Tải Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong văn tự sự - Lý thuyết và Bài tập vận dụng phần Tiếng Việt - Tập làm văn lớp 10

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Lý thuyết Ngữ Văn 10</b>

<b>Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong văn tự sự</b>
<b>A. KIẾN THỨC CẦN NHỚ</b>

<b>1. Xét ngữ liệu</b>

Văn bản “An Dương Vương và Mị Châu Trọng Thủy”

a. Tác giả dân gian đã kể về công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước của cha ông
ta.

b. Các sự kiện tiêu biểu trong truyện
+ Dời đô về đồng bằng

+ Xây thành chế nỏ thành công
+ Đánh thắng giặc ngoại xâm
+ Mất cảnh giác dẫn đến mất nước.

+ An Dương Vương chém Mị Châu và đi xuống biển.
c. Các chi tiết tiêu biểu trong truyện

+ Thần Kim Quy đến giúp đỡ xây thành và cho mượn lẫy rùa để chế nỏ.
+ An Dương Vương chấp nhận lời cầu hịa và cầu hơn của giặc

+ Trọng Thủy ăn cắp nỏ thần và bỏ về nước

+ Khi giặc đến An Dương Vương vẫn điềm nhiên đánh cờ

+ Trọng Thủy – Mị Châu chia tay nhau, Mị Châu rắc lông ngỗng để chỉ đường
+ Chi tiết ngọc trai – giếng nước.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

e. Chi tiết rắc lông ngỗng vừa có vai trị duy trì tính logic của cốt truyện, vừa khắc
họa tính cách nhân vật Mị Châu (ngây thơ, cả tin). Nó có tác dụng dẫn dắt câu
chuyện, là cái cớ để câu chuyện tiếp tục phát triển theo hướng của một tấn bi kịch
(lí giải nguyên nhân vì sao An Dương Vương bị đẩy đến bước đường cùng).

f. Sau sự việc Mị Châu - Trọng Thủy chia tay vẫn còn những sự việc tiếp diễn như:
Trọng Thủy cùng quân lính đuổi theo 2 cha con An Dương Vương; Sự cùng đường
của 2 cha con.

<b>2. Kết luận</b>
<b>a. Khái niệm</b>

- Sự việc tiêu biểu là sự việc quan trọng góp phần hình thành cốt truyện và gắn với
nhân vật chính trong tác phẩm tự sự.

- Chi tiết tiêu biểu là chi tiết có giá trị nghệ thuật cao, khiến các sự việc thêm sinh
động.

- Lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu là khâu quan trọng trong quá trình viết hoặc
kể lại một câu chuyện.

<b>b. Cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu</b>
Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu cần:
- Xác định đề tài, chủ đề của bài văn.

- Dự kiến cốt truyện (gồm nhiều sự việc nối tiếp nhau).
- Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết

<b>B. LUYỆN TẬP CỦNG CỐ</b>

<b>1. Hãy xác định 1 số sự việc, chi tiết có trong văn bản “Chiến thắng </b>
<b>Mtao-Mxây”?</b>

<b>Trả lời:</b>
- Sự việc:

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

+ Lễ ăn mừng chiến thắng( lời kêu gọi dân làng, cảnh ăn mừng, hình ảnh Đăm
Săn..)

- Một số chi tiết:

+ Đăm săn khiêu chiến với Mtao-Mxay

+ Hơ - nhị đáp miếng trầu cho MtaoMxay và Đăm săn đã đớp được
+ Đăm Săn mém chiếc chày mòn vào tai MaoMay và tiêu diệt được hắn
+ Đăm Săn kêu gọi dân làng đi theo mình

<b>2. Em hãy tưởng tượng phần sau truyện “Lão Hạc” (Nam Cao) và kể lại một</b>
<b>số sự việc, chi tiết tiêu biểu</b>

<b>Trả lời:</b>

- Trở về, thấy cha khơng cịn nữa, anh con trai vơ cùng đau đớn, xót xa
- Anh con trai lão Hạc tìm gặp ơng giáo… đi viếng mộ cha.

- Anh kể với cha về những ngày cơ cực làm ở đồn điền cao su
- Hứa với cha sẽ sống tốt, xứng với những điều cha đã dành cho
- Cảm tạ ông giáo khi đã quan tâm giúp đỡ cha mình

- Anh gửi lại nhà cửa, di vật của cha rồi đi theo cách mạng…
<b>3. Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi</b>

<b>HỊN ĐÁ XÙ XÌ</b>

“Tơi thường tiếc cho hịn đá xù xì trước cửa nhà mình: Nó đen sì sì nằm sấp ở đó
như con trâu, chẳng ai biết nó có từ bao giờ, chẳng ai để ý đến nó. Mỗi mùa gặt
hái, phơi rơm rạ trước cổng, bà nội lại bảo: “Hòn đá vướng quá, bao giờ mới vần
nó đi được”.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

cho gia đình tơi chiếc cối đá. Bà nội bảo: “Lấy qch hòn đá này, khỏi phải vần từ
xa”. Bác thợ đá ngắm nghía mãi, rồi lắc đầu, chê chất đá mịn q khơng dùng được
Nó nằm lặng lẽ ở đó, bóng râm của hịe bên sân khơng che được nó, hoa cũng
chẳng bao giờ mọc trên mình nó. Cỏ dại mọc, dây leo lan dần phủ lên nó một lớp
rêu xanh màu đen lốm đốm. Bọn trẻ chúng tôi cũng ghét hịn đá, đã từng rủ nhau
vần đi, song khơng vần nổi. Tuy ln ln mắng chê nó, song chẳng biết làm thế
nào, đành kệ nó nằm chết gí ở đó.

Cuối cùng một hơm, có một nhà thiên văn về làng. Ơng đi qua ngõ nhà tơi, chợt
phát hiện ra hịn đá này, ánh mắt cứ cuốn hút vào nó. Ơng đã ở lại khơng đi nữa, và
sau đó lại có vài người kéo đến, bảo đó là hịn đá rơi từ vũ trụ xuống đã hai ba trăm
năm, là một hịn đá rất ghê ghớm. Sau đó khơng lâu, một chiếc ơ tơ đến đã cẩn thận
chở hịn đá đi.

Chuyện này khiến bọn tôi đứa nào cũng hết sức ngạc nhiên. Hịn đá vừa xù xì, xấu
xí, vừa tai qi này, thì ra là từ trên trời rơi xuống. Nó đã vá trời, đã từng tỏa nhiệt,
tỏa ánh sáng trên trời. Tổ tiên chúng ta có lẽ đã nhìn thấy nó, nó đã đem lại cho tổ
tiên ánh sáng, lịng ngưỡng mộ và sự ước ao, song nó đã rơi xuống trong bùn đất,
trong cỏ hoang, nằm ở đấy mấy trăm năm ư?

Bà nội bảo:

- Thật chẳng thể nhận ra, hịn đa khơng bình thường, ngay đén tường cũng khơng
xây nổi, bậc lên xuống cũng chẳng thể lát được!

- Nó xấu xí quá mà! - Nhà thiên văn bảo:
- Đúng, nó xấu xí q.

- Nhưng đó chính là cái đẹp của nó. Nhà thiên văn nói tiếp - Nó lấy xấu làm đẹp.
- Lấy xấu làm đẹp ư?

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

khơng thể điêu khắc và giặt vị quần áo. Nó khơng phải là thứ để làm những trị ấy,
cho nên thường bị người đời chê bai.

Bà nội đỏ mặt. Tôi cũng đỏ mặt.

Tơi cảm thấy xấu hổ cho mình, đồng thời cảm thấy cái vĩ đại của hòn đá, thậm chí
tơi cịn ốn giận hịn đá tại sao đã im lặng chịu đựng tất cả bao nhiêu năm nay.
Song tôi lại lập tức cảm nhận sâu sắc sự vĩ đại của hịn đá đã sống âm thầm và
khơng sợ hiểu lầm”.

a. Khi kể lại chuyện này, có người định bỏ sự việc hịn đá xấu xí được xác định là
rơi từ vũ trụ xuống. Theo em, làm như thế có được khơng? Vì sao?

b. Từ đó, em rút ra bài học gì về cách lựa chọn sự việc và chi tiết tiêu biểu khi viết
bài văn tự sự?

<b>Trả lời:</b>

a. Không thể lược bỏ sự việc “hịn đá xấu xí được xác định là rơi từ trên vũ trụ

xuống” vì:

+ Chi tiết này trở thành cơ sở cho sự việc phần kết thúc

+ Chi tiết này lý giải cho sự việc người làng và đám trẻ kia nhận ra vẻ đẹp của hịn
đá.

+ Chính chi tiết đó tạo nơng dung tư tưởng của văn bản: hịn đá xù xì, vơ dụng mà
trở nên vĩ đại.

b. Từ những sự việc trên rút ra bài học:

+ Cần lựa chọn những sự việc, chi tiết tiêu biểu để kể

+ Các chi tiết phải góp phần làm nổi bật cốt truyện, đó phải là những chi tiết tiêu
biểu, hấp dẫn

Các tài liệu liên quan:

 Văn bản

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6></div>

<!--links-->