Biện pháp tổ chức trò chơi vận động ngoài trời cho trẻ 5 6 tuổi ở trường mần non

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Thị Bằng Giao

BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRỊ CHƠI VẬN ĐỘNG
NGỒI TRỜI CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI Ở TRƯỜNG
MẦM NON HUYỆN CHÂU THÀNH TIỀN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM TP. HỒ CHÍ MINH

Nguyễn Thị Bằng Giao

BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRỊ CHƠI VẬN ĐỘNG
NGỒI TRỜI CHO TRẺ 5 – 6 TUỔI Ở TRƯỜNG
MẦM NON HUYỆN CHÂU THÀNH TIỀN GIANG
Chuyên ngành: Giáo dục học (Giáo dục mầm non)
Mã số:

60 14 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. BÙI THỊ VIỆT

Thành phố Hồ Chí Minh – 2018


LỜI CAM ĐOAN

Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng bản thân tôi. Các số
liệu trong luận văn là trung thực.
Kết quả của luận văn chưa từng được ai cơng bố trong bất kì cơng trình nào.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Bằng Giao


LỜI CẢM ƠN

Tơi xin được bày tỏ lịng biết ơn sâu sắc và lời cảm ơn chân thành đến: TS.
Bùi Thị Việt, đã tận tình chỉ dẫn, giúp đỡ tơi trong q trình nghiên cứu và hồn
thành luận văn.
Q Thầy Cô, các đồng nghiệp, bạn bè thân hữu và Gia đình đã hỗ trợ, tạo
điều kiện, động viên tơi trong quá trình thực hiện luận văn.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thị Bằng Giao


DANH MỤC CÁC CHỮ CÁI VIẾT TẮT
BCH TƯ

Ban chấp hành trung ương

CBQL

Cán bộ quản lý

CNH-HĐH

Cơng nghiệp hóa - Hiện đại hóa

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GDMN

Giáo dục mầm non

GVMN

Giáo viên mầm non

HĐGD

Hoạt động giáo dục

HĐNT

Hoạt động ngoài trời

KNVĐ

Kỹ năng vận động

NXB

Nhà xuất bản

TB

Trung bình

XHCN

Xã hội chủ nghĩa


MỤC LỤC
Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
MỞ ĐẦU

........................................................................................................... 1

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC TỔ CHỨC TRỊ CHƠI
VẬN ĐỘNG NGỒI TRỜI CHO TRẺ 5-6 TUỔI ...................... 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ...............................................................................6
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới ................................................................ 6
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam. .............................................................. 13

1.2. Các khái niệm cơ bản .....................................................................................15
1.2.1. Giáo dục thể chất ................................................................................ 15
1.2.2. Hoạt động giáo dục thể chất ............................................................... 16
1.2.3. Kỹ năng vận động .............................................................................. 17
1.2.4. Trò chơi vận động .............................................................................. 21
1.2.5. Hoạt động ngồi trời........................................................................... 26
1.3. Ý nghĩa của trị chơi vận động ngoài trời đối với trẻ 5-6 tuổi ......................27
1.3.1. Vai trò, ý nghĩa của tổ chức trò chơi vận động ngoài trời cho trẻ
5-6 tuổi .............................................................................................. 27
1.3.2. Đặc điểm phát triển thể chất và khả năng vận động của trẻ 5-6
tuổi .................................................................................................... 28
1.4. Tổ chức trò chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi ..................................31
1.4.1. Mục đích tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi ........ 31
1.4.2. Nhiệm vụ của tổ chức trò chơi vận động ngoài trời cho trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi ...................................................................................... 32
1.4.3. Nội dung trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ mầm non ................... 35


1.4.4. Phương pháp tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6
tuổi .................................................................................................... 42
1.4.4. Những yêu cầu tổ chức và hướng dẫn TCVĐ ngoài trời cho trẻ
5-6 tuổi. ............................................................................................. 44
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho
trẻ 5-6 tuổi......................................................................................................46
1.5.1. Yếu tố khách quan .............................................................................. 46
1.5.2. Các yếu tố chủ quan ........................................................................... 47
Tiểu kết chương 1 ................................................................................................ 49
Chương 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC TRỊ CHƠI VẬN ĐỘNG
NGỒI TRỜI CHO TRẺ 5-6 TUỔI Ở CÁC TRƯỜNG
MẦM NON HUYỆN CHÂU THÀNH, TỈNH TIỀN

GIANG ........................................................................................... 51
2.1. Tổ chức khảo sát .............................................................................................51
2.1.1. Khái quát về địa bàn khảo sát............................................................. 51
2.1.2. Khái quát các trường mầm non trong huyện ...................................... 52
2.1.3. Khái quát về quá trình khảo sát .......................................................... 57
2.2. Thực trạng tổ chức trò chơi vận động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường Mầm non huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang. ..............................59
2.2.1. Đánh giá về tầm quan trọng việc tổ chức trò chơi vận động
ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non .................................. 59
2.2.2. Thực trạng sử dụng các trò chơi vận động cho trẻ chơi ngoài
trời ..................................................................................................... 61
2.2.3. Thực trạng các khu vực vui chơi được trẻ ưa thích khi tham gia
hoạt động ngoài trời .......................................................................... 64
2.3. Thực trạng tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi ở
một số trường mầm non huyện Châu Thành ...............................................65


2.3.2. Thực trạng sử dụng các trò chơi vận động ngoài trời cho trẻ 5-6
tuổi .................................................................................................... 70
2.3.3. Thực trạng sử dụng phương pháp tổ chức trị chơi vận động
ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi hiện nay ................................................... 74
2.3.4. Thực trạng kỹ năng tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ
5-6 tuổi của giáo viên huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang............. 77
2.3.5. Thực trạng hứng thú của trẻ khi tham gia vào các trị chơi vận
động ngồi trời .................................................................................. 80
2.3.6. Yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức trò chơi vận động ngoài trời cho
trẻ 5-6 tuổi ......................................................................................... 81
2.3.7. Những khó khăn khi tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho
trẻ 5-6 tuổi ......................................................................................... 83
2.4. Đánh giá chung ...............................................................................................85

2.4.1. Ưu điểm .............................................................................................. 85
2.4.2. Hạn chế ............................................................................................... 86
Tiểu kết chương 2 ................................................................................................ 88
Chương 3. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC TRÒ CHƠI VẬN ĐỘNG NGOÀI
TRỜI CHO TRẺ 5-6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON
HUYỆN CHÂU THÀNH, TIỀN GIANG ................................... 89
3.1. Cơ sở định hướng của việc đề xuất biện pháp ..............................................89
3.1.1. Dựa vào nguyên tắc giáo dục thể chất cho trẻ mầm non ................... 89
3.1.2. Quan điểm tiếp cận hoạt động ............................................................ 90
3.1.3. Quan điểm tiếp cận tích hợp trong q trình rèn luyện KNVĐ
trong hoạt động ngoài trời................................................................. 91
3.1.4. Quan điểm tiếp cận thực tiễn.............................................................. 93
3.1.5. Quan điểm phát triển .......................................................................... 94
3.2. Một số biện pháp tổ chức trò chơi vận động ngoài trời cho trẻ 5-6
tuổi ở trường Mầm non Huyện Châu Thành, Tiền Giang. ..........................95


3.2.1. Xây dựng các khu vực chơi đa dạng, phong phú, di chuyển
được. .................................................................................................. 95
3.2.2. Tổ chức Hội thi “Thiết bị đồ dùng đồ chơi phục vụ chơi trò
chơi vận động ngoài trời cho trẻ” hàng năm nhằm thiết kế Trò
chơi vận động và Thiết bị đồ dùng đồ chơi ngoài trời phù hợp
với trẻ. ............................................................................................. 100
3.2.3. Dạy trẻ biết thích ứng với điều kiện, khu vực chơi, chơi độc lập
hoặc hợp tác nhóm để trẻ thực hiện nhiều vận động khác nhau. .... 103
3.2.4. Phân bố hài hịa góc chơi, một số khu vực chơi chú ý đến cả trẻ
suy dinh dưỡng, béo phì, nhút nhát, tăng động hoặc khuyết tật. .... 106
3.2.5. Sử dụng trò chơi vận động dân gian là một nội dung trọng tâm
của hoạt động vận động ngoài trời. ................................................. 110
3.2.6. Vận động mạnh thường quân để hỗ trợ trang thiết bị cho TCVĐ

ngoài trời ......................................................................................... 112
3.3. Mối quan hệ của các nhóm biện pháp .........................................................117
3.4. Tổ chức khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi. .....................................118
3.4.1. Mục đích, nội dung, phương pháp khảo sát. .................................... 118
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm. ....................................................................... 118
Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 122
KẾT LUẬN ...................................................................................................... 123
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................. 126


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Chất lượng chăm sóc sức khoẻ và nuôi dưỡng trẻ tại các trường
mầm non huyện huyện Châu Thành ................................................... 53
Bảng 2.2. Thống kê trình độ đào tạo, chuyên môn nghiệp vụ của CBQL các
trường MN năm học 2015-2016 ......................................................... 54
Bảng 2.3. Chất lượng, cơ cấu đội ngũ giáo viên MN đã tuyển dụng từ năm
học 2011-2012 đến năm học 2015-2016............................................. 55
Bảng 2.4. Thống kê CSCV, thiết bị dạy học, ĐDĐC tại các trường mầm non
huyện Châu Thành .............................................................................. 56
Bảng 2.5. Thực trạng sử dụng các trị chơi vận động cho trẻ chơi ngồi trời .... 61
Bảng 2.6. Thực trạng các khu vực vui chơi được trẻ ưu thích khi tham gia
hoạt động ngồi trời ............................................................................ 64
Bảng 2.6. Thực trạng nhận thức của GVMN về sự cần thiết tổ chức trị chơi
vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi hiện nay ..................................... 66
Bảng 2.7. Thực trạng sử dụng các trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6
tuổi....................................................................................................... 70
Bảng 2.8. Thực trạng hiệu quả sử dụng phương pháp hướng dẫn trị chơi vận
động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi hiện nay ............................................ 74
Bảng 2.9. Thực trạng kỹ năng tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 56 tuổi của giáo viên huyện Châu Thành, tỉnh Tiền Giang .................. 77
Bảng 2.10. Thực trạng hứng thú của trẻ khi tham gia vào các trò chơi vận

động ngoài trời .................................................................................... 81
Bảng 2.11. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức trị chơi vận động ngồi trời
cho trẻ 5-6 tuổi .................................................................................... 82
Bảng 2.11. Những khó khăn khi tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ
5-6 tuổi ................................................................................................ 83
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp. ................... 118
Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp. ................................... 120


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu 2.1. Đánh giá về vai trị tổ chức trị chơi vận động ngồi trời đối với sự
phát triển toàn diện của trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non ..................... 59


1

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hoạt động vui chơi ngồi trời, chơi các trị chơi vận động có vai trị tích
cực trong sự phát triển nhận thức của trẻ thơng qua sự tương tác tích cực với mơi
trường tự nhiên và mơi trường xã hội. Chơi là hình thức cơ bản giúp trẻ phát
triển khả năng suy nghĩ và sự giao tiếp tích cực của trẻ. Các hoạt động cùng
nhau, hoạt động hợp tác giữa cô và trẻ, hoạt động cá nhân kết hợp với hoạt động
nhóm có tác dụng to lớn trong phát triển trí thơng minh và trong phát triển nhân
cách.
Có thể nói, trị chơi vận động là hình thức hoạt động phát triển thể lực phù
hợp và có hiệu quả nhất ở lứa tuổi mầm non nói chung và trẻ mẫu giáo nói riêng.
Trị chơi vận động không những giúp trẻ phát triển về thể lực mà cịn phát huy
tính tích cực, ham muốn vận động. Vì vậy cần quan tâm đến trị chơi vận động
và sử dụng một cách tối đa để giúp trẻ phát triển tồn diện vì mỗi chúng ta ai

cũng muốn “dành cho trẻ những gì tốt đẹp nhất mà mình có thể”.
Một cơ thể khỏe mạnh luôn là tiền đề cho mọi tài năng. Việc giúp trẻ phát
triển thể lực là một trong những nhiệm vụ quan trọng ở trường mầm non. Đối
với sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, ngồi việc chăm sóc cẩn thận và ni
dưỡng theo nhu cầu phát triển, trẻ cịn cần phải có sự giao tiếp tình cảm, luyện
tập thường xun có mục đích với người lớn dưới hình thức trị chơi. Bên cạnh
đó, chúng ta thấy rằng các trò chơi liên quan đến vận động của cơ thể làm cho
trẻ sảng khoái tinh thần vui vẻ, trẻ trở nên hoạt bát, nhanh nhẹn và tự tin hơn.
Xuất phát từ vai trò quan trọng của các hoạt động phát triển thể chất nhằm
nâng cao thể lực cho trẻ, đây là một việc làm cần thiết và có ý nghĩa đối với sự
phát triển tồn diện của trẻ. Hiện nay hoạt động phát triển thể chất thơng qua tổ
chức các trị chơi vận động, nhất là trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ cịn
nhiều hạn chế: nhà trường đa phần chú trọng đến khâu tổ chức đảm bảo trẻ ăn
hết suất ngủ đúng giờ, các kế hoạch kiểm tra dự giờ nằm trên hoạt động học


2
trong lớp, đặc biệt trẻ 5-6 tuổi đa phần chú trọng đến lĩnh vực phát triển nhận
thức và kỹ năng tinh của bàn tay nhất là kỹ năng sao chép hay đọc chữ để chuẩn
bị tâm thế vào lớp Một. Một số hoạt động vận động ngoài trời gặp nhiều khó
khăn: nhà trường khơng có nhiều “tập huấn chun mơn” và khơng xem trọng
hoạt động ngồi trời: sợ trẻ bẩn, vấp ngã, ồn ào đến lớp học khác, luật chơi và
kỹ năng tổ chức trị chơi vận động của cơ giáo chưa được đầu tư sâu và thường
mang tâm lý ra sân chơi cho có, hư hao đồ chơi ngồi trời (lãnh đạo phê bình),
mất nhiều thời gian, cơng sức để làm lại (vì trẻ chơi dễ bị hư). Bên cạnh đó, đa
số giáo viên khơng muốn tổ chức cho trẻ ra ngồi sân chơi vì phải chuẩn bị
nhiều đồ chơi để trẻ không tranh giành, sân chơi phải rộng, phải thống, phải có
nhiều khu chơi riêng thì tổ chức vận động ngồi trời mới có hiệu quả, mới vui,
cơ giáo đỡ vất vả hơn sau các hoạt động trong lớp…nên dần dần hình thành lối
suy nghĩ “ngán ngại” khi cho trẻ ra sân hoạt động hoặc “ra cho có” mà lại không

hướng trẻ kỹ năng chơi cùng nhau hay “khai thác” triệt để loại đồ chơi mà trẻ
đang có, hoặc khơng cần đồ chơi mà trẻ vẫn thích thú chơi cùng nhau… Điều đó
làm cho hoạt động vui chơi, học tập, thỏa sức khám phá của trẻ trở nên đơn điệu,
sơ sài, gây sự nhàm chán, dẫn đến trẻ nhút nhát càng nhút nhát hơn, không mạnh
dạn tự tin tham gia hoạt động, không phát huy hết khả năng tích cực của mình…
Trong khi đó lại qn rằng phát triển thể lực cho trẻ là một nhiệm vụ quan trọng
trong trường mầm non, không chỉ bảo vệ và tăng cường sức khỏe mà còn là tiền
đề cho sự phát triển tồn diện của trẻ. Đó là lý do tơi chọn “Biện pháp tổ chức
trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường Mầm non Huyện Châu
Thành, Tiền Giang”
2. Mục đích nghiên cứu.
Khảo sát thực trạng việc tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6
tuổi ở trường Mầm non Huyện Châu Thành, Tiền Giang. Từ đó đề xuất một số
biện pháp nhằm rèn kỹ năng vận động, hình thành ở trẻ thói quen mạnh dạn, tự
hợp tác nhóm, có khả năng tự tổ chức một số trị chơi vận động ngồi trời với


3
nhau, hứng thú khi cùng tham gia vận động ngoài trời…
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu.
Q trình tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường
Mầm non huyện Châu Thành, Tiền Giang.
3.2. Đối tượng nghiên cứu.
Biện pháp tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường
Mầm non của huyện Châu Thành, Tiền Giang.
4. Giả thuyết khoa học
Việc tổ chức hoạt động ngoài trời đã đạt được một số hiệu quả nhất định.
Tuy nhiên việc tổ chức trị chơi vận động ngồi trời hiện nay vẫn còn một số hạn
chế như: giáo viên chưa thực sự tạo mọi điều kiện cho trẻ được tích cực hoạt

động ngồi trời; việc tổ chức một số trị chơi vận động ngồi trời đơi khi cịn
mang tính hình thức; giáo viên chưa có khả năng thiết kế các hoạt động phong
phú kích thích hứng thú của trẻ nên hiệu quả mang lại chưa cao.
Nếu khảo sát và phân tích đúng thực trạng cũng như nguyên nhân của tổ
chức trò chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi thì người nghiên cứu sẽ có cơ
sở đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả tổ chức trò chơi vận động
ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu một số lý luận về tổ chức
trò chơi vận động, vận động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi để làm cơ sở cho nghiên
cứu thực trạng và nghiên cứu biện pháp tổ chức
5.2. Nhiệm vụ nghiên cứu thực tiễn:
Tìm hiểu thực trạng về biện pháp tổ chức trò chơi vận động ngoài trời cho
trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non huyện Châu Thành, Tiền Giang.
Kiểm chứng tính khả thi của các biện pháp


4
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về nội dung
Đề tài tập trung nghiên cứu tổ chức một số trị chơi vận động trong hoạt
động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi ở một số trường mầm non huyện Châu Thành,
Tiền Giang.
6.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Nghiên cứu tiến hành khảo sát trên các giáo viên dạy cho trẻ 5-6 tuổi (lớp
lá) và Phó hiệu trưởng phụ trách chuyên môn tại 8 trường mầm non huyện Châu
Thành, bao gồm: MN Thạnh Phú; Mầm non Tam Hiệp; Mầm non Thân Cữu
Nghĩa ; Mầm Non Tân Lý Tây; Mầm Non Dưỡng Điềm; Mầm Non Bình Trưng;
Mầm Non tân Hội Đơng; Mầm non Bình Đức.
7. Phương pháp nghiên cứu

7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lí luận: Đọc và phân tích, hệ thống
hóa, khái quát hóa những tài liệu liên quan đến đề tài như: các khái niệm công
cụ, những quan điểm khoa học về vai trò của trò chơi vận động đối với sự phát
triển tồn diện của trẻ,…
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
7.2.1. Phương pháp quan sát:
Quan sát thời gian tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ trong ngày,
trong tuần
Quan sát hình thức tổ chức trị chơi vận động ngồi trời
Quan sát nghiên cứu nội dung trị chơi vận động ngồi trời
Quan sát có ghi lại biên bản thời gian, phương pháp và hình thức tổ chức,
kết quả thực hiện trò chơi vận động ngoài trời của trẻ
7.2.2. Phương pháp điều tra
Sử dụng phiếu thăm dò ý kiến khảo sát một cán bộ quản lý, giáo viên trực
tiếp dạy lớp mẫu giáo 5-6 tuổi ở 4 trường Mầm non huyện Châu Thành, Tiền
giang nhằm tìm hiểu rõ thực trạng tổ chức trị chơi vận động ngoài trời cho trẻ 5-


5
6 tuổi
7.2.3. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm
8. Đóng góp của luận văn
Bổ sung thêm tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ dành cho giáo viên mầm non sau
khi kiểm chứng kết quả nghiên cứu một số biện pháp tổ chức trị chơi vận động
ngồi trời cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
Đề xuất cách tạo, tận dụng một số trang thiết bị, đồ chơi khi trẻ tham gia vận
động ngoài trời
Đề xuất một số biện pháp góp phần nâng cao chất lượng trong việc tổ chức
trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non huyện
Châu Thành, Tiền Giang

9. Bố cục của luận văn.
Ngoài phần tài liệu tham khảo, phụ lục và danh mục các bảng biểu, chữ
viết tắt, cấu trúc luận văn gồm có 3 phần:
 Phần mở đầu
 Phần nội dung:
Chương 1: Cơ sở lý luận của việc tổ chức trò chơi vận động, vận động
ngoài trời cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
Chương 2: Thực trạng tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ mẫu
giáo 5-6 tuổi ở trường mầm non huyện Châu Thành, Tiền Giang
Chương 3: Đề xuất một số biện pháp tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho
trẻ 5-6 ở trường mầm non huyện Châu Thành, Tiền Giang.
 Phần kết luận và kiến nghị sư phạm


6

Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC TỔ CHỨC TRỊ CHƠI
VẬN ĐỘNG NGỒI TRỜI CHO TRẺ 5-6 TUỔI
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Trò chơi được ra đời từ thời nguyên thủy, họ đã sử dụng trò chơi đề truyền
thụ kinh nghiệm cho các thế hệ bằng cách bắt chước các động tác lao động. Trò
chơi được ra đời từ đó và phát triển cùng với sự phát triển của xã hội lồi người.
Ngày nay trị chơi xuất hiện trên tất cả các lĩnh vực giáo dục, văn hóa văn nghệ
nhằm rèn luyện và nâng cao sức khỏe con người. Trò chơi vận động là một trong
những phương tiện giáo dục thể chất mà trong hoạt động của nó có quy tắc và
diển ra trong một giới hạn khơng gian, thời gian được xác lập.
Trị chơi vận động có ý nghĩa to lớn đối với sự hình thành và phát triển
nhân cách. Một số tác giả nước ngoài nghiên cứu xây dựng loại trò chơi này
theo nhiều xu hướng khác nhau.
1.1.1. Các nghiên cứu trên thế giới

Những năm 30 của thế kỉ XX các nhà tâm lí học, giáo dục học Xơ Viết đã
đưa ra một cái nhìn mới về bản chất tâm lí người nói chung và hoạt động chơi
nói riêng. Bằng những lập luận khoa học, họ đã chứng minh sự xuất hiện của trị
chơi như hình thức cụ thể của hoạt động chơi, gắn liền với lao động ở giai đoạn
phát triển nhất định của xã hội loài người. Các nhà khoa học giai đoạn này đã
làm sáng tỏ nguồn gốc xã hội của trò chơi, hoạt động chơi của con người gắn
liền với lao động ở những giai đoạn phát triển nhất định của xã hội lồi người.
Nội dung trị chơi phản ánh cuộc sống xã hội của con người, trên cơ sở đó làm
rõ bản chất xã hội của trị chơi nói chung và hoạt động chơi nói riêng
Vào những năm bốn mươi, các cộng sự và học trị của L.X.Vưgơtxki,
Đ.B.Elcơnhin, A.V.Zaparogiet, A.N.Leonchiep,…đã thực hiện hàng loạt nghiên
cứu của mình, L.X Vưgơtxki đã lí giải và phân tích vai trị của hoạt động chơi


7
nhất là dưới dạng các trị chơi mơ phỏng, ơng đã chỉ ra: chính những trị chơi mơ
phỏng tạo ra vùng cận phát triển, là điều kiện đầu tiên thuận lợi nhất cho sự hình
thành và phát triển nhân cách. Hồn cảnh chơi mang tính tưởng tưởng là con
đường dẫn tới trừu tượng hóa; thực hiện các quy tắc chơi, là trường học rèn
luyện các phẩm chất ý chí, đạo đức…[35].
Cơng trình nghiên cứu của P.G. Xamarucova, L.A.Gersezon;.. tiến hành
dựa trên quan điểm duy vật biện chứng, bắt đầu từ những hoạt động có thực của
trẻ từ đó để hiểu những biến đổi tương ứng trong ý thức của trẻ và sau đó tìm
hiểu những ảnh hưởng trở lại của sự thay đổi ý thức đối với sự phát triển tiếp
theo của hoạt động. Từ đó các nhà khoa học kết luận: hoạt động chơi không nảy
sinh một cách tự phát mà do những ảnh hưởng có ý thức hoặc khơng ý thức từ
phía người lớn, bạn bè xung quanh trong đó giao tiếp xã hội đóng vai trị đặc
biệt quan trọng đối với sự phát triển hoạt động vui chơi của trẻ [36].
Tác giả P.G. Xamarucova cho rằng, GDTC cho trẻ có ý nghĩa lớn, coi
luyện tập thể dục thể thao là nhiệm vụ quan trọng để làm vững mạnh thế hệ mai

sau. Ghi nhận sự tác động có ích của bài tập thể chất lên cơ thể trẻ, bà đề cao vai
trị của trị chơi. Trị chơi khơng chỉ củng cố sức khỏe của cơ thể, mà nó cịn sử
dụng với mục đích giáo dục, góp phần hình thành, củng cố kỹ năng bài tập thể
chất, giáo dục cách biết khiển bản thân, có tổ chức và có tính cách [56].
A.X.Ma-ca-ren-cơ đã chứng minh rằng một trị chơi tốt là một trị chơi mà
ở trong đó đứa trẻ hoạt động tích cực, độc lập suy nghĩ, xây dựng và khắc phục
khó khăn dưới hình thức khó khăn đối với trẻ. Tất cả những cái đó làm cho trị
chơi giống như lao động. A.X.Ma-ca-ren-cơ giải thích ngun nhân làm cho trẻ
thích thú trị chơi là ở chổ trị chơi xuất phát từ nội dung của nó, là một hoạt
động con người đòi hỏi con người phải suy nghĩ, sáng tạo, khôn ngoan, lanh lợi.
Niềm vui ở đây cũng giống như niềm vui trong lao động. Đó là niềm vui sáng
tạo, niềm vui chiến thắng [52].
Các nghiên cứu của P.A Ruđich, P.G. Xamarukôva, E.A.Arôkin đều thống


8
nhất quan điểm: trò chơi là hoạt động cơ bản của trẻ em lứa tuổi mẫu giáo. Chơi
là nhu cầu để phát triển cơ thể của trẻ. Khi chơi, sức mạnh của trẻ được phát
triển làm cho đôi tay cứng cáp, đơi chân dẻo dai, thân thể mềm mại, hình dáng
phát triển cân đối hài hòa. Theo ý kiến của E.A.Arôkin “Không thể phát triển
sức khỏe nếu thiếu hoạt động, thiếu hứng thú đối với cuộc sống”. Các trò chơi tự
do hoặc trị chơi có luật lệ đều là những hoạt động hấp dẫn cuộc sống của trẻ.
E.A.Arôkin ca ngợi trị chơi khơng chỉ vì trong đó trẻ thể hiện sự sáng tạo, thể
hiện bản thân trẻ đầy đủ nhất mà còn ảnh hưởng tốt đến sức khỏe của trẻ [56].
Tác giả M.A. Runôva trong bài viết về “Hoạt động phát triển vận động cho
trẻ trong trường Mầm non”, cho rằng một trong những hình thức quan trọng của
việc dạy kỹ năng vận động cơ bản cho trẻ mầm non là tiết thể dục. Trong trường
mầm non hoạt động này được tổ chức hai đến ba lần trong trong một tuần.
Trong mỗi hoạt động phát triển vận động đều giải quyết các nhiệm vụ chăm sóc,
rèn luyện sức khỏe, củng cố, hoàn thiện kỹ năng vận động, phát triển tố chất thể

lực và giáo dục các phẩm chất ý chí cho trẻ [36].
P.Ph.Lexgáp trong “Nghiên cứu lý luận và phương pháp tiến hành trò chơi
vận động”, xem trò chơi vận động như là bài tập mà nhờ đó trẻ chuẩn bị cho
cuộc sống sau này. Trò chơi như phương tiện giáo dục nhân cách, khi tham gia
chơi trẻ lĩnh hội kỹ năng, thói quen, hình thành tích cách của nó. Quy tắc chơi có
ý nghĩa như luật chơi, thái độ của trẻ cần phải có ý thức tự giác và có trách
nhiệm. Việc thực hiện những quy tắc này yêu cầu đối với tất cả trẻ, vì thế chúng
có ý nghĩa giáo dục lớn. Vì trị chơi làm phát triển những phẩm chất đạo đức,
tính kỷ luật, trung thực, cơng bằng giúp đỡ lẫn nhau.
Nhà giáo dục Maria Montessory quan niệm rằng: sự phát triển của trẻ
không chỉ dựa vào sự phát triển của tâm lý mà còn dựa vào vận động của cơ thể.
Vận động đem lại sức khỏe cho cơ thể, đem lại lòng dũng cảm và sự tự tin, cũng
như những ảnh hưởng không thể coi thường cho tâm lý.
Trong khoa học giáo dục, trò chơi vận động được coi là phương tiện phát


9
triển tồn diện có vị trí quan trọng nhất, thúc đẩy sự phát triển các phẩm chất, trí
tuệ và thể lực cũng như sự lĩnh hội các chuẩn mực đạo đức, các quy tắc hành vi
và các giá trị đạo đức của xã hội. A.N Leonchev cho rằng, phát triển cân đối
mọi khả năng chỉ trở thành hiện thực khi trẻ được vận động hồn tồn tự do,
khơng chịu sự ép buộc của bản thân và của người khác mà sự tự do vận động
của trẻ được thực hiện trong trò chơi vận động [47].
Nhà giáo dục (giáo dục) học, giải phẫu học, thầy thuốc Piốt Lesghapht
(1837 – 1909) có vai trò to lớn trong sự phát triển của khoa học và thực tiễn GD
thể chất. Ông xuất bản một loạt tác phẩm về sinh học, giải phẩu, GD thể chất…
Trong đó, quan trọng nhất là tác phẩm: “Giáo dục gia đình và hướng dẫn giáo
dưỡng thể chất cho trẻ ở lứa tuổi đến trường”. Ông cho rằng giáo dục thể chất là
chuẩn bị con người cho lao động sáng tạo, sao cho có thể sử dụng sức lực,
KNVĐCB… của mình với sự tiêu hao năng lượng ít nhất mà giành được kết quả

tốt nhất. Trẻ em nên rèn luyện kĩ năng tự lĩnh hội các bài tập vận động và các
vận động này được áp dụng trong các điều kiện khác nhau dưới các hình thức
khác nhau [27].
Trong cuốn “Thể dục thể thao nhi đồng trước tuổi học” của tác giả Lưu Tân
– người Trung Quốc đã chỉ ra 4 mặt của bài tập động tác: bài tập động tác cơ
bản, bài tập thể dục cơ bản, trò chơi vận động và các hoạt động vận động với
dụng cụ. Trong đó rèn luyện các bài tập động tác cơ bản là mục tiêu, nội dung
quan trọng và là biện pháp cơ bản để thực hiện nhiệm vụ hoạt động thể dục thể
thao. Theo ơng hoạt động này có thể rèn luyện tồn bộ cơ thể một cách có hiệu
quả, nâng cao và phát triển các tố chất thể lực, tăng cường thể chất; phát triển
các năng lực hoạt động cơ bản và tạo điều kiện để các em thích ứng tốt hơn đối
với xã hội [39].
Hệ thống giáo dục thể chất ở Thụy Điển đại biểu ưu tú chính là 2 cha con
P.Lingơ (1776 – 1839) và I.Lingơ (1820 – 1886). Qua việc nghiên cứu về giải
phẫu và sinh lý của trẻ em, hai ông nhấn mạnh đến sự cần thiết phải bắt đầu giáo


10
dục thể chất từ lứa tuổi còn thơ ấu và trẻ em cần phải áp dụng những bài tập tăng
cường và phát triển thân thể. Theo ý kiến của ông: củng cố và tăng cường sức
khỏe là nhiệm vụ duy nhất của thể chất nên trẻ em cần nâng cao sự gắng sức thể
lực chung (thí dụ: bài tập đi bộ kết hợp với bật nhảy, các bài tập thăng bằng…).
Tư thế đúng của tay, chân và mình được đặc biệt chú ý trong khi thực hiện các
vận động đi, chạy, nhảy… kết hợp với khả năng giữ thăng bằng. Để tiếp tục hoàn
thiện thêm các bài tập Lingơ đã bổ sung dụng cụ trong quá trình rèn luyện các
KNVĐCB [39].
Hệ thống giáo dục thể chất ở Pháp Phơanxixcô Amôrốt (1770-1848) có
cơng lớn trong việc biên soạn các bài tập rèn luyện KNVĐCB. Theo ông, những
bài tập thể dục tốt là những bài tập hình thành các kĩ năng cần thiết trong cuộc
sống như: đi, chạy, nhảy, leo trèo, trườn bị, ném, đấu kiếm… Q trình tiến

hành theo ngun tắc chung vừa sức với người tập và đơn giản trong chừng mực
có thể. Các bài tập tiến hành theo trình tự từ dễ đến khó [39].
Tại Mỹ đánh giá cao vai trò của phát triển thể lực, vận động cho trẻ 5-6
tuổi. Cụ thể, giáo dục Mỹ đã đưa ra Bộ chuẩn học tập và phát triển trẻ em của
Mỹ. [44]. Riêng với phát triển vận động, được chia thành: Các kỹ năng vận động
thô, kỹ năng vận động tinh và kỹ năng cảm giác vận động.
Cụ thể nội dung các chỉ số về sự phát triển thể trạng, sức khỏe và vận động
của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi bao gồm:
Về kĩ năng vận động thô: Trẻ thể hiện sức mạnh và phối hợp các nhóm cơ
lớn: Chạy liên tục ít bị ngã; Nhảy lò cò đổi chân; Giữ thăng bằng khi cúi, quay
hay ưỡn người; Đi lên xuống cầu thang trong khi nắm đồ vật bằng 1 hay 2
tay;Di chuyển tư thế cơ thể để bắt bóng, sau đó ném bóng qua hướng bên phải;
Đá quả bóng lớn tới 1 điểm đã định sẵn (vài lần chính xác); Có kĩ năng nhảy.
- Ném bóng vừa (vài lần chính xác)
Về kĩ năng vận động tinh: Trẻ thể hiện sức mạnh và phối hợp các nhóm cơ
nhỏ: Mở và đậy nắp thùng đồ chơi 1 cách dễ dàng; Xé băng keo khỏi dụng cụ


11
mà không làm quấn băng keo (đa số làm được); Gấp giấy và làm thành các đồ
vật (máy bay, gấp nghệ thuật..) có sự giúp đỡ của người lớn; Cột dây và thắt dây
giày với sự giúp đỡ; Viết được tên mình trên thư; Biết cài nút áo quần.
Kĩ năng cảm giác vận động: Trẻ có thể sử dụng các giác quan (nhìn, nghe,
ngửi, nếm và sờ) để điều chỉnh các vận động: Liên tục đánh trúng 1 quả bóng
(với vợt); Bắt được bóng với khoảng cách từ 5 đến 10 bước chân; Nặn được
những hình thú đơn giản; Mang 1 cốc nước hay nước ép băng qua phịng mà
khơng làm đổ nó; Hứng thú, tích cực chơi kết hợp với tương tác với bạn và tuân
thủ luật chơi (đuổi bắt, trốn tìm, ..)…
Đề cập đến nội dung trên, trong khu vựa Đơng Nam Á, vai trị của trị chơi
vận động ngoài trời hay phát triển vận động cho trẻ 5-6 tuổi cũng được giáo dục

Singapore nhấn mạnh trong quá trình phát triển tồn diện của trẻ bao gồm sự
phát triển và tăng trưởng về thể lực.
Ngay khi các kĩ năng vận động thô phát triển sẽ kéo theo sự phát triển của
các vận động tinh, trẻ phải được dạy để điều khiển được cơ thể mình trước khi
chúng phát triển các kĩ năng vận động tinh.
Khi giáo viên có kế hoạch nâng cao các vận động tinh cho trẻ, trẻ sẽ trở nên
tự tin hơn, giúp trẻ thích nghi trong việc học ở trường và trong cuộc sống sau
này.
Thường là có sự kết hợp 3 phần trong kế hoạch phát triển kĩ năng vận động
cho trẻ:
- Các kĩ năng vận động cơ bản (có sự di chuyển vị trí, khơng có sự di
chuyển vị trí, vận động tinh và sự khéo léo)
- Phát triển các giác quan vận động
- Sức khỏe thể lực
Sự hướng dẫn hoạt động các kĩ năng vận động trong những năm ở trường
mầm non sẽ giúp trẻ trở nên tự tin và thích nghi về thể lực để có thể đáp ứng
những nhu cầu cần thiết cho chúng trong cuộc sống sau này.


12
Theo Bộ giáo dục Singapore, việc phát triển các kĩ năng vận động cho trẻ
hiệu quả là :
- Trẻ có cơ hội được hoạt động ngay khi trẻ tham gia hoạt động trong các
hoạt động thể chất, chúng không chỉ phát triển về các kĩ năng thể lực mà còn
làm tăng thêm sự tự tin và lòng tự trọng. Khi trẻ chơi với bạn, trẻ còn học được
cách chia sẽ, chờ đến lượt và biết thương lượng với người khác.
- Trẻ được ở trong một mơi trường an tồn và trang bị tốt, một mơi trường
mà trong đó các bài học về kĩ năng vận động đã được lên kế hoạch cần phải
được bày trí chu đáo. Cả khoảng trống trong lớp lẫn ngoài trời nên được an toàn
và được sắp xếp với mục đích kích thích trẻ phát triển các vận động thô và sức

khỏe thể lực.
Một bãi tập chướng ngại vật có thể được thiết kế với những vật liệu tái chế
như các bánh xe cũ, và các hộp carton, thùng nhựa cũ… sẽ có nhiều cơ hội cho
trẻ sự trải nghiệm, thích hợp với các kĩ năng bò, trườn, chui và giữ thăng bằng.
- Trẻ thể hiện năng lực của mình thơng qua sự vận động và các giác quan,
khi trẻ thực hiện các vận động cơ lớn và nhỏ, chúng có thể nhìn thấy những điều
từ các góc nhìn khác nhau (từ trên đỉnh của thang leo, từ bên trong ống, từ dưới
đáy thùng..) và sẽ bắt gặp được những trải nghiệm khác nhau (cảm nhận được
các cảm giác khác nhau như: có luồng gió thổi ngược lại khi đang chạy, khi
chổng ngược người lên, chạy trên cỏ hay trên bề mặt cát…).
- Trẻ có đủ thời gian để theo đuổi hoạt động sẽ giúp trẻ có tính kiên nhẫn
và tự tin, phát triển hệ tim mạch và sự dẻo dai các cơ bắp, sức mạnh thông qua
các hoạt động thể lực liên tục và sôi nổi. Hãy cho trẻ đủ thời gian để luyện tập
và thực hiện hoạt động đến khi hồn thành, có thể chúng sẽ có những trải
nghiệm rất tốt. Bằng cách này, sự tự tin của trẻ về khả năng của mình cũng sẽ
tăng lên.
Tóm lại, qua nghiên cứu các tư tưởng, quan điểm, về tổ chức trò chơi cho
trẻ và tổ chức trò chơi nhằm phát triển vận động cho trẻ của các tác giả trên thế


13
giới, tác giả có một số nhận xét sau: Tổ chức trò chơi cho trẻ là vấn đề được các
tác giả trên thế giới quan tâm dưới nhiều góc độ khác nhau như phát huy tính
tích cực học tập của trẻ em, phát triển cơ thể toàn diện….Tuy nhiên, những
nghiên cứu về tổ chức trị chơi vận động ngồi trời cho trẻ 5-6 tuổi một cách
toàn diện hệ thống vẫn còn là vấn đề mới mẻ.
1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam.
Năm 2010, Bộ GD&ĐT đã ra Bộ chuẩn giáo dục trẻ em 5tuổi. Bộ chuẩn
phát triển trẻ em năm tuổi cịn là căn cứ để xây dựng chương trình, tài liệu tuyên
truyền, hướng dẫn các bậc cha mẹ và cộng đồng trong việc chăm sóc, giáo dục

trẻ em năm tuổi nhằm nâng cao nhận thức về sự phát triển của trẻ em. Trên cơ
sở đó, tạo sự thống nhất trong chăm sóc, giáo dục trẻ giữa nhà trường, gia đình
và xã hội. Bộ chuẩn phát triển trẻ em năm tuổi gồm 4 lĩnh vực, 28 chuẩn, 120
chỉ số được phân bố đều trong các lĩnh vực như: Lĩnh vực phát triển thể chất,
lĩnh vực phát triển tình cảm và quan hệ xã hội, lĩnh vực phát triển ngôn ngữ và
giao tiếp, lĩnh vực phát triển nhận thức, nội dung các chỉ số được phân bố đều
trong tất cả các chủ đề dự kiến của năm học. Đây chính là mục tiêu giáo dục cụ
thể đầu ra của trẻ Mẫu giáo 5 tuổi cần đạt được trong và sau quá trình giáo dục.
[7].
Với đề tài nghiên cứu “Một số biện pháp phát huy tính tích cực của trẻ mẫu
giáo 4-5 tuổi trong hoạt động chung có mục đích giáo dục thể chất”, tác giả Lý
Thị Anh đã đi sâu nghiên cứu biểu hiện tính tích cực của trẻ, đề xuất một số biện
pháp phát huy tính tích cực của trẻ 5-6 tuổi trong hoạt động chung có mục đích
giáo dục thể chất. Trong đó có các biện pháp: tạo tình huống có vấn đề, làm mẫu
và giải thích các bài tập rõ ràng dễ hiểu, tạo mối quan hệ gần gũi giữa cô và trẻ,
đánh giá khen ngợi và động viên kịp thời [2].
Trần Đồng Lâm trong cuốn “Trò chơi vận động” đã đề cập đến đặc điểm, ý
nghĩa trò chơi vận động và các phương pháp tổ chức, giảng dạy trị chơi vận
động. Đặc biệt ơng đã đi sâu vào phân loại trò chơi vận động [18].


14
Trong cơng trình nghiên cứu khoa học của mình, tác giả Lê Anh Thơ đã đề
cập đến những vấn đề sử dụng Trò chơi vận động dân gian như là phương tiện
phát triển vận động cho trẻ mẫu giáo trên cơ sở nghiên cứu, triển khai thực
nghiệm một số Trò chơi vận động dân gian vận động phát triển vận động cho trẻ
mẫu giáo giai đoạn 3-5 tuổi ở đề tài “Nghiên cứu sử dụng một số trò chơi vận
động dân gian cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi” [29].
Nghiên cứu các chỉ số đánh giá thể lực cho học sinh 5-6 tuổi (5-6 tuổi)
thông qua một số bài tập “Giáo dục thể chất của trường Mẫu giáo nội thành

thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Nguyễn Thị Kim Quế. Tác giả đã sử dụng
một số bài tập bật xa, ném, đi, chạy, nhặt bi để đánh giá thể lực của trẻ 5-6 tuổi
[28].
Luận văn Thạc sĩ của Nguyễn Thị Ánh Tuyết đã nghiên cứu “Một số biện
pháp tổ chức hoạt động ngoài trời nhằm phát triển thể lực cho trẻ 5-6 tuổi”, đã
đề cập và đưa ra các biện pháp: cần lựa chọn trò chơi phù hợp, lập kế hoạch, tạo
môi trường, phương tiện phong phú, đánh giá trẻ trong hoạt động ngồi trời,
tăng cường rèn luyện có hệ thống các kỹ năng vận động. Đây là cơ sở giúp trẻ tự
tin, hứng thú, thích tham gia vào hoạt động [30].
Tác giả Nguyễn Thị Yến Linh trong “Biện pháp nâng cao tính tích cực vận
động trong giờ thể dục cho trẻ 5-6 tuổi” đã nghiên cứu tính tích cực vận động
trong giờ học và đưa ra một số biện pháp để phát huy tính tích cực ở trẻ, sử dụng
các bài tập trò chơi, tổ chức luyện tập theo hình thức thi đua, cho trẻ tham gia
hội thao…[15].
Trong nghiên cứu về phương pháp dạy học bài tập vận động cơ bản cho trẻ
5-6 tuổi, tác giả Đặng Hồng Phương đã đi sâu nghiên cứu và đề xuất các phương
pháp dạy bài tập vận động cơ bản cho trẻ. Tác giả quan tâm đến bài tập vận
động và trò chơi vận động, từ đó đưa ra bốn nhóm phương pháp, trong đó
phương pháp ơn luyện kỹ năng vận động cũ và xem yếu tố chơi, thi đua, chia
nhóm là phương tiện, hình thức tạo cơ hội cho trẻ được tích cực vận động, rèn