Sáng kiến kinh nghiệm, SKKN - Tổ chức trò chơi dân gian cho nhi đồng, đội viên ở liên đội Tiểu học Thanh Xuân Trung

HỘI ĐỒNG ĐỘI QUẬN THANH XUÂN
LIÊN ĐỘI TIỂU HỌC THANH XUÂN TRUNG
----------------------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TỔ CHỨC TRÒ CHƠI DÂN GIAN CHO NHI ĐỒNG, ĐỘI
VIÊN Ở LIÊN ĐỘI TIỂU HỌC THANH XUÂN TRUNG

Tên tác giả: Dương Thị Thúy Ngọc
Giáo viên Tổng phụ trách Đội
(Tài liệu kèm theo: 01 đĩa CD)

NĂM HỌC 2011 - 2012


1

MỤC LỤC
Tiêu đề

Trang

A. PHẦN MỞ ĐẦU.....................................................................................2
B. NỘI DUNG.............................................................................................6
1. Cơ sở lý luận....................................................................................
2. Thực trạng của thiếu nhi tại Liên đội.............................................
3. Những phương pháp cơ bản trong việc tổ chức trò chơi dân gian cho
thiếu nhi ở Liên đội Tiểu học Thanh Xn Trung ...............................
3.1. Phân nhóm trị chơi........................................................................
3.2. Vai trị của các nhà giáo dục..........................................................

3.3, Một số kỹ năng cụ thể khi tổ chức trò chơi dân gian......................
3.4. Những điều nên tránh......................................................................
3.5. Quảng bá trò chơi..........................................................................
3.6. Sưu tầm trò chơi...............................................................................
3.7. Sáng tác trò chơi...............................................................................
4. kết quả đạt được ..................................................................................
C. KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ.........................................................
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................


2
A. Phần mở đầu
1. Lý do chọn đề tài.
1.1. Lý do về mặt lý luận
- Đội TNTP Hồ Chí Minh là một tổ chức luôn thu hút được đông đảo
thiếu nhi tham gia, đặc biệt là trong các trường học. Thông qua các hoạt động
Đội, thiếu nhi được giáo dục và đào tạo thành những con người phát triển toàn
diện. Mỗi hoạt động của Đội là một hoạt động giáo dục. Các hoạt động Đội
khơng cứng nhắc, máy móc, mà ln phong phú, đa dạng và sơi nổi.
- Trị chơi lành mạnh luôn là công cụ hữu hiệu nhất để thu hút và tập hợp
thiếu nhi. Thơng qua trị chơi, ta có thể hiểu được tính cách của trẻ, nâng cao
tinh thần đồn kết, tính sáng tạo của trẻ, giúp các em phát triển toàn diện cả về
thể lực và trí lực.
1.2. Lý do về mặt thực tiễn
- Là một trong những tiêu chí để " Xây dựng trường học thân thiện, học
sinh tích cực"
- Trường Tiểu học Thanh Xuân Trung là một ngôi trường mới được thành
lập cách đây 3 năm, bản thân tôi cũng là một tổng phụ trách Đội mới vào nghề
được 3 năm, tôi luôn học hỏi, tìm tịi các hình thức hoạt động Đội cho phù hợp
với điều kiện của trường. Trò chơi dân gian vừa có tính giáo dục cao, lại khơng

cần đầu tư nhiều về cơ sở vật chất mà vẫn giúp các em thiếu nhi được vui chơi
thoải mái, xóa đi mọi căng thẳng sau các giờ học và yêu thích hơn các hoạt động
Đội
- Trò chơi dân gian phù hợp với mọi đối tượng học sinh tiểu học,có thể chơi
ở mọi lúc, mọi nơi, mọi điều kiện không gian và thời gian.
1.3. Lý do về tính cấp thiết
- Qua thực tế tại trường tôi thấy các em thiếu nhi rất sôi nổi tham gia vào các
trị chơi mà mình ưa thích nhưng chưa mang tính giáo dục cao như: cõng đạp
nhau, trượt đốc, đuổi nhau, đập ảnh… Cần phải có biện pháp giải quyết kịp thời
vì các trị chơi này có phần nguy hiểm và có tính ganh đua nhau rõ rệt. Chính vì


3
vậy tơi đã đi sâu vào tìm hiểu và sưu tầm nhiều trị chơi dân gian để hướng dẫn
và lơi cuốn các em tham gia.
- Trong thời buổi kinh tế thị trường, các trò chơi của thiếu nhi phần lớn đã
bị thương mại hóa, chơi là phải trả tiền. Các sân chơi tập thể cho các em cũng rất
ít. Ngồi thời gian được học tập, vui chơi ở trường thì thời gian cịn lại các em
chỉ biết giam mình trong bốn bức tường, làm bạn với tivi, máy tính. Bản thân bố
mẹ và gia đình cũng ít có thời gian chăm sóc và vui chơi với trẻ, thường phó
thác việc này cho ôsin. Nhiều trẻ đã trở nên nhút nhát, sống thu mình, khơng
thích giao tiếp với mọi người.
- Thời đại cơng nghệ thơng tin với rất nhiều trị chơi trên mạng mang nội
dung không lành mạnh sẽ ảnh hưởng không tốt đến hành vi cũng như nhân cách
của thiếu nhi thì việc đưa các trị chơi động, đặc biệt là các trò chơi dân gian đến
với thiếu nhi lại càng trở nên cấp thiết.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, việc tổ chức trò chơi dân gian
cho nhi đồng, đội viên ở liên đội Tiểu học Thanh Xuân Trung sẽ thỏa mãn nhu
cầu vui chơi, nhu cầu vận động của các em, giúp các em phát triển toàn diện,

học tập hiệu quả, đồng thời nó cũng có ý nghĩa lớn trong việc triển khai phong
trào thi đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực” hiện nay.
3. Khách thể và đối tuợng nghiên cứu
3.1. Khách thể:
Tổ chức trò chơi dân gian cho nhi đồng, đội viên.
3.2. Đối tượng:
Nhi đồng, đội viên ở liên đội Tiểu học Thanh Xuân Trung
4. Giả thuyết khoa học
Nếu các trò chơi dân gian đuợc hướng dẫn và tổ chức thường xuyên thì
thiếu nhi sẽ hạn chế chơi những trị chơi có tính chất nguy hiểm, giảm thiểu tai
nạn thương tích và yêu thích hơn các hoạt động tập thể, các em sẽ tự tin, mạnh
dạn và đồn kết với bạn bè hơn. Trị chơi dân gian cũng là hoạt động để hướng


4
thiện cho các em, thúc đẩy quá trình học tập đạt hiệu quả cao hơn, góp phần
"Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực"
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1 Nghiên cứu lý luận
- Vui chơi là nhu cầu không thể thiếu đối với thiếu nhi. Tổ chức trò chơi dân
gian cho thiếu nhi sẽ tác động trực tiếp đến trí tụê, tình cảm và thể lực của mỗi
em.
- Mỗi trị chơi dân gian có một tác dụng khác nhau, song nhìn chung trị chơi
giúp thiếu nhi rèn luyện những đức tính quý báu như: Thật thà, lễ phép, dũng
cảm, cần cù, lương thiện...; giúp tăng khả năng quan sát, óc phán đốn, tính bền
bỉ, khéo léo, phản xạ nhanh; tạo cho các em có tinh thần tập thể, biết đồn kết và
hỗ trợ nhau hơn trong cuộc sống.
- Trị chơi dân gian giúp các em có thêm tình u với thiên nhiên, quê
hương, đất nước ( Yêu con người, trăng, sao, cỏ cây hoa lá…)
5.2 Phân tích thực trạng

Cùng với sự phát triển của cơng nghệ thơng tin thì các trò chơi điện tử, game
online, blog...cũng rất thu hút thiếu nhi. Ở nhà các em say mê chơi điện tử và
khơng thích tham gia các hoạt động ngồi trời, đến trường các em thường chơi
các trò chơi bạo lực như: Bắn súng, cõng đạp, đuổi nhau...Có những em thì chỉ
tha thẩn một mình. Điều này ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành nhân cách và
sự phát triển tâm, sinh lý của các em. Về mặt thể chất thì ngày càng có nhiều em
thừa cân, béo phì; Về mặt tính cách thì cũng có nhiều em trở nên tự kỷ.
5.3. Đề xuất giải pháp
- "Học mà chơi, chơi mà học" là một quan điểm rất đúng đắn trong quá trình
tổ chức trị chơi dân gian cho thiếu nhi. Hiệu quả của trị chơi khơng phải chỉ
dừng lại ở mức độ giải trí đơn thuần mà nó cịn góp phần hình thành nhân cách,
hướng thiện cho thiếu nhi. Chính vì vậy việc tổ chức trò chơi dân gian đòi hỏi
người hướng dẫn không chỉ thành thục về kỹ năng mà còn phải hiểu sâu sắc về ý
nghĩa và tác dụng của mỗi trò chơi, sáng tạo khi tổ chức các trò chơi.


5
5.4. Thử nghiệm.
Chúng tôi đã yêu cầu khối 3 thực hiện trước. Giáo viên chủ nhiệm phối hợp
với giáo viên thể dục, giáo viên tổng phụ trách và lực lượng đồn viên hướng
dẫn và tổ chức trị chơi dân gian cho các em vào các giờ chơi. Sau 1 tháng các
em đã biết chơi rất nhiều trò chơi. Các em đã có thể tự tổ chức chơi mà khơng
cần giáo viên hướng dẫn nữa. Các em cũng khơng cịn chơi các trị chơi nguy
hiểm. Các em thực sự u thích trò chơi dân gian.
5.5. Áp dụng.
Thấy được hiệu quả thiết thực sau khi thử nghiệm, chúng tôi đã áp dụng cho
tồn liên đội. Mỗi chi đội, lớp chúng tơi phân cơng 1 đồn viên hỗ trợ và hướng
dẫn. Các giờ ra chơi tại liên đội tôi đã thực sự trở thành những ngày hội trò chơi
dân gian.
6. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng 3 phương pháp sau:
6.1. Phương pháp quan sát:
Quan sát thiếu nhi trong các giờ ra chơi trên sân trường, các giờ sinh hoạt
tập thể, hoạt động ngoại khóa.
6.2. Phương pháp điều tra:
Phát phiếu điều tra cho các em học sinh khối 3,4,5 dưới hình thức trắc
nghiệm về các trị chơi động, trò chơi tĩnh, trò chơi dân gian, trò chơi hiện đại…
yêu cầu các em đánh dấu vào các trò chơi mình thích tham gia.
6.3. Phương pháp thảo luận:
Thảo luận với Đoàn thanh niên, phụ trách chi và cán bộ Đội.
7. Phạm vi và giới hạn nghiên cứu.
7.1. Phạm vi nghiên cứu:
Tất cả nhi đồng, đội viên của liên đội Tiểu học Thanh Xuân Trung.
7.2. Thời gian nghiên cứu:
Từ năm học 2009 – 20110 đến năm học 2011 - 2012
7.3. Nội dung nghiên cứu


6
B. Nội dung
1. Cơ sở lý luận
Trò chơi dân gian có ý nghĩa và tác dụng rất lớn đối với thiếu nhi:
- Là phương tiện để giao tiếp.
- Góp phần giáo dục các em một cách toàn diện về: đức, trí, lực, thể, mỹ.
Phát triển tính nhanh nhẹn, hoạt bát, thông minh, sáng tạo, bạo dạn…Giúp
các em tránh xa các trò chơi điện tử, trò chơi bạo lực vốn là mặt trái của nền
kinh tế thị trường.
- Làm cân bằng trạng thái tâm lý của các em.
- Là phương tiện để tiếp thu tri thức nhanh nhất.
- Là một trong các phương pháp chữa bệnh tâm lý cho trẻ em, hướng thiện

cho các em
- Là phương tiện để tập hợp, thu hút thiếu niên, nhi đồng tham gia vào các
hoạt động của Đội và các hoạt động xã hội khác.
2. Thực trạng của nhi đồng, đội viên tại liên đội Tiểu học Thanh Xuân
Trung.
2.1. Thuận lợi.
- Học sinh tiểu học ngoan, biết vâng lời.
- Các em đang ở lứa tuổi thích hoạt động,vui chơi.
- Các em ham thích các trị chơi mới lạ và tham gia rất nhiệt tình.
- Các em thích được khen và khuyến khích thi đua giữa các lớp.
2.2. Khó khăn.
- Thiếu nhi quen chơi các trị chơi tự do khơng có tổ chức.
- Các em thường chơi các trò chơi theo mùa, bột phát.
- Nhiều em nhút nhát khơng dám tham gia các trị chơi tập thể mới lạ.
2.3. Thực trạng
Qua quan sát các giờ chơi và qua điều tra cơ bản tìm hiểu trong đội viên,
nhi đồng, tơi đã có những kết luận như sau:
- Các em nam tham gia các trò chơi hoạt động nhiều hơn nữ


7
- Phần lớn các em chơi trò chơi theo mùa.
- Rất ít em biết đến các trị chơi dân gian do không được ai hướng dẫn.
- Đối tượng học sinh khác nhau chơi các trò chơi khác nhau:
+ Đối tượng học sinh nghịch, cá biệt: các em thường chơi trò chơi nguy
hiểm, mang tính bạo lực như: Đuổi nhau, đấu kiếm,...( Chiếm 15%)
+ Đối tượng học sinh nhút nhát: Các em thường tha thẩn đi trên sân trường
hoặc ngồi trong lớp vào mỗi giờ ra chơi, khơng tìm được trị chơi giải trí thư
giãn sau mỗi tiết học ( Chiếm 10%)
+ Còn lại các em học sinh năng động nhanh nhẹn hầu hết là các em giữ vai

trò là cán bộ Đội, lớp như: Ban chỉ huy liên, chi đội, lớp trưởng, thành viên đội
sao đỏ, chữ thập đỏ… nhưng các em này cũng chưa biết chơi nhiều các trò chơi
dân gian do sự cách biệt về thời gian và sự khác biệt về cách tổ chức chơi, và do
không có người hướng dẫn (Chiếm 75%)
3. Những phương pháp cơ bản trong việc tổ chức trò chơi dân gian cho nhi
đồng, đội viên ở liên đội Tiểu học Thanh Xuân Trung.
3.1. Phân nhóm trị chơi.
- Phân nhóm trị chơi dân gian theo đặc điểm và tác dụng sẽ giúp ta áp dụng
tổ chức trò chơi cho đúng đối tượng, phát huy hiệu quả cao hơn nữa.
- Trò chơi dân gian có thể chia thành bốn nhóm:
+ Nhóm 1:
Loại trị chơi vận động như : tập tầm vông, dung dăng dung dẻ, nhảy
lò cò, bịt mắt bắt dê… giúp tăng cường sức khỏe, thể chất cho học sinh.
+ Nhóm 2:
Loại trị chơi học tập, điển hình là chơi ơ ăn quan giúp phát triển trí
tuệ của các em, dạy cho các em biết quan sát, tính tốn.
+ Nhóm 3:
Loại trị chơi sáng tạo là những trị chơi mà học sinh có thể tự làm
nên những đồ vật bằng vật liệu trong thiên nhiên như làm chong chóng bằng lá
dừa, nặn con trâu bằng đất sét, gấp lá dừa thành con châu chấu… Những trò


8
chơi này giúp trẻ khéo tay, phát huy sáng kiến, năng khiếu thẩm mỹ cần thiết
cho hiện tại và cả tương lai sau này.
+ Nhóm 4:
Loại trị chơi mơ phỏng là những trò chơi mà trẻ bắt chước cách sinh
hoạt của người lớn như làm nhà, nấu ăn, mua bán… Trong khi chơi, trẻ thi nhau
xem ai làm đúng, làm đẹp, làm nhanh hơn và thật sự hóa thân, nhập vai. Nhờ đó,
trẻ học được cách ứng xử của người lớn để trang bị những kỹ năng sống sau

này…
3.2. Vai trị của các nhà giáo dục
- Phải nghiên cứu, tìm tòi biện pháp nhằm khơi gợi sự hứng thú cho các
em khi đến với các trò chơi dân gian. Do có khoảng cách về lịch sử nên nhiều
trị chơi dân gian tuy được khôi phục song các em sẽ chưa thể thật sự hiểu hết ý
nghĩa của chúng. Vì vậy, nhiệm vụ của các nhà giáo dục, của các thầy cơ khơng
chỉ sưu tầm, vận dụng đưa trị chơi dân gian vào trường học, mà quan trọng hơn
là phải biết cách tổ chức sao cho các em thật sự hứng thú và tích cực hưởng ứng.
- Mặt khác, việc tổ chức các trò chơi dân gian trong trường học phải phù
hợp với thời gian, chỗ chơi cũng như số người tham gia. Để trò chơi thật sự hấp
dẫn các em, người quản trò nên quan tâm đến yếu tố thi đua giữa các nhóm với
nhau và động viên kịp thời trong khi các em vui chơi.
- Với ý nghĩa to lớn của việc đưa trò chơi dân gian vào trường học, vai trũ
của lãnh đạo nhà trường, các đoàn thể là hết sức quan trọng. Phải biết lựa chọn,
phối hợp hướng dẫn việc tổ chức đưa các trò chơi, các loại hình văn hóa nghệ
thuật dân gian vào trong nhà trường cho phù hợp với điều kiện cụ thể và lứa tuổi
học sinh tiểu học. Chi đoàn,Tổng phụ trách đội, phụ trách chi đội (giáo viên chủ
nhiệm), Ban chỉ huy liên – chi đội phải tổ chức và hướng dẫn cho thiếu nhi vào
giờ ra chơi, trong sinh hoạt Đội, hoạt động ngoại khóa trong và ngồi nhà
trường, tại các khu di tích, danh lam thắng cảnh. Qua đó, góp phần biến những
giờ sinh hoạt thành những buổi giải trí đúng nghĩa sau những ngày học tập căng
thẳng.


9
3.3. Một số kỹ năng cụ thể khi tổ chức trò chơi dân gian:
3.3.1. Quản trò là người quan trọng nhất
Nội dung trò chơi hay người chơi tham gia nhiệt tình nhưng quản trị
khơng biết cách tổ chức trị chơi thì cuộc vui chơi tập thể sẽ kém phần hấp dẫn
và khó thành cơng. Vì vậy rèn luyện kỹ năng quản trò là một vấn đề hết sức

quan trọng đối với người tổng phụ trách Đội.
3.3.2. Sử dụng trò chơi đúng đối tượng và hợp với tâm lý người chơi:
Khi chuẩn bị cuộc chơi, quản trò phải quan sát trạng thái tâm lý, niềm
say mê nhiệt tình của thiếu nhi, từ đó lựa chọn những trị chơi cho phù hợp. Hãy
chọn những trò chơi đơn giản mà các em đều có thể dễ dàng thực hiện. Khi các
em đó nhập cuộc thì tiếp tục đưa vào những trị chơi địi hỏi cao hơn, phức tạp
hơn. Cũng cần có những trị chơi hay dành cho phần kết thúc để người chơi có
cảm giác "thèm thuồng" muốn chơi nữa.
3.3. 3. Bắt đầu trị chơi một cách dí dỏm, hài hước, hấp dẫn:
Điều kiện để trị chơi thành cơng là người chơi muốn chơi, nắm vững luật
chơi, tự nguyện, nhiệt tình chủ động tham gia trị chơi. Vì vậy, trước hết cần
dùng những lời nói ngắn gọn, hài hước, dí dỏm giới thiệu tên trị chơi, mục đích
ý nghĩa của nó. Tiếp theo cần nêu rõ cách chơi và những "luật lệ" cần tuân thủ.
Sau cùng là nêu trước ý định sẽ thưởng phạt những ai chơi tốt hay phạm luật.
Cần cho các em chơi thử một lần: "chơi nháp", sau đó tiến hành chơi thật và cử
trọng tài bắt lỗi những ai phạm luật.
3.3.4. Điều hành trò chơi một cách linh họat, thơng minh:
- Quản trị phải dự kiến những tình huống bất trắc và xử lý tình huống
một cách hợp lý.
- Quản trị phải di chuyển sao cho có thể quan sát được tồn bộ cuộc
chơi, nhanh chóng phát hiện ra những em lanh lợi, họat bát, dí dỏm làm nịng cốt
cho cuộc chơi.
- Nghiêm túc tuân thủ luật chơi đảm bảo thực sự cơng bằng, bình đẳng,
song vẫn vui vẻ, thoải mái và hào hứng.


10
- Cuộc chơi bắt đầu từ những trò chơi đơn giản nhất và phức tạp lên
dần. Biết dùng những trò chơi phụ làm "hình phạt" tạo điều kiện cho thiếu nhi
được thư giãn và biết chấm dứt cuộc chơi đúng thời điểm (tốt nhất là vào lúc cao

điểm) hay đã phân định thắng thua rõ ràng. Cố gắng duy trì một bầu khơng khí
hồn tồn thoải mái, thư giãn thật sự, không kể thắng hay thua.
3.3. 5. Tác phong phù hợp trong khi điều khiển trò chơi:
- Dáng điệu, cử chỉ của người quản trò phải gây được thiện cảm, tạo sự
chú ý ban đầu, tạo nên sự gần gũi thân quen trong suốt cuộc chơi.
- Tâm hồn trong sáng , cởi mở , toàn tâm toàn ý cho cuộc vui chung.
- Biết hành động, biết nói sao cho đúng lúc, đúng đối tượng, biết khích lệ
tán dương sự cố gắng của các em nhằm bảo đảm hiệu quả giáo dục sâu sắc trong
cuộc chơi.
- Có bản lĩnh vững vàng, ứng xử nhanh nhẹn không cáu gắt, la mắng và
sẵn sàng nhường "diễn đàn" cho những quản trò khác mà khơng mặc cảm.
- Biết cách sẵn sàng thay đổi trị chơi theo yêu cầu của người chơi,
nhanh chóng phát hiện và chỉ định quản trò cho phù hợp với từng trị chơi.
3.3.6. Tích lũy kiến thức và kinh nghiệm, thực sự cầu thị:
- Qua quan sát những quản trò khác, người chơi trong cuộc rút ra những
kinh nghiệm bổ ích cho bản thân về vốn trò chơi, kỹ năng tổ chức chơi và phong
cách của người quản trò. Đồng thời chú ý lắng nghe ý kiến nhận xét quan sát
thái độ của người chơi để điều chỉnh những gỡ chưa hợp lí.
- Quản trị cần thuộc và hát đúng một số những bài hát cộng đồng, những
bài đồng dao (đơn giản, dễ nhớ, dễ hát), để phục cho trò chơi.
3.3.7. Mạnh dạn, tự tin, khiêm tốn:
Khi có cơ hội phải mạnh dạn tham gia các cuộc chơi khác nhau, là
người chơi tích cực, hăng hái, nhiệt tình trong các cuộc chơi. Phải xuất hiện
đúng lúc, mạnh dạn thực hiện vai trị của mình một cách tự tin, gây ấn tượng,
tránh đứng ngồi cuộc bình phẩm, chê bai người khác.


11
3.4. Những điều nên tránh:
- Đưa ra trị chơi khơng phù hợp với tâm trạng của thiếu nhi hoặc các em

chưa nắm vững luật chơi, chưa có sự chuẩn bị chu đáo.
- Dùng hình phạt thơ bạo hay kéo dài thời gian phạt đối với người phạm
luật hay người thua, dễ gây nhàm chán.
- Dáng vẻ quá đạo mạo, nghiêm nghị khi điều hành như là trọng tài của
cuộc thi đấu thể thao.
- Thiên vị hoặc quá dễ dãi bỏ qua hình phạt đối với người phạm luật, người thua.
- Kéo dài những động tác thừa làm cho người chơi cảm thấy mệt mỏi, khó chịu.
- Tự ái nóng nảy bỏ dở cuộc chơi khi bị xúc phạm hay bị người chơi chê trách.
4. Quảng bá trò chơi
- Sưu tầm ảnh và cách chơi rồi dán lên các khu vực dễ quan sát để tất cả
thiếu nhi đều có thể xem, đọc và biết cách chơi.
- Mở băng đĩa về các làn điệu dân ca, các bài đồng dao thường được dùng
trong trò chơi.
- Tổ chức liên hoan các trò chơi dân gian vào các dịp 22/12; 26/3...
5. Sưu tầm trò chơi:

Bắn bi

Bịt mắt bắt dê


12

Thổi bong bóng

Chơi chuyền

Lị cị

Chong chóng

Kéo co

Nhảy dây


13

Rước đèn

Thả diều

6. Sáng tác trò chơi:
- Tổ chức thi sáng tác trị chơi: Bằng phương pháp đó liên đội có thể tổ
chức cuộc thi sáng tác trị chơi cho các em đội viên theo các hướng sau:
+ Sáng tác trò chơi phục vụ cho đối tượng: Học sinh tiểu học
+ Sáng tác trò chơi theo chủ đề gắn với các ngày lễ lớn trong năm, gắn
với các vấn đề dân số, sức khỏe, môi trường và sinh họat hàng ngày của các bạn
trẻ.
+ Sáng tác trò chơi phục vụ cho từng loại hình sinh họat như: Cắm trại,
dã ngoại, câu lạc bộ ngoại ngữ, câu lạc bộ toán, câu lạc bộ thơ,..
- Mỗi trò chơi khi sáng tác cần tuân thủ những qui định chặt chẽ: Mục đích, yêu
cầu, ý nghĩa của trò chơi, đối tượng, số lượng người chơi, luật chơi và cách tổ chức.
- Sau mỗi cuộc thi cần biên tập lại, bổ sung, sửa đổi và phổ biến cho mọi
người thơng qua chơi thử. Những trị chơi nào đạt yêu cầu cần đưa ngay vào bộ
sưu tập.
- Từ một trò chơi đã cũ, thiết lập nguyên tắc đưa ra nhiều trò chơi khác
tương tự.
- Trên thực tế của những trị chơi hay có thể phát triển thành nhiều trị
chơi khác (là hệ qủa của nó) mà người chơi khơng cảm thấy bị trùng lặp. Bí

quyết chính là ở chỗ tìm thấy ngun tắc của nó rồi dựa vào từng hoàn cảnh,
từng đối tượng cụ thể để hình thành các trị chơi khác.
4. Kết quả đạt được
Nhờ sự giúp đỡ của Ban giám hiệu nhà trường, các ban ngành, đoàn thể và
nhờ vào kế hoạch chi tiết cụ thể của tôi mà sau 3 năm học thông qua việc tổ
chức trị chơi dân gian liên đội tơi đã có nhiều chuyển biến tốt:


14
- Các trị chơi dân gian hấp dẫn đã lơi cuốn các em học sinh hư, cá biệt
tham gia làm cho tỷ lệ đối tượng học sinh hư, cá biệt giảm xuống rõ rệt. Qua
quan sát, hỏi ý kiến giáo viên chủ nhiệm cho thấy tỷ lệ học sinh cá biệt giảm từ
15% xuống còn 5%.
- Đối tượng học sinh nhút nhát đã giảm từ 10% xuống cịn 3%, vì thơng qua
các trị chơi các em đã mạnh dạn hơn.
- Còn đối tượng học sinh năng động, linh hoạt tăng rõ rệt. Điều này là một
kết quả đáng mừng và chính các em mạnh dạn, năng động là người điều khiển
các giờ tự quản của trường, của lớp được tốt hơn.
- Một kết quả đáng lưu ý nữa là số học sinh chơi các trị chơi nguy hiểm
đến nay khơng cịn, các em khơng chơi trị chơi cõng đạp nhau, đấu kiếm hay
trượt dốc nữa. Tai nạn thương tích học đường rất hiếm khi xảy ra.
- Khi tham gia chơi, các em chơi với thái độ rất vui vẻ, tự tin, cởi mở, tự
nguyện. 50% các em đã có thể đứng ra làm quản trò tổ chức trò chơi.
- Trong giao tiếp các em cũng mạnh dạn, tự tin, cởi mở hơn. Các em khơng
cịn nói tục, chửi bậy hay đánh bạn nữa.
- Nhiều em tiếp tục đưa trò chơi mà các em được chơi ở trường về tổ chức
chơi tại gia đình, lơi cuốn cả các thành viên trong gia đình tham gia, tạo sự gần
gũi và gắn kết hơn giữa các thành viên trong gia đình.
- 95% các em có nhận xét là thích đến trường hơn ở nhà. Điều này cho thấy
trò chơi dân gian đã thực sự lôi cuốn được thiếu nhi. Các em yêu thầy cơ, bạn

bè, u trường, u lớp hơn.
- Trị chơi dân gian khi được lồng ghép vào các hoạt động ngoại khố cũng
tạo được khơng khí rất sơi nổi. Chẳng hạn như các hoạt động: đón tết Trung thu,
kỉ niệm 22/12, đón Noel, hội chợ mùa xuân, kỉ niệm 26/3…
- Từ đó tơi thấy rằng: Việc tổ chức thật tốt các trò chơi dân gian cho thiếu
nhi sẽ tác động đến quá trình hình thành nhân cách của các em. Giáo dục ý thức
tổ chức, tính kỷ luật, tính tự chủ, tự kiềm chế và cũng giúp các em làm quen với
hoạt động tập thể, phát triển được tình bạn, tình đoàn kết thân ái giữa các học
sinh trong trường, trong lớp, cải thiện mối quan hệ trong gia đình, tạo tiền đề
cho việc phát triển nhân cách, rèn kỹ năng sống và thúc đẩy việc học tập đạt
hiệu quả cao hơn.


15
- Tôi hy vọng với sự nỗ lực của bản thân và sự hỗ trợ đắc lực của các ban
ngành, đồn thể thì việc tổ chức các trị chơi dân gian sẽ còn mang lại kết quả
cao hơn nữa trong những năm học tiếp theo. Dưới đây là một số hình ảnh về việc
tổ chức các trị chơi dân gian cho thiếu nhi ở liên đội Tiểu học Thanh Xuân Trung
năm học 2011 – 2012:

Nhảy dây

Ô ăn quan

Bịt mắt bắt dê

Đua thuyền rồng

Đá cầu

Nhảy lò cò

Lộn cầu vồng


16

C. Kết luận và khuyến nghị
1. Kết luận
- Việc tổ chức các trò chơi dân gian trong các trường tiểu học là rất cần
thiết. Nó mang lại nhiều lợi ích mà các em thiếu nhi tham gia lại hoàn toàn thoải
mái, tự nguyện, khơng bị bó buộc.
- Thấy được ý nghĩa và lợi ích của trị chơi dân gian đối với thiếu nhi, tôi một tổng phụ trách đội nghĩ rằng cần phải biến các trò chơi dân gian trở thành
"cơm bữa" đối với thiếu nhi. Điều đó có nghĩa rằng phải hướng dẫn, tổ chức cho
các em chơi thường xun để tạo được thói quen.
- Bản thân tơi cũng cần khơng ngừng học hỏi, tích luỹ kinh nghiệm và "sản
xuất" ra các trị chơi mới. Có nhiều các hoạt động khác nhau, đối tượng tham gia
khác nhau nên người tổng phụ trách phải luôn sẵn sàng, chủ động trong mọi tình
huống. Người tổng phụ trách cần có nhiều sáng tạo mới trong việc tổ chức các
trò chơi.
- Nhằm đem lại hiệu quả cao cho trò chơi, người tổng phụ trách phải có
giọng nói to, dõng dạc, biết thay đổi và biết kết hợp tốt giữa giọng điệu và ngữ
điệu để tạo khơng khí hồ hởi, phấn khởi cho cả người chơi và người cổ vũ.
- Thể hiện nét mắt khi hướng dẫn trò chơi dân gian cũng rất quan trọng.
Cùng với giọng nói và cử chỉ, nét mặt thể hiện thích hợp, sẽ thu hút và hấp dẫn
thiếu nhi. Nét mặt của quản trò phải: vui vẻ, thoải mái, hài hước, dí dỏm, có khi
ngộ nghĩnh, có lúc lại nghiêm nghị.
- Người hướng dẫn phải có dáng điệu, cử chỉ tự nhiên, thoải mái trong khi
thực hiện các động tác mẫu, lúc đứng yên, lúc đi lại hò reo…Điều đó sẽ có tác
dụng lơi cuốn thiếu nhi tham gia trị chơi.

- Để trị chơi dân gian thật sự có ý nghĩa và thu hút được thiếu nhi bên cạnh
cá nhân tổng phụ trách thì cịn phụ thuộc vào rất nhiều nhân tố khác. Cụ thể:
+ Phối hợp với các lực lượng tham gia giáo dục như: phụ trách chi, cán bộ
Đội, cán bộ Lớp…


17
+ Đội ngũ cán bộ Đội cần được tập huấn thường xuyên, được chơi trò chơi
dân gian thường xuyên, sẵn sàng làm quản trò trong bất cứ trò chơi nào, thời
điểm nào.
+ Triển khai trò chơi dân gian phải mang tính đồng bộ đối với tất cả thiếu
nhi trong liên đội.
+ Cơ sở vật chất như: sân bãi, các vật dụng… cũng vô cùng quan trọng.
Càng đầu tư nhiều về cơ sở vật chất thì hiệu quả của trị chơi càng cao.
Tóm lại, để tổ chức trị chơi dân gian cho thiếu nhi trong trường học một
cách hiệu quả đòi hỏi người tổng phụ trách cần linh hoạt, tìm ra các trò chơi và
các biện pháp tổ chức khoa học nhất, hiệu quả nhất. Có được như vậy thì vai trò
của tổ chức Đội sẽ ngày càng được khẳng định trong mỗi nhà trường.
2. Một số khuyến nghị
- Hội đồng Đội cấp trên cần tổ chức thêm những hội nghị trao đổi, hướng
dẫn để tổng phụ trách có thêm hiểu biết, phát huy những khả năng vốn có và
nâng cao trình độ sư phạm. Các buổi hội nghị này là dịp tốt để lồng ghép đưa
các trò chơi xen kẽ, vừa là dịp để tổng phụ trách tham gia trò chơi, vừa là dịp để
tổng phụ trách học hỏi, rút kinh nghiệm.
- Để tổ chức các trò chơi dân gian đội khi cần một không gian rộng, gắn với
thiên nhiên, vì vậy có thể tổ chức ở sân trường hoặc trong các buổi tham quan dã
ngoại. Tôi rất mong cấp Uỷ và Ban giám hiệu nhà trường quan tâm, tạo điều
kiện hơn nữa.
- Mọi hoạt động Đội trong nhà trường, đặc biệt là việc tổ chức trò chơi dân
gian muốn có hiệu quả thì một mình tổng phụ trách khó có thể làm được. Cần

phải có sự phối kết hợp chặt chẽ của Cơng đồn, Chi đồn, Hội cha mẹ học sinh
và đặc biệt là lịng nhiệt tình của các đồng chí phụ trách chi, phụ trách nhi đồng.
- Với mỗi tổng phụ trách, phụ trách chi... - Người quản trị chính, khi tổ
chức trị chơi dân gian cần chú ý đến tính vệ sinh, tính an tồn cho thiếu nhi vì
một số trị chơi nếu thực hiện khơng đúng cách sẽ gây nguy hiểm cho các em;
hoặc một số trò chơi cần phải rửa tay sạch sẽ sau khi chơi như: Bắn bi, ô ăn
quan...


18
* Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ của tơi trong việc tổ chức các trị
chơi dân gian cho đội viên, nhi đồng ở liên đội Tiểu học Thanh Xuân Trung.
Với sự hạn chế và kinh nghiệm ít ỏi của bản thân, tôi rất mong nhận được những
ý kiến đóng góp của Hội đồng khoa học các cấp, của Ban giám hiệu Trường
Tiểu học Thanh Xuân Trung và của các bạn bè đồng nghiệp.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 4 năm 2012
Người thực hiện

Dương Thị Thuý Ngọc


19
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tơn Thất Đơng - 126 trị vui chơi tập thể chọn lọc - Nhà xuất bản Trẻ 2002.
2. Trần Quang Đức - 175 trò chơi tập thể trong sinh hoạt Đoàn, Hội, Đội Nhà xuất bản Thanh Niên - 2006.
3. Nguyễn Lan Hương và Cao Thị Xuân - Công tác nhi đồng - Nhà Xuất
bản Hà Nội - 2005.
4. Nguyễn Thị Mai Lan - Hội thi vui cho thiếu nhi trong trường học - Nhà
xuất bản Thanh Niên - 2007.

5. Trần Gia Linh - Đồng dao Việt Nam dành cho học sinh tiểu học - Nhà
xuất bản Giáo dục - 2006.