bến quê Nguyễn Minh Châu

Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra bài cũ
?
?


Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “ Sang thu” của Hữu Thỉnh.
Đọc thuộc lòng và diễn cảm bài thơ “ Sang thu” của Hữu Thỉnh.


? Hai câu thơ :
? Hai câu thơ :
“ Sấm cũng bớt bất ngờ
“ Sấm cũng bớt bất ngờ


trên hàng cây đứng tuổi”
trên hàng cây đứng tuổi”
có những ý nghĩa gì?
có những ý nghĩa gì?
ĐÁP ÁN:
ĐÁP ÁN:


Hai câu thơ vừa có ý nghĩa tả thực, lại vừa có nghĩa hàm ẩn. Ý
Hai câu thơ vừa có ý nghĩa tả thực, lại vừa có nghĩa hàm ẩn. Ý

nghĩa tả thực về hiện tựợng sấm và hàng cây lúc sang thu. Còn ý nghĩa
nghĩa tả thực về hiện tựợng sấm và hàng cây lúc sang thu. Còn ý nghĩa
hàm ẩn là những vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời
hàm ẩn là những vang động bất thường của ngoại cảnh, của cuộc đời
(sấm) đã bớt đi sự bất ngờ đối với những người từng trải ( hàng cây đứng
(sấm) đã bớt đi sự bất ngờ đối với những người từng trải ( hàng cây đứng
tuổi). Đây là sự suy ngẫm của tác giả về nhân sinh, về quy luật của cuộc
tuổi). Đây là sự suy ngẫm của tác giả về nhân sinh, về quy luật của cuộc
sống nhân nói về cảnh thiên nhiên đất trời lúc sang thu
sống nhân nói về cảnh thiên nhiên đất trời lúc sang thu
Giới thiệu bài mới
Giới thiệu bài mới
Trong cuộc đời mỗi người chúng ta, ai cũng luôn khát khao được đi đây
Trong cuộc đời mỗi người chúng ta, ai cũng luôn khát khao được đi đây
đó mở rộng tầm nhìn, khát khao tìm kiếm cái mới lạ, cái đẹp, nhưng đôi
đó mở rộng tầm nhìn, khát khao tìm kiếm cái mới lạ, cái đẹp, nhưng đôi
khi có những cái đẹp gần ngay trước mặt, rất đáng quý, đáng trân trọng
khi có những cái đẹp gần ngay trước mặt, rất đáng quý, đáng trân trọng
thì lại bị ta lãng quên. Đến khi nhận thức được thì lại không còn thời gian
thì lại bị ta lãng quên. Đến khi nhận thức được thì lại không còn thời gian
để cảm nhận được nữa. “Con người ta trên đường đời thật khó tránh
để cảm nhận được nữa. “Con người ta trên đường đời thật khó tránh
được những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình”. Cái điều vòng vèo
được những cái điều vòng vèo hoặc chùng chình”. Cái điều vòng vèo
hoặc chùng chình đó đã được Nguyễn Minh Châu cảm nhận như thế
hoặc chùng chình đó đã được Nguyễn Minh Châu cảm nhận như thế
nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong truyện ngắn “ Bến quê” của ông.
nào? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong truyện ngắn “ Bến quê” của ông.

(Trích)

I.Giới thiệu chung
I.Giới thiệu chung
1. Tác giả
1. Tác giả
:
:


Nguyễn Minh Châu (1930-1989). Quê Quỳnh Lưu, Nghệ An. Ông
Nguyễn Minh Châu (1930-1989). Quê Quỳnh Lưu, Nghệ An. Ông
là lớp nhà văn quân đội, nổi tiếng từ thời chống Mỹ. Ông chính là người “
là lớp nhà văn quân đội, nổi tiếng từ thời chống Mỹ. Ông chính là người “
mở đường tinh anh và tài năng” cho cuộc đổi mới văn học. Truyện ngắn
mở đường tinh anh và tài năng” cho cuộc đổi mới văn học. Truyện ngắn
của ông trong thập niên 80 đã gây xôn xao trong dư luận xã hội vì những
của ông trong thập niên 80 đã gây xôn xao trong dư luận xã hội vì những
trăn trở, tìm tòi, đổi mới mạnh mẽ về tư tưởng và nghệ thuật với các truyện
trăn trở, tìm tòi, đổi mới mạnh mẽ về tư tưởng và nghệ thuật với các truyện
ngắn Bức tranh, Bến quê, Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành…Năm
ngắn Bức tranh, Bến quê, Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành…Năm
2000, ông được truy tặng giải thưởng HCM về VHNT.
2000, ông được truy tặng giải thưởng HCM về VHNT.
2. Tác phẩm
2. Tác phẩm
:
:
Bến quê nằm trong tập truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Minh
Bến quê nằm trong tập truyện ngắn cùng tên của Nguyễn Minh
Châu, xuất bản năm 1985. Văn bản đọc thêm đã lược bỏ phần đầu.

Châu, xuất bản năm 1985. Văn bản đọc thêm đã lược bỏ phần đầu.
3.
3.
Đọc văn bản
Đọc văn bản
:
:




Đọc giọng trầm tĩnh, suy tư, xúc động, đượm buồn, trong tâm thế của nhân vật
Đọc giọng trầm tĩnh, suy tư, xúc động, đượm buồn, trong tâm thế của nhân vật
đang bị bệnh hiểm nghèo sắp bước vào ngưỡng của thế giới bên kia với
đang bị bệnh hiểm nghèo sắp bước vào ngưỡng của thế giới bên kia với
những xót xa, tiếc nuối và ân hận.
những xót xa, tiếc nuối và ân hận.
Bằng sự chuẩn bị và hiểu biết của mình qua phần chú thích ở SGK,
Bằng sự chuẩn bị và hiểu biết của mình qua phần chú thích ở SGK,
em hãy trình bày những nét chính về tác giả và tác phẩm?
em hãy trình bày những nét chính về tác giả và tác phẩm?

II. Tìm hiểu văn bản
II. Tìm hiểu văn bản
1.
1.
Thể loại
Thể loại
:
:

Truyện ngắn
Truyện ngắn


2.
2.
Tìm hiểu tình huống truyện
Tìm hiểu tình huống truyện
:
:
= > ( Nhân vật chính là Nhĩ, một người đã từng đi khắp nơi trên
= > ( Nhân vật chính là Nhĩ, một người đã từng đi khắp nơi trên
trái đất, cuối đời lại bị căn bệnh hiểm nghèo, bại liệt nửa
trái đất, cuối đời lại bị căn bệnh hiểm nghèo, bại liệt nửa
thân nằm chờ chết, phải nhờ vào sự giúp đỡ của vợ con,
thân nằm chờ chết, phải nhờ vào sự giúp đỡ của vợ con,
hàng xóm và khát khao cuối đời cũng không thực hiện
hàng xóm và khát khao cuối đời cũng không thực hiện
được.)
được.)
? Truyện được viết theo diễn biến sự việc hay diễn biến tâm
? Truyện được viết theo diễn biến sự việc hay diễn biến tâm
trạng của nhân vật?
trạng của nhân vật?
( Truy n c vi t theo di n bi n tâm tr ng c a ệ đượ ế ễ ế ạ ủ
nhân v t Nh , m t ng i ã có th i c chí nh ng ậ ĩ ộ ườ đ ờ đắ ư
cu i i l i lâm v o c nh s ng tr trêu y ố đờ ạ à ả ố ớ đầ
ngh ch lý).ị

Truyện thuộc
thể loại nào?
Em hãy nêu tình
huống của
truyện?
Trong bến quê
Nhĩ đựợc đặt vào
hoàn cảnh nào?

? Câu chuyện được trần thuật theo điểm nhìn của nhân vật nào?
? Câu chuyện được trần thuật theo điểm nhìn của nhân vật nào?
( Từ diễn biến tâm trạng của nhân vật, câu chuyện được trần thuật
( Từ diễn biến tâm trạng của nhân vật, câu chuyện được trần thuật
theo điểm nhìn của nhân vật Nhĩ)
theo điểm nhìn của nhân vật Nhĩ)
? Xác định ngôi kể của chuyện?
? Xác định ngôi kể của chuyện?
( Ngôi thứ 3)
( Ngôi thứ 3)
? Có thể phân dòng suy tư của Nhĩ theo bố cục của cốt truyện như
? Có thể phân dòng suy tư của Nhĩ theo bố cục của cốt truyện như
thế nào?
thế nào?


3. Bố cục:
3. Bố cục:
Ba phần
Ba phần
- T u n b c g mòn lõm : Cu c trò chuy n c a ừ đầ đế “ ậ ỗ ” ộ ệ ủ

Nh v i Liên.ĩ ớ
- Ti p n m t vùng n c : Nh ch con trai sang ế đế “ ộ ướ đỏ” ĩ ờ
bên kia sông v nh b n tr con h ng xóm giúp anh à ờ ọ ẻ à
ng i t a sát c a s ng m c nh v suy t , ngh ồ ự ử ổ để ắ ả à ư ĩ
ng i.ợ
- Còn l i: C giáo Khuy n ghé v o h i th m v h nh ạ ụ ế à ỏ ă à à
ng c g ng cu i cùng c a Nh .độ ố ắ ố ủ ĩ

4.1/ Cảnh ngộ và diễn biến tâm trạng của Nhĩ:
4.1/ Cảnh ngộ và diễn biến tâm trạng của Nhĩ:
a. Cảnh ngộ của Nhĩ.
a. Cảnh ngộ của Nhĩ.
? Người đàn ông có tên Nhĩ là người như thế nào?
? Người đàn ông có tên Nhĩ là người như thế nào?
? Ông lâm vào cảnh ngộ ra sao?
? Ông lâm vào cảnh ngộ ra sao?
=> Nhĩ là một người từng trải,“đã từng đi không sót một xó
=> Nhĩ là một người từng trải,“đã từng đi không sót một xó
xỉnh nào trên trái đất”, lại có cảm nhận tinh tế trước vẻ
xỉnh nào trên trái đất”, lại có cảm nhận tinh tế trước vẻ
đẹp của đất trời và hay suy nghĩ chiêm nghiệm về cuộc
đẹp của đất trời và hay suy nghĩ chiêm nghiệm về cuộc
đời và con người.
đời và con người.
=> Cuối đời, ông lâm vào cảnh ngộ bi đát: Nằm liệt giường
=> Cuối đời, ông lâm vào cảnh ngộ bi đát: Nằm liệt giường
chờ chết.
chờ chết.
b. Tâm trạng và cảm nhận của Nhĩ.
b. Tâm trạng và cảm nhận của Nhĩ.

? Trong cảnh ngộ đó, Nhĩ đã nhận ra những nghịch lý gì? Ông
? Trong cảnh ngộ đó, Nhĩ đã nhận ra những nghịch lý gì? Ông
đã chiêm nghiệm ra những điều gì của đời người?
đã chiêm nghiệm ra những điều gì của đời người?
=> Từ cuộc đời mình Nhĩ đã nhận ra những nghịch lý của đời
=> Từ cuộc đời mình Nhĩ đã nhận ra những nghịch lý của đời
mình và từ đó chiêm nghiệm được những quy luật sâu
mình và từ đó chiêm nghiệm được những quy luật sâu
sắc của đời người.
sắc của đời người.
4. Phân tích:
4. Phân tích:



Thảo luận: (5phút)
Thảo luận: (5phút)
Tìm nghịch lý cuộc đời của Nhĩ qua những nội dung sau:
Tìm nghịch lý cuộc đời của Nhĩ qua những nội dung sau:
Câu 1: : Đọc những đoạn văn sau và cho biết ông Nhĩ đã nhận
Câu 1: : Đọc những đoạn văn sau và cho biết ông Nhĩ đã nhận
ra nghịch lý gì của đời mình?
ra nghịch lý gì của đời mình?
-
“
“
Suốt đời Nhĩ
Suốt đời Nhĩ
đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào
đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào

trên
trên
trái đất…Nhĩ khó nhọc nâng một cánh tay lên
trái đất…Nhĩ khó nhọc nâng một cánh tay lên
khẽ ẩy cái bát
khẽ ẩy cái bát
miến trên tay Liên ra. Anh ngửa mặt như một đứa trẻ
miến trên tay Liên ra. Anh ngửa mặt như một đứa trẻ
để cho
để cho
thằng Tuấn cầm chiếc khăn bông tẩm nước ấm khẽ lau
thằng Tuấn cầm chiếc khăn bông tẩm nước ấm khẽ lau
miệng, cằm và hai bên má cho mình…”
miệng, cằm và hai bên má cho mình…”
-
“
“
Nhĩ nhận thấy hoàn cảnh của mình thật buồn cười,
Nhĩ nhận thấy hoàn cảnh của mình thật buồn cười,
y như
y như


một chú bé mới đẻ…Cả bọn trẻ xúm vào…giúp anh đi nốt
một chú bé mới đẻ…Cả bọn trẻ xúm vào…giúp anh đi nốt


nửa vòng trái đất

nửa vòng trái đất
- từ mép nệm ra mép tấm thảm, khoảng
- từ mép nệm ra mép tấm thảm, khoảng
cách ước chừng năm chục phân”
cách ước chừng năm chục phân”



Câu 2: : Những đoạn văn sau cho biết ông Nhĩ đã cảm
Câu 2: : Những đoạn văn sau cho biết ông Nhĩ đã cảm
nhận ra điều nghịch lý gì?
nhận ra điều nghịch lý gì?
“
“
Bên kia những cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho
Bên kia những cây bằng lăng, tiết trời đầu thu đem đến cho
con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm
con sông Hồng một màu đỏ nhạt, mặt sông như rộng thêm
ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang
ra. Vòm trời cũng như cao hơn. Những tia nắng sớm đang
từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên
từ từ di chuyển từ mặt nước lên những khoảng bờ bãi bên
kia sông , và cả một vùng phù sa lâu đời
kia sông , và cả một vùng phù sa lâu đời
của bãi bồi ở bên
của bãi bồi ở bên


kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ
kia sông Hồng lúc này đang phô ra trước khuôn cửa sổ

của
của
gian gác nhà Nhĩ
gian gác nhà Nhĩ
một thứ màu vàng thau xen với màu xanh
một thứ màu vàng thau xen với màu xanh
non…”
non…”

“
“
Suốt đời Nhĩ
Suốt đời Nhĩ
đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào
đã từng đi tới không sót một xó xỉnh nào


trên
trên
trái đất ,
trái đất ,
đây là một chân trời
đây là một chân trời
gần gũi, mà lại xa lắc vì
gần gũi, mà lại xa lắc vì


chưa

chưa
hề bao giờ đi đến - cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước
hề bao giờ đi đến - cái bờ bên kia sông Hồng ngay trước
cửa sổ nhà mình”
cửa sổ nhà mình”

Câu 3: Vì sao ông Nhĩ lại muốn được sang bên kia
Câu 3: Vì sao ông Nhĩ lại muốn được sang bên kia
sông? Lý do nào khiến ông Nhĩ muốn con trai
sông? Lý do nào khiến ông Nhĩ muốn con trai
sang bên kia sông?
sang bên kia sông?
Câu 4: Đọc đoạn văn sau và cho biết ông Nhĩ đã cảm
Câu 4: Đọc đoạn văn sau và cho biết ông Nhĩ đã cảm
nhận được điều gì về người vợ của mình?
nhận được điều gì về người vợ của mình?

“
“
Nhĩ chợt nhớ ngày bố mẹ anh mới cưới Liên từ một
Nhĩ chợt nhớ ngày bố mẹ anh mới cưới Liên từ một
làng bên kia sông về làm vợ anh Liên vẫn đang còn
làng bên kia sông về làm vợ anh Liên vẫn đang còn
mặc áo nâu và chít khăn mỏ quạ…
mặc áo nâu và chít khăn mỏ quạ…
Tuy vậy, cũng như
Tuy vậy, cũng như
cánh bãi bồi đang nằm phơi mình bên kia,
cánh bãi bồi đang nằm phơi mình bên kia,
tâm hồn

tâm hồn
Liên vẫn giữ nguyên vẹn những nét tần tảo và chịu
Liên vẫn giữ nguyên vẹn những nét tần tảo và chịu
đựng hi sinh từ bao đời xưa,
đựng hi sinh từ bao đời xưa,
và cũng chính nhờ có
và cũng chính nhờ có
được điều đó mà sau nhiều ngày tìm kiếm…Nhĩ đã tìm
được điều đó mà sau nhiều ngày tìm kiếm…Nhĩ đã tìm
thấy được
thấy được
nơi nương tựa là gia đình
nơi nương tựa là gia đình
trong những ngày
trong những ngày
này”.
này”.