Sáng kiến kinh nghiệm, SKKN - Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (540.11 KB, 21 trang )
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
MỤC LỤC
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
1.4. Phương pháp nghiên cứu.
1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu.
2. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lí luận của vấn đề
2.1.1. Về mặt lí luận
2.1.2. Về mặt thực tiễn
2.2. Thực trạng của vấn đề.
2.2.1. Thuận lợi
2.2.2. Khó khăn.
2.3. Mục đích yêu câu
2.3.1. Các biện pháp để tiến hành giải quyết vấn đề.
2.3.2. Phương pháp sử dụng tranh ảnh
2.3.3. Phương pháp nghe nhạc
2.3.4. Phương pháp kể chuyện
2.3.5. Phương pháp thực hành – luyện tập
2.3.6. Phương pháp dùng lời
2.3.7. Phối hợp chặt chẽ các phương pháp trong tiết dạy
2.4. Kết quả đạt được
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận
3.2. Kiến nghị
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Trang
2
2
2
3
3
3
4
4
4
4
4
4
5
6
7
7
10
11
12
13
13
15
16
16
17
19
1. MỞ ĐẦU
1.1.Lí do chọn đề tài:
- Âm nhạc là một trong những phương tiện hiệu quả để thực hiện
nhiệm vụ giáo dục đạo đức, giáo dục thẩm mĩ cho học sinh. Thông qua những
phương tiện của nghệ thuật âm nhạc để bồi dưỡng khả năng nhận thức, phát
triển tư duy sáng tạo, góp phần quan trọng trong việc hình thành nhân cách
tồn diện của con người mới: Đức-Trí-Thể-Mĩ.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
-1-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
- Nhưng với cơ sở vật chất kĩ thuật còn nghèo nàn, thiết bị dạy học
mơn âm nhạc ở các trường THCS cịn q ít, trong khi muốn dạy được tốt
phân mơn ÂNTT địi hỏi cần rất nhiều yếu tố như: đàn, băng đĩa nhạc, máy
nghe, hình ảnh các nhạc sĩ, một số tác phẩm tiêu biểu …vv. Dẫn đến tiết học
sơ sài, qua loa, thậm chí là dạy chay.
- Thêm vào đó học sinh chỉ thích học hát chứ chưa thấy được tầm
quan trọng của phân mơn âm nhạc thường thức. Vì vậy vấn đề đặt ra là làm
sao để tạo hứng thú cho các em u thích những tiết có phần âm nhạc thường
thức,tránh dẫn đến tình trạng tiết học nhàm chán, học sinh khơng hiểu nắm
được nội dung của bài học.
Chính vì vậy tôi chọn đề tài: Phương pháp để dạy và học tốt phân
môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS.
1.2.Mục đích nghiên cứu:
- Tìm hiểu chương trình phân mơn Âm nhạc thường thức ở trường
THCS.
- Tìm hiểu các phương pháp dạy học tích cực.
- Nắm bắt được khả năng kiến thức và mức độ tiếp thu nhận biết của
học sinh.
- Ứng dụng đồ dùng dạy học, công nghệ thông tin trong giảng dạy
phân môn Âm nhạc thường thức.
- Đưa ra những đề xuất về việc nâng cao hiệu quả trong việc giảng dạy
môn âm nhạc, đặc biệt là phân môn Âm nhạc thường thức.
1.3.Đối tượng nghiên cứu:
- Tất cả học sinh khối 6, 7, 8, 9 tại trường THCS Nâm N’Đỉr
xã Nâm N’Đir – Krông Nô.
- Ứng dụng trong tất cả các dạng bài có phân mơn Âm nhạc thường
thức.
1.4.Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp quan sát: Thu thập thông tin liên quan đến đề tài ( Các
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
-2-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
em học sinh trong lớp học và các khối.
- Phương pháp điều tra: Tìm hiểu các em học sinh có liên quan đến đề
tài. Học sinh có thích thú tiếp thu kiên thức bài học và thích phân mơn âm
nhạc thường thức hay khơng? đã học và tiếp thu như thế nào? Mức độ thành
công và bài học rút ra như thế nào?
- Phương pháp tổng hợp tài liệu: Là phương pháp thu thập thông tin
dựa trên những câu trả lời trong các tiết học và nội dung của bài học.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Là phương pháp kết hợp lý luận
với thực tiễn tại trường, đem lý luận áp dụng vào thực tiễn để giúp cho công
tác giảng dạy phân môn âm nhạc thường thức và bộ môn âm nhạc ngày càng
tốt hơn.
1.5. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức ở
trường THCS. Từ năm học 2014 - 2015 đến năm học 2015 – 2016.
2. NỘI DUNG:
2.1. Cơ sở lí luận của vấn đề:
2.1.1 Về mặt lí luận:
- Để phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh và để
giờ học âm nhạc thường thức đạt kết quả tốt cần đổi mới và áp dụng một số
phương pháp dạy học tích cực tạo hứng thú cho học sinh, cụ thể: việc ứng
dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy, sử dụng thành thạo đồ dung dạy học,
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
-3-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
tư liệu bài học sinh động, cuốn hút sự say mê hứng thú của học sinh vào môn
học.
2.1.2. Về mặt thực tiễn:
- Trên cơ sở mục tiêu cụ thể của phân môn âm nhạc thường thức cấp
THCS đã xác định ở trên, Kết hợp tình hình thực tế giảng dạy bộ mơn âm
nhạc ở cơ sở trường học, các điều kiện thiết yếu phục vụ cho công tác giảng
dạy (cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, đồ dùng dạy học, phương tiện nghe
nhìn…..) và trình độ dân trí ở địa phương trên địa bàn trường đóng. Địi hỏi
người giáo viên giảng dạy phải linh hoạt, sáng tạo, chủ động, phối hợp hài
hòa giữa các nhóm phương pháp giảng dạy để hồn thành bài giảng một cách
hiệu quả nhất. Giúp học sinh có nhận thức sâu sắc về phân môn âm nhạc
thường thức và có dấu ấn tạo được khung chương trình cần giới thiệu: Giới
thiệu một số tác giả, tác phẩm tiêu biểu; một số loại nhạc cụ dân tộc và nhạc
cụ phương tây; sơ lược về dân ca Việt Nam; Đôi nét về âm nhạc thiếu nhi Việt
Nam …v…v. Vì vậy việc dạy phân môn âm nhạc thường thức ở trường THCS
làm cho các em u thích nghệ thuật âm nhạc, hình thành cho các em học sinh
tâm hồn trong sáng, có thị yếu âm nhạc lành mạnh, lòng khát khao sáng tạo,
giàu tình cảm sống vui tươi tạo điều kiện để các em hồn chỉnh và cân đối về
tâm hồn, trí tuệ và thể chất làm phong phú tình cảm của lứa tuổi học trò.
2.2.Thực trạng của vấn đề:
2.2.1. Thuận lợi:
- Học sinh phần lớn là người dân tộc Dao, lại ở nông thôn nên các em
ngoan hiền, thật thà lại cũng thích học mơn Âm nhạc. Và đây là một mơn dễ
đem lại cho các em những cung bậc tình cảm khác nhau, giúp các em thêm
yêu mến mái trường, thầy cô giáo, bạn bè và yêu quý cuộc sống, giải toả tâm
lý căng thẳng sau những giờ học các mơn khác có nhiều áp lực.
- Nhà trường và BGH luôn quan tâm thường xuyên đến việc dạy và
học. Thường xuyên tổ chức các hoạt động Văn nghệ lồng ghép trong các hoạt
động của nhà trường và các tổ chức khác.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
-4-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
- Nhà trường kết nối mạng Internet để giáo viên và học sinh có điều
kiện tìm tịi các tư liệu giáo dục nhằm phục vụ cho việc dạy và học.
- Giáo viên được dạy đúng chun mơn đã được đào tạo, được học sinh
u thích bộ mơn Âm nhạc, được tìm tịi nghiên cứu những phương pháp mới
để giờ dạy đạt kết quả tốt.
2.2.2. Khó khăn:
- Trường THCS Nâm N’đir cơ sở vật chất chưa đầy đủ. Xã cịn nhiều
khó khăn cịn nhiều học sinh có hồn cảnh nghèo, đa phần là học sinh người
dân tộc là nhiều, bố mẹ các em chủ yếu làm nghề nông nên việc quan tâm đến
việc học của con cái chưa thực sự tốt, cịn nhiều khó khăn, trình độ dân trí cịn
thấp, đường xá đi lại cịn khó khăn và xa trường. Có nhiều học sinh Thuộc hộ
nghèo, có khi cịn chưa đủ điều kiện chứ đừng nói đến việc các em được tạo
điều kiện về trang thiết bị phục vụ cho việc học, nhất là đối với mơn học mình
u thích. Do nhiều yếu tố tác động nên các em chưa được làm quen với phân
môn âm nhạc thường thức ở cấp dưới đến khi lên lớp trên các em cảm thấy bỡ
ngỡ với phân môn này, nhiều tiết dạy giáo viên chưa thật sự tìm tịi hết kiến
thức cho tiết dạy nội dung bài dạy còn khô khan chưa thật sự sinh động và thu
hút học sinh. Phần nữa là vì các bậc phụ huynh cho rằng Âm nhạc là mơn phụ
nên thích thì học cho vui khơng thì thơi, chỉ nên chú trọng vào những mơn
chính như: Văn,Tốn,Anh văn….v…v.
- Trường cơ sở vật chất cịn thiếu, thiết bị dạy học cịn thiếu, chưa có
tranh ảnh, để phục vụ cho việc giảng dạy.
- Tư liệu và sách tham khảo cho bộ mơn hầu như chưa có, tất cả giáo
viên phải tự tìm, tự sưu tầm dẫn đến mất nhiều thời gian ảnh hưởng đến giờ
dạy. Bên cạnh đó giờ dạy âm nhạc cịn q ít (1tiết/tuần/lớp) dẫn đến hiệu quả
và chất lượng bộ môn chưa cao.
* Số liệu thống kê:
Đầu năm học 2014-2015 , tôi đã tiến hành điều tra khảo sát chất lượng
môn âm nhạc của học sinh các khối trong trường THCS Nâm N’Đir. Kết quả
đạt được như sau:
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
-5-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Khối
Số HS
6
7
8
9
150
146
129
126
Đạt
SL
145
140
125
123
Chưa đạt
SL
%
05
3.4
6
4.1
4
3.1
3
2.4
%
96.6
95,9
96,9
97.6
Từ kết quả khảo sát cho thấy việc việc tiếp thu các kiến thức âm nhạc và sự u
thích phân mơn âm nhạc thường thức của các em học sinh là chưa cao. Vì vậy
tơi nghiên cứu và đề xuất đề tài sau “ Phương pháp để dạy và học tốt phân
môn âm nhạc thường thức chất trong trường THCS”
2.3.Mục đích yêu cầu:
- Đối với học sinh đòi hỏi phải nắm được tác giả, tác phẩm tiêu biểu;
nhận biết được một số loại nhạc cụ dân tộc phổ biến; nắm được một vài nhạc
cụ Phương tây; vài nét về âm nhạc thiếu nhi; các thể loại nhạc đàn, nhạc
hát….
- Đối với giáo viên phải sử dụng đồ dùng dạy học sinh động; tìm tòi
nhiều tư liệu phong phú; sử dụng đàn thuần thục; sưu tầm nhiều trò chơi hay,
hấp dẫn tạo hứng thú cho tiết học.
Vậy để làm tốt vai trò truyền đạt, điều khiển trong dạy học người giáo viên
cần sử dụng phương pháp dạy học như thế nào để phát huy được tính tích cực,
chủ động sáng tạo của học sinh. Và để có giờ học đạt kết quả tốt giáo viên cần
kết hợp các phương pháp dạy học khác nhau cho phù hợp với từng hoàn cảnh
từng đối tượng. Sau đây là một vài phương pháp đã được vận dụng và bước
đầu đã có kết quả.
2.3.1.Các biện pháp để tiến hành giải quyết vấn đề:
Phương pháp là gì? Nói chung, người ta hiểu phương pháp là “cách
thức”, là “con đường”, là “cách đi”, “phương sách”, “phương thức” để giải
quyết một vấn đề đặt ra. Có rất nhiều định nghĩa khác nhau về phương pháp,
nhưng đều chung một ý lớn: Đó là cách thức đạt đến mục đích, mục tiêu giải
quyết một cơng việc, học tập tìm hiểu một vấn đề.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
-6-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Dạy học là một công việc, do vậy cần phải có phương pháp. Các nhà lí
luận giáo dục thường nói: “Phương pháp dạy học là một trong những yếu tố
quan trọng của quá trình dạy học”. Thực vậy, cùng một nội dung nhưng học
sinh học tập hứng thú, say mê, tích cực hoặc uể oải, chán nản là do phương
pháp dạy học. Có bài dạy để lại ấn tượng sâu sắc và khơi dậy ở học sinh
những sáng tạo, tiếp thu và ngược lại. Đó cũng là do phương pháp.
Nội dung dạy học âm nhạc cơ bản đã được quy định trong chương trình
và sách giáo khoa, còn phương pháp dạy học lại phụ thuộc vào khả năng của
thầy cô và các điều kiện dạy học cụ thể.
Trong phương pháp dạy học âm nhạc nói chung và trong phương pháp
dạy phân môn Âm nhạc thường thức nói riêng cũng vẫn cịn nhiều vấn đề
đang được trao đổi. Bởi vậy, khi học tập nghiên cứu về phương pháp cần hết
sức tránh xu hướng “tuyệt đối hóa”. Đây chỉ là một vài phương pháp mà tôi
cho rằng sẽ đem lại sự đổi mới môn học.
2.3.2.Phương pháp sử dụng tranh ảnh:
Khi bắt đầu dạy học phải xuất phát từ trực quan sinh động để đi đến
trừu tượng từ đó hình thành kiến thức.Vì vậy việc tạo màu sắc cho hình ảnh sẽ
tạo cho các em cảm giác thích thú, dần cuốn hút các em vào bài học ngay từ
những hình ảnh đầu tiên.
Nếu có thể làm được thì nên dùng tranh ảnh để kể về cuộc đời của các
nhạc sĩ từ nhỏ đến khi trưởng thành; dùng tranh ảnh tường thuật lại hoàn cảnh
ra đời các tác phẩm tiêu biểu….các hình ảnh nhạc cụ; các thể loại đàn; các
hình ảnh minh họa các thể loại âm nhạc…
Ví dụ : Tiết 14- lớp 6 và tiết 13- lớp 8 – Âm nhạc thường thức : sơ lược về
một số nhạc cụ dân tộc phổ biến và một số nhạc cụ dân tộc. Ta có thể đưa một
số hình ảnh nhạc cụ dân tộc và cách chơi nhạc cụ cho học sinh quan sát .
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
-7-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Sáo
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
Trống cơm
-8-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Đàn bầu
Cồng- Chiêng
Đàn đá
Đàn tranh
Đàn Nhị
Nói cách khác phương pháp này giúp học sinh hình thành mẫu tư duy
qua đó phát triển trí tuệ, đặc điểm nổi bật cơ bản của phương pháp này là
thông báo tái hiện có tính chất diễn giải nội dung bài học và tính chất tái hiện
sau khi lĩnh hội của học sinh.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
-9-
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Trong giảng dạy môn âm nhạc ngồi phương pháp sử dụng tranh ảnh
cịn cần rèn cho học sinh kĩ năng nghe và cảm thụ âm nhạc, đây cũng là
phương pháp cơ bản trong việc thực hiện mục tiêu bài học.
2.3.3.Phương pháp nghe nhạc:
Có thể khẳng định rằng trong mơn âm nhạc thì phương pháp nghe nhạc
là một phần tất yếu của tiết học, tùy từng hoàn cảnh, điều kiện cụ thể mà cho
học sinh nghe nhạc bằng nhiều hình thức khác nhau:
+ Nghe băng đĩa:
Trong hoạt động âm nhạc xúc cảm là điều cực kì quan trọng, yếu tố sôi động,
hào hứng và lý thú sẽ làm nên điều kì diệu. Sử dụng phương pháp này sẽ giúp
các em học sinh tiếp thu bài tốt, tiết học đạt kết quả cao. Bởi lời ca, tiếng hát
kết hợp với phần nhạc cụ phối khí sẽ giúp các em cảm nhận sâu sắc hơn về
nội dung bài hát, kích thích khả năng âm nhạc vốn có của học sinh.
+ Giáo viên hát:
Khơng ai có thể phủ nhận một điều đó là nghe và thấy trực tiếp bao giờ
cũng thú vị hơn là gián tiếp. Dù giọng hát của giáo viên hay hoặc có thể chưa
được hay nhưng điều này sẽ đem lại cho các em cảm giác gần gũi và u
thích phân mơn này. Nhưng đơi khi vì điều kiện sức khỏe khơng cho phép thì
giáo viên có thể sử dụng các hình thức nghe nhạc khác.
+ Học sinh hát:
Thực tế một số học sinh rất thích hát, các bạn trong lớp cũng rất muốn
được nghe bạn mình hát. Vì vậy giáo viên nên khuyến khích các em tự thể
hiện những ca khúc thiếu nhi của các nhạc sĩ, kết hợp các động tác múa phụ
họa đơn giản. Từ đó tạo hứng thú cho những học sinh nhút nhát, khiến các em
cũng muốn tham gia biểu diễn, với phương châm: khơng có học sinh nào
đứng ngồi cuộc. Tùy vào tính chất của từng bài mà có nhiều cách hát khác
nhau: đơn ca, song ca, tam ca, tốp ca….
+ Sử dụng nhạc cụ:
Giáo viên có thể dùng nhạc cụ để đàn cho học sinh nghe một số bài
nhạc độc tấu bằng tiếng loại nhạc cụ có sẵn trong đàn,bằng nhiều hình thức
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 10 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
khác nhau giáo viên giúp học sinh phân biệt được nhạc hát và nhạc
đàn….Qua đó học sinh có thể đưa ra được nhận xét về màu sắc âm thanh của
từng loại nhạc cụ, biết được sự thú vị và tầm quan trọng của nhạc hát và nhạc
đàn trong nghệ thuật biểu diễn.
Tóm lại đây là một trong những phương pháp cần được quán triệt trong
suốt q trình dạy học âm nhạc. Có thể chúng ta không phải là người sáng tác
ra được những tác phẩm ấy nhưng chúng ta có thể hiểu được cái hay, đẹp của
nghệ thuật tác phẩm giúp thính giác của các em trở nên nhạy bén và tinh tế
hơn.
Phải hết sức quan tâm tới đối tượng mà ta sẽ truyền thụ, vì trí tuệ và
khả năng nhận thức của học sinh không đều nhau. Phải thừa nhận rằng ở mỗi
em đều có khả năng riêng và khả năng đó sẽ được phát triển khi áp dụng thích
hợp (nguyên tắc vừa sức). Cách dạy, cách học này khác với phương pháp thụ
động trước kia nên làm cho việc dạy học môn âm nhạc có sinh khí hơn.
2.3.4.Phương pháp kể chuyện:
Lứa tuổi thiếu nhi là lứ tuổi rất thích nghe kể chuyện vì những câu
chuyện dễ nhớ, dễ đi sâu vào lòng người kể chuyện cịn giúp phát triển tư duy,
trí tưởng tượng, bồi dưỡng tình cảm, đạo đức cho học sinh, dạy các em cách
chăm chú nghe mà không ngắt lời người khác.
Phương pháp kể chuyện âm nhạc cũng giống như kể chuyện ở môn
Tiếng Việt, chỉ khác ở chỗ là học sinh được nghe nhạc, nhằm minh họa cho
câu chuyện và phát triển thẩm mĩ âm nhạc. Tận dụng điều này giáo viên nên
thu thập nhiều thông tin, tư liệu về nhạc sĩ, hoàn cảnh ra đời tác phẩm, các
loại nhạc cụ….
Trước khi bắt đầu câu chuyện có thể đưa ra các bức tranh trước, nhằm
kích thích trí tưởng tượng của học sinh. Nếu khơng có tranh ảnh, giáo viên
cũng có thể đặt vài câu hỏi trước khi kể chuyện.
Khi dùng phương pháp kể chuyện thì giáo viên phải nắm vững nội
dung cần kể, ngơn ngữ rõ ràng, dễ hiểu, có cảm xúc, biết thêm bớt tình tiết để
câu chuyện trở nên sinh động, tự nhiên và hấp dẫn hơn, phải dùng ánh mắt và
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 11 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
cử chỉ để diễn đạt. Khi đang kể chuyện giáo viên có thể dừng lại và đặt câu
hỏi cho các em tham gia trả lời.
Ví dụ: Khi học về nhạc sĩ Mô – Da, giáo viên kể câu chuyện về cuộc
đời âm nhạc của Amadơ- Mô – Da từ nhỏ đến khi trưởng thành để giúp các
em hiểu vì sao ơng là một thần đồng âm nhạc. Câu chuyện lúc Mô – Da 7
tuổi, câu chuyện lúc Mơ – Da qua đời… Từ đó có ý thức u thích mơn học
đặc biện là phân mơn âm nhạc thường thức..
-
MOZAR (1756-1791) -
2.3.5.Phương pháp thực hành - luyện tập:
Q trình dạy học khơng chỉ có lí thuyết mà quan trọng nhất là phải
thực hành, không phải ngẫu nhiên thích là cho học hát, ơn bài hát nhiều mà
học âm nhạc thường thức ít. Phải qua q trình học, cảm thị các bài hát rồi
các em lại được tập trung tìm hiểu về nhiều điều thú vị qua phân môn âm
nhạc thường thức.Thực hiện phương pháp này cần thu hút được sự chú ý tập
trung, gợi được hứng thú của học sinh. Nghe xong cho các em thực hành lại
và sau đó nêu cảm nhận của mình về nội dung vừa thực hiện, từ đó các em có
kĩ năng biểu diễn trước đám đơng. Có kĩ năng biết sử dụng âm nhạc để vận
động vào các hoạt động khác như tổ chức trò chơi dùng âm nhạc để nồng
nghép vào trong các hoạt động của đội và hoạt động ngoại khoá khác trong
nhà trường.
2.3.6.Phương pháp dùng lời:
Cho đến nay phương pháp thuyết trình, giảng giải vẫn ln được sử
dụng rộng rãi trong giờ học. Tuy nhiên tùy từng nội dung của phân mơn âm
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 12 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
nhạc thường thức mà có thể nói nhiều hoặc ít. Thường dùng lời khi dạy những
bài có nội dung sau:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm.
- Đặt câu hỏi gợi mở hoặc củng cố bài học.
- Cho học sinh nghe và cảm nhận tác phẩm.
- Ổn định tổ chức lớp, động viên nhắc nhở, khích lệ, đánh giá học sinh.
Với môn âm nhạc không dùng lời nhiều như dạy mơn Văn, mơn Sử,
bởi nó khơng phải là phương pháp cơ bản quan trọng nhất nhưng khơng thể
thiếu.
Điều cần chú ý khi dùng lời nói trong giảng dạy phải ngắn gọn, mạch
lạc, có chuẩn bị để khi nói khơng thừa, khơng thiếu, từ ngữ chính xác, dễ
hiểu. Khi giới thiệu tác phẩm cần sinh động, hấp dẫn, gây được hứng thú, thu
hút học sinh hào hứng chuẩn bị tiếp thu tác phẩm sắp được thưởng thức.
Phương pháp dùng lời không tách biệt độc lập mà thường gắn liền với
các phương pháp khác. Chẳng hạn khi sử dụng phương pháp trực quan với
các phương tiện dạy học phải dùng lời nói để giải thích là điều cần thiết.
2.3.7.Phối hợp chặt chẽ các phương pháp trong tiết dạy:
Không có phương pháp nào là vạn năng trong dạy học, chúng chỉ mang
tính chất tương đối mà thơi, vì vậy việc lựa chọn phương pháp cho từng tiết
dạy là rất cần thiết, bởi khơng phải tiết dạy nào cũng có phần âm nhạc thường
thức giống nhau. Đồng ý là sử dụng nhiều phương pháp trong một bài dạy
nhưng bao giờ cũng có phương pháp chủ đạo, xuyên suốt và phương pháp
khác chỉ là hỗ trợ. Tùy từng nội dung, yêu cầu của tiết dạy mà áp dụng các
phương pháp sao cho phù hợp. Trong mơn âm nhạc ngồi học hát và tập đọc
nhạc thì có 3 dạng phân mơn âm nhạc thường thức chủ yếu:
+ Giới thiệu tác giả và tác phẩm.
+ Giới thiệu một số loại nhạc cụ.
+ Giới thiệu một số thể loại âm nhạc.
- Đối với phần giới thiệu tác giả và tác phẩm:
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 13 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Đầu tiên giáo viên sẽ giới thiệu một số hình ảnh vể chân dung tác giả,
nếu có tư liệu hình ảnh về cuộc đời và sự nghiệp của tác giả từ lúc nhỏ đến
lúc trưởng thành càng tốt. Qua các giai đoạn xuất hiện các tác phẩm tiêu biểu
thì giáo viên sẽ giới thiệu cho học sinh về hoàn cảnh, xuất xứ của tác phẩm.
Ngoài các tác phẩm trong sách giáo khoa thì nên cho học sinh nghe một số tác
phẩm nổi tiếng khác của tác giả, cuối cùng là nghe băng đĩa tác phẩm mà bài
học muốn giới thiệu. Cho học sinh nêu cảm nhận của mình sau khi nghe xong
tác phẩm từ đó rút ra nội dung của tác phẩm muốn truyền đạt. Giáo dục các
em liên hệ với thực tế biết cảm nhận và chân trọng những giá trị của tác phẩm
đó.
- Đối với những bài giới thiệu nhạc cụ.
Ngồi những thơng tin trong sách giáo khoa, giáo viên nên tìm hiểu tư liệu về
các loại nhạc cụ để có thể kể cho học sinh nghe về nguồn gốc, xuất xứ của
những loại nhạc cụ đó. Nếu giáo viên có thể sử dụng được càng nhiều loại
nhạc cụ càng tốt, điều này sẽ làm cho tiết học trở nên sinh động và dễ dàng
hơn. Sự độc đáo của mỗi loại nhạc cụ sẽ tạo nên một thế giới âm nhạc đầy
màu sắc nhẹ nhàng đi sâu vào lòng người.
- Đối với một số thể loại âm nhạc.
Căn cứ vào nội dung bài học, căn cứ vào hình thức biểu diễn hoặc đơi
khi là tác động của mơi trường, của hồn cảnh ứng dụng mà người ta chia ra
làm nhiều thể loại âm nhạc: Một số thể loại bài hát; Một vài nét về âm nhạc
thiếu nhi Việt Nam; Vài nét về dân ca một số dân tộc ít người; Một số ca khúc
mang âm hưởng dân ca; Ca khúc thiếu nhi phổ thơ…
Giáo viên phải giúp các em biết phân biệt từng thể loại âm nhạc vì chúng có
tính chất gần giống nhau. Học sinh phải nắm bắt được tính chất, nhịp điệu, âm
điệu cũng như hình thức biểu diễn của các thể loại âm nhạc, từ đó giúp các
em khắc sâu kiến thức nội dung bài học. Qua đó giúp học sinh nắm vững về
một số di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của nhân loại, có ý thức giữ gìn và
phát huy các truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 14 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
Sử dụng tốt các phương pháp này sẽ giúp các em tiếp thu bài nhanh, đạt
kết quả cao. Đặc biệt là kĩ năng thực hành theo tổ, nhóm, mỗi thành viên
trong lớp đều phải tham gia bồi dưỡng kiến thức,hình thành tư duy. Bên cạnh
đó giáo viên phải tạo khơng khí vui tươi, sơi nổi, tạo hứng thú cho học sinh.
Phải luôn đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá dựa trên chuẩn kiến thức kĩ
năng.
2.4.Kết quả:
- Với sự áp dụng các phương pháp nói trên, tôi nhận thấy đa số học sinh
ở trường tôi dạy đều hứng thú học tập, qua kiểm tra các lớp đều đạt kết quả
cao, số học sinh đạt điểm trung bình trở lên có tăng rõ rệt so với việc sử dụng
phương pháp cũ, và phát hiện ra nhiều em rất hăng say phát biểu và xây dựng
bài và thích thú đón nhận hơn.
Kết quả cụ thể đã đạt được:
(Kết quả môn Âm nhạc cả năm - Năm học: 2015- 2016).
Khối
Số HS
6
7
8
9
180
143
142
90
Đạt
SL
180
143
142
90
%
100
100
100
100
Chưa đạt
SL
%
0
0
0
0
0
0
0
0
Qua q trình giảng dạy. Tơi nhận thấy kết quả đạt được như trên là rất
khả quan. Số học sinh thực hiện được đạt được yêu cầu tăng gấp đơi, tình
trạng học sinh khơng học bài hay không chú ý , nhút nhát và không đạt yêu
cầu đã khắc phục được.
Bản thân tôi thấy tự tin và thích thú hơn trong các tiết dạy của mình.
Kết quả tiết dạy được nâng cao rõ rệt. Học sinh yêu thích mơn học hơn, nhiều
em hăng say quan sát và lắng nghe. Các Tích cực tập luyện các tiết mục văn
nghệ chào mừng các ngày lễ lớn trong năm do trường phát động như: chào
mừng khai giảng năm học mới, chào mừng ngày nhà Giáo Việt Nam 20/11,
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 15 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
chào mừng ngày thành lập đội 15/5… được Ban giám hiệu đánh giá cao về
chất lượng các tiết mục và phù hợp với các em học sinh.
3. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:
3.1. Kết luận:
Qua quá trình tìm hiểu và ứng dụng tơi nhận thấy việc sử dụng các
phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy phân môn âm nhạc thường thức
ở trường THCS hiện nay là rất cần thiết. Với việc trang bị đồ dùng dạy học
phục vụ cho việc cải cách giáo dục hiện nay sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho
giáo viên trong việc sử dụng các phương pháp dạy học tích cực vào giảng dạy
phân môn âm nhạc thường thức. Tuy nhiên hiện nay còn rất nhiều giáo viên
ngại sử dụng hoặc sử dụng chưa được thành thạo đồ dùng dạy học vào việc
giảng dạy mơn âm nhạc nói chung và phân mơn âm nhạc thường thức nói
riêng bởi vì cần rất nhiều thời gian chuẩn bị và sưu tầm tài liệu.
Các phương pháp dạy học đều mang lại kết quả rõ rệt: Phương pháp sử dụng
tranh ảnh; Phương pháp kể chuyện; Phương pháp nghe nhạc; Phương pháp
thực hành - luyện tập; phương pháp dùng lời.
Thực tế khi giảng dạy giáo viên nên kết hợp nhiều phương pháp với nhau để
hiệu quả của việc dạy phân môn âm nhạc thường thức đạt kết quả cao. Tuy
nhiên muốn áp dụng thành công những phương pháp dạy học này thì điều cần
quan tâm trước hết là trình độ vận dụng của giáo viên cũng như khả năng
thích ứng của học sinh. Ngồi ra cịn phải xem phương tiện dạy và học có đáp
ứng được u cầu đổi mới hay khơng?. Đấy chính là những yếu tố quyết định
thành công hay thất bại của việc đổi mới phương pháp dạy và học. Tùy tình
hình thực tế của mỗi trường, mỗi lớp để áp dụng các phương pháp trên chứ
không nên áp dụng đồng loạt.
3.2. Kiến nghị:
Để thực hiện được theo tinh thần chủ đạo: “ Lấy học sinh làm trung tâm
của quá trình dạy học” cần tăng cường phát huy sự chủ động, sáng tạo của
học sinh trong q trình dạy mơn âm nhạc nói chung và phân mơn âm nhạc
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 16 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
thường thức nói riêng ở mức độ cao nhất cần biến học sinh thành những
người nghiên cứu, có nhiệm vụ và nhu cầu dành lấy những kiến thức mới về
bộ mơn âm nhạc. Gíup các em trở thành người phát triển tồn diện về: ĐứcTrí-Thể-Mĩ.
Bản thân tôi là người giáo viên dạy môn âm nhạc muốn tiết học đạt kết
quả cao tơi có một vài kiến nghị sau:
- Về phía giáo viên:
+ Người giáo viên phải thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn nghiệp
vụ, tạo được hứng thu học tập cho học sinh ngày từ đầu tiết học. Biết vận
dụng những ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy.
+ Phải biết phân loại học sinh về năng lực,hồn cảnh, sở thích, tâm sinh
ly lứa tuổi để áp dụng phù hợp với học sinh. Phải thường xuyên khen thưởng
khích lệ kịp thời học sinh.
+ Phối hợp các hoạt động âm nhạc vời các hoạt động khác để làm
phong phú nội dung, hình thức để phát triển khă năng âm nhạc của các em
học sinh.
- Về phía nhà trường:
+ Trang bị, mua sắm thêm một số trang thiết bị và tài liệu tham khảo để
phục vụ cho việc giảng dạy bộ mơn
+ Đầu tư xây dựng phịng học dành riêng cho bộ môn âm nhạc, để các
em có khơng gian hoạt động riêng.
+ BGH và nhà trường thường xuyên quan tâm,giúp đỡ giáo viên và học
sinh hơn nữa.
- Về phía phịng GD&ĐT:
+ Tạo điều kiện giao lưu, học hỏi giữa các trường bạn, giữa các giáo
viên cùng bộ môn.
+ Tổ chức nhiều đợt tập huấn, chuyên đề về bộ mơn để giáo viên có
điều kiện học hỏi kinh nghiệm giảng dạy.
Trên đây là một số biện pháp của bản thân tơi áp dụng trong q trình
giảng dạy phân môn Âm nhạc thưởng thức trong trường THCS, chắc chắn cịn
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 17 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
nhiều thiếu sót và hạn chế. Bởi từ thực tế đến lí luận và từ lí luận soi rọi vào
thực tế vẫn cịn nhiều “chỗ trống” cần tiếp tục được các nhà nghiên cứu khoa
học âm nhạc bồi đắp và dần dần hình thành. Vì vậy tơi rất mong được sự
quan tâm, góp ý của nhà trường, đồng nghiệp để hồn thiện hơn..
Tơi xin chân thành cảm ơn.
Nâm N’Đir, ngày 29 tháng 11 năm 2016.
Người thực hiện
Vũ Thanh Bình
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hồng Long (chủ biên) (2012), Âm nhạc và Mĩ thuật 6 (Tái bản lần thứ
mười hai), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
2. Hoàng Long (chủ biên) (2012), Âm nhạc và Mĩ thuật 7 (Tái bản lần thứ
mười hai), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 18 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
3. Hoàng Long (chủ biên) (2012), Âm nhạc và Mĩ thuật 8 (Tái bản lần thứ
mười hai), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
4. Hoàng Long (chủ biên) (2012), Âm nhạc và Mĩ thuật 9 (Tái bản lần thứ
mười hai), Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam.
5. Hoàng Long (chủ biên) (2007), sách giáo viên Âm nhạc 6 (Tái bản lần
thứ năm), Nhà xuất bản Giáo dục.
6. Hoàng Long (chủ biên) (2007), sách giáo viên Âm nhạc 7 (Tái bản lần
thứ năm), Nhà xuất bản Giáo dục.
7. Hoàng Long (chủ biên) (2007), sách giáo viên Âm nhạc 8 (Tái bản lần
thứ năm), Nhà xuất bản Giáo dục.
8. Hoàng Long (chủ biên) (2007), sách giáo viên Âm nhạc 9 (Tái bản lần
thứ năm), Nhà xuất bản Giáo dục.
9. Hướng dẫn chuẩn kiến thức kĩ năng môn Âm nhạc- Bộ giáo dục.
10. Một số vấn đề đổi mới phương pháp dạy học môn Âm nhạc trường
THCS- NXB Giáo dục.
Nhận xét, đánh giá của Hội đồng khoa học Trường THCS Nâm N’Đir
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 19 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
........................................................................................................................
........................................................................................................................
Nhận xét, đánh giá của Hội đồng khoa học Phịng GD& ĐT
Huyện Krơng Nơ
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Nhận xét, đánh giá của Hội đồng khoa học Sở GD& ĐT
Tỉnh Đắc Nơng
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 20 -
Trường THCS Nâm N’Đir
Phương pháp để dạy và học tốt phân môn Âm nhạc thường thức trong trường THCS
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Giáo viên: Vũ Thanh Bình
- 21 -
Trường THCS Nâm N’Đir
