Một cách tiếp cận về bản chất đạo đức nghề giáo trong bối cảnh hiện nay

VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 485 (Kì 1 tháng 9/2020), tr 61-64

ISSN: 2354-0753

MỘT CÁCH TIẾP CẬN VỀ BẢN CHẤT ĐẠO ĐỨC NGHỀ GIÁO
TRONG BỐI CẢNH HIỆN NAY
Nguyễn Ngọc Bích+,
Nguyễn Ngọc Nhã Phương

Trường Cao đẳng Y tế Kiên Giang
+Tác giả liên hệ ● Email:

Article History
Received: 29/4/2020
Accepted: 31/7/2020
Published: 05/9/2020

ABSTRACT
Teachers are the subjects that play an important role in the process of
implementing the fundamental and comprehensive renewal of education and
training in our country nowadays. Professional ethics of teaching staff play a
very important role, contributing to the quality and effectiveness of
pedagogical activities. In this context, every teacher should always cultivate
professional ethics to deserve the honor and belief of society. This paper
discusses the necessity and content of fostering the ethical standards of
teachers to meet the requirements of current practice.

Keywords
teacher, teacher ethics,

teaching career ideal,
teaching ethics, teaching art.

1. Mở đầu
Nghề giáo là một nghề đặc biệt - “nghề trồng người” nên được cả xã hội quan tâm, tơn vinh và địi hỏi rất cao
khơng chỉ về chun mơn mà cịn cả sự mẫu mực về đạo đức. Tôn sư trọng đạo là truyền thống, nét đẹp bao đời nay
của dân tộc ta, người thầy được coi là biểu tượng thiêng liêng cho sự học, là “khuôn vàng thước ngọc” của đạo đức,
nhân cách để học trò noi theo. Ngày nay, quan tâm đến người thầy là trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và của mỗi
người chúng ta.
Trong cơng cuộc đổi mới căn bản, tồn diện GD-ĐT hiện nay, nhà giáo là một chủ thể quan trọng, có vai trị
quyết định đến chất lượng, hiệu quả của sự nghiệp giáo dục. Sứ mạng thiêng liêng của nhà giáo là dạy dỗ, truyền đạt
kiến thức được đúc kết từ đời này sang đời khác cho học sinh, giúp xã hội tồn tại và khơng ngừng phát triển. Vì vậy,
bằng tất cả lương tâm, trách nhiệm và tình yêu nghề nghiệp, nhà giáo luôn phải là tấm gương đạo đức mẫu mực để
trò học hỏi và noi theo. Ngày 21/10/1964, trong buổi nói chuyện với giảng viên Trường Đại học Sư phạm Hà Nội,
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Dù tên tuổi khơng đăng trên báo, khơng được thưởng huân chương, song những
người thầy giáo tốt là những người anh hùng vơ danh” (Ban Bí thư Trung ương Đảng, 2011, tr 402-403).
Kinh tế thị trường bên cạnh những tác động tích cực đến sự phát triển KT-XH của đất nước cũng đồng thời có
những tác động tiêu cực đến đạo đức xã hội, trong đó có đạo đức nhà giáo. Việc một vài giáo viên có hành vi vi phạm
đạo đức nghề nghiệp trong thời gian gần đây đã gây bức xúc trong dư luận xã hội, tổn hại đến hình ảnh tốt đẹp của
nhà giáo Việt Nam. Thực tiễn đòi hỏi các nhà giáo bên cạnh việc nâng cao trình độ chun mơn cịn phải khơng
ngừng nâng cao nhận thức, tu dưỡng, thực hiện các chuẩn mực đạo đức nghề giáo trong các mối quan hệ của người
thầy với cơng việc, đồng nghiệp, học trị, với các tổ chức đoàn thể, phụ huynh, với nhân dân, để xứng đáng sự tin
yêu của xã hội, của học trò, xứng đáng với danh hiệu “Nhà giáo là những kĩ sư tâm hồn”.
2. Kết quả nghiên cứu
Đạo đức nhà giáo là tổng thể các mối quan hệ giữa lí tưởng nghề giáo, đạo đức nghề giáo và kĩ thuật/nghệ thuật
dạy học, nghĩa là một nhà giáo chân chính khơng chỉ u nghề, phấn đấu hi sinh vì lí tưởng nghề nghiệp mà cịn phải
có đầy đủ phẩm chất, năng lực của một nhà giáo cũng như phải có kĩ năng, phương pháp để thực hiện hiệu quả nhiệm
vụ dạy học, giáo dục.
Để nâng cao đạo đức nghề giáo, cần nhận thức đầy đủ bản chất và giải quyết tốt mối quan hệ giữa 3 thành tố này
của đạo đức nghề giáo, từ đó tìm ra biện pháp thích hợp để củng cố, phát triển chúng trong tác động của kinh tế thị

trường cùng những yêu cầu đổi mới toàn diện GD-ĐT ở nước ta hiện nay.
2.1. Về lí tưởng nghề dạy học
Đào tạo thế hệ trẻ là lí tưởng mà các nhà giáo theo đuổi với tình yêu con trẻ, niềm tự hào về giá trị lao động của
mình là trồng người, ươm mầm cho những thế hệ tương lai của đất nước. Lí tưởng đó thể hiện bởi niềm say mê nghề
nghiệp, lòng yêu trẻ, lương tâm nghề nghiệp, tận tụy hi sinh với công việc, tác phong làm việc cần cù, trách nhiệm
cao, lối sống giản dị và thân tình,… giúp nhà giáo có thêm sức mạnh vượt qua mọi khó khăn về vật chất và tinh thần
để hồn thành nhiệm vụ. Hơn nữa, lí tưởng đó sẽ để lại những dấu ấn đậm nét trong tâm trí học trị, có tác dụng
hướng dẫn, điều khiển q trình hình thành và phát triển nhân cách của trẻ.

61


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 485 (Kì 1 tháng 9/2020), tr 61-64

ISSN: 2354-0753

Đối với một nhà giáo dục, điều cần có ở họ là tình người. Mầm mống của hứng thú sư phạm được nảy nở từ
những hoạt động sáng tạo đầy tình người của nhà giáo với mong muốn tạo ra hạnh phúc cho người học. Khi tạo ra
niềm vui cho người khác, cho học trị, nhà giáo có được một tài sản vơ giá là tình người, thể hiện ở sự nhiệt tâm, thái
độ ân cần, chu đáo và lịng vị tha. Người thầy cần có thái độ quan tâm đầy thiện ý và ân cần, kể cả đó là những học
sinh kém và vơ kỉ luật, ln thể hiện tinh thần giúp đỡ bằng ý kiến hoặc bằng hành động thực tế của mình một cách
chân thành, giản dị, khơng có sự phân biệt đối xử với mọi đối tượng học sinh. Tuy nhiên, lòng yêu trẻ của người thầy
không thể pha trộn với những nét uỷ mị, mềm yếu, thiếu việc đề ra yêu cầu cao và nghiêm khắc đối với trẻ.
Nhà giáo phải có lịng u người, u trẻ mới có lịng u nghề, u lao động sư phạm. Người thầy phải luôn
nghĩ đến việc cống hiến cho sự nghiệp đào tạo thế hệ trẻ. Trong công tác, họ luôn làm việc với tinh thần trách nhiệm
cao, luôn cải tiến nội dung và phương pháp dạy học, khơng tự thoả mãn với trình độ hiểu biết và tay nghề của mình.
Họ thường có niềm vui khi được giao tiếp với học sinh; sự giao tiếp này sẽ làm phong phú cuộc đời người thầy, có
nhiều cảm xúc tích cực và say mê hơn.

Để đạt được thành tích trong cơng tác, người thầy cịn phải có một phẩm chất - đó là tình u nghề. Trong bài
nói chuyện tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội ngày 29/6/1962, cố Tổng Bí thư Lê Duẩn (1976, tr 76) đã nói:
“Những thầy giáo khơng u nghề cũng có nghĩa là đồng chí đó khơng u người. Càng u người bao nhiêu thì
càng yêu nghề bấy nhiêu”. Trong thực tế, có rất nhiều tấm gương nhà giáo hết lịng yêu nghề. Họ đã cống hiến cả
cuộc đời cho sự nghiệp giáo dục và được nhiều thế hệ học trò kính trọng. Có rất nhiều thầy, cơ giáo ở vùng sâu, vùng
xa đã vượt qua khó khăn về vật chất, tinh thần để cống hiến cơng sức, trí tuệ cho sự nghiệp “trồng người” vẻ vang.
Có thể thấy sư đạo - lí tưởng nghề giáo chính là sự nghiệp trồng người bằng kiến thức sư phạm và sự mẫu mực
của người thầy. Vì thế, với người chọn nghề giáo ln xác định phải vì sự nghiệp “trồng người”, tất cả vì học sinh
thân u, phải ln tu thân trở thành tấm gương sáng, nhà sư phạm mẫu mực suốt đời.
2.2. Về đạo đức nghề giáo
Đạo đức con người thường được biểu hiện qua hành động, qua các hành vi đạo đức. Đạo đức nghề giáo cũng
được thể hiện qua hành vi đạo đức của người thầy, qua từng lời nói, việc làm, cử chỉ, cách ứng xử với học sinh, đồng
nghiệp, xã hội và thể hiện cả trong chất lượng hoạt động giảng dạy… Do tính chất đặc biệt của nghề giáo, xã hội đòi
hỏi các hành vi này phải đảm bảo những chuẩn mực đạo đức xã hội ở mức độ cao, trong đó trước hết là phải tuân
thủ theo đúng các quy định của pháp luật. Ở đây cần nhận thức một cách rõ ràng là tuân thủ quy định pháp luật chỉ
được coi là mức độ thấp của hành vi đạo đức bởi mức độ cao phải là khi người đó hồn tồn tự giác thực hiện tốt
bằng cả trái tim mà khơng cần có sự nhắc nhở, những quy định ràng buộc nào. Thế nên, không có lời biện minh nào
cho những hành vi xúc phạm, đánh đập, lạm dụng tình dục,… đối với học sinh của nhà giáo bởi đó là điều pháp luật
và đạo đức nghề giáo không cho phép. Mặt khác, vi phạm đạo đức nghề giáo không chỉ là những hành vi đánh, mắng
học sinh kể trên mà còn là những biểu hiện thiếu trách nhiệm, nhiệt huyết trong hoạt động giảng dạy ở trên lớp.
Những tiêu chí cơ bản để đánh giá đạo đức của nhà giáo bao gồm:
- Tâm huyết với nghề nghiệp, có ý thức giữ gìn danh dự, lương tâm nhà giáo; có tinh thần đồn kết, thương yêu,
giúp đỡ đồng nghiệp trong cuộc sống và trong công tác; có lịng nhân ái, bao dung, độ lượng, đối xử hoà nhã với
người học, đồng nghiệp; sẵn sàng giúp đỡ và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của người học, đồng
nghiệp và cộng đồng. Tận tụy với công việc, thực hiện đúng điều lệ, quy chế, nội quy của đơn vị, nhà trường, của
ngành. Công bằng trong giảng dạy và giáo dục, đánh giá đúng thực chất, năng lực giảng dạy của người học; thực
hành tiết kiệm, chống bệnh thành tích, chống tham nhũng, lãng phí.
- Thực hiện phê bình và tự phê bình một cách nghiêm túc; thường xuyên học tập nâng cao chuyên mơn nghiệp
vụ, ngoại ngữ, tin học để hồn thành tốt nhiệm vụ được giao, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của sự nghiệp giáo dục,
giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; sống trung thực, lành mạnh, là tấm gương tốt cho học sinh.

- Ứng xử với học sinh bằng tình thương u, tơn trọng, đối xử cơng bằng, giúp học sinh khắc phục khó khăn để
học tập và rèn luyện tốt.
- Có tinh thần đồn kết, hợp tác với đồng nghiệp; có ý thức xây dựng tập thể tốt cùng thực hiện mục tiêu giáo dục.
- Có lối sống lành mạnh, văn minh, phù hợp với bản sắc dân tộc và nghề nghiệp.
Dạy học là một hình thức lao động đặc biệt, địi hỏi phải đầu tư thời gian và công sức nhiều trong khi thu nhập
lại vừa phải, thậm chí khơng cao. Trong nền kinh tế thị trường, việc trả công cho các ngành nghề được tính theo hao
phí sức lao động và hiệu quả làm việc, giữa các nghề có sự cạnh tranh trong việc thu hút nguồn nhân lực. Nghề có
thu nhập cao thường thu hút nguồn nhân lực có chất lượng hơn. Trong những năm qua, mặc dù ngành Giáo dục đã
được Đảng, Nhà nước quan tâm nhưng đời sống của nhà giáo vẫn cịn nhiều khó khăn, nhất là đối với các nhà giáo

62


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 485 (Kì 1 tháng 9/2020), tr 61-64

ISSN: 2354-0753

ở vùng xa xơi, hẻo lánh, có đồng bào dân tộc ít người… Từ đây đặt ra vấn đề cần có cơ chế, chính sách quan tâm
đến nhà giáo nhiều hơn nữa để thu hút nhân tài cho ngành Giáo dục.
Bên cạnh đó, một bộ phận nhà giáo đã và đang theo nghề nhưng cuộc sống khó khăn đã đẩy họ theo đuổi nhiều
công việc khác để mưu sinh, khơng thể tồn tâm, tồn ý dành nhiều thời gian, sức lực đầu tư cho chun mơn. Mặt
khác, hình ảnh mẫu mực về một nhà giáo từ lời ăn, tiếng nói, tác phong mơ phạm, tư duy về quan hệ thầy - trò trong
sáng,… đang bị mai một bởi lối sống thực dụng trong cơ chế thị trường. Niềm tin của phụ huynh, học sinh đối với
người thầy bị lung lay bởi các lớp dạy thêm có chủ đích để tăng thu nhập, bởi hiện tượng gian dối trong thi cử, bởi
các hành vi lạm dụng tình dục của nhà giáo với học sinh,… Khi tấm gương người thầy khơng cịn trong sáng thì sản
phẩm giáo dục của chúng ta là những học trò cũng sẽ bị ảnh hưởng. Hiện tượng học sinh đánh nhau, quay cóp trong
thi cử, mua điểm, mua bằng giả, cãi hoặc thậm chí đánh lại thầy giáo xảy ra gần đây khơng ít. Điều này khiến các
cấp quản lí, các nhà trường, nhà giáo cần phải xem xét một cách tổng thể nhiều vấn đề trong đó có việc lựa chọn,

đào tạo được đúng những người có năng lực, có phẩm chất. Bên cạnh đó, cần có quy chế, thiết chế trong việc tuyển
dụng, khen thưởng và kỉ luật một cách nghiêm minh, trọng dụng người tài, nêu gương những nhà giáo tiêu biểu…
2.3. Về nghệ thuật dạy học
Dạy học là một nghệ thuật bao gồm hoạt động giảng dạy cùng với những tác động giáo dục đến người học, hay
nói một cách khác là ở đó người thầy vừa dạy chữ, vừa dạy người. Trong quá trình dạy học, nhà giáo vừa là nhà lãnh
đạo, vừa là nhà quản lí.
Vai trị lãnh đạo của nhà giáo thể hiện ở: 1) Định hướng tư tưởng, tình cảm, nhu cầu, thái độ của người học,
thuyết phục họ thực hiện nhiệm vụ học tập, rèn luyện và phát triển. Điều đáng lưu ý là nhà giáo thực hiện vai trị này
khơng dựa vào mệnh lệnh, chỉ thị mà bằng sự gương mẫu trước người học. Nhà giáo dùng đạo đức, tác phong của
mình để thuyết phục học trị nghe và làm theo; 2) Khuyến khích, động viên, hỗ trợ người học nỗ lực, cố gắng vượt
qua khó khăn để đạt được kết quả học tập tốt thể hiện ở việc người thầy thường xuyên trao đổi, gợi mở, tư vấn, gỡ
rối khi người học gặp khó khăn trong học tập, đồng thời tập hợp các lực lượng xung quanh mình như ban cán sự lớp,
hội phụ huynh, các đoàn thể,… để thực hiện mục tiêu dạy học của mình; 3) Che chở, đùm bọc, ân cần chăm lo đời
sống, lợi ích nguyện vọng của người học thể hiện ở việc người thầy phải có kĩ năng sống, có kinh nghiệm để thực
hiện vai trị này, phải vừa thể hiện tầm cao hơn so với trò; vừa có uy tín trước học trị, bao dung, nâng đỡ họ một
cách chân tình, thiết thực. Sự thể hiện vai trò lãnh đạo của nhà giáo trong dạy học cho thấy họ khơng dùng quyền lực
hành chính mà dùng tài năng, đức độ của mình để thu phục, định hướng, khuyến khích, cổ vũ, chăm lo cho học trị
trên cơ sở thấu hiểu, thông cảm, vị tha, bao dung, che chở, hỗ trợ họ học tập.
Vai trị quản lí của nhà giáo trong dạy học thể hiện thông qua nhiệm vụ tổ chức, điều khiển, đánh giá, điều chỉnh
quá trình học tập trên lớp. Trước khi lên lớp, người thầy phải lập kế hoạch dạy học, thiết kế các hoạt động, tổ chức
môi trường học tập, đề ra các biện pháp sư phạm để thực hiện hiệu quả quá trình dạy học mà bản chất chính là lãnh
đạo, quản lí người học. Các phương pháp, kĩ thuật dạy học mà người thầy thiết kế và sử dụng trong quá trình dạy
học cũng chính là phương pháp quản lí, phương pháp lãnh đạo người học.
Điều đáng lưu ý ở đây là trong q trình dạy học, người thầy khơng chỉ tổ chức học tập mà cịn phải lãnh đạo,
quản lí người học. Bên cạnh đó cịn phải quan tâm đến việc xây dựng văn hóa học tập thể hiện ở những quan hệ hợp
tác, cạnh tranh lành mạnh, xây dựng đời sống tình cảm tốt đẹp trong nhóm, lớp học cũng như không ngừng quan tâm
đến việc bồi đắp hệ giá trị riêng của tập thể lớp, nhóm, trường… (Đặng Thành Hưng, 2013).
Trong công cuộc đổi mới chuyển từ dạy học theo định hướng nội dung sang định hướng phát triển năng lực cho
người học hiện nay, nhà giáo phải quan tâm đến việc thiết kế hoạt động cho người học cùng tham gia vào quá trình
dạy học. Phải chú trọng đến việc hình thành và phát triển đồng thời các thành tố tạo nên năng lực của người học, đó

là: kiến thức, kĩ năng và thái độ. Điều này đòi hỏi nhà giáo phải yêu thương, thấu hiểu khả năng, tâm tư, tình cảm
của người học để tác động một cách hiệu quả nhất, giúp người học không chỉ nắm vững tri thức mơn học mà cịn
được thực hành, rèn luyện các kĩ năng cần thiết như: hợp tác, phân tích giải quyết vấn đề, lắng nghe và thuyết phục,…
cùng với đó là việc xây dựng tinh thần thái độ, tình cảm tích cực cho người học trong q trình học tập.
Gần đây có ý kiến biện minh cho những hành vi vi phạm đạo đức nghề giáo như đánh, mắng học sinh là do giáo
viên có quá nhiều áp lực, do học sinh có những hành vi coi thường nên giáo viên khơng giữ được bình tĩnh, hay quan
niệm “yêu cho roi, cho vọt”, học sinh hư phải đe nẹt, thậm chí đánh vài cái mới nên người. Việc giáo viên đánh học
trị khơng chỉ vi phạm pháp luật mà cịn thể hiện họ chưa có đủ kĩ năng, phương pháp dạy học. Khi tình yêu học sinh
đủ lớn, lại rèn luyện được những phẩm chất nhân ái, vị tha, bao dung,… cùng với việc trang bị cho mình những kĩ
năng cần thiết của một nhà sư phạm, chắc chắn giáo viên sẽ có cách ứng xử đúng mực đối với học trò.

63


VJE

Tạp chí Giáo dục, Số 485 (Kì 1 tháng 9/2020), tr 61-64

ISSN: 2354-0753

2.4. Biện pháp nâng cao nhận thức đạo đức nghề giáo trong bối cảnh hiện nay
GD-ĐT là quốc sách hàng đầu. Quốc sách ở đây không phải là lí thuyết hay khẩu hiệu mà phải biến thành chính
sách và hành động thực tế. Do đó, cần nắm bắt, giải quyết tốt nguyện vọng và các lợi ích chính đáng, thiết thực của
đội ngũ nhà giáo, để kịp thời động viên họ yên tâm công tác, ra sức học tập, trau dồi hơn nữa chuyên môn và đạo
đức nghề nghiệp. Quan tâm thực hiện tốt chế độ ưu đãi, khen thưởng, đảm bảo điều kiện làm việc, sinh hoạt đối với
nhà giáo, nhất là những nhà giáo có trình độ, có học hàm, học vị cao, có nhiều cống hiến cho sự nghiệp GD-ĐT. Mặt
khác, khi xem xét, giải quyết và bảo đảm các chế độ, chính sách đối với đội ngũ nhà giáo phải thực sự dân chủ, cơng
khai, cơng bằng, kịp thời, chính xác. Kiên quyết đấu tranh, lên án và khắc phục kịp thời mọi biểu hiện vi phạm trong
thực hiện các chế độ, chính sách của Đảng, Nhà nước, của ngành Giáo dục đối với các nhà giáo.
Cần quan tâm hơn nữa đến tính chất đặc thù của lao động nghề giáo. Đây là lao động có tính chất phức tạp, đặc

thù, địi hỏi nhà giáo phải có những tố chất, năng lực đặc biệt để hoàn thành nhiệm vụ. Ở các cơ quan, tổ chức, doanh
nghiệp,… cộng đồng dễ nhận ra tầm quan trọng và năng lực khác biệt của những người khác nhưng trong dạy học,
những năng lực đặc biệt của nhà giáo được thể hiện một cách âm thầm, ít được quan tâm, ghi nhận nên họ thiếu động
lực để thực hiện. Vì vậy, cần có chủ trương, chính sách khuyến khích, động viên các nhà giáo n tâm cơng tác, tồn
tâm tồn ý đến hoạt động nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng nhà giáo, đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi
mới trong ngành Giáo dục hiện nay.
Rèn luyện phẩm chất đạo đức luôn luôn là yếu tố tự thân, địi hỏi mỗi nhà giáo ln phải có kế hoạch phấn đấu
khơng ngừng nâng cao trình độ, tu dưỡng, rèn luyện các phẩm chất đạo đức, xứng đáng là tấm gương mẫu mực để
các thế hệ học sinh noi theo. Trong nền kinh tế thị trường, nghề giáo được quan niệm là một dịch vụ đặc biệt nên
phẩm chất đạo đức, trình độ chun mơn của nhà giáo cũng góp phần làm nên thương hiệu của mỗi người thầy,
khơng chỉ mang lại niềm tự hào mà còn làm nên giá trị đích thực của nhà giáo. Đây là yếu tố khích lệ, động viên các
nhà giáo khơng ngừng vun đắp, bồi dưỡng đạo đức nghề giáo cũng như trình độ chun mơn của mình.
Bộ mơn, nhà trường, các tổ chức đoàn thể thường xuyên theo dõi, nhắc nhở, động viên, ban hành các quy định
đánh giá phẩm chất, trình độ chuyên môn của nhà giáo một cách minh bạch, công khai, công bằng để thúc đẩy giáo
viên trong việc giữ gìn đạo đức nhà giáo.
3. Kết luận
Cơng cuộc đổi mới GD-ĐT đặt lên vai các nhà giáo dục trọng trách to lớn, địi hỏi mỗi giáo viên phải khơng
ngừng học hỏi, rèn luyện nâng cao nhận thức, trình độ, kĩ năng, phẩm chất của nhà giáo. Nhận thức rõ được những
u cầu của cơng cuộc đổi mới, từ đó vạch ra kế hoạch bồi dưỡng nâng cao đạo đức nghề giáo, kĩ năng dạy học của
mình, các giáo viên sẽ thực hiện nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục ngày càng tốt hơn, góp phần thiết thực vào cơng
cuộc đổi mới, xứng đáng với lời tôn vinh của cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng: “Nghề dạy học là nghề cao quý nhất
trong những nghề cao quý, sáng tạo nhất trong những nghề sáng tạo vì nó sáng tạo ra những con người sáng tạo”.
Tài liệu tham khảo
Ban Bí thư Trung ương Đảng (2011). Hồ Chí Minh tồn tập (tập 14). NXB Chính trị Quốc gia - Sự thật.
Bộ GD-ĐT (2008). Quyết định số 16/2008/QĐ-BGDĐT ngày 16/4/2008 ban hành Quy định về đạo đức nhà giáo.
Bộ GD-ĐT (2018). Chỉ thị số 1737/CT-BGDĐT ngày 07/5/2018 về việc tăng cường công tác quản lí và nâng cao
đạo đức nhà giáo.
Đặng Thành Hưng (2013). Bản chất và đặc điểm của hành vi dạy học. Tạp chí Quản lí giáo dục, số 51, tr 13-17.
Daniela Jeder (2013). Teachers’ Ethic Responsibilities in the Practice of Education and Training. Procedia - Social
and Behavioral Sciences, 92(10), 432-436, DOI: 10.1016/j.sbspro.2013.08.697.

Fahrudin Eko Hardiyanto (2020). Revitalizing the Prophetic Teacher Ethic in Developing Human Resources for
Education. Universal Journal of Educational Research, 8(6), 2686-2692, DOI: 10.13189/ujer.2020.080653.
Julius Tunsaje Tweve (2019). An Overview of Teacher Ethics and Professionalism at Universities. The Educational
Review, USA, 3(11), 187-193, DOI: 10.26855/er.2019.11.003.
Lê Duẩn (1976). Cách mạng Xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. NXB Sự thật.
Nguyễn Thị Luận (2017). Đạo đức nhà giáo trong tư tưởng Hồ Chí Minh - vấn đề cần được quan tâm. Tạp chí Giáo
dục, số đặc biệt tháng 7, tr 262-265.
Trịnh Duy Huy (2007). Vấn đề xây dựng đạo đức mới trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay.
Luận án tiến sĩ Triết học, Viện Triết học.

64