Tải Soạn bài Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc ngắn gọn - Soạn bài lớp 12 ngắn gọn

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Soạn văn 12</b>

<b>Nguyễn Đình Chiểu, ngơi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc</b>

<b>1. Soạn văn Nguyễn Đình Chiểu, ngơi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc</b>
<b>(ngắn gọn) mẫu 1</b>

<b>1.1. Câu 1 (trang 53 sgk ngữ văn 12 tập 1)</b>

Phần mở bài: Tác giả khẳng định Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ lớn của dân tộc,
sự nghiệp sáng tác của ông cần phải được đề cao hơn nữa nhất là mảng thơ văn
yêu nước

Các luận điểm:

- Luận điểm 1: Nguyễn Đình Chiểu là một nhà thơ yêu nước

- Luận điểm 2: Thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu phản ánh phong trào kháng
Pháp bền bỉ của nhân dân Nam Bộ

- Luận điểm 3: Lục Vân Tiên, một tác phẩm lớn nhất của Nguyễn Đình Chiểu,
rất phổ biến trong dân gian, nhất là ở miền Nam

Phần kết: Khẳng định tầm vóc lớn lao của nhân cách và sự nghiệp của Nguyễn
Đình Chiểu

<b>1.2. Câu 2 (trang 53 sgk ngữ văn 12 tập 1)</b>

Văn thơ Nguyễn Đình Chiểu giống như “vì sao có ánh sáng khác thường”

- Thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu khơng trau chuốt, gọt giũa, mà thường chân

chất, có chỗ tưởng như thơ kệch, phải chăm nhìn thì mới có thể càng nhìn càng
sáng

- Ánh sáng tác giả nói tới chính là vẻ đẹp mộc mạc, giản dị, dân dã của thơ văn
Nguyễn Đình Chiểu:

+ Văn chương hướng tới nhân dân, phục vụ nhân dân, mang tính nhân dân sâu
sắc

- Văn chương Nguyễn Đình Chiểu đẹp bởi tư tưởng, tình cảm nồng hậu, cao quý
của nhân dân

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

- Nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu đẹp bởi tư tưởng, tình cảm nồng hậu, cao quý của
nhân dân

- Nhận xét, đánh giá của tác giả có ý nghĩa phương pháp luận trong việc nghiên
cứu, đánh giá thơ văn Nguyễn Đình Chiểu.

+ Đó là sự điều chỉnh về cách nhìn để có định hướng đúng, trong việc nghiên
cứu nhà thơ Nguyễn Đình Chiểu.

<b>1.3. Câu 3 (trang 53 sgk ngữ văn 12 tập 1)</b>

Tác giả giúp ta nhận ra những “ánh sáng khác thường” của ngôi sao sáng
Nguyễn Đình Chiểu trên bầu trời văn nghệ:

+ Cuộc đời của Nguyễn Đình Chiểu cuộc đời đẹp, đầy nghị lực, dù gặp nhiều
khó khăn, bất hạnh, nhưng vẫn đứng thẳng, ngẩng cao đầu sống vì dân, vì nước
+ “Kiến nghĩa bất vi vơ dõng dãi” thái độ Nguyễn Đình Chiểu bất hợp tác quyết
liệt trước sự mua chuộc của thực dân Pháp

+ Quan niệm sáng tác chân chính, tiến bộ: “Chở bao nhiêu đạo thuyền không
khẳm/ Đâm mấy thằng gian bút chẳng tà”

+ Ông cầm bút để chiến đấu, tuyên truyền

- Thơ văn yêu nước của ông phục vụ bền bỉ, đắc lực cho cuộc chiến chống xâm
lược

+ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, điếu Ngư Tiều vấn y đáp…

+ Những tác phẩm ca ngợi vẻ đẹp người nông dân trong chiến đấu, tấm gương
kiên trung

- Thơ văn chứa hào khí, lí tưởng đạo đức, ca ngợi người trọng nghĩa, khinh tài,
trước sau một lòng

+ Các tác phẩm ngợi ca: Lục Vân Tiên, Kiều Nguyệt Nga, Tiểu Đồng, Hán
Minh…

+ Bằng cách nhìn mới mẻ, đúng đắn, tác giả có sự nhìn nhận, đánh giá lại “giá
trị văn nghệ của bản trường ca hấp dẫn từ đầu đến cuối”

<b>1.4. Câu 4 (trang 45 sgk ngữ văn 12 tập 1)</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

- Có rất ít người biết tới thơ văn u nước của Nguyễn Đình Chiểu, có một số
người thậm chí cịn chê văn thơ ông thô ráp, nôm na

- Phẩm chất đạo đức và thành công nghệ thuật khẳng định Nguyễn Đình Chiểu
xứng là lá cờ đầu của thơ ca chống Pháp

- Phải sáng tỏ hơn nữa trong thời hiện đại để khơi phục lại giá trị đích thực của
thơ văn yêu nước

<b>1.5. Câu 5 (trang 45 sgk ngữ văn 12 tập 1)</b>
Những yếu tố tạo nên sự hấp dẫn của tác phẩm:

- Cách làm nghị luận chỉ xác đáng, chặt chẽ, cịn xúc động, thiết tha, với nhiều
hình ảnh, ngơn ngữ đặc sắc khiến người đọc nhớ mãi

- Kết hợp giữa hiện thực với thơ văn khiến bài viết mạch lạc, dễ hiểu, tác động
và tạo ra sức thuyết phục lớn với người đọc

- Cách nhìn mới mẻ, có giá trị phát hiện của tác giả lôi cuốn người đọc vào bài
viết của mình

→ Bằng cách nhìn, nghĩ sâu rộng, mới mẻ làm sáng tỏ mối quan hệ của tác
phẩm văn chương với hiện trạng của đất nước lúc bấy giờ, tác giả ca ngợi
Nguyễn Đình Chiểu một con người trọn đời dùng cây bút làm vũ khí chiến đấu.
<b>1.6. Luyện tập</b>

Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là bài văn khóc tế các nghĩa sĩ tử trận, xây dựng hình
ảnh người nông dân nghĩa sĩ kiên cường, bất khuất, ghi dấu mốc lịch sử bi
thương mà hào hùng của dân tộc

+ Nghệ thuật bài văn tế: viết theo lối cổ nhưng giàu cảm xúc nhà thơ, đủ để lay
động triệu trái tim

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

<i><b>2. Soạn văn Nguyễn Đình Chiểu, ngôi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc</b></i>
<i><b>(ngắn gọn) mẫu 2</b></i>

<b>2.1. Tác giả & tác phẩm</b>
<b>2.1.1. Tác giả</b>

Phạm Văn Đồng (1906 – 2000), một nhà cách mạng lớn của đất nước ta trong
thế kỉ Xx, quê ở xã Đức Tân, huyện Mộ Đức, tỉnh Quảng Ngãi.

- Cuộc đời:

+ Tham gia cách mạng từ rất sớm.

+ Tham gia chính phủ lâm thời năm 1945.

+ Giữ nhiều chức vụ quan trọng trong hàng ghế Trung ương Đảng.

- Con người: Là nhà hoạt động cách mạng xuất sắc, tâm huyết với mặt trận văn
hóa dân tộc.

<b>2.1.2. Tác phẩm</b>

Bài Nguyễn Đình Chiểu, ngơi sao sáng trong văn nghệ của dân tộc được tác giả
viết nhân kỉ niệm 75 năm ngày mất của Nguyễn Đình Chiểu (3 – 7 – 1888).
<b>2.2. Hướng dẫn soạn bài</b>

<b>Câu 1 (trang 53 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):</b>
* Những luận điểm chính của bài viết:

Phần mở đầu: Tác giả nêu luận điểm trung tâm của bài văn: Nguyễn Đình Chiểu
là nhà thơ lớn của dân tộc phải được tìm hiêu và đề cao hơn nữa.

Phần thân bài: Trình bày những nét đặc sắc về cuộc đời và thơ văn Nguyễn Đình
Chiểu.

- Luận điểm 1: Nguyễn Đình Chiểu là nhà thơ yêu nước.
- Luận điểm 2: Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu.
- Luận điểm 3: Giá trị nghệ thuật của tác phẩm Lục Vân Tiên.

Phần kết bài: Tác giả khẳng định cuộc đời và sự nghiệp của Nguyễn Đình Chiểu
là một tấm gương sáng.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

tác giả nói về con người cũng như tấm lịng của Nguyễn Đình Chiểu sau đó mới
trình bày những nét đặc sắc trong thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu.

<b>Câu 2 (trang 53 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):</b>

Thơ văn Nguyễn Đình Chiểu cũng giống như “những vì sao có ánh sáng khác
thường”, “con mắt của chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy”. Đây là cách
nhìn mới mẻ của tác giả:

- “Ánh sáng khác thường chính” là vẻ đẹp mộc mạc, giản dị của thơ văn Nguyễn
Đình Chiểu

- “Con mắt của chúng ta phải chăm chú nhìn thì mới thấy” tức là phải kiên trì,
nghiên cứu thì mới khám phá được vẻ đẹp ấy.

→ Cách đặt vấn đề và giải quyết vấn đề có ý nghĩa định hướng cho việc nghiên
cứu, tiếp cận thơ văn Nguyễn Đình Chiểu: cần có cái nhìn nhận sâu sắc, khoa
học, hợp lí.

<b>Câu 3 (trang 54 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):</b>

Tác giả đã giúp chúng ta nhận ra những “ánh sáng khác thường” của ngơi sao
sáng Nguyễn Đình Chiểu trên bầu trời văn nghệ Việt Nam qua:

* Cuộc sống và quan niệm sáng tác của nhà thơ:
- Cuộc sống:

+ Là nhà nho, sinh trưởng ở Đồng Nai.
+ Bị mù, viết thơ và phục vụ kháng chiến.

+ Là một nhà thơ có tâm hồn trong sáng và cao quý trong thời kì khổ nhục
nhưng vĩ đại của dân tộc.

→ Đời sống và hoạt động của Nguyễn Đình Chiểu là một tấm gương anh dũng.
- Quan điểm sáng tác của Nguyễn Đình Chiểu: thơ văn mang tính chiến đấu,
giàu tính biểu cảm: “Chở bao nhiêu đạo thuyền không khẳm / Đâm mấy thằng
gian bút chẳng tà”.

* Thơ văn mà ông sáng tác để phục vụ cuộc chiến đấu chống xâm lược bảo vệ
Tổ quốc:

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

+ Tái hiện lịch sử của nước ta suốt 20 năm tính từ 1860 - đây là thời kì đau
thương mà anh dũng.

+ Thơ văn yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu trong đó phần lớn là những bài văn
tế ca ngợi những anh hùng suốt thời đại tận trung với nước và than khóc những
liệt sĩ đã chọn con đường cứu nước cho nhân dân.

* Truyện Lục Vân Tiên

- Nội dung: Là một bản trường ca chính nghĩa, những đạo đức quý trọng ở đời,
ca ngợi trung nghĩa.

- Nghệ thuật: đây là một chuyện “kể”, chuyện “nói”, lối văn “nơm na”, dễ nhớ,
dễ thuộc, có thể truyền bá rộng rãi trong dân gian.

- Hạn chế tác phẩm: lời văn không hay cho lắm. Nguyên nhân:

+ Chủ quan: vì nhà thơ bị mù, phảo cho người khác chép lại và không thể sửa
lại, duyệt lại văn bản.

+ Khách quan: do hiện tượng tam sao thất bản.
<b>Câu 4 (trang 54 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):</b>

Ngơi sao Nguyễn Đình Chiểu đáng lẽ phải sáng hơn nữa không chỉ trong thời ấy
mà cả trong thời đại hiện nay bởi đến nay vẫn còn nhiều người vẫn chưa hiểu
hết giá trị thơ văn Nguyễn Đình Chiểu. Giá trị thơ văn của Nguyễn Đình Chiểu
khơng chỉ có tác dụng to lớn đối với nhân ta thời kì ấy mà đến nay vẫn cịn
ngun giá trị.

<b>Câu 5 (trang 54 sgk Ngữ Văn 12 Tập 1):</b>

Bài văn nghị luận khơng khơ khan mà trái lại có sức hấp dẫn bởi:

- Tác động đến lí trí người nghe ở lập luận chặt chẽ, lí lẽ, dẫn chứng xác đáng.
- Tác động đến tình cảm người nghe, ngơn từ trong sáng, giản dị, giàu hình ảnh,
sử dụng biện pháp tu từ, so sánh, tăng tiến, giọng điệu hùng hồn, tha thiết.

2.3. Luyện tập

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

- Cuộc đời và quan niệm sáng tác.

- Văn thơ yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu.
- Truyện Lục Vân Tiên.

* Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc ngày nay và giá trị của nó

- Đây là một bài tương đối khó đối với học sinh bởi có nhiều câu văn dài, sử
dụng nhiều điển tích, điển cố, sử dụng cách nói mộc mạc của nhân dân Nam Bộ.
- Tuy nhiên Văn tế nghĩa sĩ cần Giuộc vẫn là một tác phẩm vô giá:

+ Là trang sử vẻ vang của nhân dân Nam Bộ trong buổi đầu kháng chiến chống
giặc Pháp xâm lược.

+ Là bài ca về những người anh hùng nông dân thất thế nhưng họ vẫn ln sống
mãi trong lịng người dân Việt Nam.

+ Ghi lại cuộc kháng chiến chống Pháp oanh liệt của nhân dân ta, tự hào về
truyền thống anh hùng dân tộc.

</div>

<!--links-->