Bài giảng Chăm sóc trẻ sơ sinh sau sinh

CHĂM SÓC TRẺ SƠ SINH
SAU SINH
ThS. Lê Minh Tâm
Bộ môn Phụ SảnTrường Đạihọc Y Khoa Huế
Mụctiêuhọctập
1. Phân loại đượctrẻ sơ sinh.
2. Trình bày đượcsự thích nghi củatrẻ sơ sinh với
cuộcsống bên ngoài tử cung.
3. Trình bày đượccácbướcthămkhámvàlậpkế
hoạch chămsóctrẻ sơ sinh.
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Phân loạitrẻ sơ sinh
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Các khái niệm:
-Giaiđoạnsơ sinh: từ ngày thứ 1 đếnngàythứ 28 sau sinh
+ Giai đoạnsơ sinh sớm: ngày thứ 1 đếnngàythứ 7
sau sinh
+ Giai đoạnsơ sinh muộn: từ ngày thứ 8 đếnngày28
sau sinh
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Phân loạitrẻ sơ sinh
Theo tuổithai
- Ngày đầutiêncủakỳ kinh cuối.
+ Sơ sinh đủ tháng: 37 - 42 tuần (259 - 293 ngày)
+ Sơ sinh non tháng: < 37 tuần(≤ 258 ngày)
+ Sơ sinh già tháng: ≥ 42 tuần(≥ 294 ngày)
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Phân loạitrẻ sơ sinh
-Siêuâmsớm.
- Đặc điểm hình thái (Tiêu chuẩn Farr)

- Đặc điểmthầnkinh
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Phân loạitrẻ sơ sinh
Những chỉ sốởtrẻ sơ sinh bình thường
-Tuổi thai 37-42 tuần
-Cânnặng 2500 - 3500 g
-Chiều cao trung bình 50 cm
-Vòngđầu trung bình 35 cm.
-Vòngngực33cm
-Dahồng, ông tơ ít
-Sụnvànhtai dày, đứng
- Móng tay cứng, phủ ngón
-Nếpnhăn lòng bàn tay đầy đủ
-Bộ phậnsinhdục hoàn chỉnh
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Phân loạitrẻ sơ sinh
Theo tuổithaivàtìnhtrạng dinh dưỡng
-Bìnhdưỡng: cân nặng tương ứng vớituổithai(giữa 10 và
90 percentiles so vớituổithai)
-Thiểudưỡng: cân nặng thấphơnso vớituổithai(dưới10
percentile so vớituổithai)
-Tăng dưỡng: cân nặng lớnhơncânnặng củatuổi thai
(hơn 90 percentile so vớituổithai)
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Phân loạitrẻ sơ sinh
Theo tuổithaivàdinhdưỡng
-Sơ sinh đủ tháng:
+ Bình dưỡng
+ Thiểudưỡng
+ Quá dưỡng

-Sơ sinh non tháng:
+ Bình dưỡng
+ Thiểudưỡng
-Sơ sinh già tháng:
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Phân loạitrẻ sơ sinh
Độ già tháng Độ 1 Độ 2 Độ 3
Da Bong
Bong từng
mảng
Bong diện
tích rộng
Cuống rốn Héo Vàng úa
Xanh thẫm
phân su
Móng tay chân Dài Dài, vàng
Dài, xanh
thẫmmàu
phân su
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Phân loạitrẻ sơ sinh
Phân độ già tháng theo Clifford:
1. Da khô nhăn nheo
2. Chân tay khẳng khiu, cơ nhão
3. Tăng kích thích
4. Sọ cứng, có dấuchồng sọ
5. Cuống rốn vàng úa
6. Móng tay chân dài, nhuộm xanh
7. Ngực nhô, bụng lép
8. Da bong mảng lớn

9. Toàn thân nhuốm vàng
Độ 1: 1+2+3
Độ 2: 1Æ6
Độ 3: Tấtcả
Sự thích nghi vớicuộcsống bên
ngoài tử cung
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Sự thích nghi
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Giai đoạnphụ thuộc Æ giai đoạn độclập:
-Hệ tuần hoàn thích nghi
-Hôhấphiệuquả
-Thận điều hòa môi trường nộimô
-Tựđiều hòa thân nhiệt
-Tựđiều hòa mức đường máu
Sự thích nghi
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Tuần hoàn bào thai:
-Máuđược oxy hóa từ nhau thai.
-Lỗ bầudục.
- Ống động mạch.
Sự thích nghi củahệ thống tuầnhoàn
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Sự thích nghi củahệ thống tuầnhoàn
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Sau sinh:
-Hôhấp Æ phổidãnraÆ giảmsứccảntuần hoàn
phổi
-Cuống rốnkẹp Æ tăng sứccảntuần hòan hệ thống

Æ tăng cung lượng máu ở phổi,
Æ giảmáplựcbuồng tim phải,
Æ tăng áp lựcbuồng tim trái.
Æ đóng dầnlỗ bầudụcvàống động
mạch.
-Haithất lúc này hoạt động phốihợp nhau
- Ấplựctuần hoàn phổicaoÆ tím tái
Sự thích nghi củahệ thống tuầnhoàn
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Sổ thai Æ lồng ngựcbị ép Æ thoát phầnlớndịch.
Tiếng khóc đầu tiên:
- Kích thích giác quan
-Môitrường dịch sang môi trường khô
- Kích thích hóa họcsaukhikẹprốn.
Sự thích nghi về hô hấp
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Động tác thở Æ phế nang giãn nở.
Surfactan Æ sứccăng bề mặt.
Ổn định dung tích phế nang, tạo ra dung tích cặn, và
phòng chứng xẹpphổi.
Sự thích nghi về hô hấp
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Cầuthậnvàống thậntiếptục hoàn thiện
Đảmbảo đượcsự cân bằng nộimôi
Sự thích nghi củathận
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Trung tâm điều hoà thân nhiệttrẻ sơ sinh chưa hoàn
thiện
Có thể bị rốiloạn thân nhiệt, nguy cơ hạ thân nhiệt cao.
Điềuhòathânnhiệt

Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Sau sinh, dinh dưỡng qua nhau thai bị cắt đứt.
Sảnxuất glucose nhờ sự phân hủy glycogene ở gan.
Bú sữamẹ Æ duy trì đường trong máu.
Chứcnăng tiêu hóa (nhu động và hấp thu) trưởng
thành dầndần trong những tuần đầucủa đờisống.
Điềuhòađường máu
Khai thác tiềnsử và bệnh sử
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Tiềnsử gia đình
-Bệnh di truyềncótínhchấtgiađình.
-Những trường hợptử vong thờikỳ sơ sinh không
rõ nguyên nhân.
Tiềnsử mẹ
-Những yếutố trước khi mang thai
Tiềnsử và bệnh sử
Le Minh Tam – Dept of OBGYN – Hue Medical College
Quá trình thai nghén
-Tuổi khi mang thai
-Số lầnsinh
-Bệnh lý củamẹ: Cao huyếtáp, tiểu đường,
nhiễm trùng...
-Bất đồng nhóm máu
-Thuốcsử dụng trong thai kỳ
Tiềnsử và bệnh sử