Giải pháp huy động nguồn lực thực hiện xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện định hóa, tỉnh thái nguyên giai đoạn 2017 2021

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI

VŨ VĂN THẮNG

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC
THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỊNH HÓA,
TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2017 - 2021

LUẬN VĂN THẠC SĨ

HÀ NỘI - 2018



BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NÔNG NGHIỆP & PTNT

TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦY LỢI

VŨ VĂN THẮNG

GIẢI PHÁP HUY ĐỘNG NGUỒN LỰC
THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐỊNH HÓA,
TỈNH THÁI NGUYÊN GIAI ĐOẠN 2017 - 2021

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 8.34.04.10

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Xuân Phú

HÀ NỘI - 2018



LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan rằng nội dung của bản luận văn này chưa được nộp cho bất kỳ
một chương trình cấp bằng cao học nào cũng như bất kỳ một chương trình cấp
bằng nào khác.Và cơng trình nghiên cứu này là của riêng cá nhân tôi, không sao
chép từ bất cứ cơng trình nghiên cứu nào khác.
Tất cả số liệu trong luận văn là trung thực, chính xác và các thơng tin trích
dẫn trong luận văn có ghi rõ nguồn gốc. Nếu sai sự thực, tơi xin hồn toàn
chịu trách nhiệm.
Tác giả luận văn

Vũ Văn Thắng

i


LỜI CẢM ƠN
Đề tài “Giải pháp huy động nguồn lực thực hiện xây dựng nông thôn mới
trên địa bàn huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2017 - 2021” là đề
tài luận văn tốt nghiệp chương trình đào tạo thạc sỹ quản lý kinh tế của trường
Đại học Thủy lợi.

Trong q trình thực hiện đề tài này tơi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ của
PGS. TS Nguyễn Xuân Phú - người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tơi
hồn thành luận văn này. Bên cạnh đó, sự giúp đỡ và cung cấp số liệu của Ủy
ban nhân dân, phịng Nơng nghiệp và phát triển nơng thơn huyện Định Hóa,
tỉnh Thái Ngun.
Qua đây, tơi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến PGS. TS Nguyễn Xuân Phú đã
hướng dẫn tôi thực hiện đề tài này, xin cảm ơn UBND huyện Định Hóa và các
phịng chun mơn đã tạo điều kiện giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu.
Do kinh nghiệm cũng như kiến thức còn hạn chế, đề tài của tơi khơng thể tránh
khỏi những thiếu xót, kính mong người đọc đánh giá và đưa ra những góp ý để
đề tài hồn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Tác giải luận văn

Vũ Văn Thắng

ii


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC ............................................................................................................ iii
DANH MỤC BẢNG ............................................................................................ vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT ............................................... vii
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................... 3
4. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................... 4

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn........................................................................... 6
6. Kết quả dự kiến đạt được .................................................................................. 7
7. Cấu trúc của luận văn ........................................................................................ 7
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN HUY ĐỘNG CÁC
NGUỒN LỰC THỰC HIỆN XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI ...................... 8
1.1. Cơ sở lý luận về xây dựng nông thôn mới ..................................................... 8
1.1.1. Khái niệm về xây dựng nông thôn mới ....................................................... 8
1.1.2. Nguồn lực trong xây dựng nông thôn mới .................................................. 9
1.1.3. Nội dung chủ yếu về chương trình xây dựng nông thôn mới ................... 10
1.2. Cơ sở pháp lý về xây dựng nông thôn mới .................................................. 16
1.2.1. Cơ chế, chính sách huy động nguồn lực trong xây dựng NTM ................ 16
1.2.2. Điểm tích cực của chính sách.................................................................... 11
1.3. Cơ sở thực tiễn của huy động nguồn lực xây dựng Nông thôn mới.................. 12
1.3.1. Bài học quốc tế .......................................................................................... 12
1.3.2. Bài học trong nước .................................................................................... 16
Kết luận chương 1 ............................................................................................... 19

iii


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HUY ĐỘNG CÁC NGUỒN LỰC
THỰC HIỆN XÂY DỰNG NƠNG THƠN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN
HUYỆN ĐỊNH HĨA ........................................................................................ 20
2.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Định Hóa .................................. 20
2.1.1. Điều kiện tự nhiên, tài nguyên và môi trường .......................................... 20
2.1.2. Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội .......................................................... 24
2.2. Kế hoạch triển khai xây dựng nông thôn mới trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên ... 31
2.3. Kết quả thực hiện các tiêu chí nơng thơn mới trên địa bàn huyện Định
Hóa từ 2015 - 2017 (theo Bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM) .................. 33
2.4. Kết quả huy động nguồn lực xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện ......... 40

2.4.1. Kết quả huy động nguồn lực đầu tư theo các nguồn vốn .......................... 41
2.4.2. Kết quả huy động nguồn lực theo các lĩnh vực đầu tư.............................. 44
2.4.3. Kết quả tuyên truyền, tập huấn, đào tạo về phát triển sản xuất nâng
cao thu nhập cho người dân................................................................................. 47
2.5. Tình hình huy động nguồn lực xây dựng NTM ở 3 xã nghiên cứu ............. 55
2.5.1. Khái quát chung 3 xã nghiên cứu .............................................................. 55
2.5.2. Đánh giá chung tình hình huy động nguồn lực tại 3 xã nghiên cứu ......... 58
2.5.3 . Tình hình huy động nguồn lực cộng đồng cho chương trình xây dựng
NTM của từng xã nghiên cứu .............................................................................. 68
2.6. Đánh giá chung về thực trạng tăng cường huy động nguồn lực đầu tư
xây dựng nông thôn mới tại huyện Định Hóa ..................................................... 70
2.6.1. Những kết quả đạt được ............................................................................ 70
2.6.2. Những tồn tại hạn chế của huyện Định Hóa trong cơng tác huy động
nguồn lực xây dựng nông thôn mới và phân tviệc phối hợp tạo điều kiện vay vốn, nâng cao thu nhập cho người dân,
Ủy ban MTTQ các cấp cần tiếp tục duy trì, thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động
“Ngày vì người nghèo” và các chương trình an sinh xã hội, vận động các tổ
chức, đơn vị, cơ quan, doanh nghiệp, cá nhân, nhà hảo tâm ủng hộ giúp đỡ hộ
nghèo. Rà soát, hỗ trợ sửa chữa, xây dựng mới các ngôi nhà Đại đoàn kết (lồng
ghép với đối tượng hộ nghèo hoặc nhà tạm dột nát).
- Đi đôi với tuyên truyền vận động nhân dân hăng hái tham gia hưởng ứng
chương trình xây dựng NTM, Ủy ban MTTQ các cấp cần vận động nhân dân
phát huy quyền làm chủ trong việc thực hiện chức năng giám sát, phản biện xã
hội; phát huy hiệu quả vai trò của Ban Thanh tra nhân dân và Ban Giám sát cộng
đồng đảm bảo công khai, minh bạch các quy hoạch, đề án, tạo sự đồng thuận khi
triển khai thực hiện, nhất là việc huy động, quản lý, sử dụng các nguồn lực đóng
góp của nhân dân trong đầu tư xây dựng cơ bản.
2.3. Kiến nghị đối với cấp xã
- Thường xuyên kiện toàn Ban Chỉ đạo, Ban Quản lý xây dựng NTM cấp xã,
Ban Phát triển thôn và phân công nhiệm vụ cụ thể cho từng thành viên. Đưa nội
dung xây dựng nông thôn mới vào các cuộc họp giao ban định kỳ để đánh giá

những việc đã làm được, những khó khăn, tồn tại nhằm giúp cho công tác chỉ
đạo, điều hành được hiệu quả hơn.
- Tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức tuyên truyền phù hợp với từng đối tượng,
để họ dễ hiểu, dễ nhớ và dễ thực hiện; làm sao để người dân thấy rằng phát triển
sản xuất tạo sinh kế cho người dân là ưu tiên hàng đầu trong chương trình xây
dựng NTM. Huy động tối đa các nguồn lực, trong đó chú trọng vận động đóng
góp ngày cơng, hiến đất xây dựng NTM. Thực hiện có hiệu quả Cuộc vận động
"Tồn dân đồn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư gắn với xây dựng
118


nông thôn mới" và phong trào "Chung tay xây dựng NTM". Cần coi trọng việc
khích lệ tinh thần thi đua xây dựng NTM giữa các thơn, giữa các dịng họ và các
hộ gia đình.
- Duy trì các tiêu chí đã đạt được, tiếp tục phấn đấu hoàn thành các tiêu chí cịn
lại theo ngun tắc "tiêu chí nào triển khai thuận lợi, cần ít tiền thì triển khai
trước; việc gì thơn xóm thấy cần làm trước thì UBND xã xem xét ưu tiên cho
làm trước". Quan tâm thực hiện các tiêu chí liên quan đến giáo dục, y tế, văn
hóa, xã hội, môi trường và đảm bảo an ninh nông thôn. Chú trọng việc triển khai
kế hoạch phát triển sản xuất nông nghiệp, TTCN và dịch vụ theo định hướng thị
trường trên cơ sở phát huy tối đa lợi thế của địa phương để nâng cao thu nhập
cho người dân. Chọn một số sản phẩm hoặc nghề là thế mạnh của địa phương để
tập trung chỉ đạo, hỗ trợ ứng dụng khoa học kỹ thuật để nâng cao chất lượng và
hiệu quả.
- Cần có giải pháp tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ địa
phương, từ cấp tỉnh cho đến cấp thôn, bản. Năng lực này không chỉ là kiến thức
về xây dựng NTM mà còn gồm kỹ năng tuyên truyền, vận động, cách tổ chức
cuộc họp… Năng lực của cán bộ, đặc biệt là cán bộ cơ sở, nếu được đào tạo tốt
thì họ mới tổ chức, dẫn dắt được cộng đồng, huy động được sự tham gia của
cộng đồng. Để thực hiện được điều này, BCĐ trung ương về xây dựng NTM cần

tổ chức lại cách thức đào tạo cán bộ như đã làm trong các chương trình thí điểm,
giao cho các Trường học, Viện nghiên cứu đào tạo cán bộ địa phương.
2.4. Về công tác thi đua khen thưởng:
Các cấp, các ngành cần biểu dương, khen thưởng kịp thời cho các cá nhân, tập
thể có nhiều đóng góp cho xây dựng NTM. Hàng năm BCĐ trung ương tổ chức
Hội nghị khen thưởng ở cấp quốc gia, tạo thành phong trào phấn đấu xây dựng
Nông thơn mới trên tồn quốc./.

119


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đoàn Thị Hân (2017), Huy động và sử dụng các nguồn lực tài chính thực hiện
chương trình xây dựng nơng thơn mới tại các tỉnh Trung du và miền núi phía Bắc
Việt Nam, Luận án Tiến sỹ, Đại học Lâm Nghiệp
2. Ban Chấp hành Trung ương Đảng (2008), Nghị quyết hội nghị lần thứ bảy Ban
Chấp hành Trung ương khóa X về nơng nghiệp, nơng dân, nơng thơn.
3. Thủ tướng chính phủ (2009), Quyết định về việc Về việc ban hành Bộ tiêu chí quốc
gia về nơng thơn mới.
4. Thủ tướng Chính phủ (2010), Quyết định về việc Phê duyệt Chương trình mục tiêu
Quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2020.
5. Nguyễn Sinh Cúc (2012), Chương trình xây dựng nơng thơn mới sau hai năm thí
điểm, Báo Hà Nội mới, ngày 26/01/2012.
6. Nguyễn Hoàng Hà (2014), nghiên cứu đề xuất một sô giải pháp huy động vốn đầu
tư cho chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nơng thơn mới giai đoạn đến năm
2020; Đề tài nghiên cứu khoa học;
7. Phạm Anh - Văn Lợi (2011), "Xây dựng nông thôn mới: Bài học và kinh nghiệm từ
TrungQuốc, />8. Nguyễn Thành Lợi(2012), Xây dựng nông thôn mới của Nhật Bản và một số gợi ý
cho Việt Nam, Tạp chí cộng sản;
9. Bộ xây dựng - Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn - Bộ Tài nguyên và Môi

trường (2011), Thông tư liên tịch quy định việc lập, thẩm định, phê duyệt quy
hoạch xây dựng xã nông thôn mới.
10. Trần Minh Yến (Chủ biên) (2013), Xây dựng nông thôn mới - Khảo sát và đánh
giá, NXB Khoa học Xã hội, 2013, 192 trang
11. Huyện Định Hóa, cổng thơng tin điện tử
12. Chi Cục thống kê huyện Định Hóa (2015,2016,2017), Niên giám thống kê huyện
Định Hóa.

120


13. UBND huyện Định Hóa (2015,2016, 2017), Báo cáo kết quả sản xuất nông nghiệp năm
2015, 2016, 2017.
14. UBND huyện Định Hóa (2017), báo cáo kết quả thực hiện các nhiệm vụ kinh tế xã
hội năm 2017
15. UBND tỉnh Thái Nguyên (2011), Kế hoạch xây dựng nông thôn mới tỉnh Thái
Nguyên giai đoạn 2011 - 2020
16. UBND huyện Định Hóa, (2015, 2016, 2017), báo cáo tiến độ thực hiện xây dựng
nông thôn mới năm 2015, 2016, 2017
17. Ban Chỉ đạo thực hiện NQTW 7 huyện Định Hóa, 2017, Chương trình hành
động thực hiện nghị quyết hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương
Đảng khóa XII.
18. Phịng Tài chính – Kế hoạch huyện Định Hóa (2017, 2018), Báo cáo cơng tác năm
2017, 2018
19. UBND huyện Định Hóa (2017), báo cáo tiến độ thực hiện xây dựng nông thôn mới
năm 2017
20. UBND huyện Định Hóa (2015), Đề án xây dựng nông thôn mới giai đoạn
2016-2021
21. Hồ Xuân Hùng (2012), “Về Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nơng thơn
mới”, Tạp chí Cộng sản, số 832, tháng 2/2012.

22. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng.
23. Nhà xuất bản Lý luận chính trị; Giáo trình Trung cấp Lý luận chính trị – hành
chính – Một số kỹ năng cơ bản trong lãnh đạo, quản lý của cán bộ lãnh đạo, quản
lý ở cơ sở,

121


PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1
PHIẾU ĐIỀU TRA
VỀ THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NƠNG THƠN MỚI
Họ và tên ơng/bà:……………………………………………………………………
Địa chỉ:……………………………………………………………………………....
Để phục vụ cho một nghiên cứu về thực hiện xây dựng nơng thơn mới ở huyện Định
Hóa hiện nay. Xin ơng/bà vui lịng cho chúng tơi biết những thơng tin dưới đây. Chúng
tôi cam kết thông tin do ông bà cung cấp chỉ sử dụng cho mục đích nghiên cứu
(Phương án nào phù hợp, ơng/bà khoanh trịn vào vào số thứ tự của phương án đó).
Câu 1. Sự hiểu biết của ơng/bà về chương trình xây dựng Nơng thơn mới?
1. Có nghe về chương trình NTM
2. Nắm được mục tiêu của chương trình NTM
3. Nắm được 19 tiêu chí về NTM (theo QĐ 491
4. Vai trò của người dân trong xây dựng NTM
Câu 2. Ông/bà đánh giá như thế nào về việc triển khai xây dựng NTM tại địa
phương?
1. Rất cần thiết
2. Cần thiết
3. Khơng cần thiết
Câu 3. Ơng/ bà hãy cho biết những công việc người dân tham gia vào xây dựng
nơng thơn mới tại địa phương mình?

1. Bầu ban phát triển thơn
2. Bầu ban giám sát cộng đồng
3. Đóng góp ý kiến vào bản quy hoạch và bản đề án xây dựng NTM
4. Đóng góp ý kiến vào việc lựa chọn nội dung thực hiện
5. Xây dựng kế hoạch thực hiện
6. Trực tiếp thi công, thực hiện các công trình
7. Tập huấn khuyến nơng, khuyến lâm
8. Giám sát thi cơng cơng trình
Câu 4. Nhận thức của ơng/bà về nguồn lực trong xây dựng Nông thôn mới?
1. Chỉ Nhà nước
2. Chỉ Nhân dân đóng góp
3. Nhà nước là chủ yếu, nhân dân đóng góp phần nhỏ
4. Nhân dân là chủ yếu, nhà nước hỗ trợ phần nhỏ

122


PHỤ LỤC 2
PHIẾU KHẢO SÁT THU THẬP THÔNG TIN/PHIẾU ĐIỀU TRA
ĐÁNH GIÁ VỀ CHƯƠNG TRÌNH XÂY DỰNG NƠNG THƠN MỚI
1. Họ và tên của ông/bà: .....................................................................................
2. Đơn vị công tác:..............................................................................................
Phiếu điều tra này nhằm mục đích đánh giá về sự hiểu biết của cán bộ xã, thơn, xóm
trong xây dựng Nơng thơn mới. Ơng/bà vui lịng đánh giá cơng tác này bằng cách đánh
dấu + vào ô tương ứng.
Câu 1: Ý kiến của ơng/bà về khó khăn trong huy động nguồn lực đóng góp bằng tiền?
1. Người dân hiểu rõ về chương trình xây dựng NTM (mục tiêu, các tiêu chí, cách thức
thực hiện, vai trị của người dân...)
2. Nhận thức của dân hạn chế, tâm lý ỷ lại, trông chờ nhà nước hỗ trợ
3. Thu nhập của người dân cịn thấp

4. Hầu hết các gia đình đều thiếu lao động
5. Hầu hết các gia đình đều thiếu lao động
6. Chưa đảm bảo tính cơng khai minh bạch trong việc huy động nguồn lực
Câu 2: Ý kiến đánh giá của ông/bà về sự tham gia của cộng đồng trong xây dựng
Nông thôn mới?
1. Sự tham gia của người dân trong xây dựng Nông thôn mới?
- Thành lập ban phát triển thôn
- Thông tin, tuyên truyền về nông thôn mới
- Xây dựng quy hoạch NTM của xã
- Xây dựng đề án NTM của xã
- Tổ chức thực hiện đề án
- Giám sát, đánh giá q trình thực hiện các cơng trình CSHT
2. Đóng góp của người dân phục vụ cho các hoạt động nào?
- Xây dựng cơ sở hạ tầng
- Phát triển sản xuất
- Bảo vệ môi trường
- Hoạt động văn hố xã hội
Câu 3. Ơng/bà đánh giá như thế nào về việc triển khai xây dựng Nông thôn mới
tại địa phương mình?
1. Rất cần thiết
2. Cần thiết
3. Khơng cần thiết

123