung cap cho nguai dugc bao hiem Giay yeu cau boi
thuang de dien cac thong tin lien quan den ton that. Ciing giong nhu Giay yeu cau bao
hilm, Gidy yeu cau boi thuang la phuang thuc chinh de DNBH thu dugc cac thong tin ve
ton that. Nguai dugc bao hiem ciing phai cung cap cac bang chiing chung minh ton that
thuoc pham vi bao hiem va miic do ton that. Doi vai cac ton that lan, phuc tap, DNBH se
cu nguai tien hanh xac dinh nguyen nhan va miic do thiet hai. Qua trinh nay dugc ggi la
giam dinh ton that. Viec giam dinh ton that co the thuc hien bai nhan vien ciia DNBH
hoac cac giam dinh vien doc lap.
Viec giai quyet boi thuang thuang dugc thuc hien bai bg phan giai quyet khieu nai ciia
DNBH. Moi giai, dai ly bao hiem ciing co the dugc uy quyen giai quyet khieu nai trong
nhung nghiep vu bao hiem dan gian vai ban miic nhat dinh. Trong viec giai quyet b6i
thuang, dieu quan trgng nhat la kiem tra trach nhiem boi thuang ciia DNBH. Cac dilu
kien sau day phai dugc thoa man de xac dinh nii ro thuoc trach nhiem bao hilm:
-

Hgp dong con hieu lire khi ton that xay ra

-

Nguai khieu nai diing la nguai dugc bao hiem, c6 Igi ich bao hilm

-

Riii ro thuoc pham vi bao hiem

-

Nguai dugc bao hiem tuan thii tk ca cac dilu kien quy dinh.

Tiep theo la tinh toan so tien boi thuang. Viec tinh toan s6 tiln boi thuang dua tren ca so
gia tri t6n Xhk thuc tl nhung khong vugt qua s6 tien bao hilm.
Vi giai quylt khilu nai la chi tieu danh gia hieu qua ciia bao hilm, thi hien chk lugng
dich vu nen dilu quan trgng la DNBH phai b6i thuang chinh xac va nhanh chong.


1.1.2.b Hoat dong tai bao hiem
Trong qua trinh kinh doanh bao hilm g5c, sau khi da chip nhan riii ro ciia nhiing nguai
dugc bao hilm, DNBH lai a vi tri ciia nguai dugc bao hiem vai hang hoat nhiing dieu
khong chic ch4n c6 lien quan din cac rui ro da nhan bao hiem. Mac du khong phai nii ro
nao cung dan den khilu nai va dugc bao ve bai nguyen ly ''so dong bu so it" nhung do
DNBH xac dinh phi bao hilm tren ca so xac suk xay ra ton that ciing nhu muc do ton
thit binh quan trong qua khu nen DNBH phai d6i mat vai kha nang ton that thuc te lan
han du tinh. D6i mat vai nii ro do, cung nhu nguai dugc bao hiem, DNBH phai di tim su
bao ve cho chinh minh. DNBH mua bao hiem cho cac nii ro da dam nhan mot lan nua.
Do chinh la tai bao hiem.
Tai bao hilm la hinh thiic bao hiem do DNBH mua de bao ve cho chinh minh.
DNBH mua tai bao hilm dugc goi la nguai nhugng tai. Nguai cung cap tai bao hiem, ggi
la nguai nhan tai co the la mot DNBH khac hoac cac doanh nghiep tai bao hiem chuyen
nghiep.
Khi mua tai bao hiem, DNBH chuyen nhugng cho nguai nhan tai mot phan phi bao hiem
da nhan dugc tu nguai mua bao hiem de doi lai dugc nguai nhan tai boi thuang neu xay
ra sir kien quy dinh trong hgp dong tai bao hiem. Su kien quy dinh trong hgp dong tai bao
hiem phu thuoc hinh thuc tai bao hiem la tai bao hiem theo ty le hay phi ty le.
Theo hinh thuc tai bao hiem theo ty le, nguai nhan tai chia se ton that vai DNBH theo
Cling ty le nhu da chia se phi bao hiem ciia nguai dugc bao hiem. Tuc la nguai nhan tai
boi thuang cho DNBH doi vai mgi ton that ma DNBH phai boi thuang theo ty le chia se
phi bao hiem

Theo hinh thuc tai bao hiem phi ty le, nguoi nhan tai chi boi thuang cho DNBH khi t6n
that hoac ty le t6n th4t ciia DNBH vugt qua miic ma DNBH tu chiu.

8


Hgp d6ng tai bao hilm ky kit giua DNBH va nguai nhan tai la mot hgp dong khong c6
lien quan gi din nguai dugc bao hilm. Mac du DNBH chuyen mot phan trach nhiem cho
nguai nhan tai nhung DNBH van la nguoi chiu trach nhiem duy nhat doi vai nguoi mua
bao hiem.
Tu quan he giira cac ben trong tai bao hiem, c6 the thdy rang mot DNBH c6 the dong vai
tro la nguai nhugng tai hoac nguai nhan tai. Khi dong vai tro nguai nhan tai, DNBH thuc
hien boat dong kinh doanh tai bao hilm, theo do DNBH nhan mot khoan phi bao hiem
ciia DNBH khac dl cam kit boi thuang cho cac trach nhiem da nhan bao hiem.
1.L2.C Hoat dong dau tu
DIIU

tu la boat dong g4n liln vai boat dong bao hiem goc. Noi den cac DNBH la noi den

nhung t6 chuc dkx tu quan trgng tren thi truang tai chinh, mot kenh cung ung von lan
cho nen kinh te.
Ngu5n v5n ma DNBH c6 the sii dung de dau tu la von chii so hiru (bao gom von dieu le,
Igi nhuan dl lai va cac quy hinh thanh tu Igi nhuan) va phi bao hiem nhan roi trong do
phi bao hilm la nguon von dau tu dac thii rieng c6 ciia cac DNBH.
DNBH thuang thu phi cua nguai mua bao hiem truac hoac ngay sau khi hgp dong bao
hiem dugc ky ket. Cac khoan tien phi bao hiem ma DNBH thu dugc, sau khi tni di cac
chi phi hoat dong hinh thanh nen quy de chi tra boi thuang cho nguai dugc bao hiem khi
sir kien bao hiem xay ra. Do thai diem tra tien boi thuang luon sau thai diem thu phi bao
hiem mot khoang thoi gian nhat dinh nen quy nay c6 tinh nhan roi tam thai. DNBH co
the su dung nguon tien tam thai nhan roi nay de dau tu vao cac ca hoi kinh doanh, cac tai

san sinh lai nham nang cao hieu qua kinh doanh va giam phi bao hiem hay cac khoan
dong gop ciia nguai tham gia bao hiem.
Do cac hgp dong bao hiem trong bao hiem phi nhan thg thuang co thai ban ngan (duai 1
nam) nen thai gian nhan roi ciia cac khoan tien phi bao hiem ciing co tinh ngan han.


Nhung dac thu ciia ngu5n von dau tu tu phi bao hiem ke tren chi phoi rat lan den boat
dong dki tu von ciia cac DNBH.
Co 3 nguyen tic ma DNBH can tuan thii doi vai hoat dong dau tu von la: an toan, hieu
qua va dam bao kha nang thanh toan thuang xuyen. Cac nguyen tac nay cung thuang
dugc thi che hoa trong cac quy dinh phap luat.
Nguyen tde an toan yeu cau DNBH phai dau tu von nhan roi mot each chac chan de luon
luon thuc hien dugc cam ket vai nguai dugc bao hiem khi xay ra cac su kien bao hiem.
Nguyen tdc hieu qua yeu cau cac khoan dau tu ciia DNBH phai mang lai Igi nhuan. Day
la yeu ciu tat yeu cua boat dong dau tu, boi vi mgi sir dau tu von deu nham gia tang gia
tri doanh nghiep. Mat khac, do canh tranh, Igi nhuan tu boat dong kinh doanh bao hiem
ngay cang giam, tham chi con 16, DNBH phai dat dugc Igi nhuan tir hoat dong dau tu de
bu dip cho hoat dong kinh doanh bao hiem va c6 dugc Igi nhuan toan bg.
Nguyen tac dam bao kha nang thanh toan thuang xuyen doi hoi DNBH c6 the thanh toan
tiln b6i thuang cho nguoi dugc bao hiem a bat ky thai diem nao. Nhu da noi tren, phi
bao hiem dugc su dung de chi tra boi thuang ma cac khieu nai bao hiem co the phat sinh
tai bat ky thai diem nao trong tuang lai nen day la yeu cau hang dau doi vai boat dong
dau tu von ciia DNBH.
Ba nguyen tac tren la co so de DNBH lira chgn tai san dau tu, xay dung danh muc dau tu
phu hgp. Trong danh muc dau tu ciia cac DNBH, cac tai san tai chinh co tinh thanh khoan
cao thuang chiem ty trgng chii yeu.
1.2

Ngan quy ciia cong ty bao hiem phi nhan tho

1.2.1 Khai niem ngan quy
Ngan quy la lugng tien tai quy va tren tai khoan thanh toan tai ngan hang ciia doanh
nghiep. Noi each khac, ngan quy chinh la chenh lech giiia cac luong tien vao (thu ngan
quy) va cac luong tien ra (chi ngan quy) tai mot thai dilm nhit dinh cua doanh nghiep.

10