(Luận án tiến sĩ) nâng cao năng lực sáng tạo nghệ thuật cho sinh viên các trường nghệ thuật ở việt nam hiện nay

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
=====================

NGUYỄN MAI HƢƠNG

NÂNG CAO NĂNG LỰC SÁNG TẠO NGHỆ THUẬT
CHO SINH VIÊN CÁC TRƢỜNG NGHỆ THUẬT
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SỸ TRIẾT HỌC

HÀ NỘI - 2017


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
=====================

NGUYỄN MAI HƢƠNG

NÂNG CAO NĂNG LỰC SÁNG TẠO NGHỆ THUẬT
CHO SINH VIÊN CÁC TRƢỜNG NGHỆ THUẬT
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

CHUYÊN NGÀNH: CNDVBC&CNDVLS
MÃ SỐ: 62 22 03 02

LUẬN ÁN TIẾN SỸ TRIẾT HỌC

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

PGS. TS. Phạm Công Nhất

HÀ NỘI – 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi, dưới sự
hướng dẫn của PGS.TS Phạm Công Nhất, các số liệu nêu trong luận án là
trung thực. Những kết luận khoa học của luận án chưa từng được ai cơng bố
trong bất kỳ chương trình nào.
TÁC GIẢ LUẬN ÁN

NGUYỄN MAI HƢƠNG


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
Bộ Giáo dục và đào tạo

: Bộ GD& ĐT

Chương trình đào tạo

: CTĐT

Cơng nghệ thơng tin

: CNTT

Học sinh sinh viên

: HSSV

Kiến thức cơ bản

: KTCB

Nghiên cứu khoa học

: NCKH

Nghệ sĩ nhân dân

: NSND

Nghệ sĩ ưu tú

: NSƯT

Liên hoan phim

: LHP

Sân khấu – Điện ảnh

: SKĐA

Phương pháp giáo dục

: PPGD

Văn hóa nghệ thuật

: VHNT

1


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 3
Chƣơng 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ............................................................................................... 8
1.1. Những cơng trình nghiên cứu tiêu biểu về nghệ thuật, năng lực sáng tạo
và năng lực sáng tạo nghệ thuật ......................................................................... 8
1.2. Những cơng trình nghiên cứu liên quan đến thực trạng và những vấn đề
đặt ra trong việc nâng cao năng lực sáng tạo nghệ thuật cho sinh viên các
trường nghệ thuật ở Việt Nam .........................................................................21
1.3. Những cơng trình nghiên cứu về phương hướng và giải pháp nâng cao năng lực
sáng tạo nghệ thuật cho sinh viên các trường nghệ thuật ở Việt Nam. ...................23
1.4. Những thành tựu cơ bản và vấn đề đặt ra luận án cần tiếp tục nghiên cứu .......26
Kết luận chương 1 ............................................................................................29
Chƣơng 2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ NGHỆ THUẬT VÀ NĂNG
LỰC SÁNG TẠO NGHỆ THUẬT CỦA SINH VIÊN CÁC TRƢỜNG
NGHỆ THUẬT Ở VIỆT NAM HIỆN NAY .................................................... 30
2.1. Lý luận về nghệ thuật ................................................................................30
2.2. Lý luận về năng lực sáng tạo nghệ thuật..................................................39
2.3. Sinh viên các trường nghệ thuật và yêu cầu nâng cao năng lực sáng tạo
nghệ thuật cho sinh viên các trường nghệ thuật ở Việt Nam hiện nay ............50
2.4. Các nhân tố tác động đến việc nâng cao năng lực sáng tạo nghệ thuật cho
sinh viên trong các trường nghệ thuật ở Việt nam hiện nay ............................58
Kết luận chương 2 ............................................................................................70

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI NĂNG
LỰC SÁNG TẠO NGHỆ THUẬT CỦA SINH VIÊN CÁC TRƢỜNG NGHỆ
THUẬT Ở VIỆT NAM HIỆN NAY ........................................ tạo đội ngũ
giảng viên nghệ thuật
Đổi mới nội dung, phương
pháp giáo dục và đào tạo

Xây dựng liên kết chặt chẽ
hướng đào tạo trong nhà
trường với nhu cầu nghệ
thuật ngồi xã hội
Tăng cường cơng tác giao
lưu học tập và đào tạo sinh
viên nghệ thuật với các quốc
gia trên khu vực và quốc tế
Đầu tư cơ sở vật chất đáp
ứng nhu cầu học tập và rèn
luyện nghệ thuật của sinh
viên
Xây dựng môi trường sư
phạm nghệ thuật trong nhà
trường để thúc đẩy q trình
tự học tự rèn luyện của sinh
viên

Tính khả thi

Giảng viên
(100)
43 – 43%

Sinh viên
(500)
175 – 35%

Không khả thi

57 – 57%

325 – 65%

Khả thi

73– 73%

268 – 53,6%

Không khả thi

27 – 27%

232 – 46,4%

Khả thi

64 – 64%

312 – 62,4%

Không khả thi

36 – 36%

188 – 37,6%

Khả thi

57 – 57%

413 – 82,6%

Không khả thi

43 – 43%

87 – 17,4%

Khả thi

52 – 52%

90 – 18%

Không khả thi

58 – 48%

228 – 45,6%

Khả thi

47 – 47%

235 – 47%

Không khả thi

53 – 53%

265 – 53%

Khả thi

62 – 62%

280 – 56%

Không khả thi

38 – 38%

220 – 44%

Khả thi

180


PHỤ LỤC 13
TỔNG HỢP SỐ LIỆU SINH VIÊN TỐT NGHIỆP

TỪ NĂM 2013 ĐẾN 2016
Năm

2013

2014

2015

2016

Tổng số SV:

Tổng số SV:

Tổng số SV:

Tổng số SV:

343

679

749

550

Loại
Loại giỏi

46 -

Loại khá

203- 59,91
trung 94 - 27,4%

Loại

13%

37-

5,4%

119- 15,8%

59 - 10,72%

430 - 63,3%

323- 43,1%

307- 55,81%

212 - 31,2%

307- 40,98%

184 - 33,45%

bình khá
Nguồn cung cấp: Phịng đào tạo
PHỤ LỤC 14
Tình hình việc làm của sinh viên
trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội
(Trong 5 năm từ 2010 đến 2015)
Năm học

Tỷ lệ SV có việc làm ở năm

Tỷ lệ SV có việc làm đúng

đầu tiên sau khi tốt nghiệp

nghề nghiệp đào tạo

2009 - 2010

92%

87%

2010 - 2011

90%

80%

2011- 2012

91%

82%

2012 - 2013

91%

80%

2013 - 2014

93%

82%

2014 - 2015

92%

83%

(Nguồn: Phịng Khảo thí & ĐBCLGD – ĐH Sân khấu – Điện ảnh HN)

181


PHỤ LỤC 15
Chuyên gia nước ngoài đến trường tham gia công tác giảng dạy, trao đổi học

thuật, nghề nghiệp
Năm

Số lƣợt chuyên

Nội dung giảng dạy, trao đổi

Quốc gia

gia sang GD và
làm việc
2012

10

Hướng dẫn làm phim tài liệu, Bỉ, Nga, Đức,
dựng phim và âm thanh trong Úc, Mỹ, Nhật
phim; Giao lưu, trao đổi kinh Bản
nghiệm đào tạo điện ảnh, âm
thanh và liên hoan phim;
Hướng dẫn cách làm phim
ngắn, quay phim, lý luận phê
bình điện ảnh.

2013

13 (trong đó có Hướng dẫn làm phim tài liệu, Bỉ, Mỹ, Đức,
04 SV Đức và Dựng phim, Dựng âm thanh, Na Uy, Đức,
02 sinh viên Bỉ Đạo diễn Truyền hình, Quay Trung
sang thực tập)

Quốc,

phim điện ảnh, Hình thể tiếng Đài Loan
nói sân khấu, Giao lưu, trao
đổi, thảo luận về hợp tác quốc
tế.

2014

14 (trong đó có Đạo diễn sân khấu, Nghệ thuật Bỉ, Đức, Nga,
02 sinh viên Bỉ sân khấu, Hình thể sân khấu, Singapore, Áo,
sang thực tập)

quay phim điện ảnh, Đạo diễn Trung Quốc
phim truyện, Sản xuất phim,
Hướng dẫn làm phim tài liệu,
Dựng phim, Dựng âm thanh,

182


Nhiếp ảnh.
2015

12 (trong đó có Quay phim điện ảnh, Đạo diễn Bỉ,Trung
02 sinh viên Bỉ phim tài liệu, Dựng phim, Quốc, Mỹ, Úc,
sang thực tập

Dựng âm thanh,Lịch sử điện Nga,Singapore

ảnh, Múa, Đạo diễn Âm thanh
Ánh sáng, Lịch sử phim
truyền hình Trung Quốc, Sân
khấu

(Nguồn: Phịng Khảo thí & ĐBCLGD – ĐH Sân khấu – Điện ảnh HN)
PHỤ LỤC 16
Cán bộ, giảng viên, sinh viên đi tham dự hội thảo, hội nghị, liên hoan sân
khấu, liên hoan phim, học tập ở nước ngoài...
Năm

Số lƣợng

Nội dung làm việc

Quốc gia

CBGV, SV
2012

13

Tham dự Diễn đàn Sân khấu Châu á Trung
(ATEC) và Liên hoan các trường Sân Quốc, Nga,
khấu Châu Á; Hội thảo các trường Văn Nam Phi,
hóa Nghệ thuật; Hội thảo về Sân khấu,
Hội nghị thường niên của CILECT.

2013

20

Tham dự Hiệp hội các Trường nghệ Nhật

Bản,

thuật Châu Á (ALIA), Diễn đàn Sân Singapore,
khấu Châu Á (ATEC) lần 8,
02 sinh viên đi thực tập làm phim tại
Bỉ, 02 sinh viên đi học tại Nga, 03 sinh
viên tham dự cuộc thi “Amazing
Thailand Film Challenge” tại Thái Lan.
2014

30

Trao đổi hợp tác đào tạo, tham gia thiết Áo,

183

Hàn


kế trang phục phim “Mãi tuổi thanh Quốc,
xuân”, tham dự liên hoan phim sinh Trung
viên Châu Á lần 1, thực hành làm phim Quốc,

Bỉ,

tài liệu, Hội nghị thường niên CILECT, Mỹ,

Đài

Hội nghị các Trường nghệ thuật Châu Loan, Nhật
Á (ALIA), tham gia Chương trình giao Bản, Trung
lưu

Thanh

niên

Đơng

Nam

Á Quốc

(JENESYS), Tham gia khóa học âm
thanh, ánh sáng; Liên hoan các Trường
Sân khấu Châu Á (ATEC).
2015

22

Tham dự Diễn đàn Sân khấu Châu Á Colombia,
(ATEC), Tham dự Chương trình Mùa Đài

Loan,

hè SCOT, Liên hoan Con đường tơ lụa Nhật

Bản,

thế kỷ 21, Liên hoan phim sinh viên Trung
Châu Á lần thứ 2, Liên hoan phim sinh Quốc, Hàn
viên VGIK lần thứ 35, Tham dự khóa Quốc, Bỉ
học làm phim tài liệu, Dự lễ tốt nghiệp
và trao đổi về khả năng hợp tác.
(Nguồn: Phịng Khảo thí & ĐBCLGD – ĐH Sân khấu – Điện ảnh HN)

PHỤ LỤC 17
Các dự án đã và đang thực hiện từ năm 2012 đến nay
TT
1

Dự án/Đề án
Hợp tác đào tạo giữa

Quốc gia

Thời gian Nội dung Dự án/Đề án

Hàn Quốc

2009

- Trao đổi học giả

2012

tham gia các hội

Trường ĐH SKĐAHN
và Trường Nghệ thuật

thảo, chương trình

và Truyền Thơng

giảng dạy và dự án

184


Dong-Ah (DIMA

nghiên cứu; Trao đổi
ấn phẩm và thông tin
những vấn đề quan
tâm; Trao đổi giảng
viên và sinh viên học
tập, nghiên cứu

2

Hỗ trợ hợp tác đào tạo

Bỉ

2010

giữa trường ĐH

nay

- Giảng dạy cho cán
bộ, giảng viên, sinh

SKĐAHN và Wallonie

viên Trường đại học

- Bruxelles

Sân khấu - Điện ảnh
Hà Nội về nghiệp vụ
thực hiện phim tài
liệu, thu thanh và
dựng phim

3

Quỹ Đoàn kết ưu tiên

Pháp

tài 2010-nay Trang bị cho Trung

Hỗ trợ phát triển Văn hóa trợ

Tâm Âm thanh Ánh

Việt Nam (FSP) - HV

sáng thuộc trường

đào tạo KTV - Pháp

ĐH SKĐAHN phục
vụ cho đào tạo.

4

“Hỗ trợ cơng tác giảng

Trung

2005-

Các chun gia từ

dạy vì mục tiêu phát

Quốc,

nay

các Trường Sân

triển sự nghiệp đào

Nga, Anh,

khấu, Điện ảnh,

tạo”

Đức,

Truyền hình của các

Nauy, Úc,

nước đã sang giảng

Mỹ,

dạy về Đạo diễn điện

Singapore,

ảnh – truyền hình,

Nhật, ….

quay phim điện ảnh,
dựng phim, hướng
dẫn làm phim, đạo

185

diễn sân khấu, hóa
trang, trang phục,
5

Thỏa thuận hợp tác đào

Đức

2010-nay Trường HFF cử

tạo giữa ĐH SKĐAHN

giảng viên sang

và Trường ĐA-TH

giảng dạy cho sinh

Konrad Wolf (HFF)

viên khoa NT Điện

Postdam Babelsberg,

ảnh, Truyền hình,

CHLB Đức do Quỹ

KT CNĐATH

DAAD tài trợ
6

Dự án hợp tác giữa ĐH

Nhật Bản

2012-nay Phía Nhật Bản cử

SKĐAHN và Quỹ giao

các nghệ sĩ, chuyên

lưu văn hóa Việt Nam -

gia, đạo diễn, nhà

Nhật Bản (Japan

làm phim sang giao

Foundation)

lưu, trao đổi kinh
nghiệm. ĐH
SKĐAHN cử cán bộ,
giảng viên sang Nhật
Bản học tập.

7

Hợp tác đào tạo giữa

Đài Loan

trường Đại học Sân

2014
nay

- Trao đổi học giả
tham gia các hội

khấu - Điện ảnh Hà Nội

thảo, chương trình

và trường Âm thanh -

giảng dạy và dự án

Hình ảnh, Đại học

nghiên cứu; Trao đổi

Nghệ thuật Quốc gia

ấn phẩm và thông tin

Tainan, Đài Loan

những vấn đề quan

(TNUA)

tâm; Trao đổi giảng
viên và sinh viên học
tập, nghiên cứu

(Nguồn: Phịng Khảo thí & ĐBCLGD – ĐH Sân khấu – Điện ảnh HN)

186