Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thông theo tiếp cận

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Trần Thị Minh Tâm

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ
QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TỈNH BÌNH DƯƠNG THEO TIẾP CẬN
NĂNG LỰC THỰC HIỆN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh - 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Trần Thị Minh Tâm

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ
QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TỈNH BÌNH DƯƠNG THEO TIẾP CẬN
NĂNG LỰC THỰC HIỆN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Chuyên ngành : Quản lí giáo dục
Mã số

: 60 14 01 14

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. VŨ LAN HƯƠNG

Thành phố Hồ Chí Minh - 2018


LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu khoa học độc lập của riêng tôi.
Các số liệu sử dụng phân tích trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, đã công bố theo
đúng quy định. Các kết quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự tìm hiểu, phân tích một
cách trung thực, khách quan và phù hợp với thực tiễn của Việt Nam. Các kết quả này
chưa từng được công bố trong bất kỳ nghiên cứu nào khác.
Tác giả luận văn

Trần Thị Minh Tâm


LỜI CẢM ƠN
Đề tài “Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ
thơng tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện” là một nội dung của khoa
học quản lý giáo dục cũng là kết quả của quá trình nghiên cứu của tác giả sau thời
gian được học tập nghiên cứu tại Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh;
Để có được kết quả này, tơi xin bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc tới TS. Vũ Lan
Hương, đã tận tình hướng dẫn cho tơi trong suốt q trình nghiên cứu và hoàn thành
luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn ban lãnh đạo Khoa Quản lí giáo dục; các thầy cơ giáo
đã trực tiếp giảng dạy, hướng dẫn tạo điều kiện cho tơi trong suốt q trình học tâp,
nghiên cứu.
Xin trân trọng cảm ơn Hội đồng khoa học trường Đại học Sư phạm Thành phố
Hồ Chí Minh, Phịng sau đại học đã tạo mọi điều kiện và góp nhiều ý kiến quý báu cho

luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ của Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Bình
Dương; ban giám hiệu các trường THPT tỉnh Bình Dương và tồn thể đồng nghiệp đã
nhiệt tình, tạo mọi điều kiện cung cấp thơng tin cho tơi trong q trình học tập, nghiên
cứu. Dù đã có rất nhiều cố gắng, nhưng luận văn khơng tránh khỏi thiếu sót. Rất mong
nhận được sự chỉ dẫn, góp ý quý báu của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp.
Trân trọng cảm ơn!
Tp. Hồ Chí Minh, tháng 03 năm 2018
Tác giả luận văn

Trần Thị Minh Tâm.


MỤC LỤC
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
MỞ ĐẦU......................................................................................................................... 1
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT

THEO TIẾP CẬN

NĂNG LỰC THỰC HIỆN...................................................................... 8
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu đề tài......................................................................... 8
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngoài............................................................................ 8
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước .......................................................................... 10

1.2. Các khái niệm cơ bản ............................................................................................. 12
1.2.1. Hoạt động bồi dưỡng ...................................................................................... 12
1.2.2. Quản lý hoạt động bồi dưỡng ......................................................................... 13
1.2.3. Quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực
thực hiện ......................................................................................................... 15
1.3. Hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ................... 19
1.3.1. Mục tiêu hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường THPT ........................ 19
1.3.2. Nội dung chương trình bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng lực
thực hiện ......................................................................................................... 21
1.3.3. Hình thức và phương pháp tổ chức thực hiện chương trình bồi dưỡng
CBQL THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện .............................................. 24
1.3.4. Kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận năng
lực thực hiện ................................................................................................... 25
1.4. Nội dung của quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận
năng lực thực hiện................................................................................................. 26


1.4.1.

Phân cấp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận
năng lực thực hiện ........................................................................................ 26

1.4.2.

Xây dựng kế hoạch họat động bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận
năng lực thực hiện ........................................................................................ 28

1.4.3.

Tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận

năng lực thực hiện ........................................................................................ 29

1.4.4.

Chỉ đạo thực hiện kế hoạch bồi dưỡng CBQL THPT theo tiếp cận
năng lực thực hiện ........................................................................................ 30

1.4.5.

Kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch bồi dưỡng CBQL THPT theo
tiếp cận năng lực thực hiện .......................................................................... 31

1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lí hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT theo
tiếp cận năng lực thực hiện. .................................................................................. 32
1.5.1.

Các yếu tố chủ quan ..................................................................................... 32

1.5.2.

Các yếu tố khách quan ................................................................................. 33

Kết luận chương 1........................................................................................................ 36
Chương 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN
BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT TỈNH BÌNH DƯƠNG THEO
TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN GIAI ĐOẠN 2015-2017 ..... 37
2.1. Khái quát về đội ngũ CBQL trường THPT trên địa bàn tỉnh Bình Dương ............ 37
2.1.1. Đặc điểm tình hình chung tỉnh Bình Dương .................................................. 37
2.1.2. Đặc điểm tình hình chung giáo dục THPT tỉnh Bình Dương ........................ 38
2.1.3. Đánh giá chung về số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý ở các

trường THPT tỉnh Bình Dương ...................................................................... 39
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ................................................................................... 41
2.2.1. Về mẫu nghiên cứu ......................................................................................... 41
2.2.2. Cách thức xử lý kết quả thống kê và phỏng vấn ............................................. 42
2.3. Thực trạng hoạt động bồi dưỡng CBQL theo tiếp cận năng lực thực hiện ............ 44
2.3.1. Thực trạng về các khóa bồi dưỡng CBQL ở tỉnh Bình Dương ...................... 44
2.3.2. Thực trạng nhận thức về hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT
theo tiếp cận năng lực thực hiện..................................................................... 46


2.3.3. Thực trạng nội dung hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo
tiếp cận năng lực thực hiện ............................................................................ 50
2.3.4. Thực trạng hình thức, phương pháp bồi dưỡng CBQL THPT ....................... 55
2.3.5. Thời gian tổ chức bồi dưỡng cho CBQL trường THPT ................................. 59
2.3.6. Kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT ..................... 60
2.3.7. Hiệu quả hoạt động bồi dưỡng ....................................................................... 61
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT tỉnh Bình
Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. .............................................................. 63
2.4.1. Thực trạng xây dựng kế hoạch bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp
cận năng lực thực hiện ................................................................................... 63
2.4.2. Tổ chức, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp
cận năng lực thực hiện. .................................................................................. 68
2.4.3. Kiểm tra – đánh giá thực hiện kế hoạch hoạt động bồi dưỡng CBQL............ 73
2.4.4. Đảm bảo các điều kiện hỗ trợ hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT
theo tiếp cận năng lực thực hiên..................................................................... 77
2.5. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT
ở Tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện............................................. 81
2.5.1. Thuận lợi ......................................................................................................... 86
2.5.2. Khó khăn ........................................................................................................ 86
2.5.3. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động bồi dưỡng

CBQL trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện ...... 88
Kết luận chương 2........................................................................................................ 91
Chương 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CÁN BỘ
QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT TỈNH BÌNH DƯƠNG THEO
TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN................................................ 92
3.1. Những cơ sở đề ra các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường
THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện. ..................................... 92
3.1.1. Căn cứ pháp lý ................................................................................................ 92
3.1.2. Căn cứ thực tiễn .............................................................................................. 93
3.2. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp .......................................................................... 94


3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa....................................................................94
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ................................................................. 94
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ, hệ thống................................................... 95
3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả, khả thi ..................................................... 95
3.3. Các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT theo
tiếp cận năng lực thực hiên. .................................................................................. 96
3.3.1. Nâng cao nhận thức của CBQL và TTBM về hoạt động bồi dưỡng
CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực .................................................. 96
3.3.2. Điều tra khảo sát, chọn đối tượng và lập kế hoạch cho hoạt động bồi
dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ....................... 98
3.3.3. Đổi mới và cải tiến nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức hoạt
động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện...... 100
3.3.4. Tăng cường các điều kiện phục vụ tốt cho kế hoạch bồi dưỡng CBQL
các trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện ..................................... 105
3.3.5. Đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng CBQL trường
THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện........................................................ 107
3.3.6. Xây dựng cơ chế phối hợp trong tổ chức bồi dưỡng CBQL trường
THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện........................................................ 111

3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................................... 113
3.5. Thăm dị về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp quản lý HĐBD
CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện. ........................................ 114
Kết luận chương 3...................................................................................................... 125
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................................... 127
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................... 131
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

Chữ đầy đủ

1

CBQL

Cán bộ quản lí

2

GD và ĐT

Giáo dục và Đào tạo

3

BD

Bồi dưỡng

4

THPT

Trung học phổ thông

5

ĐTBD

Đào tạo, bồi dưỡng

6

NL

Năng lực

7

NLTH

Năng lực thực hiện

8

TP. HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

9

TTBM

Tổ trưởng bộ môn

10 NNC
11 TTNNTHVBDNVTBD

Người nghiên cứu
Trung tâm Ngoại ngữ-Tin học và Bồi dưỡng
nghiệp vụ tỉnh Bình Dương

12 CBQLGD

Cán bộ quản lý giáo dục

13 CSVC

Cơ sở vật chất

14 ĐHSP

Đại học sư phạm

15

x

Điểm trung bình CBQL

16

y

Điểm trung bình TTBM

17 BGĐ

Ban giám đốc

19 GDTX

Giáo dục thường xuyên

20 HĐBD CBQL

Hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.

Thống kê số trường, lớp, CBQL, số học sinh THPT năm học 15 16 và 16 - 17 ............................................................................................ 38

Bảng 2.2.

Bảng thống kê về số lượng và trình độ CBQL THPT ............................. 39

Bảng 2.3.

Tổng hợp kết quả xếp loại chuẩn Hiệu trưởng và Phó hiệu trưởng. ....... 40

Bảng 2.4.

Thống kê thành phần mẫu khảo sát ......................................................... 42

Bảng 2.5.

Tổng số CBQL đã tham gia các khóa bồi dưỡng .................................... 44

Bảng 2.6.

Các khó khăn của CBQL trong việc học bồi dưỡng ................................ 45

Bảng 2.7.

Nhu cầu bồi dưỡng của CBQL về kiến thức ........................................... 46

Bảng 2.8.

Nhận thức về tính cần thiết của HĐBD CBQL trường THPT ................ 47

Bảng 2.9.

Đánh giá nhận thức về các mục tiêu của hoạt động bồi dưỡng ............... 48

Bảng 2.10.

Đánh giá về các nội dung cần bồi dưỡng cho CBQL trường THPT ....... 50

Bảng 2.11.

Đánh giá về công tác triển khai những nội dung bồi dưỡng ................... 52

Bảng 2.12.

Đánh giá về các hình thức bồi dưỡng CBQL .......................................... 55

Bảng 2.13.

Đánh giá mức độ thực hiện và hiệu quả các phương pháp bồi dưỡng .... 57

Bảng 2.14.

Đánh giá mức độ phù hợp về thời gian bồi dưỡng .................................. 59

Bảng 2.15.

Đánh giá các hình thức kiểm tra sau các đợt bồi dưỡng.......................... 60

Bảng 2.16.

Đánh giá việc triển khai các nội dung bồi dưỡng vào hoạt động
quản lý dạy học - giáo dục ....................................................................... 61

Bảng 2.17.

Đánh giá việc xây dựng kế hoạch, chương trình bồi dưỡng.................... 64

Bảng 2.18.

Đánh giá việc tổ chức thực hiện, chỉ đạo hoạt động bồi dưỡng .............. 68

Bảng 2.19.

Đánh giá công tác kiểm tra hoạt động bồi dưỡng CBQL ........................ 74

Bảng 2.20.

Đánh giá các điều kiện hỗ trợ hoạt động bồi dưỡng ................................ 78

Bảng 2.21.

Những yếu tố tác động đến hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng ........ 82

Bảng 3.1.

Đánh giá về các biện pháp quản lý nâng cao nhận thức của CBQL,
TTBM .................................................................................................... 114

Bảng 3.2.

Đánh giá các biện pháp về điều tra khảo sát, quy hoạch, lập kế
hoạch hoạt động bồi dưỡng CBQL ........................................................ 116

Bảng 3.3.

Đánh giá các biện pháp đổi mới nội dung, phương pháp và hình
thức tổ chức hoạt động bồi dưỡng CBQL ............................................. 117


Bảng 3.4.

Đánh giá các biện pháp về tăng cường các điều kiện phục vụ tốt
cho kế hoạch bồi dưỡng CBQL các trường THPT ................................ 120

Bảng 3.5.

Đánh giá các biện pháp về kiểm tra, đánh giá hoạt động bồi dưỡng
CBQL các trường THPT........................................................................ 121

Bảng 3.6.

Đánh giá các biện pháp về xây dựng cơ chế phối hợp trong tổ chức
bồi dưỡng CBQL các trường THPT ...................................................... 123


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sinh thời, dù bận trăm cơng ngàn việc, Chủ tịch Hồ Chí Minh, vị lãnh tụ kính
yêu của dân tộc ta vẫn thường xuyên chăm lo tới công tác cán bộ. Bác thường căn dặn
và nhắc nhở cán bộ: "có cán bộ tốt việc gì cũng xong", cũng như "Mn việc thành
cơng hay thất bại đều do cán bộ tốt hoặc kém" [17].
“Một người lo bằng cả kho người làm” đã nói lên vai trò quan trọng của nhà
quản lý, trong việc thực hiện các chức năng quản lý của mình. Khi xã hội bước

sang một thời kỳ mới – thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa-hiện đại hóa cần phải
có những con người phù hợp, mà trước hết rất cần phải có những nhà quản lý phù
hợp. Trong quản lý giáo dục cũng vậy, để có được nhà quản lý giáo dục tốt, cần thiết
phải có đủ năng lực. Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2010-2020 của Đại hội
Đảng XI đã nêu: “Phát triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn
diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hố, dân
chủ hóa và hội nhập quốc tế, trong đó, đổi mới cơ chế quản lý giáo dục, phát triển
đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt” [4]. Hội nghị lần thứ tám
Ban chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam khóa XI đã ban hành Nghị quyết
số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 “về đổi mới căn bản, toàn diện GD&ĐT,
đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế”. Một trong những giải pháp quan trọng
của Nghị quyết là: “Phát triển đội ngũ nhà giáo và CBQL, đáp ứng yêu cầu đổi mới
GD&ĐT: Xây dựng qui hoạch, kế hoạch đào tạo bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và
CBQLGD, tiến tới CBQL các cấp phải qua đào tạo về nghiệp vụ quản lý”. Trong Nghị
quyết số 29-NQ/TW đã phân tích thực trạng yếu kém của giáo dục đào tạo thời gian
qua: “Quản lý giáo dục và đào tạo còn nhiều yếu kém. Đội ngũ nhà giáo và cán bộ
quản lý giáo dục bất cập về chất lượng, số lượng và cơ cấu; một bộ phận chưa theo kịp
yêu cầu đổi mới và phát triển giáo dục, thiếu tâm huyết, thậm chí vi phạm đạo đức
nghề nghiệp” [23].
Phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 20162020 của Đại hội Đảng XII đã đưa ra nhiệm vụ, giải pháp đối với giáo dục là: “Đổi


2

mới căn bản toàn diện giáo dục, đào tạo theo hướng mở, hội nhập, xây dựng xã hội
học tập, phát triển toàn diện năng lực, thể chất, nhân cách, đạo đức, lối sống, ý thức
tôn trọng pháp luật và trách nhiệm công dân”. “Phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ
quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới” [9].
Vai trò của người làm công tác quản lý ở một cơ sở giáo dục là vô cùng quan

trọng, đặc biệt là người đứng đầu. Họ cần có năng lực chun mơn, năng lực tổ chức,
năng lực trí tuệ của người lãnh đạo....vì là người chịu trách nhiệm trước mọi quyết
định phát triển hay khơng của từng đơn vị. Do đó người cán bộ quản lý phải có những
phẩm chất và năng lực nhất định, để điều hành trường mình đi đúng hướng theo sự
phát triển của địa phương. Xác định tầm quan trọng của đội ngũ cán bộ quản lý
(CBQL) ngành giáo dục, trong những năm qua, tỉnh Bình Dương đã có nhiều cố gắng
trong cơng tác xây dựng, quy hoạch, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ CBQL. Bình
Dương là một tỉnh đang có tốc độ phát triển kinh tế khá cao ở khu vực Đơng Nam Bộ,
địi hỏi cần phải có một nguồn nhân lực cán bộ quản lý có chất lượng. Đây là một tỉnh
thành ưu tiên phát triển cơng nghiệp như một mũi nhọn từ chính trị, kinh tế, văn hóa xã
hội đến giáo dục, đào tạo. Để có được những thành quả đó, lãnh đạo tỉnh Bình Dương
luôn xác định giáo dục, đào tạo là nguồn gốc, động lực, điều kiện cho sự phát triển mọi
mặt. Tính đến tháng 12/2016, tồn ngành GDĐT có 581 đơn vị, trường học gồm: 316
trường mầm non, mẫu giáo (trong đó có 196 trường ngồi cơng lập, gồm : mầm non
187 và mẫu giáo 09); 150 trường THPT; 72 trường THCS; 35 trường THPT (trong đó
có 07 trường ngồi cơng lập); 01 trung tâm giáo dục thường xuyên tỉnh; 06 trung tâm
giáo dục thường xuyên-kỹ thuật-hướng nghiệp cấp huyện và 01 Trung tâm Ngoại ngữTin học và Bồi dưỡng nghiệp vụ tỉnh [29].Tỉnh đã đưa ra chương trình hành động số
81-CTHĐ/TU ngày 03 tháng 4 năm 2014 của Tỉnh ủy về đổi mới căn bản, toàn diện
giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Đầu tư cho hệ
thống giáo dục nói chung và giáo dục bậc THPT nói riêng là ưu tiên hàng đầu trong
chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh. Sở GD và ĐT tỉnh Bình Dương đã có tờ
trình số 295/TTr-SGDĐT ngày 03/3/2017 xây dựng Đề án “Đảm bảo nguồn nhân lực
ngành Giáo dục và Đào tạo giai đoạn 2016-2020”. Từ năm 2011 đến năm 2016, ngành


3

Giáo dục và Đào tạo đã cử công chức, viên chức lãnh đạo, quản lý và CBQL tham gia
các lớp đào tạo, bồi dưỡng. Theo thống kê của Sở GDĐT đến tháng 3/2017 có 98

CBQL các trường THPT trong năm học 2015-2016 đã bồi dưỡng 61 CBQL chiếm tỷ
lệ 64,89% [29].
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, công tác quản lý giáo dục bậc THPT ở
tỉnh Bình Dương cịn bộc lộ nhiều mặt hạn chế, chưa thực sự đáp ứng yêu cầu của xã
hội và ít nhiều cản trở đến chất lượng giáo dục của các trường. Trước yêu cầu phát
triển giáo dục và những thay đổi nhanh chóng của môi trường kinh tế - xã hội, đội ngũ
CBQL các trường THPT (Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng) cần nâng cao về trình độ đào
tạo, năng lực chun mơn, nghiệp vụ quản lý, khả năng thích ứng với việc đổi mới
giáo dục… có nhiều nguyên nhân trực tiếp và gián tiếp gây nên những hạn chế của
giáo dục THPT tỉnh Bình Dương. Song một trong những nguyên nhân rất cơ bản, chủ
yếu là do công tác quản lý của cấp học THPT cịn có hạn chế và những bất cập, cụ
thể như:
- Một số CBQL các trường THPT chưa được đào tạo bồi dưỡng có hệ thống về lý
luận và nghiệp vụ QLGD.
- Một số CBQL các trường THPT tuổi cao, việc tiếp cận với nội dung, chương
trình, sách giáo khoa mới và các phương pháp dạy học tích cực cịn hạn chế, đặc biệt là
khả năng sử dụng máy tính và ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý nhà
trường rất hạn chế.

- Một số CBQL các trường THPT là CBQL có nhiều kinh nghiệm thực tiễn,
nhưng còn thiếu về kiến thức quản lý nhà trường, về pháp chế, về quản lý tài chính,
thiếu năng lực tổ chức các điều kiện phục vụ mục tiêu giáo dục.
Một số CBQL các trường THPT tuy năng động tháo vát trong việc điều hành nhà
trường, nhưng tầm nhìn của họ hạn chế nên không thúc đẩy được nhà trường phát triển
ổn định vững chắc. Điều này bắt nguồn từ đội ngũ CBQL trường THPT chưa được đào
tạo chuyên môn quản lý giáo dục mà chỉ qua một số lớp bồi dưỡng, thời gian bồi
dưỡng chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn đối với CBQL các trường THPT. Để đáp
ứng những yêu cầu ngày càng cao của công tác quản lý giáo dục bậc THPT như hiện

4

nay, việc không ngừng nâng cao năng lực cho đội ngũ CBQL là một yêu cầu tất yếu và
cấp thiết.
Xuất phát từ những lý do trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: “Quản lý hoạt
động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ thơng tỉnh Bình Dương
theo tiếp cận năng lực thực hiện” là cần thiết và cấp bách.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, xác định thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng
CBQL trường THPT, từ đó đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ
CBQL các trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện nhằm nâng
cao hiệu quả bồi dưỡng trong sự nghiệp đổi mới giáo dục.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động bồi dưỡng đội ngũ ở trường
THPT
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường
trung học phổ thơng tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động bồi dưỡng CBQL đang được triển khai ở các trường THPT tỉnh Bình
Dương. Tuy nhiên, cơng tác quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung
học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện vẫn còn những hạn
chế như chưa nhận thức tầm quan trọng về hoạt động bồi dưỡng CBQL theo tiếp cận
năng lực thực hiện, trong xây dựng nội dung chương trình, đối tượng, hình thức,
phương pháp và thời gian bồi dưỡng, cũng như quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL …
Nếu xác định được thực trạng hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT tỉnh Bình
Dương, đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng có tính thực tiễn và khả
thi sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường
THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực hiện.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường

THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện.


5

5.2. Khảo sát và đánh giá thực trạng HĐBD CBQL và quản lý HĐBD CBQL ở
các trường THPT tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện.
5.3. Đề xuất một số biện pháp quản lý HĐBD CBQL ở các trường THPT tỉnh
Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện.
6. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu thực trạng và đề xuất biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng
CBQL các trường THPT công lập theo tiếp cận năng lực thực hiện gồm Hiệu trưởng,
Phó hiệu trưởng và tổ trưởng bộ môn đương chức do Trung tâm Ngoại ngữ-Tin học và
Bồi dưỡng nghiệp vụ tỉnh Bình Dương thực hiện.
Địa bàn nghiên cứu gồm: Thành phố Thủ Dầu Một, Thị xã Thuận An, Thị xã
Bến Cát, Thị xã Tân Uyên và huyện Phú Giáo.
Thời gian nghiên cứu: giai đoạn từ năm 2015 đến năm 2017.
7. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp luận
7.1.1. Quan điểm hệ thống - cấu trúc
Mọi sự vật trong tự nhiên - xã hội đều tồn tại dưới dạng hệ thống cấu trúc với
các yếu tố hợp thành với nhau. Vận dụng hệ thống quan điểm này vào đề tài chúng tôi
nhận thấy việc quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường trung học phổ
thơng tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện trên địa bàn tỉnh như là một
thành tố của hệ thống công tác quản lý BD đội ngũ CBQL trường THPT. Đồng thời
cần xem xét quản lý HĐBD cán bộ quản lý trường THPT theo tiếp cận năng lực thực
hiện trên địa bàn tỉnh Bình Dương một cách khách quan, tồn diện với khơng chỉ các
hoạt động khác trong ngành, mà còn phải xem xét trong mối quan hệ với tất cả các yếu
tố có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của hoạt động quản lý BD CBQL.
7.1.2. Quan điểm thực tiễn

Bồi dưỡng và quản lý HĐBD cán bộ quản lý trường trung học phổ thơng tỉnh
Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện tôi nghiên cứu gắn với thực tiễn ở 16
trường trung phổ thơng tỉnh Bình Dương mà tơi tiến hành khảo sát. Việc nghiên cứu
theo quan điểm thực tiễn chức năng quản lý giúp cho người nghiên cứu bám sát thực tế
quản lý HĐBD CBQL ở trường trung học phổ thông tỉnh Bình Dương theo tiếp cận


6

năng lực thực hiện. Từ đó, tác giả đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng
cán bộ quản lý trường trung học phổ thơng tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực
thực hiện.
7.1.3. Quan điểm lịch sử - logic
Quan điểm lịch sử - logic giúp cho nhà nghiên cứu có cái nhìn tổng qt về BD
theo tiếp cận năng lực thực hiện và quản lý HĐBD CBQL trường trung học phổ thơng
tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện, trên cơ sở có sự kế thừa.
Với cách tiếp cận này, người nghiên cứu xác định phạm vi, thời gian, khơng
gian và điều kiện, hồn cảnh cụ thể để điều tra, thu thập số liệu chính xác phù hợp với
mục đích nghiên cứu của đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
7.2.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Sưu tầm, nghiên cứu, phân tích, tổng hợp tài liệu, sách báo; nghiên cứu chủ
trương chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước, các văn bản của ngành giáo dục
có liên quan đến đề tài để làm cơ sở lý luận.
7.2.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.2.1. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Mục đích và nội dung: Khảo sát thực trạng và nguyên nhân của thực trạng và
khảo nghiệm các biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL các trường THPT tỉnh
BD theo tiếp cận năng lực thực hiện.
Công cụ và đối tượng khảo sát: Sử dụng phiếu hỏi dành cho 3 đối tượng là Hiệu

trưởng, phó hiệu trưởng và tổ trưởng chun mơn.
7.2.2.2. Phương pháp phỏng vấn
Mục đích và nội dung: Phỏng vấn sâu một số nội dung về thực trạng và đề xuất
biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực
thực hiện.
Công cụ và đối tượng phỏng vấn: Sử dụng hệ thống câu hỏi phỏng vấn CBQL
Sở GD và ĐT, Hiệu trưởng, hiệu phó các trường THPT ở Thành phố Thủ Dầu Một,
Thị xã Thuận An, huyện Bến Cát, huyện Tân Uyên và huyện Phú Giáo.
7.2.3. Phương pháp thống kê toán học


7

Sử dụng phần mềm SPSS phiên bản 22.0 để xử lý các kết quả đã thu thập được.
8. Cấu trúc luận văn
MỞ ĐẦU
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường
THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện.
Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT
tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện giai đoạn 2015-2017.
Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT
tỉnh Bình Dương theo tiếp cận năng lực thực hiện.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ


8

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
BỒI DƯỠNG CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG THPT
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN

1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu đề tài
1.1.1. Các nghiên cứu ở nước ngồi
Năm 1968, chính quyền Liên bang Mỹ yêu cầu các trường đại học, cao đẳng
tham gia biên soạn chương trình và tài liệu bồi dưỡng CBQL dựa trên NLTH.
Đến 1970 ở Bắc Mỹ, đào tạo theo NLTH đã được chấp nhận và vận dụng một
cách phổ biến. Cuối thập kỷ 70 đầu thập kỷ 80 ở Mỹ và Canada, giáo dục – đào tạo
dựa trên NLTH được áp dụng. Tuy nhiên, cho đến đầu thập kỷ 80 vẫn chưa đưa được
một định nghĩa về đào tạo dựa trên NLTH cũng như các tiêu chí của chương trình đào
tạo dựa trên NLTH được mọi người chấp nhận. Năm 1995, John W Burke đã xuất bản
tài liệu “Giáo dục và đào tạo dựa trên năng lực thực hiện”, trong tài liệu này tác giả đã
trình bày nguồn gốc của GD và ĐT dựa trên NLTH, quan điểm về NLTH và tiêu
chuẩn NLTH, về vấn đề đánh giá dựa trên NLTH và cải tiến chương trình đào tạo dựa
trên NLTH. Ngồi ra, nhiều cơng trình nghiên cứu của các học giả nước ngồi đã phân
tích, đánh giá, tổng kết và gợi mở những khả năng vận dụng phương thức đào tạo theo
NLTH vào GD và ĐT [6].
Ở một số nước, các viện đào tạo nhà quản lý giáo dục được thành lập nhằm mục
đích nghiên cứu phát triển chương trình cùng với chỉ dẫn trực tiếp các hoạt động cung
cấp đội ngũ lãnh đạo của các trường. Các phương pháp xây dựng tiêu chuẩn, xác định
những yêu cầu về trình độ và đánh giá những ảnh hưởng của người quản lý trường học
đang được xem xét, cân nhắc và rà sốt. Dưới nhiều góc độ khác nhau, rất nhiều
nghiên cứu tập trung vào các vấn đề như:
- Huber, Stephan gerhand và cùng các tác giả khác đã xuất bản tài liệu “Chuẩn
bị các nhà lãnh đạo trường học cho thế kỷ 21: so sánh quốc gia của các chương trình
phát triển của 15 quốc gia taylor” của Nhà xuất bản Francis, Hà Lan đã trình bày về
đổi mới đào tạo, bồi dưỡng hiệu trưởng mà chủ chốt là phát triển chương trình bồi


9

dưỡng để đáp ứng với sự phát triển của khoa học – công nghệ trong xu thế hội nhập

quốc tế và tồn cầu hóa.
- Hunsaker P.L đã xuất bản tài liệu “Đào tạo kỹ năng quản lý, Prentice Hall,
Upper Saddle River, New Jersey 07458” tác giả đã trình bày về chỉ đạo xây dựng, phát
triển chương trình bồi dưỡng, cung cấp cho hiệu trưởng những kiến thức, kĩ năng cần
thiết để lãnh đạo nhà trường trong bối cảnh nhiều thay đổi gắn với điều kiện cụ thể của
đất nước.
Đã có nhiều báo cáo tổng kết về đào tạo dựa trên NLTH phát triển mạnh mẽ
trong những năm 1990 với hàng loạt các tổ chức có tầm cỡ ở Mỹ, Anh, Úc, New
Zealand, xứ Wales v.v... và ở nhiều nước châu Á như Singapore, Ấn Độ, Philippin,
Bruney, Malaysia,… Mỗi quốc gia, mỗi tổ chức triển khai vận dụng phương thức đào
tạo dựa trên NLTH với các mức độ khác nhau tùy thuộc điều kiện thực tế. Gần đây, Bộ
GD&ĐT Singapore đã xây dựng mơ hình trường học ưu việt (SEM). Từ năm 2000, tất cả
các trường sẽ thực hiện việc tự đánh giá sử dụng mơ hình trường học ưu việt. Các trường
sẽ xem xét một cách đều đặn, hệ thống và tồn diện các qui trình và kết quả của mình đối
chiếu với mơ hình trường học ưu việt.
Qua những nghiên cứu trên có thể nhận thấy: đào tạo theo NLTH là một xu
hướng được nhiều quốc gia, nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu ở nhiều góc độ
khác nhau và ứng dụng vào quá trình dạy học ở các trường đại học, chuyên nghiệp và
dạy nghề. Lý thuyết về đào tạo theo NLTH được vận dụng phù hợp tùy theo đặc điểm
của mỗi quốc gia.
Trong luận văn và phạm vi tìm hiểu của tác giả chưa thể đề cập đến được hết
các khía cạnh nghiên cứu về vấn đề đào tạo bồi dưỡng CBQL trường học ở mỗi quốc
gia nhưng một số phân tích trên cho thấy tầm quan trọng của việc bồi dưỡng CBQL
trên thế giới. Đào tạo theo NLTH là một phương thức đào tạo không mới đối với thế
giới nhưng ở Việt Nam mới chủ yếu được vận dụng vào lĩnh vực dạy nghề chưa có
nghiên cứu đề cập đến việc quản lý hoạt động bồi dưỡng cán bộ quản lý trường
THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện trong giai đoạn đổi mới giáo dục.


10

1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
Đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức là vấn đề được hầu hết các nước trên thế
giới đặc biệt quan tâm. Đối với Việt Nam, công tác đào tạo, huấn luyện cán bộ đã
được Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện Đảng đặc biệt quan
tâm và khẳng định “cán bộ là cái gốc của mọi công việc” và “huấn luyện cán bộ là
công việc gốc của Đảng” [17]. Quan điểm của Người là những định hướng quan trọng
góp phần thực hiện thành cơng nhiệm vụ xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ qua
các thời kỳ cách mạng. Những quan điểm trên của Bác đã trở thành những bài học vô
cùng giá trị, làm nền tảng tư tưởng giúp Đảng và Nhà nước ta trên con đường xây
dựng và phát triển đội ngũ cán bộ phục vụ cho sự nghiệp cách mạng của đất nước.
Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo (GDÐT), để thật sự nâng cao chất lượng đội ngũ
CBQL cơ sở giáo dục phổ thông phải tổ chức bồi dưỡng và đánh giá CBQL cơ sở giáo
dục phổ thông theo chuẩn năng lực. Vấn đề đặt ra là hệ thống năng lực của CBQL cơ
sở giáo dục phổ thông bao gồm những năng lực cụ thể nào? Cần có các giải pháp nào
để bồi dưỡng đội ngũ CBQL cơ sở giáo dục phổ thông đáp ứng đổi mới chương trình
GDPT? Hiện nay, để nâng cao chất lượng giáo dục, ngành GD và ĐT đã đặt ra yêu cầu
trong công tác đào tạo, bồi dưỡng phải được thực hiện thường xuyên và coi đây là một
trong những nhiệm vụ trong tâm của mỗi cán bộ quản lý trong toàn ngành. Theo bài
báo Giáo dục và Thời đại ngày 18/5/2017 của tác giả Nguyễn Hiếu có bài “Đổi mới
bồi dưỡng CBQL trường phổ thông đáp ứng chương trình mới” có nêu. "Trong bất kì
nền giáo dục nào con người phải được xem là một cá thể có những đặc trưng riêng về
năng lực, sở trường, thói quen…khơng giống bất kì người nào khác. Sứ mạng cao cả
của giáo dục là giúp mỗi học sinh bộc lộ hết những tiềm năng vốn có, để học sinh đó
có thể sống có ích cho bản thân, cho gia đình và xã hội”. Còn theo tác giả Nguyễn
Liên Châu (Học viện Quản lý giáo dục) “Đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục phổ thông
trước hết cần được học tập lý luận nội dung đổi mới quản lý giáo dục phổ thông để đổi
mới, sáng tạo trong tư duy nhằm xác định rõ nội dung đổi mới quản lý giáo dục phổ
thông, nhất là việc xây dựng và thực thi chương trình giáo dục phổ thơng tổng thể gắn
với vị trí việc làm, chức trách, nhiệm vụ, trách nhiệm của mình. Việc mở các lớp bồi

11

dưỡng cán bộ quản lý giáo dục phổ thông hiện nay cần tổ chức lớp theo vị trí việc làm
và chức danh quản lý”.
Trong những năm qua, nhiều cơng trình nghiên cứu về đào tạo, bồi dưỡng cán
bộ. Một số hội thảo khoa học bàn luận về bồi dưỡng theo tiếp cận năng lực thực hiện
đã được các nhà nghiên cứu dưới các góc độ khác nhau.
Một số cơng trình Luận án Tiến sĩ, Luận văn Thạc sỹ Khoa học giáo dục, bài
báo nghiên cứu chuyên sâu về việc nâng cao năng lực của đội ngũ CBQL các trường
phổ thông như: Một số giải pháp bồi dưỡng nâng cao năng lực QL quá trình dạy học của
Hiệu trưởng trường Trung học cơ sở tỉnh Quảng Ninh của tác giả Hà Văn Cung, năm
2000; Các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CB QL trường THCS
huyện Lộc Hà, tỉnh Hà Tĩnh của tác giả Phạm Đức Tưởng, năm 2007; Một số giải
pháp nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL các trường Trung học cơ sở huyện Yên Định,
tỉnh Thanh Hóa của tác giả Trịnh Hồng Sơn, năm 2010. Giải pháp nâng cao chất lượng
đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục các trường THCS Quận Phú Nhuận, Thành phố Hồ
Chí Minh của tác giả Trần Thế Lưu, năm 2011. Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn, nghiệp vụ cho đội ngũ CBQL trung học phổ thông ở Thành phố Hồ Chí Minh
của tác giả Trần Duy Nam, năm 2013. Quản lý đào tạo theo năng lực thực hiện nghề
kỹ thuật xây dựng ở các trường cao đẳng xây dựng của tác giả Đào Việt Hà, năm 2014.
Tác giả Phạm Ngọc Hải viết về tầm quan trọng của việc phát triển đội ngũ CBQL
trường THPT vì đây là cấp học nền tảng để đào tạo nhân lực. Đội ngũ CBQL trường
THPT là một bộ phận của đội ngũ CBQLGD, bao gồm hiệu trưởng, phó hiệu trưởng
các trường THPT. Nội dung phát triển được qui tụ vào ba vấn đề chính là số lượng,
chất lượng, cơ cấu. Một trong những biện pháp cần tiến hành là đào tạo, định kỳ đào
tạo lại và bồi dưỡng cho đội ngũ CBQL trường THPT theo yêu cầu đã đặt ra [25]. Tác
giả Huỳnh Hồng Giang viết về phát triển CBQL trường THPT là giải pháp có tính đột
phá để giải quyết bài toán chất lượng giáo dục THPT hiện nay. Một trong những giải

pháp là đổi mới công tác đào tạo - bồi dưỡng, tăng cường giáo dục đạo đức nghề
nghiệp, trình độ lý luận chính trị, trình độ chun mơn nghiệp vụ, trình độ ngoại ngữ
tin học cho đội ngũ CBQL trường THPT [20]. Tác giả Hoàng Văn Dương viết về


12

những yêu cầu đối với phẩm chất, trình độ, năng lực của đội ngũ CBQLGD trước yêu
cầu đổi mới giáo dục [19].
Tại Việt Nam, các nghiên cứu tập trung vào bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ
cho đội ngũ CBQLGD, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý nói chung; tuy nhiên về
quản lý hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực hiện
chưa có, vì vậy, đó là một hướng đi mới góp phần triển khai có hiệu quả đào tạo theo
NLTH trong hoạt động bồi dưỡng CBQL trường THPT theo tiếp cận năng lực thực
hiện. Trong quá trình thực hiện luận văn, tác giả đã nghiên cứu, kế thừa, đối chiếu
nhiều luận điểm, số liệu từ các cơng trình nghiên cứu trên.
1.2. Các khái niệm cơ bản
1.2.1. Hoạt động bồi dưỡng
Khái niệm bồi dưỡng được hiểu theo hai nghĩa, nghĩa rộng và nghĩa hẹp. Bồi
dưỡng theo nghĩa rộng là quá trình giáo dục, đào tạo nhằm hình thành nhân cách và
những phẩm chất riêng biệt của nhân cách theo định hướng mục đích đã chọn. Như
vậy, bồi dưỡng theo nghĩa rộng bao hàm cả đào tạo. Bồi dưỡng theo nghĩa hẹp là trang
bị thêm những kiến thức, thái độ, kỹ năng nhằm mục đích nâng cao và hoàn thiện năng
lực hoạt động trong các lĩnh vực cụ thể. Như vậy, bồi dưỡng theo nghĩa hẹp là một kế
tục và bổ sung cho quá trình đào tạo [5].
Bồi dưỡng là quá trình diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến
thức hoặc kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân để đáp ứng nhu cầu lao động
nghề nghiệp. Hay bồi dưỡng là một quá trình cập nhật kiến thức và kỹ năng còn thiếu
hoặc đã lạc hậu trong một cấp học, bậc học và thường được xác nhận bằng một chứng
chỉ. Thực chất của quá trình bồi dưỡng là để bổ sung tri thức và kỹ năng còn thiếu hụt,

hoặc đã lạc hậu để nâng cao trình độ, phát triển thêm năng lực trong một lĩnh vực hoạt
động chuyên môn, dưới một hình thức phù hợp. Bồi dưỡng chun mơn nghiệp vụ thể
hiện quan điểm giáo dục hiện đại đó là “Đào tạo liên tục và học tập suốt đời”. Nội
dung bồi dưỡng được triển khai ở các mức độ khác nhau, phù hợp cho từng đối tượng
cụ thể. Sau khi được bồi dưỡng, năng lực cá nhân được gia tăng, đáp ứng nhu cầu phát
triển nguồn nhân lực trong hiện tại và trong tương lai của tổ chức. Bồi dưỡng là không


13

làm lại từ đầu mà phải xuất phát trên cơ sở những kiến thức và kỹ năng mà người lao
động đã có sẵn.
Như vậy, hoạt động bồi dưỡng thực chất là những hoạt động được tổ chức có
mục đích nhằm bổ sung tri thức, kỹ năng để nâng cao trình độ trong lĩnh vực chun
mơn bằng một hình thức bồi dưỡng nào đó. Hoạt động bồi dưỡng CBQL THPT là q
trình trang bị thêm kiến thức, kỹ năng về cơng tác quản lý nhà trường nhằm mục đích
hồn thiện và nâng cao năng lực cho đội ngũ CBQL giúp họ quản lý nhà trường một
cách có hiệu quả.
1.2.2. Quản lý hoạt động bồi dưỡng
1.2.2.1. Quản lý
Quản lý là một thuộc tính xã hội, vì nó phát triển theo sự phát triển của xã hội
loài người, thường xuyên biến đổi, là nội tại của mọi quá trình lao động. Quản lý là
một hiện tượng xã hội xuất hiện rất sớm, là một phạm trù tồn tại khách quan được ra
đời từ bản thân nhu cầu của mọi chế độ xã hội, mọi quốc gia, mọi thời đại.
Tuỳ theo cách tiếp cận mà quản lý được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau:
- Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể quản lý
lên khách thể quản lý về mặt chính trị, văn hố, kinh tế, xã hội, giáo dục – bằng hệ
thống các luật lệ, các chính sách, các nguyên tắc, các phương pháp và biện pháp cụ thể
nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát triển của đối tượng [25].
- Quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý (người

quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức, làm cho tổ chức
đó vận hành và đạt được mục tiêu của tổ chức [31].
- Theo F. Tayol, quản lý gồm các quá trình: quản lý là biết được chính xác điều
bạn muốn người khác làm, và sau đó hiểu được rằng họ đã hồn thành cơng việc một
cách tốt nhất và rẻ nhất [33].
- Theo Henry Fayol: quản lý là dự đoán, lập kế hoạch, tổ chức, điều khiển, phối
hợp và kiểm tra [33].
- Quản lý là tác động có định hướng, có mục đích, có kế hoạch và có hệ thống
thơng tin của chủ thể đến khách thể của nó [36].


14

Như vậy, mặc dù có nhiều cách định nghĩa về quản lý, song đều thống nhất với
nhau hướng đến hiệu quả của công tác quản lý và phụ thuộc vào các yếu tố: Chủ thể
quản lý, khách thể quản lý, phương pháp, công cụ và mục tiêu quản lý. Do đó, “Quản
lý là q trình tác động có định hướng, có mục đích của chủ thể quản lý đến khách thể
quản lý thông qua việc thực hiện các chức năng quản lý bằng những cơng cụ và
phương pháp mang tính đặc thù nhằm đạt được mục tiêu đích của tổ chức”.
1.2.2.2. Quản lý giáo dục
Giáo dục là một hoạt động đặc trưng của lao động xã hội. Đây là hoạt động
chun mơn nhằm thực hiện q trình truyền đạt và lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử - xã
hội qua các thế hệ, đồng thời là một động lực thúc đầy sự phái triển xã hội. Để hoạt
động này vận hành có hiệu quả, giáo dục phải được tổ chức thành các cơ sở, tạo nên
một hệ thống thống nhất. Điều này dẫn đến một tất yếu là phải có một lĩnh vực hoạt
động có tính độc lập tương đối trong giáo dục, đó là hoạt động quản lý giáo dục. Quản
lý giáo dục được xem như là một hoạt động chuyên biệt để quản lý các cơ sở giáo dục.
Khái niệm quản lý giáo dục tuy đã được các nhà khoa học trong và ngồi nước
định nghĩa theo nhiều góc độ khác nhau, nhưng chúng đều phản ánh những nét đặc
thù, những bản chất chung nhất của hoạt động quản lý giáo dục như:

- Tổ hợp những tác động có định hướng, có tổ chức, có kế hoạch của chủ thể
quản lý đến đối tượng bị quản lý trong các cơ sở giáo dục.
- Duy trì, điều chỉnh sự vận hành của hệ thống giáo dục hướng đến các mục tiêu
giáo dục đã xác định.
Từ những khái niệm QLGD được nêu trên ta có thể hiểu rằng: QLGD là quản lý
quá trình GD-ĐT ở một cơ sở giáo dục nhất định. Đó là quản lý nhà trường hay quản
lý một hệ thống các cơ sở GD-ĐT ở một đơn vị hành chính- hệ thống giáo dục theo
lãnh thổ. Theo nghĩa đó, quản lý giáo dục là những tác động khoa học, có hệ thống, có
ý thức và có mục đích của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý thông qua việc thực
hiện các chức năng quản lý và việc sử dụng hợp lý các tiềm năng, cơ hội nhằm làm
cho hệ thống giáo dục vận hành, đảm bảo được các tính chất và nguyên lý của nền
giáo dục Việt Nam, đạt được mục tiêu giáo dục.