Giám sát của hội LHPN việt nam tại thực tiễn huyện thăng bình, tỉnh quảng nam

VIÊN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRƯƠNG THỊ LÂM

GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ
VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN HUYỆN
THĂNG BÌNH, TỈNH QUẢNG NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC

HÀ NỘI - năm 2020


VIÊN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRƯƠNG THỊ LÂM

GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ
VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN HUYỆN
THĂNG BÌNH, TỈNH QUẢNG NAM

Chuyên ngành: Luật Hiến pháp và Luật hành chính
Mã số: 8.38.01.02

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. PHAN THANH HÀ

HÀ NỘI - năm 2020

LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh, bên cạnh sự cố
gắng của bản thân cịn có sự hướng dẫn nhiệt tình của q thầy cô. Tôi xin gửi
lời cảm ơn chân thành đến TS.Phan Thanh Hà, người đã hết lòng giúp đỡ và
tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tơi hồn thành luận văn này.
Q trình hồn thành luận văn tốt nghiệp là giai đoạn quan trọng nhất
trong quá trình học tập, Luận văn tốt nghiệp là tiền đề nhằm trang bị cho em
những kỹ năng nghiên cứu trong thực tế. Xin bày tỏ lịng biết ơn đến tồn thể
giảng viên, nhân viên học viện khoa học xã hội đã tận tình truyền đạt những
kiến thức quý báu. Đối với những học viên vừa đi làm vừa đi học như chúng
em. Thì những kiến thức được các giảng viên truyền đạt rất phù hợp với công
việc thực tế.
Xin chân thành cảm ơn Hội Liên hiệp phụ nữ huyện, Mặt trận TQVN
huyện Thăng Bình đã hỗ trợ, tạo mọi điều kiện tốt nhất cho tôi trong suốt thời
gian ngiên cứu và thực hiện luận văn.
Cuối cùng, tơi xin chân thành cảm ơn đến gia đình, các anh chị và các
bạn đồng nghiệp đã hỗ trợ tơi rất nhiều trong suốt q trình học tập, nghiên
cứu và thực hiện đề tài luận văn thạc sĩ một cách hoàn chỉnh.
Xin chân thành cảm ơn.


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của bản thân tơi. Các tài
iệu được trích dẫn trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc và xuất xứ rõ
ràng. Tơi xin chịu hồn tồn trách nhiệm về đề tài của mình nếu trùng lắp với
cơng trình nghiên cứu khác.
Học viên thực hiện

Trương Thị Lâm


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU............................................................................................................................................... 1
CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT VỀ
GIÁM SÁT CỦA HỘI LHPN VIỆT NAM..................................................................... 7
1.1. Vị trí, vai trị của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trong hệ thống
chính trị nước ta.................................................................................................................................. 7
1.2. Khái niệm, tính chất, vai trị giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt
Nam......................................................................................................................................................... 10
1.3. Nội dung, phạm vi, hình thức thực hiện hoạt động giám sát của Hội
Liên hiệp phụ nữ Việt Nam........................................................................................................ 17
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng tới hiệu quả giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ
Việt Nam.............................................................................................................................................. 23
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG GIÁM SÁT CỦA HỘI LIÊN HIỆP
PHỤ NỮ VIỆT NAM TẠI THỰC TIỄN HUYỆN THĂNG BÌNH,
TỈNH QUẢNG NAM.................................................................................................................. 27
2.1. Các yếu tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng tới hoạt động giám sát của Hội
Liên hiệp phụ nữ huyện Thăng Bình..................................................................................... 27
2.2. Thực trạng các quy định pháp luật về giám sát của Hội Liên hiệp phụ
nữ Việt Nam và Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Thăng Bình........................................ 32
2.3. Thực trạng hoạt động giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Huyện
Thăng Bình......................................................................................................................................... 35
CHƯƠNG 3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ GIÁM SÁT CỦA
HỘI LIÊN HIỆP PHỤ NỮ TẠI THỰC TIỄN HUYỆN THĂNG
BÌNH, TỈNH QUẢNG NAM................................................................................................. 52
3.1. Quan điểm nâng cao hiệu quả giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ
huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.................................................................................... 52

3.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ huyện
Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam................................................................................................... 54
KẾT LUẬN....................................................................................................................................... 66
TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
ĐCT

Đoàn chủ tịch

HD

Hướng dẫn

LHPN

Liên hiệp phụ nữ

LHPNVN

Liên hiệp phụ nữ Việt Nam

NQ

Nghị quyết

QĐ

Quyết định

UBMTTQVN

Ủy ban mặt trận tổ quốc Việt Nam

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong cương lĩnh đầu tiên của Đảng đã ghi: “Nam nữ bình quyền”.
Đảng sớm nhận rõ, phụ nữ là là lực lượng quan trọng của các mạng và đề ra
nhiệm vụ: Đảng phải giải phóng phụ nữ; phụ nữ phải tham gia các đồn thể
cách mạng (cơng hội, nơng hội) và thành lập tổ chức riêng cho phụ nữ để lôi
cuốn các tầng lớp phụ nữ tham gia cách mạng. Qua các thời kỳ, với các tên gọi
khác nhau, Hội LHPN Việt Nam đã phát huy tinh thần yêu nước, khẳng định là
nguồn nhân tố quan trọng đối với sự phát triển toàn diện của xã hội.
Hội LHPN Việt Nam là một tổ chức chính trị xã hội, đại diện và bảo vệ
quyền lợi, hợp pháp chính đáng cho các tầng lớp hội viên phụ nữ, là cầu nối
giữa Đảng với hội viên phụ nữ. Vì vậy, Đảng cộng sản Việt Nam ngày càng
nhận thức rõ hơn về vị trí, vai trị của Hội LHPN trong hệ thống chính trị, xã
hội và ln quan tâm đến việc lãnh đạo hoạt động của Hội LHPN Việt Nam.
Gần 90 năm xây dựng và trưởng thành, Hội LHPN việt Nam cùng các
đồn thể chính trị xã hội đã có vai trị rất lớn trong trong cơng tác vận động,
tập hợp các quần chúng nhân dân, thực hiện thắng lợi hai cuộc kháng chiến
chống xâm lược, đấu tranh giải phóng dân tơc, thống nhất nước nhà.
Hiến pháp năm 2013 khẳng định: Hội LHPN Việt Nam là tổ chức chính

trị xã hội, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi
ích hợp pháp, chính đáng của hội viên phụ nữ; và cùng các tổ chức thành viên
khác của Mặt Trận phối hợp và thống nhất hành động trong Mặt Trận Tổ quốc
Việt Nam.
Nghị định 56/CP- NĐ của Chính phủ cũng đã quy định trách nhiệm
trong việc nhà nước đảm bảo Hội LHPN Các cấp tham gia quản lý nhà nước,
tham gia xây dựng các cơ chế, chính sách, các văn bản quy phạm pháp luật,
tham gia kiểm tra giám sát việc thực hiện pháp luật về phụ nữ, trẻ em, phòng
1


chống bạo lực gia đình và bình đẳng giới trong các lĩnh vực có liên quan.
Nghị quyết 11/NQ/TW của Bộ Chính trị về cơng tác đẩy mạnh cơng tác
phụ nữ cũng đã nêu: phát huy vai trò của phụ nữ trong thời đại cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa đất nước, nâng cao địa vị của phụ nữ trong lĩnh vực kinh tế,
chính trị, xây dựng và bồi dững phát triển đội ngũ cán bộ nữ đáp ứng yêu cầu
tình hình mới, phấn đấu đến năm 2020 phụ nữ được nâng cao trình độ về mọi
mặt, tham gia ngày càng nhiều các hoạt động xã hội và bình đẳng trên mọi
lĩnh vực.
Đảng ta là một đảng cầm quyền. Bác hồ cũng đã từng dạy rằng, Đảng
vừa là người lãnh đạo vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân, nhất là
nhà nước ta đang hướng đến thưc hiện theo hướng nhà nước pháp quyền.
Chính vì vậy, giám sát xã hội là một yêu cầu khách quan để kiểm soát quyền
lực nhằm khắc phục xu hướng lạm quyền, tha hóa quyền lực nhà nước.
Như vậy, hệ thống giám sát xã hội ở nước ta gồm nhiều chủ thể, trong
đó có Mặt trận tổ quốc Việt nam và các đồn thể chính trị - xã hội. Hội Liên
hiệp Phụ nữ (Hội LHPN) Việt Nam là một tổ chức chính trị - xã hội. Hội
LHPN Việt Nam là một tổ chức chính trị - xã hội, là thành viên của Mặt Trận
tổ quốc Việt Nam được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của phụ nữ; giám sát, phản biện xã hội

tham gia xây dựng Đảng, tham gia quản lý nhà nước.
Thực hiện Nghị quyết của Đảng bộ huyện Thăng Bình, chính quyền và
nhân dân huyện toàn huyện đã xây dựng và ban hành Nghị quyết phát triển
kinh tế theo 3 vùng đó là“ Cánh đơng, cánh trung và cánh tây” song song với
các giải pháp về cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, khởi nghiệp, Ưu tiên
và chú trong phát triển du lịch tại xã Bình Minh, huyện Thăng Bình theo
hướng phát triển vùng đông của Tỉnh quảng nam, bởi vì đây là xã được huyện
đầu tư xây dựng đơ thị loại 5, lộ trình 2020 – 2025.
2


Thăng Bình hiện nay đang trên đà hội nhập và phát triển cùng với cả
nước, tập trung xây dựng đô thị hóa và hướng đến phát triển cơng nghiệp, du
lịch… cùng với sự phát triển trên tất cả các lĩnh vực về kinh tế, chính trị, văn
hóa và xã hội, đời sống vật chất và tinh thần được nâng lên, nhân dân phấn
khởi tin tưởng vào đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của
nhà nước. Đây cịn là kết quả của việc thực hiện chức năng giám sát của Mặt
trận và các đồn thể chính trị xã hội của Huyện. Tuy nhiên, trên thực tế thì
hoạt động giám sát của Hội LHPN Huyện Thăng Bình vẫn cịn mốt số hạn chế
như: còn lúng túng về nội dung, phương thức thực hiện, chưa phát huy được
tác dụng kiểm soát quyền lực, chất lượng giám sát chưa đáp ưng được tình
hình phát triển xã hội nói chung và sự mong đợi của người dân.
Xuất phát từ những lý do trên, học viên đã chọn đề tài “Giám sát của
Hội LHPN Việt Nam tại thực tiễn huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam”
để nghiên cứu là hết sức cần thiết; có ý nghĩa về lý luận và thực tiễn, qua đó
đề xuất những giải pháp trong thời gian đến.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Trong những năm qua, đề tài giám sát xã hội cũng đã có nhiều tác giả
nghiên cứu, tiêu biểu như:
Các đề tài nghiên cứu khoa học: Thạc sĩ Thang Văn Phúc (2010), “mơ

hình đổi mới, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của Mặt trận tổ quốc Việt Nam
và các tổ chức chính trị - xã hội trong hệ thống chính trị giai đoạn 2010 –
2015”.
Luận văn thạc sĩ: “Giám sát của Hội LHPN Việt Nam đối với hoạt động
quản lý hành chính” của Lê Kim Anh (2010), Đại học Luật Hà Nội: “Giám sát
của Mặt Trận tổ quốc Việt Nam từ thực tiễn thành phố Hà Nội”..
Các bài viết đăng tải trên các tạp chí chuyên ngành như: Tạp chí dân
vận số 3/2006, của TS. Đỗ Quang Tuấn. "Đổi mới phương thức hoạt động của
3


MTTQ và các đồn thể chính trị xã hội"; “Thực hiện chức năng giám sát và
PBXH của MTTQ Việt Nam hiện nay”, Nxb CTQG, Hà Nội, 2012 của TS.
Nguyễn Thọ Ánh Tạp chí xây dựng Đảng số 12/2006; Giám sát xã hội như
một số giải pháp phòng chống tham nhũng, lãng phí” của Tạ Ngọc Tấn, “Thực
trạng pháp luật về giám sát của nhân dân đối với cơ quan hành chính nhà nước
ở Việt Nam và một số kiến nghị”.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Phân tích, làm rõ cơ sở lý luận và đánh giá thực trạng về giám sát, trên
cơ sở đó, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát
của của Hội LHPN Việt Nam nói chung và hội LHPN huyện Thăng Bình nói
riêng.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
-

Phân tích, và làm rõ sở sở lý luận về hoạt động giám sát của Hội

LHPN Việt Nam.
-

Nghiên cứu thực trạng, những kết quả đạt được và phân tích những

hạn chế, bất cập và làm rõ nguyên nhân ưu điểm, hạn chế trong quá trình tổ
chức thực hiện chức năng giám sát của Hội LHPN Huyện Thăng Bình trong
thời gian qua.
-

Đề xuất một số giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giám

sát của Hội LHPN huyện Thăng Bình nói riêng và hội LHPN Việt Nam nói
chung.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận văn tập trung nghiên cứu việc giám sát của Hội LHPN Việt Nam
từ thực tiễn Huyện Thăng Bình.

4


4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi không gian: Nghiên cứu về hoạt động giám sát của Hội LHPN
Việt Nam trên cơ sở Hiến pháp 2013, Luật Bình đẳng giới 2016, Luật Ban
hành văn bản quy phạm pháp luật 2015, Quyết định 217 – QĐ/TW của Bộ
chính trị về việc ban hành quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận
và đồn thể chính trị - xã hội.
Phạm vi thời gian: Nghiên cứu hoạt động giám sát của Hội LHPN Việt
Nam nói chung và Hội LHPN huyện Thăng Bình nói riêng giai đoạn 2015 –
2020.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Phương pháp luận
Dựa trên quan điểm chủ nghĩa Mác – Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh
về quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng Cộng sản Việt Nam trong thực
thi quyền lực nhân dân.
Vai trò giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp được tác giả nghiên cứu áp dụng để làm sáng tỏ các nội
dung liên quan đến đề tài:
Phương pháp nghiên cứu và phân tích tư liệu trong đề tài.
Phương pháp so sánh luật học và phân tích tư liệu.
Phương pháp lịch sử.
6.

Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

Trên cơ sở luận cứ khoa học về giám sát, luận văn làm sáng tỏ những
kết quả đạt được trong quá trình giám sát, và nêu ra những hạn chế cần khắc
phục và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả giám sát của Hội LHPN Việt Nam
tại thực tiễn huyện Thăng Bình.

5


7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, tác giả đã
cơ cấu nội dung luận văn gồm 3 chương:
Chương 1: Những vấn đề lý luận về giám sát của Hội LHPN Việt Nam
Chương 2: Thực trạng giám sát của Hội LHPN Việt Nam từ thực tiễn
Huyện Thăng Bình, Tỉnh Quảng Nam
Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả giám sát của Hội LHPN Việt

Nam từ thực tiễn huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam.

6


CHƯƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT
VỀ GIÁM SÁT CỦA HỘI LHPN VIỆT NAM
1.1. Vị trí, vai trị của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam trong hệ
thống chính trị nước ta
1.1.1. Cơ cấu tổ chức, chức năng của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt
Nam
Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam (Hội) là tổ chức chính trị - xã hội, mục
đích hoạt động vì sự bình đẳng, phát triển của phụ nữ. Hội là thành viên của
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, thành viên của Liên đoàn phụ nữ Dân chủ Quốc
tế và Liên đoàn các tổ chức phụ nữ ASEAN.
Gần 90 năm xây dựng và trưởng thành, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam
đã tổ chức thành cơng 12 kỳ Đại hội đại biểu phụ nữ tồn quốc. Tại đại hội
lần thứ XII nhiệm kỳ 2017 – 2022 của Hội LHPN Việt Nam, đã tập trung
nghiên cứu thảo luận và đề ra 2 khâu đột phá, trong đó xem trọng cơng tác
giám sát, đó là: nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác giám sát xã hội, qua
đó đề xuất các chính sách giải quyết các vấn đề thiết thực của phụ nữ. Nâng
cao chất lượng hoạt động Hội các cấp; đa dạng hóa các hình thức tập hợp hội
viên, phát huy quyền làm chủ của hội viên, phụ nữ. Trải qua 90 năm xây dựng
và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam
ngày càng xứng đáng là tổ chức đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích
hợp pháp, chính đáng của phụ nữ Việt Nam. Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam
đã giữ vững vai trò nòng cốt trong phong trào, không ngừng đổi mới nội
dung, các phương thức hoạt động nhằm phát huy mọi tiềm năng, sức sáng tạo
của các tầng lớp phụ nữ, đóng góp quan trọng trên các lĩnh vực của đời sống

xã hội, góp phần thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội đáp ứng thời

7


kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.
Hội LHPN Việt Nam là một tổ chức đồn thể chính trị xã hội và hoạt
động theo nguyên tắc tự nguyện, dân chủ, liên hiệp, thống nhất hành động,
với hệ thống tổ chức chặc chẽ ở 4 cấp, được thành lập tương ứng với hệ thống
tổ chức hành chính nhà nước từ Trung ương xuống địa phương. (Trung ương,
Tỉnh, Huyện, xã và tương đương)
Cơ quan lãnh đạo Hội LHPN ở cấp nào thì do Đại hội đại biểu phụ nữ
cấp đó bầu ra. Giữa hai kỳ đại hội, cơ quan lãnh đạo mỗi cấp Hội là Ban chấp
hành, cơ quan lãnh đạo là Đoàn chủ tịch hoặc Ban Thường vụ cùng cấp.
Hiến pháp năm 2013 khẳng định: Hội LHPN Việt Nam là tổ chức chính
trị xã hội, được thành lập trên cơ sở tự nguyện, đại diện và bảo vệ quyền, lợi
ích hợp pháp, chính đáng của hội viên phụ nữ; và cùng các tổ chức thành viên
khác của Mặt Trận phối hợp và thống nhất hành động trong Mặt Trận Tổ quốc
Việt Nam.
Điều lệ Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam cũng đã quy định rõ chức năng,
nhiệm vụ của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam đó là “đại diện, bảo vệ quyền
bình đẳng, dân chủ, lợi ích hợp pháp và chính đáng của phụ nữ, tham gia xây
dưng Đảng, quản lý nhà nước”.
Hội LHPN Việt Nam được thể hiện vai trò của tổ chức mình thơng qua
việc trình các dự án luật trước Quốc hội, Chủ tịch trung ương hội LHPN Việt
Nam được mời tham dự các phiên họp của chính phủ khi bàn các vấn đề có
liên quan cũng như các phiên họp công khai của quốc hội. Nhất là, trung ương
hội LHPN Việt Nam có quyền u cầu Quốc hội giải thích Hiến pháp, Luật,
pháp lệnh. Đây là cơ sở pháp lý tạo điều kiện thuận lợi cho Hội LHPN Việt
Nam thực hiện hoạt động giám sát xã hội, cũng như có quyền yêu cầu cơ quan

có thẩm quyền tiếp thu kiến nghị, và đề xuất của Hội.

8


1.1.2. Vai trị, vị trí của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong hệ
thống chính trị
Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam là một tổ chức đại diện cho các tầng lớp
phụ nữ, và thực hiện vai trò của mình thơng qua các nhiệm vụ được giao:

Thứ nhất là, tuyên truyền, giáo dục chính trị, các chủ trương đường lối
của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước.
Thứ hai là, tuyên truyền vận động các tầng lớp hội viên phụ nữ thực
hiện tốt chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước, tham gia xây dựng Đảng,
xây dựng chính quyền, góp phần xây dựng và bảo vệ tổ quốc. Nâng cao năng
lực trình độ mọi mặt cho phụ nữ, chăm lo xây dựng gia đình hạnh phúc, phát
triển kinh tế, nuôi dạy con tốt.
Thứ ba là, chủ động và phối hợp giám sát việc thực chủ trương đường
lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước có liên quan đến quyền lợi
hợp pháp chính đáng của phụ nữ và trẻ em.
Bốn là, xây dựng và phát triển tổ chức Hội vững mạnh đáp ứng yêu cầu
tình hình mới.
Như vậy, giám sát là một trong những nhiệm vụ trong tâm của Hội
LHPN Việt Nam để Hội thực hiện chức năng đại diện của tổ chức mình.
Hội LHPN Việt Nam là tổ chức chính trị xã hội trong hệ thống chính trị
Việt Nam, được Đảng cộng Sản Việt Nam thành lập tổ chức hội phụ nữ và có
địa vị pháp lý được xác lập bằng chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng,
các quy định trong Hiến pháp và pháp luât. Là một thành tố của hệ thống
chính trị, Hội LHPN Việt Nam có mối quan hệ gắn bó hữu cơ với các thành tố
khác trong hệ thống gồm: Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, MTTQ Việt

Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội.

9


1.2. Khái niệm, tính chất, vai trị giám sát của Hội Liên hiệp phụ
nữ Việt Nam
1.2.1. Khái niệm giám sát
Hiện nay vẫn chưa có một thống nhất nào về khái niệm giám sát.Tuy
nhiên hiện nay, thuật ngữ giám sát được sử dụng khá phổ biến trong nhiều
văn bản của Đảng và Nhà nước.
Theo từ điển tiếng Việt “Giám sát là theo dõi và kiểm tra xem có thực
hiện đúng những điều quy định không” hoặc “giám sát là theo dõi và kiểm tra
giám sát thi cơng; giám sát q trình thực hiện hiệp đồng”.
Theo từ điển Luật học [35] “Giám sát là sự theo dõi, quan sát mang tính
chủ động thường xuyên của cơ quan, tổ chức hoặc nhân dân đối với hoạt động
của các đối tượng chịu sự giám sát và sự tác động bằng biện pháp tích cực để
buộc và hưởng ứng hoạt động của đối tượng chịu sự giám sát đi đúng quỹ
đạo, quy chế nhằm đạt được mục đích, hiệu quả được xác định từ trước, đảm
bảo cho pháp luật được tuân theo nghiêm chỉnh”.
Trên thực tế, có nhiều chủ thể tham gia hoạt động giám sát, song dưới
góc độ nhìn nhận, giám sát là hoạt động giám sát quyền lực nhà nước thì giám
sát được hiểu là sự theo dõi, kiểm tra đối với việc tổ chức và thực thi quyền
lực nhà nước bao gồm hoạt động giám sát bên ngoài nhà nước như (giám sát
của các tổ chức chính trị, đồn thể chính trị - xã hội, tổ chức xã hội đối với
nhà nước) và giám sát bên trong (của các cơ quan trong bộ máy nhà nước).
Như vậy, Giám sát của Hội LHPN Việt Nam được hiểu là giám sát bên
ngoài bộ máy nhà nước, đó là hoạt động“giám sát xã hội”. Mục đích chính
của Giám sát xã hội là giúp cho các cá nhân, tổ chức nâng cao ý thức trách
nhiệm, gương mẫu chấp hành chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của

Nhà nước, những quy định ở khu dân cư; phát hiện những nhân tố mới, biểu
dương những mặc tích cực, hoặc khen thưởng người tốt việc tốt. Bên cạnh đó,
10


cũng chỉ ra những tồn tại cần khắc phục, từ đó đối tượng được giám sát sẽ tự
chấn chỉnh rút kinh nghiệm.
Giám sát Theo Quyết định số 217 – QĐ/TW của Bộ chính trị được hiểu
là: “Giám sát là việc theo dõi, phát hiện, xem xét; đánh giá kiến nghị nhằm tác
động đối với các cơ quan, tổ chức và cán bộ, đảng viên, đại biểu dân cử, công
chức, viên chức nhà nước về việc thực hiện các chủ trương, đường lối của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Tóm lại, giám sát được hiểu theo nhiều khái niệm khác nhau, nhưng
qua các phân tích trên, thì giám sát của Hội LHPN Việt Nam được hiểu như
sau:
- Giám sát việc các cấp hội theo dõi quá trình thực hiện các quy định về
quyền và trách nhiệm, nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức, gia đình, cá nhân đối
với phụ nữ và mục tiêu bình đẳng giới. Đồng thời theo dõi, giám sát các hoạt
động của cơ quan nhà nước, công chức viên chức trong việc thực thi đường
lối, chủ trương của Đảng pháp luật của nhà nước.
- Chủ thể giám sát: bao gồm tổ chức Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam từ
cấp trung ương đến cơ sở và cán bộ, hội viên, phụ nữ.
- Đối tượng giám sát của Hội LHPN Việt nam gồm: giám sát việc tổ
chức thực hiện pháp luật và kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật còn
được quy định trong nhiều văn bản pháp luật khác như: Luật chăm sóc bảo vệ
giáo dúc trẻ em, luật hơn nhân gia đình, luật bình đẳng giới, luật phịng chống
bạo lực gia đình…
-

Xét về tính chất, giám sát của Hội LHPN Việt Nam mang tính chất

nhân dân, tính dân chủ XHCN, tính xây dựng, tính khoa học và thực tiễn.
Tính nhân dân: Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa là nhà nước của
nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Tất cả quyền lực của nhà nước thuộc
về nhân dân. Được nhân dân ủy quyền, nhân dân giao quyền. Ngồi ra, tính
11


nhân dân còn thể hiện rõ nhất ở việc trong q trình tổ chức giám sát, Hội cịn
vận động đơng đảo nhân dân tham gia giám sát, theo dõi, phát hiện, cung cấp
thông tin, kiến nhị, phản ánh. Đồng thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp,
chính đáng và chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho hội viên, vì sự phát
triển tồn diện. Đảng ta cũng đã xác định dân chủ vừa là mục tiêu, vừa là
động lực cho sự phát triển đất nước, là bản chất của chế độ XHCN. Nhân dân
làm chủ thông qua các hình thức tự quản, và được tham gia vào các hoạt động
quản lý nhà nước và xã hội như: tham gia Hiến pháp và các văn bản quy phạm
pháp luật như luật đại biểu hội đồng nhân dân, luật khiếu nại tố cáo, luật
phòng chống tham nhũng…..Theo quy định của Hiến pháp, nhân dân có
quyền quyết định các vấn đề quan trong của đất nước thơng qau trưng cầu dân
ý.
Tính dân chủ XHCN thể hiện bản chất của chế độ ta là nhà nước của
nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân là nhà nước mà nhân dân là chủ thể
quyền lực nhà nước; chịu sự giám sát của nhân dân, thể hiện quyền và trách
nhiệm của nhân dân trong xây dựng Đảng, Nhà nước trong sạch vững mạnh.
Cơ chế “Đảng làm chủ, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ, đã phát huy tốt
hơn quyền làm chủ của nhân dân, trong mối quan hệ với nhà nước, Mặt trận
tổ quốc và các đồn thể chính trị - xã hội tuy không trực tiếp thực hiện quyền
lực nhà nước, nhưng lại có vai trị chi phối, tác động rất lớn đến quá trình thực
hiện quyền lực nhà nước. Bên cạnh đó, tính nhân dân trong giám sát cịn thể
hiện trên hai phương diện “Dân chủ trực tiếp” và “dân chủ gián tiếp”, tất cả

đều hướng đến phương châm “Đảng nói – dân tin –Mặt trận, đồn thể vận
động theo; chính quyền làm – dân ủng hộ”, Đây là những yếu tố sâu xa, quan
trọng nhằm phát huy sức mạnh to lớn của nhân dân, tăng cường mối quan hệ
máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân góp phần thực hiện mục tiêu
“Dân giàu, nước mạnh”
12


Tính xây dựng: Đối với Hội LHPN Việt Nam, giám sát không chỉ thực
hiện quyền và trách nhiệm giám sát theo quy định của pháp luật, mà cịn thực
hiện có hiệu quả chức năng dân chủ đại diện cho các tầng lớp phụ nữ theo
điều lệ hội, góp phần thực hiện mục tiêu bình đẳng giới và vai trị trách nhiệm
của hội LHPN Việt Nam trong tham gia quản lý nhà nước.
Thực hiện nghị định 56/CP, đối với mối quan hệ với nhà nước, thì Hội
LHPN mặc dù khơng trực tiếp thực thi quyền lực nhà nước, nhưng có vai trị
phối hợp hoạt động và quan trọng hơn đó là giám sát quá trình thực thi hoạt
động của các cơ quan nhà nước. Để hoạt động giám sát của Hội LHPN Khơng
chỉ dừng lại ở việc góp phần xây dựng các chủ trương, chính sách mà Mặt
trận đồn thể cịn thể hiện trong việc đưa đường lối, chính sách, các nghị
quyết của Đảng vào cuộc sống.
Tính khoa học và thực tiễn: Trước khi tổ chức triển khai hoạt động
giám sát, thì đỏi hỏi Hội LHPN phải tìm hiểu, nắm bắt dư luận, cũng như
chuẩn bị đầy đủ căn cứ lý luận và thực tiễn, để không làm cản trở đến hoạt
động giám sát, góp hần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, hiệu
quả hoạt động của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị. Đồng thời
kịp thời phát hiện và kiến nghị xử lý sai phạm, khuyết điểm, kiến nghị sữa
đổi, tăng cường đồng thuận xã hội.
-

Mục đích giám sát:

Đối với Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, giám sát không chỉ thực hiện
quyền và trách nhiệm giám sát theo quy định của pháp luật, mà cịn thực hiện
có hiệu quả chức năng dân chủ đại diện cho các tầng lớp phụ nữ theo điều lệ
Hội, góp phần thực hiện mục tiêu bình đẳng giới và vai trò trách nhiệm của
Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam trong tham gia quản lý nhà nước, cụ thể như
sau:
-

Giám sát là để kịp thời phát hiện những khuyết điểm, sai phạm, những
13


vấn đề cịn vướng mắt trong q trình thực hiện các chủ trương, chính sách
của Đảng nhà nước. Qua đó báo cáo, đề xuất với các cơ quan có thẩm quyền
để kịp thời sữa đổi, bổ sung, khắc phục những tồn tại mà đơn vị giám sát đã
chỉ ra, nhằm bảo vệ quyền và lợi ích cho nhân dân, trong đó có phụ nữ. phát
huy quyền làm chủ của phụ nữ. Đồng thời có thể phát hiện những nhân tố
mới, những mặt tích cực để nhân rộng điển hình.
Giúp các tổ chức, cá nhân, nâng cao ý thức trách nhiệm, gương mẫu

-

thực hiện tốt đường lối chủ trương, chính sách pháp luật của nhà nước. Chấn
chỉnh tình trạng cán bộ làm việc chủ quan, tắc trách, thiếu trách nhiệm với
dân, dẫn đến việc làm sai chủ trương của nhà nước.
-

Thông qua hoạt động giám sát, nâng cao được vai trò của tổ chức hội

trong tham gia quản lý nhà nước. Góp phần chỉnh đốn Đảng, xây dựng chính
quyền trong sạch vững mạnh, tạo mối liên hệ gắn bó mật thiết giữa Đảng,
chính quyền nhà nước với nhân dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân,
góp phần xây dựng nhà nước trong sạch, vững mạnh
1.2.2. Vai trò giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam
Trong sự nghiệp cách mạng của dân tộc, Đảng đã thành lập và lãnh đạo
các tổ chức quần chúng, đặc biệt là Mặt trận và các tổ chức chính trị xã hội
ln giữ vị trí, vai trị rất lớn. Trong mỗi thời kỳ cách mạng, kể cả lúc thuận
lợi hay khó khăn, Mặt trận tổ quốc và các đồn thể chính trị xã hội đều khẳng
định là các thành viên chiến lược đặc biệt quan trọng trong hệ thống chính trị.
Và Hội Liên hiệp phụ nữ là một tổ chức do Đảng cộng sản Việt Nam thành
lập, Đảng sớm nhận ra: Phụ nữ là lực lượng quan trọng của cách mạng và đề
ra nhiệm vụ: “phải giải phóng phụ nữ gắn với giải phóng dân tộc và giải
phóng giai cấp gắn với giải phóng phụ nữ”. Qua các thời kỳ, Hội LHPN
Việt Nam đã có những đóng góp nhất định đối với sự nghiệp xây dựng đất
nước.
14


Hiện nay, sự phát triển của dân chủ hóa địi hỏi Mặt trận, các tổ chức
chính trị xã hội cần tăng cường hơn trong việc thực hiện chức năng giám sát
xã hội, vì đây là khâu kiểm tra, giám sát quyền lực nhà nước và là khâu đột
phá để thực hiện các chức năng xã hội của khối mặt trận, đồn thể. Đặc biệt,
trong q trình kiểm tra giám sát, mặt trận đoàn thể sẽ phát hiện ra những vấn
đề hạn chế đề đề xuất kiến nghị với cơ quan có trách nhiệm trả lời và giải
quyết vấn đề, phù hợp với nguyện vọng của nhân dân. Vì vậy, nếu hoạt động
giám sát xã hội được thực hiện đúng chức năng sẽ thể hiện sâu sắc nhất việc
tích cực tham gia vào các công việc của Đảng, nhà nước và khẳng định vị trí
vai trị của Hội, thực hiện được chức năng đại diện cho nhân dân, là cầu nối
giữa Đảng với nhân dân sát lại gần nhau hơn. Khẳng định được vị trí của hội

trong đời sống chính trị xã hội. Đồng thời, công tác giám sát xã hội cịn tạo cơ
hội để người dân chủ động, tích cực tham gia hơn trong công việc của Đảng,
Nhà nước như tham gia giám sát cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên,
tham gia quá trình hoạch định và thực thi đường lối, chủ trương, chính
sách…), Giám sát của Mặt trận, đồn thể (trong đó có phụ nữ) góp phần tác
động đến cán bộ, công chức, đảng viên ý thức thực hiện văn hóa cơng chức,
hết lịng phục vụ nhân dân, hành xử chính trị theo pháp luật.
Ngồi ra, chức năng giám sát xã hội cũng gắn liền với công tác tuyên
truyền, vận động, thuyết phục nhân dân góp phần vào việc xây dựng lối sống,
nếp sống theo pháp luật. Hội viên phụ nữ sống, đều hướng đến các chuẩn mực
đạo đức “tự tin, tự trọng, trung hậu, đảm đang” góp phần xây dựng quê hương
đất nước ngày càng phát triển.
Một khía cạnh khác, cơng tác giám sát xã hội của Mặt trận, hội đồn thể
là phương thức góp phần bảo đảm quyền lực nhà nước do nhân dân ủy quyền
được sử dụng đúng mục đích. Thơng qua hoạt động giám sát của Mặt trận, các
đồn thể để nhằm kiểm sốt hoạt động thực thi quyền lực Nhà nước
15


của nhân dân. Nếu thực hiện tốt công tác kiểm tra giám sát, sẽ tránh được các
vấn nạn xa dân, nhiễu dân, quan liêu, các chính sách, pháp luật chương trình,
kế hoạch đề án.. sẽ có tính hiệu lực và hiệu quả cao hơn, giúp cho quá trình tổ
chức thực hiện nhận được sự đồng thuận cao hơn trong nhân dân. Nhất là
trong tình hình hiện nay, cơng tác kiểm tra giám sát của Mặt trận, các đồn thể
sẽ góp phần to lớn vào cơng cuộc đấu tranh phịng chống tham nhũng mà
Đảng, Nhà nước ta đang xem là vấn đề quốc nạn, làm giảm sút ý chí chiến
đấu của một bộ phận cán bộ đảng viên tốt trung trực và làm giảm niềm tin của
người dân vào đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Như vậy, có thể khẳng định rằng hoạt động giám sát xã hội của Mặt
trận, các đoàn thể chính trị xã hội (trong đó có phụ nữ) có vai trị tác động tích

cực lên cả hệ thống chính trị và quan hệ của nó với quần chúng nhân dân.
Phải nói rằng, giám sát xã hội là yêu cầu tất yếu và cấp bách đối với sự lãnh
đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước và vai trò đại diện dân chủ của quần
chúng nhân dân. Mặt trận các đồn thể chính trị xã hội vận động tổ chức nhân
dân tham gia giám sát nhà nước, thưc hiện tốt quyền làm chủ, khi phát hiện
các vấn đề chưa đúng của các cơ quan nhà nước để kiến nghị với các cơ quan
thẩm quyền xem xét, xử lý. Cho nên, các cơ quan Nhà nước có trách nhiệm
phải tạo điều kiện để Hội phụ nữ giám sát theo quy định của quyết định 217 vì
giám sát xã hội là u cầu khơng thể thiếu của đời sống chính trị - xã hội ở
Việt Nam hiện nay.
Bên cạnh đó, Giám sát của Hội LHPN góp phần khuyến khích và phát
huy được quyền làm chủ và trí tuệ của các tầng lớp phụ nữ trong việc tham
gia quản lý nhà nước. Trong tiến trình xây dựng và hồn thiện nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân và vì dân, hoạt động của chính phủ sẽ
chuyển mạnh sang Chính phủ kiến tạo và phục vụ, lấy sự hài lòng của người
dân là thước đo hiệu quả của chính phủ, để thực hiện được điều đó thì vai trò
16


giám sát xã hội của hội đoàn thể là quan trọng.
Vai trò giám sát của Hội LHPN Việt Nam cũng góp phần xây dựng và
từng nước hồn thiện chính sách, pháp luật về bình đẳng giới, qua cơng tác
giám sát đề xuất xem xét, sữa đổi, bổ sung ban hành mới chính sách góp phần
từng bước hồn thiện pháp luật về bình đẳng giới.
1.3. Nội dung, phạm vi, hình thức thực hiện hoạt động giám sát của
Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam
1.3.1. Nội dung và phạm vi giám sát của Hội Liên hiệp phụ nữ Việt
Nam
Căn cứ vào khoản 2 điều 5 quy chế giám sát xã hội thì Hội LHPN Việt
Nam giám sát “việc thực hiện các chủ trương, đường lối của Đảng, chính

sách, pháp luật của Nhà nước (trừ những vấn đề thuộc bí mật quốc gia) của
các cơ quan, tổ chức và cá nhân” . Do vậy, để hoạt động giám sát đi vào thực
tế có chất lượng, hiệu quả thì cần phải nghiên cứu, hoạch định phạm vi giám
sát phù hợp với nhiệm vụ của tổ chức hội, đồng thời xác định nội dung cần
giám sát phải đúng trọng tâm, không dàn trải mà chủ yếu tập trung vào những
vấn đề có liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng cho nhân dân,
đặc biệt quan tâm hơn trong công tác phụ nữ và trẻ em. Hoạt động giám sát
của Hội tập trung vào một số vấn đề:
Một là, giám sát việc thực hiện luật pháp chính sách về bình đẳng
giới,các cấp hội tập trung theo dõi quá trình thực hiện các quy định về quyền,
trách nhiệm và nghĩa vụ của cơ quan, tổ chức cá nhân đối với phụ nữ và mục
tiêu bình đẳng giới. Trên cơ sở đó, có những kiến nghị đề xuất phù hợp.
Hai là, tăng cường kiểm tra giám sát, ngăn chặn các biểu hiện có nguy
cơ suy thối về đạo đức, lối sống góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết
Trung ương 4 khóa XII của Đảng.
Ba là, xem trọng việc thực hiện các chuẩn mực đạo đức công vụ và đạo
17


đức nghề nghiệp đối với người đứng đầu, cán bộ chủ chốt, và toàn thể cán bộ
đảng viên.
Tuy nhiên, căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ của mình và theo điều lệ hội
LHPN thì hoạt động giám sát của Hội LHPN thông thường được Hội LHPN
các cấp chú trọng vào các nội dung như: Giám sát việc thực hiện các chính
sách và sự vào cuộc của nhà nước trong việc phịng chống bạo lực, hướng đến
bình đẳng giới, giám sát việc thực hiện nghị định 56 của chính phủ, cũng như
các vấn đề có liên quan đến quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng cuả phụ nữ
và trẻ em như giám sát việc giải quyết đơn thư, khiếu nại liên quan đến quyền
và lợi ích hợp pháp của phụ nữ và trẻ em, giám sát về an toàn thực phẩm, tùy
từng năm có thể thực hiện giám sát cho phù hợp như giám sát quy trình chuẩn

bị nhân sự cho việc giới thiệu nữ ứng cử viên đại biểu hội đồng nhân dân các
cấp nhằm đảm bảo tỷ lệ ứng cử và phụ nữ tham gia trong nhiệm kỳ đó đạt tỷ
lệ theo quy định Luật bầu cử.
Phạm vi giám sát Hội LHPN Việt Nam được xác định đối với hai nhóm
đối tượng: Đối với nhóm cơ quan, tổ chức: chủ trì giám sát việc thực hiện các
chủ trương đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước. Đối với
nhóm cá nhân, hội thực hiện giám sát đối với cán bộ, đảng viên, đại biểu dân
cử, công chức, viên chức nhà nước ở nơi công tác và nơi cư trú.
Trước hết, đối với nhóm chủ thể là cơ quan, tổ chức thì phạm vi giám
sát của Hội LHPN Việt Nam được xác định trên cơ sở vị trí, vai trị, chức
năng và nhiệm vụ của Hội. Theo hướng dẫn số 10/HD-ĐCT của Đoàn chủ
tịch TW Hội LHPN Việt Nam về thực hiện quyết định giám sát 217 của Bộ
chính trị ngày 12/12/2013 thì Hội LHPN chủ trì giám sát việc thực hiện các
chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của nhà nước có liên quan trực
tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của hội viên phụ nữ. Đồng thời
phối hợp với Mặt trận các đoàn thể tham gia giám sát theo tinh thần nội dung
18