thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non theo chủ đề các hiện tượng tự nhiên

LỜI CẢM ƠN

Em xin chân thành cảm ơn cô giáo Ths. Lường Thị Định – Giảng viên trực
tiếp hướng dẫn khóa luận tốt nghiệp, đồng cảm ơn các thầy (cô) giáo khoa Tiểu
Học- Mầm Non đã tận tâm và nhiệt tình dạy bảo, hướng dẫn và tạo điều kiện cho em
trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu tại trường.
Em cũng xin được trân trọng cảm ơn cô Bùi Thị Kha hiệu trưởng trường
mầm non Hoa Hồng, cô Hà Thị Lanh hiệu trưởng trường mầm non Hoa Sen Bon
Phặng cùng toàn thể các anh, các chị, các cô, các chú trong hai trường mầm non
đã nhiệt tình giúp đỡ chúng em trong quá trình nghiên cứu, học tập, tìm hiểu cơ sở
lí luận và thực tiễn tại trường, giúp chúng em học hỏi được những kinh nghiện quý
báu và hoàn chỉnh thành công luận văn tốt nghiệp.
Cuối cùng em xin được gửi tới các thầy, các cô, các anh, các chị, cô chú
cùng toàn thể các bạn một lời chúc tốt đẹp nhất, sức khỏe, hạnh phúc và công
tác tốt. Chúc các thầy cô đạt được nhiều thành công hơn nữa trong công cuộc
trồng người, luôn là nhứng người “lái đò” tận tâm, đầy nhiệt huyết để giúp
chúng em những thế hệ mới của đất nước vươn tới ước mơ của mình và góp một
phần nhỏ bé của mình trong công cuộc xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp.
Do thời gian nghiên cứu chưa nhiều, kinh nghiệm thực tế còn hạn chế nên
không tránh khỏi những thiếu xót. Rất mong được sự chỉ bảo của các thầy cô.
Em xin chân thành cảm ơn!

Sơn La, tháng 05 năm 2014
Sinh viên thực hiện


Lường Thị Phóng

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU 1

1. Lí do chọn đề tài 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề 2
3. Mục đích nghiên cứu. 3
4. Đối tượng và khách thể nghiên cứu. 3
5. Giả thuyết khoa học 4
6. Nhiệm vụ nghiên cứu. 4
7. Phạm vi nghiên cứu. 4
8. Phương pháp nghiên cứu 4
9. Những đóng góp của đề tài 5
10. Cấu trúc của đề tài 6
NỘI DUNG 7
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC
THIẾT KẾ HĐNT CHO TRẺ 5-6 TUỔI Ở TRƢỜNG MẦM NON THEO
CHỦ ĐỀ CÁC HIỆN TƢỢNG TỰ NHIÊN 7
1.1. Cơ sở lý luận 7
1.1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu 7
1.1.2. Khái niệm 11
1.1.3. Đặc điểm tâm lý của trẻ 5-6 tuổi với việc tiếp nhận các hiện tượng tự
nhiên 19
1.2. Cơ sở thực tiễn 23
1.2.1. Thực trạng tổ chức, thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường
mầm non theo chủ đề các hiện tượng tự nhiên 23
1.2.2. Thực trạng thiết kế HĐNT cho trẻ 5-6 tuổi theo chủ đề các HTTN 28
1.2.3. Thực trạng mức độ hứng thú, tích cực nhận thức trong hoạt động ngoài
trời của trẻ 5-6 tuổi với chủ đề các hiện tượng tự nhiên 29
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG NGOÀI TRỜI
CHO TRẺ 5-6 TUỔI Ở TRƢỜNG MẦM NON THEO CHỦ ĐỀ CÁC
HIỆN TƢỢNG TỰ NHIÊN 34
2.1. Khái niệm, ý nghĩa của phương pháp thiết kế HĐNT 34
2.1.1. Khái niệm phương pháp. 34

2.1.2. Ý nghĩa việc thiết kế 34
2.2. Các nguyên tắc thiết kế 34
2.2.1. Đảm bảo tính mục đích 34
2.2.2. Đảm bảo tính hệ thống 34
2.2.3. Đảm bảo tính phát triển 35
2.2.4. Dựa trên đặc trưng của các hiện tượng tự nhiên cần cung cấp cho trẻ và
đặc điểm tâm lý của trẻ 5-6 tuổi 35
2.3. Phương pháp, các bước thiết kế HĐNT cho trẻ 5-6 tuổi theo chủ đề các
HTTN 36
CHƢƠNG 3: THIẾT KẾ HOẠT ĐỘNG NGOÀI TRỜI CHO TRẺ 5-6
TUỔI Ở TRƢỜNG MẦM NON THEO CHỦ ĐỀ CÁC HIỆN TƢỢNG TỰ
NHIÊN 40
3.1. Một số lưu ý khi thiết kế 40
3.2. Thiết kế giáo án hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non
theo chủ đề các hiện tượng tự nhiên 41
KẾT LUẬN 70
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC




DANH MỤC CÁC BẢNG


STT
Số
hiệu
bảng

Tên bảng

Trang
1
2.1
Tổng hợp và đánh giá chung về mức độ hứng thú
của trẻ trong HĐNT với chủ đề các HTTN của trẻ ở
hai trường. Đánh giá theo các TC
30

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ

Số hiệu
biểu đồ

Tên biểu đồ

Trang

1
Tổng hợp và đánh giá chung về mức độ hứng thú của trẻ
trong HĐNT với chủ đề các HTTN của trẻ ở hai trường.
Đánh giá theo các TC
32

CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

MG : Mẫu giáo
MN : Mầm non
TN : Thực nghiệm
ĐC : Đối chứng
HĐNT : Hoạt động ngoài trời
HTTN : Hiện tượng tự nhiên
ĐH : Đại học
TC : Tiêu chí


1
MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
1.1. Đại hội Đảng khóa IX đã khẳng định“ giáo dục và đào tạo là quốc sách
hàng đầu, phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những động lực quan trọng
thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực của
con người”. Một quốc gia muốn hùng mạnh thì cần phải có nền giáo dục phát
triển. Vì vậy đầu tư cho giáo dục là đầu tư cho sự phát triển bền vững, đảm bảo
đào tạo một thế hệ trẻ có đầy đủ phẩm chất và năng lực phục vụ cho đất nước.
1.2. Hiện nay giáo dục đã trở thành mối quan tâm của toàn xã hội, đặc biệt giáo
dục mầm non chiếm một vị trí quan trọng, là khâu đầu tiên trong hệ thống giáo
dục quốc dân, là bậc học đặt nền móng cho sự phát triển nhân cách con người

mới xã hội chủ nghĩa. Mọi trẻ em sinh ra đều có quyền được giáo dục chăm sóc,
được tồn tại và phát triển, được yêu thương trong gia đình cộng đồng. “Trẻ em
hôm nay, thế giới ngày mai”, trẻ em là nguồn hạnh phúc của mỗi gia đình, là
tương lai của đất nước, là lớp người sẽ tiếp tục sự nghiệp của ông cha ta để lại
gánh vác mọi công việc xây dựng tổ quốc. Khi xã hội càng phát triển thì giá trị
con người càng được nhận thức và đánh giá đúng đắn, do vậy việc chăm sóc và
giáo dục trẻ lại càng mang ý nghĩa nhân văn cụ thể và trở thành đạo lí của thế
giới văn minh.
1.3. Dù hiện nay, các trường mầm non đã có sự coi trọng trong việc kích thích
hứng thú nhận thức của trẻ trong các hoạt động chung, nhưng hứng thú với các
hiện tượng tự nhiên là mảng nội dung chưa được các giáo viên quan tâm đúng.
Từ đó dẫn tới mức độ nhận thức về hiện tượng tự nhiên ở trẻ còn thấp, ảnh
hưởng đến sự nhận thức nói chung của trẻ. Các hiện tượng tự nhiên chi phối rất
lớn đến cuộc sống của con người. Nó quyết định sự thay đổi quá trình sống của
mọi động thực vật trên trái đất. Cho trẻ làm quen với hiện tượng tự nhiên là cung
cấp và trang bị cho trẻ vốn biểu tượng phong phú về hiện tượng tự nhiên, giúp
trẻ dễ dàng thíc ứng với cuộc sống, có được những kỹ năng sinh hoạt phục vụ
bản thân. Để khắc phục thực tế trên, theo chúng tôi một trong những nhiệm vụ

2
của các nhà giáo dục là phải chú ý duy trì và phát triển hứng thú nhận thức về
các hiện tượng tự nhiên cho trẻ, nâng cao chất lượng cho trẻ làm quen với các
hiện tượng tự nhiên trong hoạt động ngoài trời. Từ những lý do trên chúng tôi
lựa chọn nghiên cứu đề tài “Thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5 – 6 tuổi ở
trƣờng mầm non theo chủ đề các hiện tƣợng tự nhiên”.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Các hiện tượng tự nhiên vô cùng phong phú và đa dạng. Như mưa, nắng,
ánh sáng, nước Là những hiện tượng quen thuộc với chúng ta. Trẻ rất tò mò
và có nhu cầu, mong muốn hiểu biết nhưng cách tổ chức cho trẻ làm sao hiểu
được, thông qua các hoạt động là điều rất quan trọng, nhiều nhà nghiên cứu

khoa học vĩ đại từ nhiều nhà nghiên cứu khác nhau như: triết học, tâm lí học, xã
hội học, giáo dục học và đã đạt được những thành tựu to lớn.
Có rất nhiều các nhà khoa học, tổ chức trên thế giới cùng tham gia nghiên
cứu hoạt động như: Đ.B Enconin; A.N leonchiep; A.Vpetrovsky; V.X.Mukhina;
A.B.Zaporojets
Những nghiên cứu tuy khác nhau về phương pháp nhưng luôn tìm hiểu
chung một vấn đề đó là tâm lý và hoạt động vui chơi ngoài trời của trẻ.
Ví dụ: A.N Leonchiep với Hoạt động - ý thức - nhân cách; D.B Enconin
với Tâm lý học trò chơi; A.VPetrovsky với tâm lí học lứa tuổi và tâm lí học sư
phạm; V.X.Mukhina với tâm lí học mẫu giáo; A.B.Zaporojets với cơ sở tâm lí
học của trẻ mẫu giáo…
Các nhà nghiên cứu quan tâm đặc bệt đến con đường nhận thức, cách mà trẻ
nhận thức thế giới xung quanh đó là “Học mà chơi, chơi mà học”, qua hoạt động
vui chơi như HĐNT. Chẳng hạn như: Alicia F.Lieberman nói “chơi là con
đường chính để học cách tự chủ cảm xúc, nó cho trẻ không gian an toàn trải
nghiệm theo ý muốn…chơi cho phép trẻ chuyển từ thế bị động sang chủ động
đối mặt với những điều xảy ra xung quanh”. Giáo sư Howland nói “Các bằng
chứng cho thấy tác dụng hỗ trợ của các hoạt động vui chơi ngoài trời đối với thị
lực giúp hạn chế tối đa các bệnh về mắt”. Griffin Longley đã liệt kê một loạt lý

3
do vì sao các hoạt động ngoài trời gắn với thiên nhiên lại vô cùng quan trọng với
sự phát triển của trẻ.
Ở Việt Nam vấn đề tổ chức hoạt động vui chơi ngoài trời cho trẻ cũng đã
được rất nhiều các nhà giáo dục quan tâm và nghiên cứu, nhất là vấn đề vui chơi
ngoài trời của trẻ với sự phát triển tâm lý, nhân cách và cho ra nhiều cuốn sách,
giáo trình giúp cho chúng ta hiểu về trẻ hơn như: T.S Trần Thị Minh Đức (Khoa
tâm lý, Đại học khoa học xã hội và nhân văn, Đại học quốc gia Hà Nội ) với
“Hiểu biết của cha mẹ về vui chơi giải trí của trẻ” đã nêu ra sự cần thiết của hoạt
động ngoài trời tới sự phát triển của trẻ. Lê Hồng Văn với “Tâm lý học lứa tuổ”i

và “Tâm lý học sư phạm”. Nguyễn Ánh Tuyết với “Tâm lý học trẻ em” đưa ra
hoạt động chủ đạo, mức độ nhận thức của trẻ, từ đó rút ra cách tổ chức hoạt
động cho trẻ. Nguyễn Thị Hòa với “Giáo dục học mầm non”, đưa ra phương
pháp và biện pháp tổ chức hoạt động theo chủ đề cho trẻ mẫu giáo
Các công trình nghiên cứu trên đều dựa trên việc tìm hiểu đặc điểm phát
triển tâm lí của trẻ trên cơ sở xuất phát cho việc nghiên cứu, những phương pháp
và biện pháp nhằm phát triển nhận thức cho trẻ mầm non. Đó là những đóng góp
quý báu trên các phương diện lí luận và thực tiễn, xong việc nghiên cứu về thiết
kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non theo chủ đề các hiện
tượng tự nhiên chưa có một công trình nghiên cứu nào chuyên sâu. Các công
trình nghiên cứu trên là cơ sở quan trọng để chúng tôi thực hiện đề tài “Thiết kế
hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trƣờng mầm non theo chủ đề các
hiện tƣợng tự nhiên”.
3. Mục đích nghiên cứu
Thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non theo chủ
đề các hiện tượng tự nhiên.
4. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Hoạt động ngoài trời của trẻ 5 – 6 tuổi ở trường mầm non theo chủ đề các
hiên tượng tự nhiên.

4
4.2. Khách thể nghiên cứu
Trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Hoa sen, Bon Phặng, Sơn La (1 lớp = 25 trẻ).
Trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Hoa Hồng, Mộc Châu, Sơn La (1 lớp = 25 trẻ).
5. Giả thuyết khoa học
5.1. Thực trạng tổ chứchoạt động ngoài trời ở các trường mầm non còn nhiều
hạn chế, chưa sáng tạo và chưa phát huy được hết năng lực vốn có của trẻ.
5.2. Nếu thiết kế thành công hoạt động ngoài trời theo chủ đề các hiện tượng tự
nhiên cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non thì sẽ giúp trẻ phát huy được tiềm năng

vốn có và mọi trẻ sẽ hứng thú với hoạt động ngoài trời
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
6.1. Tìm hiểu và hệ thống hóa một số cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn có liên
quan đến vấn đề cần nghiên cứu. Khảo sát thực trạng phát triển nhận thức cho
trẻ 5-6 tuổi qua tổ chức hoạt động ngoài trời theo chủ đề các hiên tượng tự nhiên
ở trường mầm non.
6.2. Thiết kế một số hoạt động ngoài trời cho trẻ mầm non trong độ tuổi từ 5-6
tuổi theo chủ đề các hiện tượng tự nhiên.
7. Phạm vi nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn những vấn đề liên quan đến đề tài.
Vì điều kiện thời gian có hạn và không có thời gian để nghiên cứu nhiều
trường nên chúng tôi chỉ tiến hành điều tra, khảo sát và thiết kế tại trường mầm
non Hoa sen Bon Phặng - Thuận Châu - Sơn La, Trường mầm non Hoa Hồng -
Mộc Châu - Sơn La.
8. Phƣơng pháp nghiên cứu
8.1. Nghiên cứu cơ sở lí luận
Thu thập tài liệu, đọc sách báo và các tài liệu liên quan đến vấn đề đang
nghiên cứu, từ đó chọn lọc để xây dựng nên cơ sở lí luận của đề tài.
8.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
8.2.1. Phương pháp điều tra
Dùng phiếu điều tra kết hợp trao đổi các thông tin có liên quan đến vấn đề

5
nghiên cứu với các giáo viên ở trường mầm non nhằm thiết kế hoạt động ngoài
trời cho trẻ 5-6 tuổi theo chủ đề các hiện tượng tự nhiên.
8.2.2. Phương pháp quan sát
Quan sát các tiết học Hoạt động ngoài trời, quan sát và ghi chép những tác
dụng của hoạt động, trò chơi đến sự phát triển nhận thức của trẻ về các hiên
tượng tự nhiên thông qua các tiết học ở trường mầm non.
8.2.3. Phương pháp trắc nghiệm giáo dục

Trắc nghiệm để xem trẻ có hứng thú với giờ hoạt động ngoài trời theo chủ
đề các hiện tượng tự nhiên do giáo viên tổ chức hay không.
8.2.4. Phương pháp nghiên cứu sản phẩm
Nghiên cứu kế hoạch, giáo án tổ chức hoạt động ngoài trời của giáo viên
dạy ở các lớp MG 5-6 Tuổi
8.2.5. Phương pháp xây dựng thiết kế và thiết kế mẫu.
Là phương pháp quan trọng dùng để kiểm nghiệm và đánh giá tính khả thi
của cách thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non theo
chủ đề các hiện tượng tự nhiên.
9. Những đóng góp của đề tài
Trên cơ sở hệ thống hóa những vấn đề lí luận và thực tiễn để thiết kế
hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non theo chủ đề các hiện
tượng tự nhiên.
Sự thành công của đề tài sẽ bổ sung cho việc thiết kế hoạt động ngoài trời
cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non theo chủ đề các HTTN có hiệu quả, góp phần
nâng cao chất lượng giáo dục mầm non. Đồng thời đề tài hoàn thành được lưu
trữ tại thư viện trường Đại Học Tây Bắc sẽ là tài liệu tham khảo có giá trị cho
công tác nghiên cứu khoa học về thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở
trường mầm non theo chủ đề các HTTN cho sinh viên khoa Tiểu học Mầm non
nói riêng và cho những độc giả quan tâm tới vấn đề này nói chung.
Bước đầu thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non
theo chủ đề các hiện tượng tự nhiên.

6
10. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, phụ lục, tài liệu tham khảo, nội dung
của đề tài gồm 3 chương.
Chƣơng 1: Cơ sở lí luận và cơ sở thực tiễn của việc thiết kế HĐNT cho trẻ
5-6 tuổi ở trƣờng mầm non theo chủ đề các hiện tƣợng tự nhiên
Chương này chúng tôi đề cập tới những cơ sở lí luận về việc tổ chức các

hoạt động giáo dục cho trẻ ở trường mầm non và việc tổ chức HĐNT theo chủ
đề các HTTN của trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi.
Chúng tôi nghiên cứu các HĐNT theo chủ đề các HTTN vào chương trình chăm
sóc giáo dục ở trường mầm non lứa tuổi 5-6. Khảo sát mức độ nhận thức và tổ
chức HĐNT theo chủ đề các HTTN của giáo viên cho trẻ 5-6 tuổi và khảo sát
xem vì sao trẻ chưa hứng thú với các HĐNT của cô về các HTTN trong chương
trình chăm sóc giáo dục trẻ mầm non 5-6 tuổi hiện hành.
Chƣơng 2: Phƣơng pháp thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở
trƣờng mầm non theo chủ đề các hiện tƣợng tự nhiên
Ở chương này chúng tôi đưa ra phương pháp và các bước để thiết kế hoạt
động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non theo chủ đề các hiện tượng tự
nhiên.
Chƣơng 3: Thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trƣờng mầm non
theo chủ đề các hiện tƣợng tự nhiên
Từ những cơ sở lí luận, thực tiễn đã thấy chúng tôi tiến hành thiết kế một
số mẫu giáo án hoạt động ngoài trời tìm hiểu về các hiện tượng tự nhiên




7
NỘI DUNG
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA VIỆC
THIẾT KẾ HĐNT CHO TRẺ 5-6 TUỔI Ở TRƢỜNG MẦM NON THEO
CHỦ ĐỀ CÁC HIỆN TƢỢNG TỰ NHIÊN

1.1. Cơ sở lý luận
1.1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
1.1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Một nghiên cứu gần đây của mỹ cho rằng văn hóa vui chơi trong nhà của

trẻ là một hiện tượng có ảnh hưởng từ phương tây. Hơn một nửa số trẻ trước tuổi
đi học ngại thử sức với những trò chơi ngoài trời, và 16% bé gái ít hít thở không
khí trong lành hơn các bé trai. Một nghiên cứu khác cũng cho thấy những trò
chơi của trẻ em ngày nay cũng có sự thay đổi đáng kể. Trong số những phụ
huynh được phỏng vấn thì có ít hơn 20% cho biết con họ đã từng trèo cây và chỉ
có 29% nghĩ rằng con họ đã từng nhảy dây, lò cò hoặc chơi các trò chơi đường
phố khác.
Theo các chuyên gia, phụ huynh cần phải đảm bảo cho con mình có thời
gian tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời tối thiểu một tiếng đồng hồ mỗi
ngày vì lợi ích thiết thực cho sự phát triển của trẻ.
Các nghiên cứu cũng đã đưa ra những tác dụng to lớn của việc vui chơi
ngoài trời đối với trẻ, bao gồm việc giảm nguy cơ béo phì, giúp trẻ tăng cường
hiểu biết và phát triển kỹ năng vận động. Việc tiếp xúc với ánh nắng tự nhiên,
đặc biệt là lúc nhỏ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển sức khỏe thể
chất giảm nguy cơ stress ở trẻ nhỏ. Vui chơi ngoài trời còn giúp ngăn chặn sự
diễn biến của bệnh ADHD (rối loạn tâm thần ở trẻ em).
Nature play WA, một tổ chức được thành lập với mục đích chính là
khuyến khích cha mẹ và trẻ em tham gia vào những hoạt động thú vị ngoài trời
đang tiến hành xây dựng 40.000 “tấm hộ chiếu” đặc biệt nhằm khích lệ trẻ em
vui chơi ngoài trời. Những “tấm hộ chiếu” đặc biệt này liệt kê ra 15 điều mà trẻ

8
nên thực hiện trước tuổi 12, và có rất nhiều hoạt động mà các bậc phụ huynh có
thể từng làm khi họ còn bé chẳng hạn như leo cây, tắm biển, chơi với mưa, tắm
bùn sáng kiến gần đây nhất của Nature play là xây dựng một biểu đồ về “thời
gian xanh” mà các gia đình có thể tải về các trang web của tổ chức. Các bé có
thể điền vào biểu đồ khoảng thời gian mà chúng đã vận động ngoài trời mỗi
ngày. Sau khoảng hai tuần lễ nếu trẻ dành nhiều thời gian cho các hoạt động bên
ngoài thay vì xem tivi hay chơi điện tử thì bố mẹ có thể tổ chức cho trẻ một buổi
dã ngoại đặc biệt như là phần thưởng cho sự nỗ lực của trẻ.

Griffin Longley, giám đốc quản lý của Nature play đã liệt kê một loạt lý do
vì sao các HĐNT gắn với thiên nhiên lại vô cùng quan trọng với sự phát triển
của trẻ. Ông cho biết, các hoạt động này không chỉ đơn giản là tập thể dục. Các
nghiên cứu đã không ngừng chỉ ra rằng tham gia vào các hoạt động vui chơi bên
ngoài sẽ kích thích trí tưởng tượng và phát triển nhận thức của trẻ. Điểm mấu
chốt là trẻ em cần được vui chơi ngoài trời để có thể khỏe mạnh trên mọi
phương diện và mở rộng sự hiểu biết của mình về các hiện tượng tự nhiên.
Ngoài những HĐNT như đi biển hay chơi công viên thì bố mẹ cũng có thể cho
trẻ chơi trong sân nhà mình, thậm chí là một khoảng sân nhỏ thôi cũng có rất
nhiều trò chơi thú vị cho trẻ.
Griffin Longley cho rằng, với áp lực công việc bận rộn hằng ngày, phụ
huynh sẽ khó có thể đưa con đi chơi công viên được, vì vậy việc tạo một khoảng
không gian ngoài trời an toàn và phù hợp cho trẻ vui chơi là một ý tưởng không
tồi. Các bé có thể đem đồ chơi của mình ra ngoài trời, thậm chí những trò chơi
của bé gái như chơi búp bê hay đóng giả làm gia đình cũng cũng rất thích hợp
khi vui chơi bên ngoài. Trí tưởng tượng phong phú của trẻ sẽ biến thiên nhiên
xung quanh trở nên sinh động hơn trong những bức tranh.
1.1.1.2. Những nghiên cứu ở trong nước
Việc giáo dục trẻ nhỏ về những giá trị của môi trường sống, giúp trẻ được
gần gũi với thiên nhiên, tìm hiểu và học cách hòa nhập với môi trường xung
quanh là vô cùng cần thiết. Quá trình giáo dục này có thể tiến hành thông qua nhiều

9
hoạt động khác nhau nhưng HĐNT vẫn được coi là hoạt động có nhiều ưu thế. Tuy
nhiên, vì nhiều nguyên nhân khác nhau, việc tổ chức HĐNT ở nhiều trường MN
hiện nay vẫn chưa thực sự phát huy được hết những tác dụng tích cực.
Điều kiện vật chất khó khăn là một trong những nguyên nhân dẫn đến các
nội dung HĐNT ở trường MN, nhất là các trường MN ở nông thôn vô cùng
nghèo nàn. Ở các vùng thôn quê, nhiều trường MN thiếu, thậm chí có trường
không có đồ chơi ngoài trời cho các cháu. Nhiều sân trường nền đất hoặc nền

gạch xuống cấp không đảm bảo an toàn cho các cháu vui chơi nên giáo viên
nhiều khi không tổ chức cho trẻ HĐNT hoặc chỉ cho trẻ ra sân trong một thời
gian ngắn.
Thực tế cho thấy, những HĐNT cho các trường MN chưa được tổ chức
tốt, ngoài hạn chế về cơ sở vật chất, diện tích trường chật hẹp, môi trường hoạt
động chưa phong phú, phương tiện vật chất thiếu thốn, số lượng trẻ trên một lớp
quá đông còn có lý do về trình độ và sự linh hoạt của giáo viên khi giải quyết
các tình huống. Nhận thức của trẻ trong một lớp không đồng đều, ví dụ lớp
ghép, lớp có trẻ thiểu năng trí tuệ cũng là một nguyên nhân gây khó khăn cho
các cô khi tổ chức trò chơi ngoài trời cho trẻ. Một số phụ huynh lại chưa thực sự
yên tâm và hợp tác với giáo viên trong các hoạt động ngoại khóa của nhà
trường. Cũng có trường hợp, đôi lúc giáo viên phải cắt xén HĐNT để dành thời
gian hoàn thành một số công việc khác của nhà trường.
Giảng viên khoa giáo dục mầm non trường ĐH Sư Phạm Hà Nội, chị
Nguyễn Thu Hà cho rằng, một trong những nguyên nhân khiến HĐNT không
hiệu quả là các loại hình hoạt động cũng như nội dung còn nghèo nàn, đơn điệu
nên không hấp dẫn được trẻ. Thông thường khi giáo viên chỉ tổ chức cho trẻ
chơi tự do với các đồ chơi có sẵn có trên sân trường hoặc tự do vẽ trên sân. Khi
trẻ hoạt động, giáo viên lại chỉ đóng vai trò là người quản lý và giám sát trẻ chơi
an toàn trong khoảng không gian mà giáo viên đã định sẵn còn về mặt nội dung
và chất lượng không mấy được chú trọng.

10
Trong cuốn “Giáo trình phương pháp cho trẻ mầm non khám phá khoa
học về môi trường xung quanh”, của tác giả Hoàng Thị Oanh và Nguyễn Thị
Xuân đã chỉ ra rằng khám phá các HTTN là một trong những nội dung không
thể thiếu khi giáo dục trẻ khi khám phá cuộc sống, xã hội. Trẻ khám phá những
nội dung khác nhau, với mỗi nội dung, trẻ sẽ hình thành nên những kiến thức
riêng về các hiện tượng.
Hay tác giả Hoàng Thị Phương trong cuốn “Giáo trình lí luận và phương

pháp hướng dẫn trẻ làm quen với môi trường xung quanh” đã đưa ra nội dung
giáo dục các hiện tượng tự nhiên bao gồm: Làm quen với các nguồn sáng, làm
quen với các hiện tượng thời tiết. Tác giả đã khẳng định “Việc xác định thời
gian thay đổi HTTN và đối chiếu nó với thời gian sản xuất nông nghiệp cho
phép ta xây dựng lịch canh tác: làm đất, gieo hạt trồng màu và bảo vệ mùa
màng”. Quan sát các HTTN sẽ đem lại cho chúng ta nhiều thông tin cần thiết đối
với đời sống, sinh hoạt và hiểu được bản chất các quy luật sinh thái học cơ bản
của sự thống nhất cơ thể và điều kiện sống. Quan sát các hiện tượng thiên nhiên
làm cho tri thức con người mở rộng, tạo ra hứng thú và lòng yêu thiên nhiên.
Hướng dẫn trẻ nhận biết, phân biệt và gọi được tên các yếu tố tạo nên sự khác
biệt về thời tiết như gió, mây, mưa, bão, sấm, chớp qua quan sát bầu trời vào các
thời gian khác nhau; biết được sự xuất hiện và thay đổi các yếu tố đó; biết xác
định đặc điểm của các hiện tượng thời tiết qua quan sát và cảm nhận được ảnh
hưởng của nó đến trạng thái, sinh hoạt và hoạt động của con người và các yếu tố
khác trong môi trường là rất quan trọng”. Và để làm được điều đó, tác giả đã chỉ
ra nội dung yêu cầu cụ thể của việc hướng dẫn cho trẻ làm quen với các HTTN
với trẻ ở các lứa tuổi [75].
Ngoài ra còn có một số tác giả như Nguyễn Thị Thanh Thủy, Trần Thị
Thanh, Lê Thị Ninh, Trần Việt Hồng, Võ Thị Cúc Trong các tài liệu về việc
cho trẻ khám phá môi trường xung quanh cũng đã đề cập tới nội dung giáo dục
hướng dẫn cho trẻ làm quen với các HTTN. Những nghiên cứu ấy sẽ là cơ sở lý
luận trực tiếp của đề tài.

11
Như vậy, trên thế giới cũng như ở Việt Nam đã có rất nhiều nhà tâm lý,
giáo dục học quan tâm nghiên cứu vấn đề các HTTN nói chung và việc hướng
dẫn cho trẻ làm quen với các HTTN nói riêng. Các nghiên cứu tuy đi theo những
xu hướng khác nhau nhưng chúng đều đã chỉ ra được vai trò của các HTTN đối
với sự phát triển tâm lí, nhận thức, nhân cách trẻ, khẳng định ý nghĩa to lớn của
việc hướng dẫn cho trẻ làm quen với các HTTN cho trẻ ngay từ lứa tuổi mầm

non. Kết quả của các công trình nghiên cứu này có ý nghĩa lí luận và thực tiễn to
lớn, có tác dụng định hướng trong việc lựa chọn nội dung, phương pháp, biện
pháp, hình thức tổ chức HĐNT cho trẻ. Trên thực tiễn việc tổ chức HĐNT cho
trẻ 5-6 tuổi cũng đã và đang thu hút nhiều sự quan tâm của các nhà giáo dục.
Điều đó thể hiện trong chương trình đổi mới hình thức tổ chức giáo dục trẻ mầm
non hiện nay, chủ đề “Các hiện tượng tự nhiên” đã được đưa vào và triển khai từ
lứa tuổi mẫu giáo bé. Việc khám phá chủ đề sẽ là cơ hội tốt để các nhà giáo dục
cho trẻ được tham gia hoạt động trải nghiệm, khám phá, tìm hiểu môi trường,
các HTTN diễn ra xung quanh trẻ thường ngày.
Để tạo hứng thú giúp trẻ tích cực trong hoạt động ngoài trời có nhiều con
đường, nhiều cách khác nhau, nhưng chúng ta phải lựa chọn phương pháp, nội
dung và cách thức tổ chức sao cho phù hợp, hữu hiệu nhất đối với trẻ. Vì vậy, đề
tài “Thiết kế hoạt động ngoài trời cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non theo chủ
đề các hiện tượng tự nhiên” sẽ là một đóng góp nhỏ làm phong phú thêm cơ sở
lý luận và nâng cao hiệu quả giáo dục nhận thức về các hiện tượng tự nhiên cho
trẻ ở trường mầm non các hiện nay. Chúng tôi cũng xin nhấn mạnh những thành
tựu nghiên cứu đã điểm dẫn ở trên đã trực tiếp góp phần làm cho cơ sở lý luận
cho việc nghiên cứu đề tài này.
1.1.2. Khái niệm
1.1.2.1. Hứng thú nhận thức
Khái niệm hứng thú:
Có nhiều quan điểm khác nhau về hứng thú, thậm chí trái ngược nhau:


12
- Hứng thú xét theo khía cạnh nhận thức:
Trong đó có V.N Miasixep, V.G.Ivanop, A.Gackhipop coi hứng thú là thái độ
nhận thức tích cực của cá nhân với những đối tượng trong hiện thực khách quan.
A.A luiblinxcaia khẳng định hứng thú là thái độ nhận thức,thái độ khao khát đi
sâu vào một khía cạnh nhất định của thế giới xung quanh.

P.A Rudich coi hứng thú là sự hiểu biết của xu hướng đặc biệt trong sự
nhận thức thế giới khách quan, là thiên hướng tương đối ổn định với một loại
hoạt động nhất định.
- Hứng thú xét theo sự lựa chọn của cá nhân đối với thế giới khách quan:
X.L Rubinstein. Ông nói hứng thú luôn có tính chất quan hệ hai chiều. Nếu
như một vật nào đó hoặc tôi chú ý có nghĩa là vật đó rất thích thú đối với tôi.
A.N Leonchiev cũng xem hứng thú là thái độ nhận thức đặc biệt của chủ
thể đối với đối tượng hoặc hiện tượng của thế giới khách quan.
P.A Dudich hứng thú là biểu hiện xu hướng đặc biệt của cá nhân nhằm
nhận thức những hiện tượng nhất định của cuộc sống xung quanh, đồng thời
biểu hiện thiên hướng tương đối ổn định của con người đối với các hoạt động
nhất định.
A.V.Daparozet coi hứng thú như là khuynh hướng lựa chọn của sự chú ý
và đưa ra khái niệm hứng thú là khuynh hướng chú ý tới đối tượng nhất định là
nguyện vọng tìm hiểu chúng một cách càng tỉ mỉ càng tốt.
B.M.Cheplop thì coi hứng thú là thiên hướng ưu tiên chú ý vào một đối
tượng nào đó.
- Hứng thú xét theo khía cạnh gắn với nhu cầu:
Sbinle hứng thú là kết cấu bao gồm nhiều nhu cầu. Quan niệm này là đồng
nhất hứng thú với nhu cầu. Thực chất hứng thú có quan hệ mật thiết với nhu cầu
của từng cá nhân, nhưng nó không phải là chính bản thân nhu cầu, bởi vì nhu
cầu là những đòi hỏi tất yếu cần được thỏa mãn, là cái con người ta cần, nhưng
không phải mọi cái cần thiết đều đem lại sự hứng thú. Quan điểm này đã bỏ hẹp
khái niệm hứng thú chỉ trong phạm vi với nhu cầu.

13
Trong từ điển tâm lý học, hứng thú được coi là một biểu hiện nhu cầu, làm
cho chủ thể tìm cách thỏa mãm nhu cầu tạo ra khoái cảm thích thú.
Một số quan niệm hứng thú của Việt Nam:
- Tiêu biểu là nhóm của tác giả: Phạm Minh Hạc – Lê Khanh – Trần

Trọng Thủy cho rằng: Khi ta có hứng thú về một cái gì đó, thì cái đó bao giờ
cũng được ta ý thức, ta hiểu ý nghĩa của nó đối với cuộc sống của ta. Hơn nữa ở
ta xuất hiện một tình cảm đặc biệt đối với nó do đó hứng thú lôi cuốn hấp dẫn
chúng ta về phía đối tượng của nó tạo ra tâm lý khát khao tiếp cận đi sâu vào nó.
- Nguyễn Quang Uẩn trong tâm lý học đại cương đã cho ra đời một khái
niệm tương đối thống nhất: hứng thú là thái độ đặc biệt của cá nhân đối với đối
tượng nào đó, vừa có ý nghĩa với cuộc sống vừa có khả năng mang lại khoái
cảm cho cá nhân trong quá trình hoạt động. Khái niệm này vừa nêu được bản
chất của hứng thú vừa gán hứng thú với hoạt động của cá nhân.
- “Hứng thú là thái độ đặc biệt của cá nhân đối với đối tượng nào đó, vừa
có ý nghĩa đối với cuộc sống, vừa có khả năng đem lại khoái cảm cho cá nhân
trong quá trình hoạt động” – Trần Thị Minh Đức.
- Xét về mặt khái niệm: Hứng thú là một thái độ đặc biệt của cá nhân đối
với đối tượng, thể hiện ở sự chú ý tới đối tượng, khao khát đi sâu nhận thức đối
tượng sự thích thú được thỏa mãn với đối tượng.
Một sự vật hiện tượng nào đó chỉ có thể trở thành đối tượng của hứng thú
khi chúng thỏa mãn hai điều kiện sau đây:
- Điều kiện I: Có ý nghĩa với cuộc sống của cá nhân, điều kiện này quyết
định nhận thức trong cấu trúc của hứng thú, đối tượng nào càng có ý nghĩa lớn
đối với cuộc sống của cá nhân thì càng dễ tạo ra hứng thú. Muốn hình thành
hứng thú chủ thể phải nhận thức rõ ý nghĩa của đối tượng với cuộc sống của
mình, nhận thức càng sâu sắc và đầy đủ càng đặt nền móng vững chắc cho sự
hình thành và phát triển của hứng thú.
- Điều kiện II: Có khả năng mang lại khoái cảm cho cá nhân. Trong quá
trình hoạt động với đối tượng, hứng thú có quan hệ mật thiết với nhu cầu. Khoái

14
cảm nảy sinh trong quá trình hoạt động với đối tượng, đồng thời chính khoái
cảm có tác dụng thúc đẩy cá nhân tích cực hoạt động, điều đó chứng tỏ hứng thú
chỉ có thể hình thành và phát triển trong quá trình hoạt động của cá nhân. Biện

pháp quan trọng nhất, chủ yếu nhất để gây ra hứng thú là tổ chức hoạt động,
trong quá trình hoạt động và bằng những hoạt động đối với đối tượng mới có thể
nâng cao được hứng thú của cá nhân.
Từ đó ta có thể thấy :
Hứng thú nhận thức là thái độ lựa chọn của cá nhân đối với nội dung và
quá trình hoạt động của một số lĩnh vực khoa học, do nó vừa có ý nghĩa với
cuộc sống của cá nhân, vừa có khả năng đem lại khoái cảm cho cá nhân trong
quá trình nhận thức
Cấu trúc của hứng thú:
Tiến sĩ tâm lý học N.Gmavozova: Ông đã dựa vào 3 biểu hiện để đưa ra
quan niệm của mình về cấu trúc của hứng thú:
- Cá nhân hiểu rõ được đối tượng đã gây ra hứng thú.
- Có cảm xúc sâu sắc với đối tượng gây ra hứng thú.
- Cá nhân tiến hành những hành động để vươn tới chiếm lĩnh đối tượng đó.
Nhận thức – xúc cảm tích cực – hoạt động:
Bất kỳ những hứng thú nào cũng là thái độ cảm xúc tích cực của chủ thể
với đối tượng. Nó là sự thích thú với bản thân đối tượng và với hoạt động của
đối tượng. Nhận thức luôn là tiền đề là cơ sở của việc hình thành thái độ.
Cách phân tích hứng thú của Marosova được nhiều nhà tâm lý tán thành.
Điểm quan trọng nhất là tác giả đã gắn hứng thú với hoạt động. Tuy nhiên cách
phân tích này quá chú trọng đến mặt xúc cảm của hứng thú nên đã xem nhẹ mặt
nhận thức. Nếu chỉ nói đến mặt nhận thức, thì chỉ là sự biểu hiện của con người
đối với đối tượng. Nếu chỉ nói đến mặt hành vi là chỉ đề cập đến mặt hình thái
bên ngoài mà chưa nói đến nội dung bên trong.



15
Nhận thức – xúc cảm tích cực – hành động:
Ba thành tố trên có quan hệ chặt chẽ với nhau trong hứng thú cá nhân. Để

có hứng thú đối với đối tượng nào đó cần phải có các yếu tố trên. Nó có quan hệ
mật thiết với nhau, tương tác lẫn nhau trong cấu trúc hứng thú, sự tồn tại của
từng mặt riêng lẻ không có ý nghĩa đối với hứng thú, không nói lên mức độ của
hứng thú.
Vai trò của hứng thú:
Đối với hoạt động nói chung:
Trong quá trình hoạt động của con người, cùng với nhu cầu, hứng thú
kích thích hoạt động làm cho con người say mê hoạt động đem lại hiệu quả cao
trong hoạt động của mình.
Công việc nào có hứng thú cao hơn người thực hiện nó một cách rõ ràng
hơn, có hiệu quả cao, tạo ra xúc cảm dương tính mạnh mẽ đối với người tiến
hành hoạt động đó, và họ sẽ tìm thấy niềm vui trong công việc, công việc trở
nên nhẹ nhàng, ít tốn công sức hơn, có sự tập trung cao. Ngược lại người ta cảm
thấy gượng ép, công việc trở nên nặng nhọc, khó khăn làm cho người ta mệt
mỏi, chất lượng hoạt động giảm rõ rệt.
Đối với hoạt động nhận thức:
Hứng thú là động lực giúp con người tiến hành hoạt động nhận thức đạt
hiệu quả, hứng thú tạo động cơ quan trọng của hoạt động. Hứng thú làm tích cực
hóa các quá trình tâm lý (Tri giác, trí nhớ, tư duy, tưởng tượng ).
Đối với năng lực:
Hứng thú là yếu tố quyết định đến sự hình thành và phát triển năng lực cá
nhân. Hứng thú và năng lực có mối quan hệ biện chứng với nhau, cái này làm
tiền đề cho cái kia và ngược lại. Hứng thú và năng lực là một cặp không tách rời
khỏi nhau, có nghĩa là tài năng sẽ bị thui chột nếu hứng thú không thực sự sâu
sắc, đầy đủ, nói chung hứng thú không được nuôi dưỡng lâu dài nếu không có
những năng lực thiết yếu để thỏa mãn hứng thú.

16
Đối với người học hứng thú học tập có vai trò quan trọng. Nó tạo ra động
cơ chủ đạo của hoạt động học tập, đối với người học. Vì vậy, hình thành và phát

triển hứng thú nói chung, hứng thú học tập nói riêng của người học là mục đích
gần của người giảng viên, giáo viên.
1.1.2.2. Khái niệm hoạt động ngoài trời
Khái niệm:
HĐNT ở trường mầm non là một hoạt động trong chế độ sinh hoạt hằng
ngày của trẻ ở trường mầm non, được tổ chức ở không gian bên ngoài lớp học
nhằm thỏa mãn nhu cầu phát triển nhân cách của trẻ.
Vai trò của hoạt động ngoài trời với sự phát triển nhân cách của trẻ:
Rất nhiều nhà nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng nếu thiếu không
gian vui chơi, trẻ sẽ mất đi sự linh hoạt một cách nghiêm trọng, ngôn ngữ phát
triển không thuận lợi Do đó, trẻ sẽ nhút nhát, khó hòa đồng và sau này khó
thích nghi với cuộc sống.
Dựa trên những cơ sở khoa học đó chương trình giáo dục mầm non đã
chú trọng xây dựng nhiều HĐNT trong chương trình đào tạo. Hoạt động trong
sân trường, vui chơi, dã ngoại là các hoạt động ngoài trời mà nhà trường đưa
vào chương trình giảng dạy chính và đã mang lại nhiều lợi ích cho bé.
- Giúp trẻ giải tỏa căng thẳng: sau các hoạt động giáo dục có chủ đích,
giáo viên cho trẻ tham gia vào các HĐNT. Có khi chỉ cần đi dạo xung quanh
trường cũng đủ giúp trẻ vận động thân thể và hít thở không khí trong lành, giúp
đầu óc trẻ thoải mái, sảng khoái hơn.
- Trẻ khỏe mạnh, hoạt bát hơn: Tổ chức các HĐNT đều đặn và kèm theo
đó là các hoạt động vui chơi khám phá với sự phối hợp về chế độ dinh dưỡng
giúp trẻ phát triển thể chất và tăng cường sức đề kháng, giúp trẻ linh hoạt hơn. Ngoài
ra khi luyện tập và tham gia các trò chơi vận động ngoài trời thường xuyên với thời
gian thích hợp, sẽ giúp cho cơ thể trẻ tự tổng hợp vitamin D(vitamin D được tổng
hợp từ chất 7- Dehydrocholesteron ở dưới da dưới tác dụng bức xạ của tia cực tím
trong ánh sáng mặt trời thành cholecalciferol(vitamin D3), góp phần giúp cho hệ

17
xương phát triển. Đặc biệt, ở lứa tuổi đang lớn này, xương hấp thụ nhiều canxi hơn,

nên tham gia các HĐNT giúp cho các tế bào tạo xương xây đắp cho xương đặc hơn,
rắn chắc hơn, dẻo dai hơn. Trẻ sẽ phát triển tối đa về chiều cao, về trọng lượng,
về sự rắn chắc của thể hình.
- Dễ hòa nhập, thích nghi hơn: Trẻ sẽ được tiếp xúc với những người bạn
mới, khám phá những điều mới lạ, trẻ sẽ linh hoạt, ngôn ngữ và các kỹ năng
được tăng cường. Do đó, trẻ sẽ dễ hòa nhập hơn. Ngoài ra, phát triển trong môi
trường tự nhiên, được tiếp xúc nhiều với thế giới xung quanh để học cách thích
nghi với mọi hoàn cảnh khác nhau. Từ đó rèn luyện ý thức tự lập, ý thức tập thể
để phát triển toàn diện và bền vững văn – trí - thể - mĩ.
- Trẻ được tự mình học hỏi khám phá: Với trẻ, vạn vật đang diễn ra trong
thế giới này đều mới mẻ, sống động, cuốn hút và luôn luôn kích thích trí tò mò.
Khi trẻ đùa nghịch, chơi đùa ngoài thiên nhiên, thực chất là trẻ khám phá, học
hỏi và có điều kiện phát triển tốt nhất những cảm xúc tích cực của mình. Nhiều
nghiên cứu khoa học cũng đã chứng minh: “không gì khiến trẻ thấy thoải mái, tự
tin và vui vẻ hơn khi trẻ được chạm tay vào mọi thứ xung quanh và tự khám phá
sự việc bằng các giác quan, cảm xúc của mình”.
Ý nghĩa của việc tổ chức hoạt động ngoài trời về các hiện tượng tự nhiên cho
trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non:
Như chúng ta đã biết môi trường chúng ta đang sống không chỉ có con
người mà bao gồm cả các loại sinh vật vô sinh và hữu sinh, cả nhữngHTTN
xung quang chúng ta. Hằng ngày mỗi con người đều cần có không gian để sống,
để sinh hoạt. Chẳng hạn như : môi trường để làm việc, môi trường để học tập,
môi trường để vui chơi như vậy môi trường là khoảng không gian cần có và
thích hợp cho mỗi con người, mỗi công việc , mỗi lứa tuổi khác nhau. Còn đối
với trẻ em, môi trường để sống, hoạt động, học tập, vui chơi là rất quan trọng
nhất với trẻ Mầm non. Trẻ em không giống người lớn có cách học và tiếp thu
khác hẳn “học mà chơi, chơi mà học”, nhiều nhà giáo dục cũng đã khẳng định
điều đó như :

18

- J.J.Ruxo (1712-1778). Ông coi trọng phương pháp “thực hành bằng cách
huy động mọi giác quan của trẻ vào việc quan sát đối tượng và cho trẻ được thực
hành trải nghiệm”.
- Ovid Đơcrôli, nhà giáo dục lớn nhất Châu Âu nửa đầu thế kỷ XX cho
rằng “cần cho đứa trẻ vào cuộc sống, cho trẻ biết, cho trẻ được tiếp xúc, làm
quen với môi trường sống động xung quanh”.
- Học thuyết Mác-Lenin cho rằng “Từ trực quan sinh động đến tư duy
trừu tượng rồi từ tư duy trừu tượng trở lại thực tiễn – đó là con đường biện
chứng của việc nhận thức chân lý, nhận thức hiện thực khách quan”.
- Bác Hồ đã nói “Trẻ em như búp trên cành, biết ăn, biết ngủ, biết học
hành là ngoan”
Từ những quan điểm đó ta có thể thấy rằng việc tổ chức hoạt động vui
chơi cho trẻ rất quan trọng, và trẻ phải được trực tiếp, tiếp xúc với chúng để học
hỏi ta có thể phát huy các quan điểm này cho trẻ trong tất cả các hoạt động diễn
ra hằng ngày với trẻ. Đặc biệt là môi trường HĐNT, vì HĐNT là nhu cầu không
thể thiếu được đối với trẻ nó mang lại không khí trong lành, ánh nắng, sự hiểu
biết rõ hơn về các HTTN, sự thỏa mãn về nhu cầu vận động, nhu cầu tiếp nhận
thông tin qua khám phá. Nhằm giúp trẻ hoàn thiện và phát triển một số kỹ năng,
kỹ xảo, của các hoạt động tìm hiểu, khám phá môt trường xung quanh. Môi
trường ngoài lớp học là khuôn viên nhà trường, lớp gồm các phòng chức năng,
lớp, trường, sân chơi, và các thiết bị chơi ngoài trời, chơi với cát, nước vườn
cây, con vật nuôi. Môi trường ngoài nhà trường, con đường, vườn cây, ao cá,
trạm xá, cầu treo, làng xóm
Môi trường cho trẻ HĐNT cho trẻ có ý nghĩa rất quan trọng. Nó giúp trẻ
khám phá và phát hiện điều mới lạ, hấp dẫn trong cuộc sống, các kiến thức kỹ
năng của trẻ được củng cố và bổ sung. Trẻ được hoạt động cá nhân hoặc nhóm,
tạo cơ hội để trẻ bộc lộ khả năng của mình, tạo môi trường phong phú gây hứng
thú cho trẻ và bản thân giáo viên, góp phần hình thành và nâng cao mối quan hệ
thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ, giữa trẻ với trẻ, giữa trẻ với môi trường

19
xung quanh. Nhờ có môi trường phong phú , ví dụ như nhiều loài cây , nhiều
loại rau, vườn hoa sẽ giúp trẻ được quan sát những sự thay đổi theo ngày, theo
mùa của các lá trên cùng một cây hoặc tìm ra sự giống và khác nhau giữa cây
này với cây khác, trẻ biết được sự quan trọng và lợi ích của nước trong cuộc
sống hằng ngày của con người như nước để uống, để tắm, để sinh hoạt hằng
ngày. Nước không chỉ có lợi ích với con người mà nó còn rất quan trọng với các
loài sinh vật khác, không có nước thì các sinh vật, ngay cả con người cũng
không thể sống được, người ta thường nói “ở đâu có nước , ở đó có sự sống”.
Biết được sự quan trọng đó, trẻ sẽ biết quý những giọt nước sạch. Qua đó, giáo
dục trẻ biết bảo vệ nguồn nước, biết tiết kiệm nước, không vứt rác bừa bãi vào
sông suối là nơi sinh sống của nhiều loài động- thực vật. Bên cạnh đó, trẻ hiểu
biết nhiều hơn về các hiện tượng tự nhiên, trời có lúc nắng, lúc mưa, lúc gió, lúc
lạnh tất cả những cái đó đều có nguyên do là giúp cân bằng hệ sinh thái. Trời
mưa để thanh lọc không khí, tưới nước cho mùa màng và cũng là một nguồn
nước quan trọng; trời nắng để cây cối sinh sôi, nảy nở, có thể quang hợp tổng
hợp chất dinh dưỡng để phát triển, ánh nắng buổi sáng có lợi cho con người, nó
giúp cho trẻ tránh khỏi nguy cơ bị còi xương, biến tiền vitamin D thành vitmin
D; hay những cơn sấm chớp đầu mùa mang lại nhiều chất đạm cho cây cối hấp
thụ để phát triển;hay những cơn gió giúp cho một số loại cây cỏ có thể phát tán
hạt bay đi khắp nơi và sinh sôi, phát triển Qua đó giáo dục trẻ biết tự chăm sóc
và bảo vệ bản thân, khi trời nắng, trời mưa biết che ô, tìm nơi trú ẩn , trời lạnh
thì biết mặc áo ấm, giữ ấm cho cơ thể, khi trời nắng nóng thì biết làm mát cho
cơ thể đúng cách như mặc áo mỏng, quạt, uống nhiều nước Có thể thấy rằng
kiến thức về các HTTN là rất quan trọng với trẻ giúp trẻ hiểu biết nhiều điều và
từ đó biết tự bảo vệ bản thân mình.