Sáng kiến kinh nghiệm, SKKN - Một số kinh nghiệm tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi

ĐỀ TÀI:
“MỘT SỐ KINH NGHIỆM TỔ CHỨC CÁC HOẠT ĐỘNG LỒNG GHÉP GIÁO
DỤC TÌNH CẢM VÀ KỸ NĂNG XÃ HỘI CHO TRẺ MẪU GIÁO 3-4 TUỔI”
1. PHẦN MỞ ĐẦU

1.1. Lý do chọn đề tài, sáng kiến, giải pháp
Trẻ em mầm non là tương lai của đất nước, đất nước có giàu mạnh,
phồn vinh là nhờ vào thế hệ trẻ. Chính vì vậy phải chăm sóc giáo dục trẻ thật
tốt khi trẻ đang cịn ở lứa tuổi mầm non nói chung và trẻ 3-4 tuổi nói riêng.
Người giáo viên mầm non ngoài việc hướng dẫn cho trẻ vui chơi, cho ăn, cho
ngủ, giáo dục trẻ thành những đứa trẻ ngoan ngoãn, lễ phép thôi chưa đủ, mà
nhiệm vụ của người giáo viên mầm non còn phải chú trọng đến việc giáo dục
tình cảm và kỹ năng sống cho trẻ.
Ngày nay, khi xã hội phát triển, trình độ tri thức của trẻ được nâng lên
gấp bội, nhưng bên cạnh đó kỹ năng của trẻ dường như bị tụt lùi. Điều này thể
hiện rõ chúng ta dễ dàng bắt gặp tình trạng trẻ em vơ tư, thờ ơ, lạnh cảm, chưa có
cách xử lý phù hợp với những tình huống diễn ra hằng ngày như: Thưa, gửi, cảm
ơn, xin lỗi, thăm hỏi, giúp đỡ,…hay những hành vi gây hại với môi trường: Vứt
rác bừa bãi, hái hoa, bẻ cành, khơng thích chăm sóc cây cối, con vật xung quanh…
Những việc làm này vô tình sẽ làm mất dần kỹ năng sống ở trẻ.
Để giáo dục kỹ năng sống cho trẻ, điều quan trọng là chúng ta tạo môi
trường giáo dục cho trẻ. Đối với đứa trẻ kỹ năng sống là rất cần thiết nếu khơng có
kỹ năng sống sẽ gặp rất nhiều khó khăn trong hoạt động và sinh hoạt hàng ngày.
Phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ là tiền đề quan trọng cho sự phát
triển toàn diện, giúp trẻ có kinh nghiệm trong cuộc sống, biết điều nên làm và
không nên làm, giúp trẻ tự tin, chủ động và biết cách sử lý các tình huống trong
cuộc sống, khơi gợi khả năng tự phục vụ, tính tư duy sáng tạo của trẻ.
"Phát triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ” chính là một bước chuẩn bị
quan trọng nhất, là một nền tảng giúp hình thành nên cách sống tích cực của trẻ.
Trên thực tế chương trình giáo dục mầm non chưa có những hoạt động giáo dục
tình cảm và kỹ năng xã hội riêng biệt cho trẻ mà chỉ lồng ghép giáo dục tích hợp

qua các hoạt động trong ngày. Nhưng bên cạnh đó số giáo viên chưa biết cách tận
dụng các cơ hội trong ngày để lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho
trẻ, chưa biết chọn nội dung giáo dục phù hợp với độ tuổi của trẻ. Các gia đình
thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà khơng chú ý đến việc phát
triển tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ, luôn bao bọc, nuông chiều, làm hộ trẻ
khiến trẻ ỷ lại, nhút nhát, thiếu tự tin khơng có khả năng chờ đến lượt, khơng biết
chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, các kỹ năng trong cuộc sống rất hạn chế.
Do vậy với vai trò là một giáo viên dạy lớp 3- 4 tuổi, lứa tuổi mà trẻ thể
hiện cái tôi và phát triển về mặt tâm lý rất lớn cần có người định hướng và giáo
1


dục trẻ về tình cảm- kỹ năng sống để góp phần giúp trẻ phát triển một cách tồn
diện. Chính vì vậy mà tôi luôn trăn trở suy nghĩ làm thế nào để lồng ghép các nội
dung giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ trong các hoạt động đạt hiệu quả
cao và tôi đã quyết định nghiên cứu, chọn đề tài: "Một số kinh nghiệm tổ chức các
hoạt động lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 3-4
tuổi" để thực hiện.
1.2. Điểm mới của đề tài, sáng kiến, giải pháp
Xuất phát từ vai trò quan trọng của việc “Giáo dục tình cảm và kỹ năng xã
hội” đối với trẻ, tơi thấy việc giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ trong
giai đoạn hiện nay là một việc làm vơ cùng quan trọng và có ý nghĩa. Nhưng làm
thế nào để việc tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã
hội một cách có hiệu quả? Điều này quả khơng dễ dàng đối với tất cả các giáo
viên mầm non.
Giáo dục kỹ năng sống phải được đo bằng sự vận dụng những kỹ năng đó
vào trong cuộc sống hằng ngày như: Tự tin trong giao tiếp, kỹ năng giải quyết các
vấn đề, kỹ năng tự phục vụ, kỹ năng hợp tác chia sẻ. Giáo dục kỹ năng sống nhằm
giúp trẻ phát triển hài hoà, toàn diện về nhân cách, cung cấp cho trẻ những kiến
thức cần thiết về kỹ năng sống để các em sống sao cho lành mạnh và có ý nghĩa,

biến những kiến thức về kỹ năng sống được cung cấp thành hành động cụ thể
trong quá trình hoạt động thực tiễn vớí bản thân, với người khác, với xã hội, ứng
phó với nhiều tình huống, học cách giao tiếp, ứng xử với mọi người, giải quyết
mâu thuẫn trong mối quan hệ và thể hiện bản thân một cách tích cực.
Với đề tài này tôi biết đã thu hút được sự quan tâm nghiên cứu của rất nhiều
bạn đồng nghiệp trong ngành. Đặc biệt đề tài tơi đang viết nó có những điểm mới:
Tơi dành sự quan tâm và hình thành ở trẻ những kỹ năng sống. Giáo dục cách
sống tích cực trong xã hội hiện đại. Giáo dục cho trẻ những kỹ năng mang tính cá
nhân và xã hội nhằm giúp trẻ có thể chuyển kiến thức, thái độ, cảm nhận thành
những khả năng thực thụ, giúp trẻ biết xử lý hành vi của mình trong các tình
huống khác nhau trong cuộc sống .
1.3. Phạm vi áp dụng đề tài, sáng kiến, giải pháp
Đề tài "Một số kinh nghiệm tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo dục tình
cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi" được áp dụng ở bất kì nơi đâu,
bất kì lúc nào và ở lĩnh vực nào chúng ta cũng có thể áp dụng được một cách nhẹ
nhàng, thoải mái. Nhưng bản thân tôi là một giáo viên mầm non đang dạy lớp 3-4
tuổi nên tôi muốn tập trung khai thác trong phạm vi trường mầm non. Vì thế phạm
vi đề tài của tôi đang được áp dụng cho trẻ 3-4 tuổi ở trường mầm non mà tôi đang
công tác.
2. PHẦN NỘI DUNG

2.1. Thực trạng của nội dung cần nghiên cứu.
2


Trong những năm đầu tiên của cuộc đời, đặc biệt là trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi, em
nào cũng cần hình thành được một số kỹ năng, kỷ xảo, tri thức kinh nghiệm vững
chắc và đầy đủ, cùng với một số thói quen đạo đức theo chuẩn mực của xã hội, đủ
cho trẻ có thể cư xử trong cuộc sống hằng ngày, giao tiếp với mọi người và để
người khác hiểu mình. Như chúng ta đã biết trẻ 3-4 tuổi khá hiếu động, biết bắt

chước, làm theo, trẻ chưa hiểu rõ được hành động của mình đúng hay sai và như
thế nào. Vì thế nên tơi ln đặt ra câu hỏi cần cung cấp cho trẻ những gì và rèn
cho trẻ những kỹ năng sống như thế nào để đạt được hiệu quả? Ở đề tài này, tôi
đưa ra một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho trẻ 3-4 tuổi, nhằm giúp trẻ phát
triển tồn diện, đồng thời cịn tư vấn cho phụ huynh một số biện pháp rèn kỹ năng
sống cho trẻ như thế nào là tốt nhất.
Năm học 2017 – 2018 tôi được Ban giám hiệu phân công phụ trách lớp 3-4
tuổi với tổng số trẻ là 33 trẻ: 16 nam, 17 nữ, trong số đó đa số trẻ chưa qua lớp nhà
trẻ.
Vào đầu năm học tôi đã tiến hành khảo sát trẻ lớp tôi phụ trách như sau :

STT

Nhóm kỹ năng xã hội cốt lõi Trẻ nhanh nhẹn, tự tin
Số trẻ

Tỷ lệ%

Trẻ nhút nhát, chưa
tự tin
Số trẻ
Tỷ lệ%

- Kĩ năng ứng xử phù hợp
1 với những người gần gũi
8/33
24,2%
25/33
75,8%
xung quanh.

2 - Kĩ năng hợp tác.
6/33
18,2%
27/33
81,8%
- Kỹ năng tuân thủ các quy
3
7/33
21,2%
26/33
78,8%
tắc xã hội.
- Kỹ năng giao tiếp lịch sự, lễ
4
7/33
21,2%
26/33
78,8%
phép.
5 - Kỹ năng tự phục vụ.
8/33
24,2%
25/33
75,8%
6 - Kĩ năng kiểm soát cảm xúc.
6/33
18,2%
27/33
81,8%
- Kỹ năng nhận thức về bản

7
10/33
30,3%
23/33
69,7%
thân.
Từ thực trạng đó, bản thân tơi suy nghĩ, trăn trở tìm và thử nghiệm "Một số
kinh nghiệm tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội
cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi" để giúp trẻ có kiến thức cơ bản, tạo nền tảng tốt cho
quá trình học hỏi, phát triển sau này của trẻ.
Khi tiến hành nghiên cứu đề tài này tôi đã gặp khơng ít những thuận lợi và
khó khăn như sau :
* Thuận lợi:
3


Ban giám hiệu luôn quan tâm đầu tư về cơ sở vật chất và chuyên môn, bồi
dưỡng phương pháp, đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo
mọi điều kiện giúp tôi thực hiện tốt chương trình giáo dục mầm non.
Bản thân tơi có trình độ trên chuẩn, công tác trong ngành cũng đã lâu năm
nên có nhiều kinh nghiệm trong việc tổ chức các hoạt động dạy trẻ. Tâm huyết với
nghề, nhiệt tình, năng động trong mọi cơng việc. Thực hiện tốt chương trình chăm
sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ của Bộ giáo dục và đào tạo.
Giáo viên hiểu được hoàn cảnh và điều kiện sống của trẻ ở gia đình để có
biện pháp giáo dục phù hợp
Một số phụ huynh nhiệt tình chia sẻ với giáo viên về tình hình của con ở
nhà, thường xuyên dành thời gian trao đổi với cô giáo để cùng chăm sóc và giáo
dục các con.
Tuy nhiên cùng với thuận lợi, bản thân tơi cịn gặp một số khó khăn sau.
*Khó khăn:

Về phía giáo viên: Ở trường, giáo viên chủ yếu đi sâu truyền thụ những
kiến thức cho trẻ qua các giờ học, ít chú trọng đến việc rèn các kỹ năng sống cho
trẻ, nên hầu hết trẻ chưa có nhiều vốn kiến thức về kỹ năng sống. Kỹ năng lồng
ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ vào các hoạt động trong ngày
của giáo viên cịn bộc lộ nhiều hạn chế.
Về phía trẻ: Đa số trẻ chưa qua lớp nhà trẻ và trẻ được bố mẹ nng chiều
nên trẻ chưa có kỹ năng xã hội cần thiết theo độ tuổi.
Về phía phụ huynh: Một số phụ huynh chưa hiểu hết được tầm quan trọng
của việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ và chưa quan tâm đến việc dạy kỹ năng
sống cho trẻ.
* Nguyên nhân thực trạng
Chương trình giáo dục hiện nay cịn nặng về kiến thức. Bên cạnh đó áp lực
về cơng tác chuyên môn là quá lớn, cho nên giáo viên chủ yếu tập trung thời gian,
công sức để làm tốt công tác chun mơn; ít có thời gian để nghiên cứu, tìm hiểu,
sưu tầm tài liệu về kỹ năng sống.
Nhiều gia đình chưa đủ hiểu tâm lý của con em mình. Chỉ quan tâm đến
việc kiếm tiền, đáp ứng nhu cầu vật chất cho con em mà lãng quên việc dạy bảo
con em những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống như: Kỹ năng ứng xử, giao tiếp;
kỹ năng tự bảo vệ...
Trẻ còn nhút nhát, chưa chủ động tham gia vào các hoạt động tập thể.
Những việc trẻ có thể tự giải quyết và thực hiện được nhưng trẻ lại thụ động, trong
chờ và ỷ lại vào người lớn.
Công tác phối kết hợp giữa phụ huynh và cô giáo trong việc rèn và giáo dục
tình cảm, kỹ năng cho trẻ chưa được thường xuyên.
2.2. Các giải pháp
4


Trong thực trạng đó, cũng như nhận thức được tình hình thực tế hiện nay,
tơi đã suy nghĩ tìm tịi, nghiên cứu tìm ra những giải pháp nhằm tổ chức các hoạt

động lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi như
sau:
Giải pháp 1: “ Lồng ghép giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ
trong giờ đón trẻ và trả trẻ”.
Tôi luôn rèn cho trẻ những hành vi và quy tắc ứng sử xã hội trong giờ đón
trẻ như: cử chỉ, lời nói lễ phép của trẻ với mọi người, kỹ năng tự chào hỏi, tự cất
đồ dùng cá nhân gọn gàng....
Ngay từ đầu năm tôi đã tập cho trẻ ý thức tự cất đồ dùng gọn gàng, ngăn
nắp lúc vào lớp cũng như lúc ra về, tôi sẽ kiểm tra xem bạn nào thực hiện chưa
đạt, bạn nào đã thực hiện tốt cuối ngày tôi sẽ đánh giá và nêu gương bạn thực hiện
tốt, đồng thời cũng khích lệ động viên cá nhân chưa cố gắng, từ đó việc cất đồ
dùng cá nhân đúng nơi quy định không còn là “hành động” mà trở thành “ý thức”,
trẻ tự thực hiện không cần phải đợi nhắc nhở hay kiểm tra.
Thơng qua giờ đón và trả trẻ : Tơi trị chuyện với trẻ, cho trẻ xem tranh ảnh
các tình huống giáo dục kỹ năng xã hội, qua đó tạo cho trẻ một số tình huống giáo
dục và khắc sâu tình cảm và các kĩ năng xã hội cho trẻ.
Ví dụ: Khi cho trẻ quan sát tranh "một cậu bé đá bóng trong nhà làm vỡ lọ hoa":
Tơi hỏi trẻ: Đó là hành động đúng hay sai? Với tình huống trên theo con nên làm
gì để nhận lỗi? Tơi tham khảo và lắng nghe ý kiến của trẻ sau đó đưa ra ý kiến của
mình để thảo luận cùng trẻ: Con có thể xin lỗi mẹ, hứa với mẹ từ nay khơng đá
bóng ở trong nhà nữa.
Ví dụ: Cho trẻ quan sát tranh bé được người khác giúp đỡ, tơi trị chuyện với trẻ:
- Con đã được ai giúp đỡ bao giờ chưa? Con đã giúp đỡ ai chưa? Khi giúp đỡ ai
làm một việc gì đó con có thấy vui khơng? Nếu được người khác giúp đỡ con sẽ
làm gì?
Qua đó tơi giáo dục trẻ biết nói lời cám ơn khi được người khác giúp đỡ và nhắc
nhở trẻ hãy đồn kết giúp đỡ nhau.
Ví dụ: Để rèn thói quen ăn uống vệ sinh cho trẻ, tôi cho trẻ quan sát một số bức
tranh có những hành động chưa đúng và trò chuyện với trẻ về hành động mà trẻ
thấy trong bức tranh, qua đó giáo dục trẻ biết rửa tay trước khi ăn và không ăn

những thức ăn đã rơi xuống đất.
Giải pháp 2: “Lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ
trong giờ hoạt động học”
Phát triển tình cảm cho trẻ qua hoạt động khám phá:
Ví dụ: Qua hoạt động phám phá theo chủ đề "Bản thân" tôi giáo dục trẻ ý thức về
bản thân như cho trẻ tự giới thiệu về mình với các bạn: Tên, tuổi, giới tính, những
điều bé thích, khơng thích. Nhận biết và thể hiện cảm xúc, tình cảm với bạn bè
5


qua hoạt động khám phá "Gương mặt vui, gương mặt buồn": giúp trẻ nhận biết
một số trạng thái, cảm xúc vui buồn, sợ hãi, tức giận..
Ví dụ: Qua hoạt động khám phá theo chủ đề gia đình: Khi cho trẻ quan sát một số
vật dụng nguy hiểm như: ổ điện, bếp đang đun, phích nước nóng... qua đó giáo
dục trẻ biết tránh một số hành động có thể gây nguy hiểm cho bản thân và người
khác.
Bồi dưỡng cho trẻ kinh nghiệm sống, nhân cách tốt đẹp qua những câu
truyện bài thơ, tục ngữ, ca dao, đồng dao...
Ví dụ: Trong bài thơ “Thỏ bông bị ốm” với nội dung “Bạn Thỏ bị đau bụng với lý
do ăn thức ăn còn sống, uống nước ngoài ao” nhằm lồng ghép giáo dục kỹ năng an
tồn, tự bảo vệ (khơng ăn thức ăn chưa được nấu chín, khơng ra gần bờ ao, giếng
nước dễ xảy ra tai nạn), Được nghe kể chuyện là điều trẻ rất thích, do đó tơi lựa
chọn câu chuyện phù hợp để lồng ghép giáo dục kỹ năng xã hội cho trẻ. Chẳng
hạn chủ đề Bản thân, với câu chuyện “Cậu bé mũi dài” có nội dung giáo dục “tất
cả các bộ phận trên cơ thể bé đều rất quan trọng”, khi đó cơ chuyển tải những
thơng điệp q báu “kỹ năng tự nhận thức bản thân”, hãy biết giữ gìn và bảo các
bộ phận trên cơ thể mình.
Ví dụ: Khi kể cho trẻ nghe các câu chuyện mang tính giáo dục tình cảm như Tích
Chu, ba cơ gái.. qua câu truyện tơi đặt ra những câu hỏi tình huống như: Ví dụ
người thân trong gia đình mình bị ốm con sẽ chăm sóc họ như thế nào? Con sẽ

làm gì để họ đỡ buồn và nhanh khoẻ?…
Với chủ đề “Gia đình” thơng qua câu chuyện “Chú vịt xám” tơi giáo dục kỹ năng
xã hội cho trẻ: “Khi được bố mẹ cho đi công viên, siêu thị hoặc đến những nơi
cơng cộng thì phải đi với bố mẹ, khơng được chạy lung tung để khỏi bị lạc” qua
đó tơi đặt ra những câu hỏi tình huống dạy trẻ, nếu chẳng may con bị lạc thì con sẽ
làm thế nào? Tơi đã cho trẻ suy nghĩ và mời trẻ đưa ra cách giải quyết, tôi lắng
nghe ý kiến của trẻ, gợi mở cho trẻ bằng các câu hỏi : Theo con làm như vậy có
được khơng? Tại sao? Sau đó, cơ giúp trẻ rút ra phương án tối ưu nhất: Khi bị lạc
mẹ, bé hãy bình tĩnh, khơng khóc và chạy lung tung mà hãy đứng yên tại chỗ bị
lạc chờ vì bố, mẹ sẽ quay lại chỗ đó để tìm bé, nếu muốn nhờ người lớn gần đó
giúp đỡ bé phải tìm cơng an hoặc những người mặc đồng phục (bảo vệ, nhân
viên)ở gần chỗ đó để nhờ giúp đỡ để tìm bố mẹ. Tuyệt đối khơng đi theo người lạ
dù người đó có hứa sẽ đưa về với bố mẹ vì có thể đó sẽ là kẻ xấu lợi dụng cơ hội
đó bắt cóc hoặc làm hại bé...
Rèn sự mạnh dạn, tự tin và tình yêu gia đình, bạn bè, yêu quê hương đất
nước cho trẻ qua hoạt động âm nhạc hoặc các hoạt động khác diễn ra trong hoạt
động học cũng vậy, tôi luôn chọn nội dung phù hợp với trẻ lớp mình, kết hợp với
phương pháp dùng lời, phương pháp trực quan, trẻ được nghe, được xem hình ảnh
cùng với sự giảng giải của cơ, trẻ sẽ thấm nhuần ý nghĩa của cuộc sống xung
quanh, từ đó trẻ tích luỹ cho mình những bài học kinh nghiệm. Hàng ngày tôi ghi
6


chép từng chi tiết về sự tiến bộ của trẻ, các mối quan hệ với cô, với bạn, ghi chép
những kỹ năng trẻ đạt được trong mỗi ngày, lưu trữ dữ liệu, sản phẩm để đánh giá
trẻ, đồng thời có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo dục từng trẻ và
giúp trẻ hình thành các kỹ năng xã hội.
Giải pháp 3: Lồng ghép giáo dục tình cảm và kĩ năng xã hội cho trẻ
trong giờ hoạt động ngoài trời.
Hoạt động ngoài trời là cũng là một hoạt động mà tơi có thể lồng ghép tích

hợp nhiều kỹ năng xã hội cần thiết.
Ví dụ: “Nhìn ngắm hoa đẹp” trẻ thể hiện cảm xúc vui vẻ, thoải mái, từ đó trẻ u
thích cái đẹp, u thiên nhiên.
Ví dụ: Khi cho trẻ lao động nhổ cỏ tưới cây, quan sát và trị chuyện về cây xanh,
cây hoa, tơi sẽ trị chuyện cùng trẻ để về ích lợi của việc làm hình thành ở trẻ lịng
tự hào khi được góp cơng sức của mình vào việc làm cho mơi trường xanh - Sạch đẹp. Khi cho trẻ dạo chơi sân trường, tôi thường đặt câu hỏi với trẻ: Làm thế nào
để sân trường sạch đẹp? (nhặt lá cây rơi, nhặt rác bỏ vào thùng rác, hình thành
được kỹ năng ứng xử văn minh cho trẻ không những ở trường mà trẻ sẽ thực hiện
việc giữ vệ sinh nhà, ở nơi cơng cộng.
Hay trong hoạt động ngồi trời, khi trẻ chơi tự do, vừa quan sát trẻ chơi tôi
vừa hướng dẫn trẻ cách chơi an toàn: Khi leo lên cầu trượt thì xếp hàng theo thứ
tự, biết chờ đến lượt, khơng chen lấn, xơ đẩy, đùa nghịch, hị hét, tuyệt đối không
tranh giành đồ chơi, chơi đu quay không quay quá nhanh....
Giải pháp 4: Lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ
trong giờ hoạt động góc.
Hoạt động góc phản ánh sự sáng tạo, độc đáo của nhận thức và ngơn ngữ, nó
là tác động qua lại giữa trẻ với môi trường xung quanh. Khi trẻ hoạt động góc có
nghĩa là đang sống trong cuộc sống thực, trong khi chơi trẻ được đối thoại cùng
nhau, trao đổi thỏa thuận, thương lượng cùng nhau, trẻ phải nói cho bạn chơi hiểu
và phải hiểu lời bạn cùng chơi, từ đó làm cho trí tuệ của trẻ phát triển mạnh mẽ
chịu ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển tình cảm xã hội của trẻ hướng đến cái đẹp
trong giao tiếp, góp phần hình thành hành vi văn minh trong xã hội, hình thành
thái độ tích cực của trẻ với bản thân.
Ví dụ: Trong chủ đề “nghề nghiệp” ở góc phân vai có trị chơi “bác sĩ”, bác sĩ
khám bệnh cho bệnh nhân với thái độ vui vẻ, niềm nở, y tá cấp phát thuốc và dặn
bệnh nhân uống thuốc đúng giờ và ngồi chờ khám theo lượt. Tôi thường nhập vai
chơi với trẻ và hướng cho cô y tá dẫn người già và trẻ nhỏ được ưu tiên đi khám
trước. Có thể nói trẻ đóng vai bác sĩ đã có kinh nghiệm sống rất tốt và trẻ đã áp
dụng ngay trong quá trình chơi, kỹ năng giao tiếp và ứng xử văn minh được thể
hiện.

7


Ví dụ: Ở chủ đề “Giao thơng” khi chơi “ Mẹ chở con đi học bằng xe máy”, yêu
cầu trẻ phải đội mũ bảo hiểm, qua đó tơi dạy trẻ cách đội, cách gài dây, thao tác
lặp đi lặp lại 2- 3 lần, từ đó hình thành kỹ năng tự phục vụ cho trẻ.
Hoặc với trị chơi “Đi ơ tơ” tôi cũng chú ý xem cách thể hiện của trẻ để có những
gợi mở kịp thời như : Các bác đã thắt dây an tồn chưa, đừng thị đầu, thị tay ra
ngồi khi xe đang chạy nhé.
Với nhóm “ Nấu ăn” , tôi cũng lưu ý đến những thao tác mà trẻ thể hiện vai
của mình :
Ví dụ : Bắc nồi lên bếp ga đặt đã đúng giữa bếp chưa? Nếu không sẽ dễ đổ và xảy
ra tai nạn, nấu xong phải nhớ tắt bếp, bắc nồi phải dùng cái lót tay để khơng bị
bỏng.
Trong thời gian gần đây, cháy nổ là hiểm hoạ ln rình rập với tất cả mọi
nhà. Chính vì vậy, với trẻ mẫu giáo nhỡ tuy trẻ cịn nhỏ tuổi song tơi nghĩ rằng
cũng cần dạy cho trẻ một số kỹ năng ứng biến nếu chẳng may có điều đó xảy ra .
Tơi đã đưa tình huống :
“Nếu bé thấy có khói, hoặc cháy ở đâu đó bé sẽ phải làm thế nào?”
Qua tình huống này tơi dạy trẻ :
Khi thấy có khói hoặc cháy ở đâu, trước hết bé phải chạy xa chỗ cháy, hãy hét to
để báo với người nhà và những người xung quang có thể nghe thấy. Nếu khơng có
người ở nhà thì chạy báo cho hàng xóm.
Từ những tình huống cụ thể mà rất dễ xảy ra đối với trẻ, bằng cách cho trẻ thảo
luận, yêu cầu trẻ suy nghĩ, vận dụng vốn hiểu biết của mình đã có để tìm cách giải
quyết vấn đề. Thơng qua đó cơ giúp trẻ tìm ra phương án tối ưu nhất, đó cũng
chính là kinh nghiệm mà tôi dạy trẻ. Thông qua hoạt động đó cũng giúp trẻ có sự
tư duy lơgíc, biết cách diễn đạt suy nghĩ của mình, và giúp trẻ có thêm kinh
nghiệm trong cuộc sống.

Ví dụ: Với nhóm bán hàng: Tôi rèn kỹ năng giao tiếp lịch sự, lễ phép cho trẻ, rèn
trẻ đưa đón đồ dùng cho bạn bằng 2 tay, rèn tinh thần đoàn kết khi chơi, khi chơi
không ném đồ chơi bừa bãi, chơi xong giáo dục trẻ có ý thức cất đồ dùng, đồ chơi
gọn gàng.
Với chủ đề “Gia đình” dạy trẻ kỹ năng chia sẻ, thể hiện sự quan tâm lẫn
nhau giữa các thành viên trong gia đình, ví dụ như: Gọi điện thoại hỏi thăm, chăm
sóc ơng bà, gia đình cùng nhau đi du lịch, thăm hỏi lẫn nhau lúc ốm đau..
Hoạt động vui chơi diễn ra trong thời gian tương đối dài (40 phút), có rất
nhiều tình huống xảy ra, tơi ln bao quát và kịp thời can thiệp để điều chỉnh hành
vi, giúp trẻ có thói quen tốt, biết được điều gì nên làm, điều gì khơng nên làm, lâu
dần những thói quen tốt, những hành vi đẹp sẽ được tích luỹ và trở thành kỹ năng
xã hội đối với trẻ.
Một đứa trẻ nếu thiếu kỹ năng tự phục vụ sẽ dẫn đến lười biếng, thụ động và
khó khăn khi tham gia vào các hoạt động tập thể. Thực hiện kế hoạch chỉ đạo
8


chun mơn của Phịng giáo dục và kế hoạch chun môn của nhà trường đã xác
định mục tiêu và xây dựng kế hoạch về giáo dục kỹ năng tự phục vụ cho trẻ trong
năm học, tôi luôn bám sát và rèn cho trẻ các kỹ năng tự phục vụ theo tuần.
Giải pháp 5: Lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ
trong giờ ăn ngủ, vệ sinh.
Trong giờ ăn, ngủ, vệ sinh, kỹ năng tự phục vụ được rèn luyện, được giáo
dục thường xuyên nhất. Ngay từ đầu năm học tôi đã dạy trẻ biết xả nước thì phải
giữ gìn quần áo chân tay sạch sẽ, trước khi ăn là phải rửa tay, lau mặt. Dạy trẻ có
những hành vi văn hóa trong ăn uống, qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ,
rèn tính tự lập như: Biết tự rữa tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn,
biết cách sử dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống, ăn uống gọn gàng,
không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết
mời trước khi ăn, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất. không làm ảnh hưởng đến người

xung quanh. Ăn xong trẻ giúp cô lau bàn, cất ghế.
Khi trẻ ngủ: Rèn cho trẻ nền nếp khi ngủ, khơng nói chuyện, khơng nằm
sấp, khơng cầm đồ chơi trong tay, khi ngủ dậy giúp cô gập thảm, cất gối... Cứ như
thế ngày này qua ngày khác, lâu dần trẻ tự thực hiện thành nề nếp mà không cần
tôi phải nhắc nhở. Những kỹ năng ấy khơng những được trẻ thực hiện ở trường mà
cịn thực hiện ở nhà, hay ở bất cứ đâu khi trẻ đi đến.
Giải pháp 6: Lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ
trong hoạt động nêu gương bé ngoan trong ngày, trong tuần.
Với cách làm này tôi giúp trẻ nhút nhát, thụ động mạnh dạn tự tin hơn với
mọi hoạt động trong ngày. Bản thân trẻ rất quan tâm tới: “Bảng bé ngoan” khi trẻ
được lên cắm cờ trẻ sẽ rất phấn khởi, tự hào với các bạn bè, mong chờ được khoe
với bố mẹ vào mỗi buổi chiều, báo cáo lại kết quả vì sao mình được lên cắm cờ
cho bố mẹ biết. Từ đó tơi đã dần tạo cho trẻ tính mạnh dạn tự tin trong giao tiếp
với bạn bè, biết giúp đỡ cô, biết làm việc tốt với bản thân và người khác để được
cơng nhận. Tơi sẽ đưa ra các tiêu chí được lên cắm cờ: chăm giơ tay phát biểu,
biết giúp đỡ cô và bạn bè, mạnh dạn tự tin mọi hoạt động trong lớp học biết tự
phục vụ bản thân… Và tùy thuộc vào đối tượng mà tiêu chí đó có được cơ và các
bạn cơng nhận hay khơng.
Với cách làm này trẻ sẽ luôn vui vẻ, tự tin, phấn đấu để cuối ngày được lên
cắm cờ từ đó ln diễn ra sự cạnh tranh rất lành mạnh giữa các trẻ. Kết quả giúp
trẻ tự có nhu cầu hồn thiện bản thân cao, trẻ sẽ mạnh dạn tự tin hơn trong các
trong các hoạt động trong ngày, dần dần thói quen tốt nảy sinh trở thành một nhu
cầu, một kỹ năng sống tốt của trẻ.
Giải pháp 7: Trao đổi, hướng dẫn phụ huynh nội dung và cách giáo dục
tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ.
Cha mẹ là tấm gương đầu tiên cho trẻ học tập những thói quen tốt. Việc phối
hợp với phụ huynh trong giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ là vô cùng
9

cần thiết. Trong các buổi đón trẻ tơi thường trao đổi những nội dung ngắn gọn, dễ
hiểu, dễ thực hiện và mang tính thuyết phục, tơi thường xun trao đổi những kỹ
năng tự phục vụ trong tuần cho cha mẹ trẻ biết để cùng phối hợp rèn trẻ đạt hiệu
quả cao nhất, tơi ln khuyến khích phụ huynh tạo điều kiện để trẻ tự phục vụ bản
thân: rửa mặt, đánh răng, thay quần áo, tự chọn quần áo, đồ dùng cá nhân chuẩn bị
đi học,…nhắc nhở phụ huynh cần dạy trẻ những kỹ năng như: Ghi nhớ số điện
thoại của bố, mẹ, địa chỉ gia đình để trẻ có thể tự bảo vệ bản thân khi gặp nguy
hiểm.
Phụ huynh hãy cho trẻ được chơi, bày đồ chơi, khơng cấm đốn trẻ, lúc này
cần thiết nhất là dạy trẻ phải tự cất đồ chơi hoặc ba mẹ cùng cất với trẻ, tuyệt đối
không nên làm thay cho trẻ. Hãy cho trẻ cùng tham gia cơng việc trong gia đình,
nêu lên hiểu biết và suy nghĩ của mình, từ đó sẽ có hướng điều chỉnh kỹ năng xã
hội phù hợp với trẻ 3-4 tuổi.
Tôi tuyên truyền phụ huynh cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ
và hợp lý bằng việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trường.
Cha mẹ nên tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp
của nhà trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khố, chỉ bằng cách
đó thơi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời.
Cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của cuộc
sống. Nếu cha mẹ muốn giáo dục trẻ biết tự giữ kỷ luật, trước hết cần đánh thức
sự tự ý thức của trẻ, cố gắng khơi gợi để trẻ ln nghĩ về bản thân mình một cách
tích cực và đừng bao giờ phá vở suy nghĩ tích cực về bản thân trẻ.
Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống rất cần
thiết. Để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một cách chính xác
và thuần thục và khéo léo, khơng chỉ địi hỏi trẻ phải thường xuyên luyện tập, mà
còn phải đáp ứng được những nhu cầu của trẻ, đó là cung cấp cho trẻ những mẫu
hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh của chính cha mẹ và những
người xung quanh trẻ.
Tơi tun truyền để phụ huynh hiểu giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội
cho trẻ hiện nay là điều mà mỗi cá nhân, bậc làm cha, làm mẹ đều phải quan tâm,

tuyên truyền để họ hiểu điều quan trọng trong việc rèn luyện giáo dục tình cảm và
kỹ năng xã hội chính là việc “khơng nên cấm đốn trẻ làm mà hãy dạy trẻ cách
thực hiện chúng”. Cô giáo, cha mẹ là tấm gương, bằng việc làm đơn giản, gần gũi
hàng ngày mà dạy kỹ năng xã hội cho trẻ.
2.3. Kết quả đạt được:
Sau khi áp dụng "Một số kinh nghiệm tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo
dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi" trong năm học 2017 –
2018 tôi đã thu được đết quả như sau:
* Đối với giáo viên:
10


Giáo viên có thêm nhiều kinh nghiệm tổ chức các hoạt động lồng ghép giáo
dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ.
Giáo viên yên tâm, phấn khởi hơn khi tổ chức các hoạt động trong ngày mà
không cần lo lắng e dè mỗi khi có Ban giám hiệu dự giờ thăm lớp hay đón đồn
thanh tra kiểm tra hoặc tham gia vào các hoạt động kỷ niệm ngày hội ngày lễ nào
đó.
* Đối với phụ huynh:
Phụ huynh hưởng ứng, thường xuyên trao đổi và cùng phối kết hợp với giáo
viên để cùng giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ và rất tin tưởng cô giáo
bởi họ tự nhận thấy rõ sự tiến bộ của con mình.
Một số phụ huynh trước đây khơng hài lịng khi cô giáo giao cho trẻ làm
những việc vừa sức và một số kỹ năng tự phục vụ, nay họ đã nhận thức được vấn
đề và đã rất nhiệt tình phối hợp với giáo viên và rất yên tâm khi đưa con đến lớp.
Giao tiếp giữa bố mẹ và con cái tốt hơn, đa số cha mẹ dịu dàng, ít la mắng
trẻ, thay đổi trong cách rèn kỹ năng cho trẻ, phân việc cho trẻ, không cưng phụng
trẻ thái quá.
* Đối với trẻ:
Sau khi tiến hành những giải pháp trên tơi thấy trẻ đã có kỹ năng xã hội cần

thiết phù hợp với độ tuổi. Trẻ tham gia vào các hoạt động một cách tự tin, mạnh
dạn.
Trẻ lớp tơi có sự chuyển biến rõ nét về việc hình thành các kỹ năng giao
tiếp, hợp tác làm việc theo nhóm, biết chia sẻ, cư xử với nhau một cách thân thiện
và phát triển những phẩm chất tốt đẹp như: Tính kiên trì, tính trung thực, biết
nhường nhịn…Trẻ tự tin tham gia vào các hoạt động của trường, lớp. Tỏ thái độ
với hành vi đúng- sai, tốt- xấu, biết quan tâm bảo vệ mơi trường.
So với đầu năm, các nhóm kĩ năng xã hội của trẻ đã tiến bộ rõ rệt:
TT

1
2
3
4
5
6
7

Trẻ nhanh nhẹn, tự Trẻ nhút nhát chưa,
tin
tự tin

Nhóm kỹ năng xã hội cốt lõi

- Kỹ năng ứng xử phù hợp với
những người gần gũi xung quanh.
- Kỹ năng hợp tác.
- Kỹ năng tuân thủ các quy tắc xã
hội.
- Kỹ năng giao tiếp lịch sự, lễ

phép.
- Kỹ năng tự phục vụ.
- Kỹ năng kiểm soát cảm xúc.
- Kỹ năng nhận thức về bản thân.
11

Số trẻ

Tỷ lệ%

Số trẻ

Tỷ lệ%

24/33

72,7/%

9/33

27,3%

25/33

75,8%

8/33

24,2%

26/33

78,8%

7/33

21,2%

27/33

81,8%

6/33

18,2%

28/33

84,8%

5/33

15,2%

27/33

81,8%

6/33

18,2%

28/33

84,8%

5/33

15,2%


3. PHẦN KẾT LUẬN
3.1. Ý nghĩa của đề tài, sáng kiến, giải pháp
Sau một thời gian nghiên cứu tìm ra "Một số kinh nghiệm tổ chức các hoạt
động lồng ghép giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ mẫu giáo 3 - 4 tuổi"
tôi thấy rằng : Trẻ em được giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội tốt thì sẽ giúp trẻ
mạnh dạn tự tin hơn, giúp trẻ có khả năng thích nghi và thành cơng trong cuộc
sống dễ dàng hơn. Giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ là một việc làm
hết sức quan trọng và cần thiết. Điều đó giúp cho trẻ tự tin, chủ động xử lý linh
hoạt các tình huống trong cuộc sống.
Thực tế phát triển tình cảm kỹ năng xã hội của trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo bé chỉ
đơn giản là giao tiếp tốt, biết vui chơi với bạn, biết xin lỗi hoặc cảm ơn đúng lúc,
để thích nghi với mơi trường khác nhau….Một đứa trẻ chờ đến lượt chơi sẽ là
người biết kiên nhẫn, một đứa trẻ được tập thích nghi với đám đơng sẽ trở thành
người biết tự chủ và tự tin sau này. Đó chính là những lợi ích về lâu dài mà ngày
nay chúng ta quan tâm nhiều hơn đến việc trang bị kỹ năng xã hội cho con ngay từ
tuổi mầm non. Cũng cần nói thêm rằng trẻ nhỏ chỉ có thể tích luỹ kỹ năng xã hội
thơng qua những trải nghiệm thực tế, trong mỗi đứa trẻ đều có những tài năng
tiềm ẩn, sự chuẩn bị kỹ càng từ lúc đầu đời chính là chìa khố thành cơng cho
tương lai mỗi cháu. Chăm sóc, ni dưỡng và giáo dục trẻ lứa tuổi mầm non chính

là cơ sở giúp trẻ phát triển tồn diện về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ là nền
tảng cho quá trình học tập suốt đời của trẻ. Là giáo viên mầm non chúng ta hãy
ln khuyến khích trẻ mạnh dạn tham gia các hoạt động, tự tin vào bản thân, đồng
thời, khuyến khích trẻ khi tham gia vào trò chơi, cần biết cải tiến, sáng tạo các
cách chơi và cố gắng đạt mục đích, đây chính là những kỹ năng cơ bản để sống và
làm việc sau này.
Thông qua việc nghiên cứu đề tài cho thấy để giáo dục tình cảm và kỹ năng
xã hội cho trẻ mẫu giáo bé giáo viên phải xác định được được mục đích, ý nghĩa
và tầm quan trọng của việc hình thành tình cảm và các kỹ năng xã hội cho trẻ
trong mọi hoạt động.
Bên cạnh những lời nói khích lệ nêu gương, khuyến khích những hành vi, lời
nói tốt của trẻ. Các bậc làm cha mẹ, cơ giáo, những người lớn cần nhẹ nhàng, khéo
léo khi giáo dục tình cảm và kỹ năng xã hội cho trẻ, không nên hạ thấp khả năng
của trẻ, không dọa nạt hay bắt trẻ phải làm những việc quá sức của trẻ.
Ngồi lịng u nghề mến trẻ, người giáo viên phải có năng lực sư phạm,
trình độ chun mơn, biết vận dụng những lý luận vào thực tế và có lịng kiên trì,
kiên nhẫn trong cơng việc, có sự quan tâm đến đặc điểm của từng cá nhân trẻ.
Giáo viên cần phải là người có kỹ năng xã hội tốt và luôn là tấm gương sáng
cho trẻ noi theo.
12


Tích cực trau dồi học hỏi, tự bồi dưỡng kiến thức qua sách báo, các phương
tiện thông tin đại chúng, internet, qua bạn bè, đồng nghiệp để nâng cao trình độ
chuyên môn, làm phong phú vốn sống và vốn hiểu biết của mình về nhiều lĩnh
vực.
Đó là những bài học kinh nghiệm mà tơi đã rút ra trong q trình quan sát
và dạy trẻ.
3.2. Kiến nghị đề xuất
Từ những việc làm cụ thể và kết quả đạt được như vậy song để ngày càng

nâng cao chất lượng giáo dục tình cảm- kỹ năng xã hội cho trẻ ở các trường mầm
non nói chung và trường mầm non nơi tơi giảng dạy nói riêng. Tơi xin mạnh dạn
đề xuất thêm một số ý kiến như sau:
*Đối với Ban Giám hiệu:
Ban Giám hiệu luôn tổ chức các buổi hội thảo về chuyên đề giáo dục tình
cảm- kỹ năng xã hội để giáo viên được trao đổi những vướng mắc trong việc dạy
trẻ.
* Đối với giáo viên:
Trong quá trình lồng ghép tổ chức các hoạt động giáo dục tình cảm- kỹ
năng xã hội cho trẻ, giáo viên phải linh hoạt, sáng tạo. Thường xuyên thay đổi các
hình thức và sử dụng các thủ thuật, giúp trẻ hứng thú và hoạt động một cách tích
cực.
Biết vận dụng biện pháp lồng ghép một cách khoa học, nhẹ nhàng, thoải
mái để khai thác tối đa hoạt động nhận thức về tình cảm- kỷ năng sống cho trẻ.
Bản thân mỗi giáo viên không ngừng học tập, trau dồi kiến thức để nâng
cao chuyên môn nghiệp vụ và trình độ nhận thức.
*Đối với phụ huynh:
Đưa đón con em đi học đúng giờ và chuyên cần để đảm bảo trẻ được tiếp
thu kiến thức một cách có hệ thống, liên tục.
Phụ huynh cần trao đổi, phối hợp với giáo viên trong việc chăm sóc, ni
dưỡng và giáo dục trẻ để có biện pháp giáo dục mềm dẻo, phù hợp với trẻ ở nhà.
Phụ huynh cần tạo điều kiện giúp đỡ cho giáo viên trong việc sưu tầm các
nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương để phục vụ cho việc làm đồ dùng đồ chơi
phát huy được khả năng sáng tạo của trẻ.
Trên đây là một số bài học kinh nghiệm mà bản thân tôi đúc rút ra từ tình
hình thực tế giảng dạy. Tuy nhiên bài sáng kiến kinh nghiệm của tôi cũng không
tránh khỏi những hạn chế, kính mong sự góp ý, giúp đỡ của hội đồng sư phạm nhà
trường, bạn bè đồng nghiệp, phòng giáo dục đào tạo để tơi có nhiều kinh nghiệm
hơn trong cơng tác giảng dạy.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

13


14