Hướng dẫn an toàn sinh học

x
5
x
PHҪN I
Hѭӟng dүn an toàn sinh hӑc
x
6
x
x
7
x
2. Ĉánh giá nguy cѫ vi sinh vұt
Vҩn ÿӅ cӕt lõi cӫa thӵc hành an toàn sinh hӑc là viӋc ÿánh giá nguy cѫ vi sinh
vұt. Trong khi các công cө hӛ trӧÿánh giá nguy cѫ cӫa mӝt quá trình hoһc thӵc
nghiӋm cho trѭӟc rҩt sҹn có thì viӋc quan trӑng nhҩt là sӵ phán ÿoán chuyên
nghiӋp. ViӋc ÿánh giá nguy cѫ nên ÿѭӧc tiӃn hành bӣi nhӳng ngѭӡi hiӇu biӃt vӅ
nhӳng ÿһc ÿiӇm riêng cӫa vi sinh ÿang nghiên cӭu, thiӃt bӏ và quá trình ÿѭӧc
dùng, mүu ÿӝng vұt và các thiӃt bӏ lѭu giӳ cNJng nhѭ cѫ sӣ vұt chҩt sҹn có. Ngѭӡi
phө trách phòng thí nghiӋm hoһc ngѭӡi giám sát chính phҧi có trách nhiӋm ÿҧm
bҧo viӋc ÿánh giá mӭc ÿӝ nguy hiӇm ÿҫy ÿӫ và ÿúng thӡi gian. Bên cҥnh ÿó phҧi
làm viӋc chһt chӁ vӟi ӫy ban an toàn và chuyên viên vӅ an toàn sinh hӑc ÿӇ ÿҧm
bҧo chҳc chҳn là nhӳng thiӃt bӏ và phѭѫng tiӋn vұt chҩt phù hӧp luôn sҹn sàng hӛ
trӧ công viӋc. ViӋc ÿánh giá nguy cѫ cҫn ÿѭӧc tiӃn hành ÿӏnh kǤ và bә sung khi
cҫn thiӃt, có tính ÿӃn các sӕ liӋu mӟi có ҧnh hѭӣng ÿӃn cҩp ÿӝ nguy cѫ và các
thông tin mӟi có liên quan khác trong các tài liӋu khoa hӑc.
Mӝt phѭѫng tiӋn hӳu hiӋu nhҩt cho viӋc ÿánh giá mӭc ÿӝ nguy hҥi là viӋc liӋt kê
các nhóm vi sinh vұt có khҧ năng gây ÿӝc hҥi (xem phө lөc 1). Tuy nhiên, viӋc
xem xét ÿѫn giҧn chӍ dӵa trên nhóm nguy cѫ cӫa mӝt tác nhân cө thӇ không ÿӫ
ÿӇ tiӃn hành ÿánh giá nguy cѫ. Cҫn xem xét hӧp lý ÿӃn mӝt sӕ yӃu tӕ khác nhѭ:
1. Khҧ năng gây bӋnh cӫa tác nhân và liӅu nhiӉm trùng
2. Hұu quҧ tiӅm tàng cӫa phѫi nhiӉm

3. Ĉѭӡng lây nhiӉm tӵ nhiên
4. Các ÿѭӡng lây nhiӉm khác do thao tác tӯ phòng thí nghiӋm (nhѭ tiêm truyӅn,
lây truyӅn qua không khí, tiêu hóa)
5. Tính bӅn vӳng cӫa tác nhân trong môi trѭӡng
6. Ĉӝ tұp trung cӫa các chҩt và khӕi lѭӧng các vұt liӋu có thӇ gây ra lӛi hoһc lây
nhiӉm trong khi thao tác
7. Sӵ hiӋn diӋn cӫa các vұt chӫ phù hӧp (ngѭӡi hoһc ÿӝng vұt)
8. Thông tin vӅ các nghiên cӭu ÿӝng vұt, các báo cáo vӅ nhiӉm trùng mҳc phҧi
trong phòng thí nghiӋm hay các báo cáo lâm sàng
9. Các yӃu tӕ biӃt trѭӟc cӫa phòng thí nghiӋm (tiӃng ӗn, khí dung, lӵc ly tâm ...)
10. Hoҥt ÿӝng phát sinh bҩt kǤ cӫa sinh vұt mà có thӇ gia tăng giӟi hҥn vұt chӫ
cӫa tác nhân hoһc thay thӃ tính nhұy cҧm ÿã biӃt cӫa tác nhân, các phѭѫng cách
ÿiӅu trӏ hiӋu quҧ (xem Chѭѫng 16)
11. Có sҹn tҥi chӛ các phѭѫng tiӋn can thiӋp hoһc phòng ngӯa hiӋu quҧ
Trên cѫ sӣ cӫa thông tin ÿã xác ÿӏnh ÿѭӧc khi ÿánh giá nguy cѫ có thӇÿѭӧc xác
ÿӏnh mӝt cҩ
p ÿӝ an toàn sinh hӑc hӧp lý vӟi các công viӋc, lӵa chӑn nhӳng thiӃt
x
8
x
bӏ bҧo hӝ cá nhân, phát triӇn nhӳng quy chuҭn thao tác kӃt hӧp vӟi nhӳng biӋn
pháp an toàn khác nhҵm bҧo ÿҧm ÿӝ an toàn cao nhҩt trong công viӋc.
Mүu vұt có thông tin hҥn chӃ
Quá trình ÿánh giá mӭc ÿӝ nguy hiӇm ÿѭӧc miêu tҧӣ trên chӍÿѭӧc tiӃn hành
thuұn lӧi trong ÿiӅu kiӋn có ÿҫy ÿӫ thông tin. Tuy nhiên, trong thӵc tӃ có nhiӅu
trѭӡng hӧp chúng ta không có ÿӫ thông tin ÿӇ thӵc hiӋn các ÿánh giá vӅ mӭc ÿӝ
nguy hiӇm nhѭ vӟi các mүu thӵc nghiӋm hoһc các mүu trong nghiên cӭu dӏch tӉ
tҥi cѫ sӣ. Vӟi nhӳng trѭӡng hӧp nhѭ vұy, ngѭӡi ta chú trӑng hàng ÿҫu ÿӃn viӋc
tiӃp cұn mүu vұt.
1. Luôn tuân theo các tiêu chuҭn vӅ bҧo vӋ, dӵ báo, sӱ dөng nhӳng phѭѫng tiӋn

ngăn chһn nhѭ găng tay, áo bҧo vӋ, kính bҧo vӋ mҳt khi thu thұp mүu bӋnh phҭm.
2. Xӱ lý mүu vұt phҧi ÿѭӧc yêu cҫu tӕi thiӇu ӣ mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 2.
3. ViӋc vұn chuyӇn mүu thí nghiӋm phҧi tuân theo quy ÿӏnh cӫa quӕc gia và/hoһc
quӕc tӃ.
Các thông tin khác trӧ giúp xác ÿӏnh nguy cѫ trong viӋc xӱ lý các mүu vұt phҭm
thí nghiӋm:
1. Sӕ liӋu/thông tin y hӑc vӅ bӋnh nhân
2. Sӕ liӋu dӏch tӉ hӑc (tӹ suҩt sinh, tӹ suҩt tӱ, chu trình lây nhiӉm và các sӕ liӋu
ÿiӅu tra khác vӅ các vө dӏch.)
3. Thông tin vӅ vӏ trí ÿӏa lý nѫi bҳt nguӗn mҫm bӋnh.
Trong các trѭӡng hӧp có vө dӏch không rõ nguyên nhân, các hѭӟng dүn ÿһc biӋt
bӣi các cѫ quan có thҭm quyӇn và/hoһc Tә chӭc Y tӃ thӃ giӟi có thӇÿѭӧc ÿѭa ra
và ÿăng trên mҥng internet (nhѭ trѭӡng hӧp vӅ tình trҥng viêm ÿѭӡng hô hҩp cҩp
SARS - năm 2003) ÿӇ chӍ rõ các mүu vұt nên ÿѭӧc gӱi vұn chuyӇn nhѭ thӃ nào
và nên ÿѭӧc phân tích ӣ mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc nào.
Ĉánh giá nguy cѫ và vi sinh vұt biӃn ÿәi gen
ViӋc ÿánh giá nguy cѫ và sinh vұt biӃn ÿәi gen (GMOs) sӁÿѭӧc trình bày chi tiӃt
trong chѭѫng 16.
x
9
x
3. Phòng thí nghiӋm cѫ bҧn -
An toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2
Mөc ÿích cӫa cҭm nang này là ÿѭa ra các hѭӟng dүn và khuyӃn cáo vӅ các vi sinh
vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 1 - 4. Các hѭӟng dүn và và khuyӃn cáo này ÿѭӧc xem là
yêu cҫu tӕi thiӇu gҳn liӅn vӟi nhӳng phòng thí nghiӋm ӣ các cҩp an toàn sinh hӑc.
Mһc dù có nhӳng cҧnh báo có thӇ là không cҫn thiӃt cho mӝt sӕ vi sinh vұt thuӝc
nhóm nguy cѫ 1 nhѭng lҥi rҩt có giá trӏ cho mөc ÿích ÿào tҥo ÿӇ nâng cao kӻ
thu
ұt vi sinh vұt an toàn (GMT).

Phòng thí nghiӋm dùng ÿӇ chҭn ÿoán và chăm sóc sӭc khӓe (trong lƭnh vӵc y tӃ
công cӝng, lâm sàng, hay tҥi bӋnh viӋn) phҧi ÿѭӧc thiӃt kӃ vӟi mӭc ÿӝ an toàn
sinh hӑc tӯ cҩp 2 trӣ lên. Vì không có mӝt phòng thí nghiӋm nào có thӇ kiӇm soát
tuyӋt ÿӕi ÿѭӧc các mүu nhұn ÿѭӧc nên nhân viên làm viӋc tҥi các phòng thí
nghiӋm có thӇ bӏ phѫi nhiӉm vӟi các sinh vұt ӣ nhóm nguy cѫ cao hѫ
n dӵ tính.
Nguy cѫ này cҫn phҧi ÿѭӧc nhұn thӭc mӝt cách rõ ràng trong quá trình lên kӃ
hoҥch cNJng nhѭ chính sách vӅ an toàn. Tҥi mӝt sӕ quӕc gia, phòng thí nghiӋm
lâm sàng cNJng ÿѭӧc yêu cҫu vӅ an toàn. Nhӳng cҧnh báo chuҭn cҫn ÿѭӧc phê
duyӋt và thӵc hiӋn trên toàn cҫu.
Nhӳng hѭӟng dүn cho các phòng thí nghiӋm cѫ bҧn (an toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2)
ÿѭӧc trình bày ӣÿây là toàn diӋn và chi tiӃt ÿӗng thӡi là cѫ sӣ cho các phòng thí
nghiӋm ӣ mӑi cҩp an toàn. Hѭӟng dүn cho các phòng thí nghiӋm ӣ cҩp an toàn
sinh hӑc cao hѫn (cҩp 3 và cҩp 4) ÿѭӧc trình bày ӣ hai chѭѫng sau ÿây (chѭѫng 4
và chѭѫng 5) là các hѭӟng dүn cѫ bҧn ÿѭӧc thay ÿәi, bә sung và thiӃt kӃ thêm ÿӇ
làm viӋc vӟi các tác nhân nguy hҥi hѫn.
Tiêu chuҭn thӵc hành
Tiêu chuҭn này là danh sách các quy trình và tiêu chuҭn thӵc hành phòng thí
nghiӋm cҫn thiӃt nhҩt trong kӻ thuұt vi sinh vұt an toàn cѫ bҧn. Tҥi nhiӅu phòng
thí nghiӋm và chѭѫng trình phòng thí nghiӋm cҩp quӕc gia, tiêu chuҭn này ÿѭӧc
sӱ dөng ÿӇ thiӃt lұp các quy trình và thao tác an toàn. Mӛi phòng thí nghiӋm nên
ÿѭa ra nguyên tҳc vұn hành hay an toàn riêng ÿӇ loҥi trӯ hay làm giҧm thiӇu các
nguy hҥi ÿó. Kƭ thuұt vi sinh vұt an toàn là nӅn tҧng cӫa an toàn trong phòng thí
nghiӋm. Nhӳng thiӃt bӏ chuyên dөng trong phòng thí nghiӋm chӍ là nhӳng hӛ trӧ
cҫn thiӃt chӭ không thӇ thay thӃÿѭӧc các quy tҳc thao tác hӧp lý. Các khái niӋm
quan trӑng nhҩt là:
Ĉ˱ͥng vào
1. Các dҩu hiӋu và biӇu tѭӧng cҧnh báo quӕc tӃ vӅ nguy hiӇm sinh hӑc
(BIOHAZARD) phҧi ÿѭӧc ÿһt ngay cӱa các phòng thí nghiӋm làm viӋc vӟi các
vi sinh vұt thuӝc nhóm nguy cѫ 2 trӣ lên (hình 1).

x
10
x
Hình 1. Bi͋n báo an toàn sinh h͕c ͧ c͵a phòng thí nghi͏m
KHÔNG CÓ NHIӊM VӨ, CҨM VÀO
Cҩp ÿӝ an toàn sinh hӑc: ______________________________
ĈiӅu tra viên chӏu trách nhiӋm: _________________________
SӕÿiӋn thoҥi trong trѭӡng hӧp khҭn cҩp: ________________
SӕÿiӋn thoҥi cѫ quan: _______ SӕÿiӋn thoҥi nhà riêng: _________
ChӍÿiӅu tra viên chӏu trách nhiӋm có tên trên có quyӅn cho phép vào.
2. ChӍ nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm mӟi ÿѭӧc phép ra vào khu vӵc làm viӋc.
3. Luôn ÿóng cӱa phòng thí nghiӋm.
4. Không cho phép trҿ em vào khu vӵc làm viӋc.
5. ChӍ có nhӳng ngѭӡi có trách nhiӋm ÿһc biӋt mӟi ÿѭӧc ra vào khu vӵc nuôi
ÿӝng vұt thí nghiӋm.
6. ChӍÿѭa vào nhӳng ÿӝng vұt cҫn cho công viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
B̫o h͡ cá nhân
1. Phҧi mһc áo choàng, áo khoác hoһc ÿӗng phөc cӫa phòng thí nghiӋm trong
suӕt thӡi gian làm viӋc trong phòng thí nghiӋm.
2. Phҧi ÿeo găng tay trong tҩt cҧ các quá trình tiӃp xúc trӵc tiӃp hoһc tình cӡ vӟi
máu, dӏch cѫ thӇ và các chҩt có khҧ năng gây nhiӉm trùng khác hoһc ÿӝng vұt
nhiӉm bӋnh. Sau khi sӱ dөng, tháo bӓ găng tay ÿúng cách và phҧi rӱa tay.
3. Nhân viên phҧi rӱa tay sau khi thao tác vӟi vұt liӋu và ÿӝng vұt bӏ nhiӉm trùng
và trѭӟc khi ra khӓi khu vӵc làm viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
4. Luôn ÿeo kính bҧo hӝ, mһt nҥ hoһc các thiӃt bӏ bҧo hӝ khác ÿӇ không bӏ các
dung dӏch nhiӉm trùng bҳn vào mҳt và mһt cNJng nhѭ tránh ÿѭӧc các vұt có sӭc ép
lӟn và tia cӵc tím nhân tҥo.
WHO 04.64
BIOHAZARD
x

11
x
5. Cҩm mһc quҫn áo bҧo hӝ phòng thí nghiӋm ӣ bên ngoài phòng thí nghiӋm nhѭ
nhà ăn, phòng giҧi khát, văn phòng, thѭ viӋn, phòng nhân viên và phòng vӋ sinh.
6. Không ÿѭӧc mang giày, dép hӣ mNJi trong phòng thí nghiӋm.
7. Cҩm ăn uӕng, hút thuӕc, dùng mӻ phҭm và ÿeo hay tháo kính áp tròng trong
khu vӵc làm viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
8. Cҩm ÿӇ ÿӗ ăn hay thӭc uӕng ӣ trong khu vӵc làm viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
9. Quҫn áo bҧo hӝÿã mһc không ÿѭӧc ÿӇ chung ngăn ÿӵng hoһc tӫ treo quҫn áo
thông thѭӡng.
Quy trình
1. TuyӋt ÿӕi cҩm hút pi-pét bҵng miӋng.
2. Không ngұm bҩt kǤ vұt gì trong miӋng. Không dùng nѭӟc bӑt ÿӇ dán nhãn.
3. Tҩt cҧ các thao tác cҫn ÿѭӧc thӵc hiӋn theo phѭѫng pháp làm giҧm tӕi thiӇu
viӋc tҥo các giӑt hay khí dung.
4. Hҥn chӃ tӕi ÿa viӋc dùng kim tiêm và bѫm tiêm dѭӟi da. Không ÿѭӧc dùng
kim tiêm và bѫm tiêm dѭӟi da ÿӇ thay thӃ pi-pét hoһc vào bҩt kǤ mөc ÿích khác
ngoài mөc ÿích tiêm truyӅn hay hút dӏch tӯÿӝng vұt thí nghiӋm.
5. Khi bӏ tràn, ÿә vӥ, rѫi vãi hay có khҧ năng phѫi nhiӉm vӟi vұt liӋu nhiӉm trùng
phҧi báo cáo cho ngѭӡi phө trách phòng thí nghiӋm. Cҫn lұp biên bҧn và lѭu lҥi
các sӵ cӕ này.
6. Quy trình xӱ lý sӵ cӕ phҧi ÿѭӧc lұp thành văn bҧn và thӵc hiӋn nghiêm túc.
7. Phҧi khӱ trùng các dung dӏch nhiӉm trùng (bҵng hóa chҩt hay vұt lý) trѭӟc khi
thҧi ra hӋ thӕng cӕng rãnh. Có thӇ yêu cҫu mӝt hӋ thӕng xӱ lý riêng tùy thuӝc vào
viӋc ÿánh giá nguy cѫ cӫa tác nhân ÿang ÿѭӧc thao tác.
8. Giҩy tӡ ghi chép ÿӇ ÿѭa ra ngoài cҫn ÿѭӧc bҧo vӋ khӓi bӏ ô nhiӉm khi ÿang ӣ
trong phòng thí nghiӋm.
Khu v͹c làm vi͏c cͯa phòng thí nghi͏m
1. Phòng thí nghiӋm cҫn phҧi ngăn nҳp, sҥch sӁ và chӍÿӇ nhӳng gì cҫn thiӃt cho
công viӋc.

2. Vào cuӕi mӛi ngày làm viӋc, các mһt bàn, ghӃ phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm sau khi
làm ÿә các vұt liӋu nguy hiӇm.
3. Tҩt cҧ các vұt liӋu, vұt phҭm và môi trѭӡng nuôi cҩy nhiӉm trùng phҧi ÿѭӧc
khӱ trùng trѭӟc khi thҧi bӓ hoһc rӱa sҥch ÿӇ sӱ dөng lҥi.
4. Ĉóng gói và vұn chuyӇn phҧi tuân theo quy ÿӏnh quӕc gia và/hoһc quӕc tӃ.
5. Khi mӣ cӱa sә cҫn phҧi có lѭӟi chӕng côn trùng.
Qu̫n lý an toàn sinh h͕c
1. Trách nhiӋm cӫa trѭӣng phòng thí nghiӋm (ngѭӡi có trách nhiӋm trӵc tiӃp vӅ
phòng thí nghiӋm) là bҧo ÿҧm xây dӵng và thông qua kӃ hoҥch quҧn lý an toàn
sinh hӑc và tài liӋu vӅ làm viӋc hoһc vӅ an toàn.
x
12
x
2. Giám sát viên phòng thí nghiӋm (báo cáo cho phө trách phòng thí nghiӋm) phҧi
bҧo ÿҧm viӋc tұp huҩn thѭӡng xuyên vӅ an toàn phòng thí nghiӋm.
3. Nhân viên cҫn phҧi hiӇu rõ vӅ nhӳng nguy hiӇm ÿһc biӋt và phҧi ÿӑc các tài
liӋu vӅ làm viӋc hoһc vӅ an toàn và tuân thӫ theo các thao tác và quy trình chuҭn.
Giám sát viên phòng thí nghiӋm phҧi bҧo ÿҧm tҩt cҧ nhân viên nҳm ÿѭӧc quy
ÿӏnh này. Trong phòng thí nghiӋm luôn sҹn có các tài liӋu vӅ quy trình làm viӋc
và kӻ thuұt an toàn.
4. Cҫn phҧi có chѭѫng trình kiӇm soát các loài gһm nhҩm và côn trùng.
5. Cҫn phҧi khám sӭc khӓe, giám sát và ÿiӅu trӏ cho tҩt cҧ nhân viên trong trѭӡng
hӧp cҫn thiӃt. Cҫn lѭu giӳ lҥi sә khám sӭc khӓe và bӋnh án.
ThiӃt kӃ và các trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm
ViӋc thiӃt kӃ phòng thí nghiӋm và chӍÿӏnh loҥi công viӋc xác ÿӏnh cho nó cҫn
ÿһc biӋt chú ý ÿӃn nhӳng ÿiӅu kiӋn ҧnh hѭӣng ÿӃn vҩn ÿӅ an toàn nhѭ sau:
1. Thao tác tҥo ra hҥt khí dung.
2. Làm viӋc vӟi lѭӧng lӟn và/hoһc nӗng ÿӝ cao các vi sinh vұt.
3. Quá ÿông nhân viên và quá nhiӅu trang thiӃt bӏ.
4. Ĉӝng vұt gһm nhҩm và ÿӝng vұt chân ÿӕt xâm nhұp.

5. Ngѭӡi không có trách nhiӋm vào phòng thí nghiӋm
6. Các thao tác: sӱ dөng mүu và thuӕc thӱ riêng biӋt.
Ví dө vӅ thiӃt kӃ phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2 ÿѭӧc minh hӑa
trong hình 2 và 3.
Ĉ̿c ÿi͋m thi͇t k͇
1. Không gian cҫn ÿӫ rӝng ÿӇ thӵc hiӋn an toàn các công viӋc cNJng nhѭ lau chùi
và bҧo dѭӥng trong phòng thí nghiӋm .
2. Tѭӡng, trҫn nhà và sàn nhà cҫn phҧi bҵng phҷng, dӉ lau chùi, không thҩm nѭӟc
và chӕng ÿѭӧc hóa chҩt và chҩt diӋt khuҭn thѭӡng dùng trong phòng thí nghiӋm.
Sàn nhà không trѫn, trѭӧt.
3. Mһt bàn thí nghiӋm phҧi không thҩm nѭӟc và kháng vӟi chҩt khӱ khuҭn, axit,
kiӅm, dung môi hӳu cѫ và chӏu nhiӋt.
4. Ánh sáng vӯa ÿӫ cho các hoҥt ÿӝng. Cҫn tránh ánh sáng phҧn chiӃu hoһc quá
chói.
5. Ĉӗ ÿҥc cҫn chҳc chҳn. Cҫn có không gian ӣ giӳa và dѭӟi các bàn thí nghiӋm,
khoang tӫ và trang thiӃt bӏÿӇ dӉ lau chùi.
6. Phҧi có không gian ÿӫ rӝng ÿӇ cҩt giӳ các ÿӗ ÿҥc cҫn sӱ dөng ngay, nhѭ vұy
tránh ÿѭӧc tình trҥng ÿӇ lӝn xӝn trên bàn thí nghiӋm và lӕi ÿi lҥi. Trong trѭӡng
hӧp phҧi cҩt giӳ lâu dài, cҫn bӕ trí thêm khoҧng không gian tҥi mӝt vӏ trí thuұn
lӧi bên ngoài phòng thí nghiӋm.
x
13
x
Hình 2. Phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 1 ÿiӇn hình
(hình do CUH2A, Princeton, NJ, Hoa kǤ cung c̭p)
7. Cҫn có ÿӫ không gian và ÿiӅu kiӋn ÿӇ thao tác an toàn và cҩt giӳ các dung môi,
chҩt phóng xҥ cNJng nhѭ khí nén và khí hóa lӓng.
8. Tӫÿӵng quҫn áo thѭӡng và ÿӗ dùng cá nhân phҧi ÿһt bên ngoài khu vӵc làm
viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
9. TiӋn nghi ÿӇ phөc vөăn uӕng và nghӍ ngѫi phҧi bӕ trí bên ngoài khu vӵc làm

viӋc cӫa phòng thí nghiӋm.
10. Bӗn nѭӟc rӱa tay nên có vòi nѭӟc chҧy và cҫn bӕ trí ӣ mӛi phòng thí nghiӋm
và nên gҫn cӱa ra vào.
11. Cӱa ra vào nên có ô kính trong suӕt, có phân loҥi chӏu nhiӋt thích hӧp và tӵ
ÿóng là tӕt nhҩt.
12. Vӟi phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 2, cҫn có nӗi hҩp tiӋt trùng hoһc
phѭѫng tiӋn khác ÿӇ khӱ trùng gҫn phòng thí nghiӋm.
13. HӋ thӕng an toàn cҫn bao gӗm phѭѫng tiӋn cӭu hӓa, xӱ lý sӵ cӕÿiӋn khҭn
cҩp, vòi xҧ nѭӟc và rӱa mҳt khҭn cҩp.
14. Phòng hoһc khu vӵc sѫ cӭu ban ÿҫu ÿѭӧc trang bӏ thích hӧp và sҹn sàng cho
sӱ dөng. (xem phө lөc 1).
15. Trong kӃ hoҥch ÿҫu tѭ trang thiӃt bӏ mӟi cҫn lѭu ý ÿӃn hӋ thӕng thông khí cѫ
hӑc ÿӇ hѭӟng luӗng khí vào trong phòng mà không ÿѭӧc tái luân chuyӇn. NӃu
x
14
x
không có thông khí cѫ hӑc thì nên mӣ các cӱa sә có lѭӟi chӕng ÿӝng vұt chân
ÿӕt.
16. Cҫn phҧi có hӋ thӕng cҩp nѭӟc sҥch ÿáng tin cұy. Không ÿѭӧc nӕi hӋ thӕng
nѭӟc cӫa phòng thí nghiӋm vӟi hӋ thӕng cung cҩp nѭӟc sinh hoҥt và cҫn có thiӃt
bӏ chӕng chҧy ngѭӧc ÿӇ bҧo vӋ hӋ thӕng nѭӟc công cӝng.
17. Cҫn có mӝt hӋ thӕng ÿiӋn әn ÿӏnh và ÿҫy ÿӫ cNJng nhѭÿiӋn chiӃu sáng khҭn
cҩp ÿӇ thoát ra an toàn. Nên có máy phát ÿiӋn ӣ tình trҥng sҹn sàng hoҥt ÿӝng ÿӇ
hӛ trӧ cho các trang thiӃt bӏ thiӃt yӃu nhѭ tӫҩm, tӫ an toàn sinh hӑc, tӫ lҥnh ... và
thông gió cho chuӗng nuôi ÿӝng vұt.
18. Cҫn có hӋ thӕng cung cҩp khí ÿӕt ÿҫy ÿӫ và liên tөc. Duy trì tӕt viӋc nҥp khí
là ÿiӅu bҳt buӝc.
19. Phòng thí nghiӋm và chuӗng nhӕt ÿӝng vұt ÿôi khi là mөc tiêu cӫa nhӳng kҿ
trӝm. Cҫn phҧi quan tâm ÿӃn an toàn cháy nә và an ninh con ngѭӡi. Cӱa ra vào
chҳc chҳn, cӱa sә có song và quҧn lý nghiêm ngһt chía khóa là ÿiӅu bҳt buӝc. Các

biӋn pháp khác cҫn ÿѭӧc quan tâm và áp dөng thích hӧp ÿӇ tăng cѭӡng an ninh
(xem chѭѫng 9).
Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm
Cùng vӟi quy trình và thao tác an toàn, sӱ dөng thiӃt bӏ an toàn sӁ giúp làm giҧm
nguy cѫ khi tiӃp xúc vӟi các mӕi nguy hiӇm sinh hӑc. Phҫn này ÿӅ cұp ÿӃn các
nguyên tҳc cѫ bҧn liên quan ÿӃn trang thiӃt bӏ thích hӧp cho phòng thí nghiӋm ӣ
các cҩp an toàn sinh hӑc. Yêu cҫu trang thiӃt bӏ thích hӧp cho các cҩp an toàn
sinh hӑc cao hѫn ÿѭӧc ÿӅ cұp trong các chѭѫng liên quan.
Trѭӣng phòng thí nghiӋm sau khi thҧo luұn vӟi chuyên viên an toàn sinh hӑc và
ӫy ban an toàn (nӃu có) cҫn ÿҧm bҧo các thiӃt bӏÿѭӧc cung cҩp là thích hӧp và
ÿѭӧc sӱ dөng ÿúng. ThiӃt bӏÿѭӧc lӵa chӑn cҫn lѭu ý ÿӃn mӝt sӕ nguyên tҳc
chung nhѭ sau:
1. Ĉѭӧc thiӃt kӃÿӇ phòng ngӯa hoһc hҥn chӃ sӵ tiӃp xúc giӳa nhân viên xét
nghiӋm và vұt liӋu nhiӉm trùng.
2. Ĉѭӧc làm bҵng vұt liӋu không thҩm nѭӟc, chӕng ăn mòn và ÿҥt các yêu cҫu vӅ
cҩu trúc.
3. Cҩu trúc không rung, không có cҥnh sҳc và các phҫn di ÿӝng phҧi ÿѭӧc bҧo vӋ.
4. Ĉѭӧc thiӃt kӃ, xây dӵng và lҳp ÿһt sao cho thuұn tiӋn cho viӋc vұn hành, bҧo
dѭӥng, lau chùi, khӱ trùng và ÿánh giá chӭng nhұn. NӃu có thӇ nên tránh dùng
vұt liӋu bҵng thӫy tinh và các vұt liӋu dӉ vӥ khác.
Chi tiӃt thiӃt kӃ và ÿһc ÿiӇm xây dӵng cҫn ÿѭӧc tham khҧo ÿӇ ÿҧm bҧo thiӃt bӏ
ÿҥt ÿѭӧc các ÿһc tính an toàn (xem chѭѫng 10 và 11).
x
15
x
Hình 3. Phòng thí nghi͏m an toàn sinh h͕c c̭p 2
(Hình do CUH2A, Princeton, NJ, Hoa kǤ cung cҩp). Các bѭӟc có thӇ tҥo
ra khí dung ÿѭӧc thӵc hiӋn trong tӫ an toàn sinh hӑc. Ĉóng cӱa và treo
biӇn báo nguy hiӇm phù hӧp. Tách riêng chҩt thҧi ô nhiӉm và chҩt thҧi
thông thѭӡng.

Trang thi͇t b͓ an toàn sinh h͕c c̯n thi͇t
1. Sӱ dөng các hӛ trӧ pi-pét, tránh hút mүu bҵng miӋng. HiӋn nay có nhiӅu loҥi
pi-pét khác nhau.
2. Tӫ an toàn sinh hӑc ÿѭӧc sӱ dөng khi:
- Thao tác vӟi các vұt liӋu nhiӉm trùng. Các vұt liӋu này có thӇ ly tâm trong
phòng thí nghiӋm mӣ nӃu sӱ dөng nút an toàn bӏt chһt ӕng ÿӵng dung dӏch
khi ly tâm và thӵc hiӋn thao tác mӣ và ÿóng nҳp trong tӫ an toàn sinh hӑc.
- Tăng nguy cѫ lây nhiӉm theo ÿѭӡng không khí.
- Thӵc hiӋn các thao tác có khҧ năng tҥo ra khí dung nhiӅu nhѭ ly tâm,
nghiӅn, bào chӃ, trӝn hoһc lҳc mҥnh hay mӣ các hӝp chӭa vұt liӋu nhiӉm
trùng có áp suҩt bên trong khác bên ngoài, nhӓ thuӕc vào mNJi ÿӝng vұt và
lҩy mô nhiӉm trùng tӯÿӝng vұt và trӭng.
3. Que cҩy chuyӇn bҵng nhӵa dùng mӝt lҫn. Ĉӕt que cҩy chuyӇn bҵng ÿiӋn có thӇ
sӱ dөng trong tӫ an toàn sinh hӑc ÿӇ làm giҧm tҥo khí dung.
4. Lӑ và ӕng nghiӋm có nҳp xoáy.
x
16
x
5. Nӗi hҩp hoһc các thiӃt bӏ thích hӧp khác ÿӇ khӱ trùng các vұt liӋu nhiӉm trùng.
6. NӃu có, nên sӱ dөng pi-pét Pasteur nhӵa dùng mӝt lҫn, tránh dùng loҥi thӫy
tinh.
7. Các thiӃt bӏ nhѭ lò hҩp và tӫ an toàn sinh hӑc phҧi ÿѭӧc thҭm ÿӏnh bҵng các
phѭѫng pháp thích hӧp trѭӟc khi ÿѭa vào sӱ dөng. ViӋc cҩp giҩy chӭng nhұn lҥi
phҧi thӵc hiӋn thѭӡng xuyên theo hѭӟng dүn cӫa nhà sҧn xuҩt (xem chѭѫng 7).
Giám sát sӭc khӓe và y tӃ
Ngѭӡi sӱ dөng lao ÿӝng thông qua trѭӣng phòng xét nghiӋm chӏu trách nhiӋm
bҧo ÿҧm giám sát sӭc khӓe thích ÿáng cho nhân viên phòng thí nghiӋm. Mөc tiêu
cӫa giám sát là theo dõi các bӋnh nghӅ nghiӋp mҳc phҧi. Các hoҥt ÿӝng thích hӧp
ÿӇ ÿҥt ÿѭӧc mөc tiêu này là:
1. Tҥo miӉn dӏch chӫÿӝng hay thөÿӝng khi có chӍÿӏnh (xem phө lөc 2).

2. Sӱ dөng các phѭѫng tiӋn phát hiӋn sӟm các nhiӉm trùng mҳc phҧi tҥi phòng thí
nghiӋm.
3. ChuyӇn nhӳng ngѭӡi có tính nhұy cҧm cao (ví dө: phө nӳ có thai hay ngѭӡi bӏ
tәn thѭѫng miӉn dӏch) ra khӓi công viӋc có mӭc ÿӝ nguy hiӇm cao trong phòng
thí nghiӋm.
4. Cung cҩp các thiӃt bӏ và các quy trình bҧo hӝ cá nhân hiӋu quҧ.
H˱ͣng d̳n giám sát nhân viên phòng thí nghi͏m thao tác vͣi các vi sinh v̵t ͧ
mͱc ÿ͡ an toàn sinh h͕c c̭p 1
Các bҵng chӭng trѭӟc ÿây cho thҩy rҵng thao tác vӟi các vi sinh vұt ӣ cҩp ÿӝ này
thѭӡng không gây bӋnh cho ngѭӡi và ÿӝng vұt. Tuy nhiên, tӕt nhҩt là tҩt cҧ các
nhân viên phòng thí nghiӋm cҫn kiӇm tra sӭc khӓe trѭӟc khi tuyӇn dөng và ghi lҥi
tiӅn sӱ bӋnh tұt. Cҫn quan tâm ÿӃn viӋc báo cáo ngay tình trҥng bӋnh tұt và các
tai nҥn phòng thí nghiӋm và tҩt cҧ các nhân viên nên biӃt tҫm quan trӑng cӫa viӋc
duy trì GMT.
H˱ͣng d̳n giám sát nhân viên phòng thí nghi͏m thao tác vͣi các vi sinh v̵t ͧ
mͱc ÿ͡ an toàn sinh h͕c c̭p 2
1. Cҫn phҧi kiӇm tra sӭc khӓe trѭӟc khi tuyӇn dөng và bӕ trí công tác. Nên lѭu lҥi
tiӅn sӱ bӋnh tұt và chú ý vào viӋc thӵc hiӋn ÿánh giá sӭc khӓe nghӅ nghiӋp.
2. Phө trách phòng thí nghiӋm nên giӳ các tài liӋu vӅ ngày nghӍӕm và nghӍ viӋc.
3. Phө nӳ tuәi sinh ÿҿ cҫn ÿѭӧc cҧnh báo các nguy cѫ thai nhi bӏ phѫi nhiӉm
nghӅ nghiӋp vӟi mӝt sӕ vi sinh vұt, ví dө vi rút rubella. Thӵc hiӋn chi tiӃt các
bѭӟc khác nhau bҧo vӋ bào thai, tùy thuӝc vào loҥi vi sinh vұt mà phө nӳ có thӇ
phѫi nhiӉm.
Ĉào tҥo
Sai sót do ngѭӡi và kӻ thuұt không an toàn có thӇ gây tәn hҥi ÿӃn sӵ an toàn cho
nhân viên phòng thí nghiӋm. Do ÿó, nhân viên phòng thí nghiӋm có ý thӭc vӅ an
x
17
x
toàn cNJng nhѭ hiӇu biӃt tӕt vӅ nhұn biӃt và kiӇm soát các nguy hiӇm phòng thí

nghiӋm là chìa khóa ÿӇ phòng ngӯa các tai nҥn, sӵ cӕ và nhiӉm trùng mҳc phҧi ӣ
phòng thí nghiӋm. Vì vұy, tiӃp tөc ÿào tҥo vӅ các biӋn pháp an toàn là cҫn thiӃt.
Chѭѫng trình an toàn hiӋu quҧ nên bҳt ÿҫu tӯ trѭӣng phòng thí nghiӋm, ngѭӡi
cҫn phҧi ÿҧm bҧo rҵng các thao tác và quy trình an toàn ÿѭӧc ÿѭa vào chѭѫng
trình ÿào tҥo cѫ bҧn cho nhân viên. Ĉào tҥo các biӋn pháp an toàn phҧi là mӝt
phҫn trong công viӋc giӟi thiӋu phòng thí nghiӋm cho nhân viên mӟi. Nhân viên
phҧi ÿѭӧc giӟi thiӋu vӅ tiêu chuҭn thӵc hành và các hѭӟng dүn bao gӗm hѭӟng
dүn sӱ dөng hoһc kӻ thuұt an toàn. Phҧi có các biӋn pháp ÿӇ ÿҧm bҧo rҵng nhân
viên ÿã ÿӑc và hiӇu ÿѭӧc các hѭӟng dүn nhѭ giҩy cam kӃt. Giám sát viên phòng
thí nghiӋm ÿóng vai trò then chӕt trong viӋc ÿào tҥo nhân viên vӅ kӻ thuұt thӵc
hành an toàn. Các chuyên viên an toàn sinh hӑc có thӇ hӛ trӧ thêm trong ÿào tҥo
(xem chѭѫng 21).
Ĉào tҥo nhân viên phҧi luôn bao gӗm thông tin vӅ các biӋn pháp an toàn cho
nhӳng quy trình nguy hiӇm cao mà tҩt cҧ nhân viên phòng thí nghiӋm thѭӡng gһp
phҧi:
1. Nguy cѫ hít phҧi (tӭc là tҥo ra khí dung) khi sӱ dөng que cҩy, cҩy trên ÿƭa
thҥch, hút pi-pét, nhuӝm tiêu bҧn, mӣ môi trѭӡng, lҩy mүu máu/huyӃt thanh, ly
tâm ...
2. Nguy cѫ nuӕt phҧi khi thao tác mүu, nhuӝm tiêu bҧn và cҩy.
3. Nguy cѫ phѫi nhiӉm qua da khi sӱ dөng bѫm tiêm và kim.
4. Bӏ cҳn và cào khi thao tác vӟi ÿӝng vұt.
5. Thao tác vӟi máu và các bӋnh phҭm tiӅm tàng nguy hiӇm khác.
6. Khӱ trùng và thҧi bӓ các vұt liӋu nhiӉm trùng
Xӱ lý chҩt thҧi
Chҩt thҧi là tҩt cҧ các vұt liӋu cҫn thҧi bӓ.
Trong phòng thí nghiӋm, viӋc khӱ trùng các chҩt thҧi và thҧi bӓ chúng sau này
có liên quan chһt chӁ vӟi nhau. Trong khi sӱ dөng hàng ngày, chӍ mӝt sӕ ít vұt
liӋu nhiӉm trùng thӵc sӵ cҫn thҧi bӓ hoһc tiêu hӫy. Hҫu hӃt các vұt liӋu thӫy tinh,
dөng cө và áo quҫn bҧo hӝ sӁÿѭӧc sӱ dөng lҥi hoһc tái sinh. Nguyên tҳc hàng
ÿҫu là tҩt cҧ các vұt liӋu nhiӉm trùng phҧi ÿѭӧc khӱ trùng, thanh trùng hoһc thiêu

hӫy trong phòng thí nghiӋm.
Các câu hӓi quan trӑng nhҩt ÿѭӧc ÿһt ra trѭӟc khi thҧi bӓ bҩt kǤ vұt gì hoһc
chҩt liӋu gì ra khӓi phòng thí nghiӋm mà có liên quan ÿӃn các vi sinh vұt hoһc mô
ÿӝng vұt có khҧ năng gây nhiӉm trùng là:
1. Dөng cө hoһc vұt liӋu ÿã ÿѭӧc khӱ nhiӉm hoһc khӱ trùng hiӋu quҧ bҵng quy
trình phù hӧp chѭa?
2. NӃu chѭa, chúng ÿã ÿѭӧc ÿóng gói bҵng phѭѫng cách thích hӧp ÿӇ thiêu hӫy
tҥi chӛ ngay hoһc chuyӇn sang phѭѫng cách khác có khҧ năng thiêu hӫy?
x
18
x
3. ViӋc thҧi bӓ các dөng cө hoһc vұt liӋu ÿã khӱ nhiӉm có liên quan ÿӃn bҩt kǤ
nguy hiӇm sinh hӑc hoһc nguy hiӇm khác vӟi ngѭӡi thӵc hiӋn quy trình thҧi bӓ
trӵc tiӃp hoһc ngѭӡi có thӇÿӃn tiӃp xúc vӟi các vұt thҧi bӓӣ ngoài phòng thí
nghiӋm hay không?
Kh͵ nhi͍m
Hҩp tiӋt trùng là phѭѫng pháp ÿѭӧc ѭu tiên cho tҩt cҧ các quá trình khӱ nhiӉm.
Các vұt liӋu
ÿӇ khӱ nhiӉm hoһc thҧi bӓ cҫn ÿѭӧc ÿһt trong hӝp nhѭ túi nhӵa tәng
hӧp ÿѭӧc mã hóa màu theo nӝi dung công viӋc là thanh trùng hay thiêu hӫy. Có
thӇ sӱ dөng các phѭѫng pháp thay thӃ chӍ khi phѭѫng pháp này loҥi trӯÿѭӧc
và/hoһc diӋt ÿѭӧc vi sinh vұt (thông tin chi tiӃt, xem chѭѫng 14)
Quy trình thao tác và th̫i b͗ các v̵t li͏u và ch̭t th̫i ô nhi͍m
Cҫn có mӝt hӋ thӕng chuyên biӋt dùng cho vұt liӋu nhiӉm trùng và các d
өng cө
chӭa. Phҧi tuân theo các quy ÿӏnh cӫa quӕc gia và quӕc tӃ. Các mөc bao gӗm:
1. Chҩt thҧi không nhiӉm trùng có thӇ sӱ dөng lҥi hoһc tái sinh hoһc thҧi bӓ nhѭ
các chҩt thҧi “sinh hoҥt hàng ngày” thông thѭӡng.
2. Vұt “sҳc nhӑn” ô nhiӉm (nhiӉm trùng) nhѭ kim tiêm dѭӟi da, dao mә, dao và
mҧnh thӫy tinh vӥ phҧi thu nhһt lҥi trong hӝp chӭa chӕng chӑc thӫng có nҳp ÿұy

và xӱ lý nhѭ vұt liӋu nhiӉm trùng.
3. Khӱ nhiӉm các vұt liӋu ô nhiӉm bҵng hҩp tiӋt trùng và sau ÿó rӱa sҥch ÿӇ tái
sӱ dөng hoһc tái sinh.
4. Khӱ nhiӉm các vұt liӋu ô nhiӉm bҵng hҩp tiӋt trùng và thҧi bӓ.
5. Trӵc tiӃp thiêu hӫy các vұt liӋu ô nhiӉm.
V̵t s̷c nh͕n
Sau khi sӱ dөng, không ÿұy nҳp kim tiêm lҥi mà bҿ cong kim hoһc lҩy nó ra khӓi
bѫm tiêm và ÿӇ tҩt cҧ trong hӝp chӭa chҩt thҧi bӓ sҳc nhӑn. Sau khi sӱ dөng bѫm
kim tiêm dùng mӝt lҫn có hoһc không có kim cҫn ÿӇ trong hӝp chӭa chҩt thҧi sҳc
nhӑn và thiêu hӫy, hҩp tiӋt trùng trѭӟc khi thiêu hӫy nӃu cҫn.
Các dөng cө chӭa chҩt thҧi sҳc nhӑn phҧi có chӭc năng chӕng ÿâm thӫng và
không ÿѭӧc ÿӵng ÿҫy quá. Khi ÿӵng ÿӃn ba phҫn tѭ, cҫn ÿѭӧc ÿһt vào chӛ “chҩt
thҧi nhiӉm trùng” và thiêu hӫy và hҩp tiӋt trùng trѭӟc khi thiêu nӃu phòng thí
nghiӋm yêu cҫu. Các dөng cө chӭa chҩt thҧi sҳc nhӑn không ÿѭӧc thҧi ra bãi rác.
H̭p kh͵ trùng và tái s͵ dͭng các v̵t li͏u ô nhi͍m (có kh̫ năng gây nhi͍m
trùng)
Không cӕ gҳng rӱa bҩt kǤ các vұt liӋu ô nhiӉm (có thӇ gây nhiӉm trùng) nào ÿӇ
hҩp khӱ trùng và tái sӱ dөng. Bҩt kǤ viӋc làm sҥch hay sӱa chӳa nào ÿӅu phҧi
ÿѭӧc thӵc hiӋn sau khi hҩp khӱ trùng hoһc tiӋt trùng.
x
19
x
Hͯy b͗ các v̵t li͏u ô nhi͍m (có kh̫ năng gây nhi͍m trùng)
Ngoài các dөng cө sҳc nhӑn cҫn ÿѭӧc xӱ lý nhѭ quy trình trên, tҩt cҧ dөng cө ô
nhiӉm (có khҧ năng gây nhiӉm trùng) cҫn phҧi ÿѭӧc hҩp tiӋt trùng trong nhӳng
thùng kín, ví dө nhѭ các túi nhӵa tәng hӧp mã hóa theo màu, có thӇ hҩp ÿѭӧc,
trѭӟc khi hӫy bӓ. Sau khi hҩp khӱ trùng, có thӇÿһt vұt liӋu trong hӝp vұn chuyӇn
ÿӃn lò thiêu hӫy. NӃu có thӇ, vұt liӋu dùng trong nhӳng hoҥt ÿӝng chăm sóc sӭc
khӓe không ÿѭӧc vӭt ra bãi rác, thұm chí cҧ khi ÿã ÿѭӧc khӱ nhiӉm. NӃu có sҹn
mӝt lò thiêu hӫy ngay trong khu vӵc phòng thí nghiӋm thì có thӇ không cҫn lò

hҩp: chҩt thҧi ô nhiӉm cҫn ÿѭӧc ÿӇ trong dөng cө chӭa ÿѭӧc thiӃt kӃ riêng (túi
mã hóa theo màu) và vұn chuyӇn trӵc tiӃp tӟi lò thiêu hӫy. Dөng cө chӭa dùng
nhiӅu lҫn cҫn chӕng dò rӍ và có nҳp ÿұy vӯa khít. Chúng cҫn ÿѭӧc khӱ trùng và
rӱa sҥch trѭӟc khi ÿѭa trӣ lҥi phòng thí nghiӋm ÿӇ sӱ dөng.
Loҥi thùng, bình hoһc lӑÿӵng chҩt thҧi không vӥ (nhѭ nhӵa) ÿѭӧc ѭa chuӝng
hѫn và nên ÿһt ӣ tҥi các nѫi làm viӋc. Vұt liӋu thҧi bӓ cҫn ÿѭӧc ngâm hoàn toàn
trong chҩt khӱ trùng vӟi thӡi gian thích hӧp, tùy theo loҥi hóa chҩt khӱ trùng sӱ
dөng (xem chѭѫng 14). Các dөng cө chӭa chҩt thҧi cҫn khӱ nhiӉm và rӱa sҥch
trѭӟc khi sӱ dөng lҥi.
Thiêu hӫy các chҩt thҧi ô nhiӉm phҧi ÿѭӧc sӵ thӯa nhұn cӫa cѫ quan chӭc năng
vӅ ô nhiӉm không khí và y tӃ công cӝng cNJng nhѭ nhân viên an toàn sinh hӑc
phòng thí nghiӋm (xem mөc thiêu hӫy ӣ chѭѫng 14).
An toàn hóa hӑc, lӱa, ÿiӋn, bӭc xҥ và trang thiӃt bӏ
Thҩt bҥi trong viӋc không chӃ các sinh vұt gây bӋnh có thӇ là kӃt quҧ gián tiӃp
cӫa nhӳng tai nҥn do hóa hӑc, lӱa, ÿiӋn hoһc chҩt phóng xҥ. Do ÿó, duy trì các
tiêu chuҭn cao vӅ công tác an toàn trong nhӳng lƭnh vӵc này ӣ bҩt kǤ phòng thí
nghiӋm vi sinh vұt nào là ÿiӅu rҩt cҫn thiӃt. Nhӳng quy tҳc và thѭӡng quy này
ÿѭӧc thӵc hiӋn bӣi các cѫ quan chӭc năng ÿӏa phѭѫng hoһc cҩp quӕc gia, nhӳng
nѫi cNJng cҫn ÿѭӧc huy ÿӝng hӛ trӧ khi cҫn thiӃt. Nhӳng nguy hiӇm vӅ hóa hӑc,
lӱa, ÿiӋn và phóng xҥÿѭӧc xem xét chi tiӃt hѫn ӣ phҫn VI cӫa cҭm nang này
(Chѭѫng 17 và 18).
Thông tin chi tiӃt ÿӅ cұp ÿӃn an toàn thiӃt bӏÿѭӧc trình bày trong chѭѫng 11.
x
20
x
4. Phòng thí nghiӋm kiӇm soát -
An toàn sinh hӑc cҩp 3
Phòng thí nghiӋm kiӇm soát - an toàn sinh hӑc cҩp 3 ÿѭӧc thiӃt kӃÿӇ làm viӋc
vӟi vi sinh vұt nhóm nguy cѫ 3 và nhóm nguy cѫ 2 nhѭng ӣ mӭc ÿӝ tұp trung vi
sinh vұt cao hѫn và có nguy cѫ tăng sӵ nguy hiӇm khi lan toҧ khí dung. Mӭc ÿӝ

an toàn sinh hӑc cҩp 3 ÿòi hӓi mӝt chѭѫng trình thao tác và an toàn cao hѫn so
vӟi mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc phòng thí nghiӋm cҩp 1 và 2 (ÿã trình bày trong
chѭѫng 3).
Nhӳng hѭӟng dүn trong chѭѫng này là phҫn bә sung vào nhӳng hѭӟng dүn
chohai loҥi phòng thí nghiӋm cѫ bҧn (cҩp 1và 2), và do ÿó phҧi ÿѭӧc áp dөng
trѭӟc các hѭӟng dүn cho phòng thí nghiӋm có mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 3.
Nhӳng thay ÿәi và bә sung cѫ bҧn là:
1. Tiêu chuҭn thӵc hành
2. ThiӃt kӃ và thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm
3. Giám sát y tӃ và sӭc khoҿ
Nhӳng phòng thí nghiӋm thuӝc mӭc ÿӝ này cҫn ÿѭӧc liӋt kê và ÿăng ký vӟi
nhӳng tә chӭc sӭc khoҿ phù hӧp hoһc ӣ cҩp quӕc gia.
Tiêu chuҭn thӵc hành
Áp dөng tҩt cҧ nhӳng quy tҳc cӫa phòng thí nghiӋm cѫ bҧn cҩp 1 và 2 và mӝt sӕ
ÿiӇm sau:
1. Tín hiӋu cҧnh báo nguy hiӇm sinh hӑc (hình 1) ÿһt ӣ cӱa ra vào phòng thí
nghiӋm phҧi ghi rõ mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cӫa phòng thí nghiӋm, tên ngѭӡi
giám sát có quyӅn kiӇm soát viӋc ra vào phòng thí nghiӋm cNJng nhѭ nhӳng ÿiӅu
kiӋn ÿһc biӋt khi vào phòng thí nghiӋm, ví dө nhѭ tҥo miӉn dӏch.
2. Quҫn áo bҧo hӝ phòng thí nghiӋm phҧi là nhӳng loҥi quҫn áo ÿһc biӋt: loҥi kín
phía trѭӟc, áo dài có ÿӝ bao phӫ hoàn toàn, quҫn áo có thӇ cӑ rӱa, có che ÿҫu, khi
cҫn thiӃt có thӇ có giày kín mNJi hoһc loҥi giày riêng biӋt. Không nên sӱ dөng
quҫn áo cài khuy phía trѭӟc và tay áo không phӫ hӃt cánh tay. Không mһc quҫn
áo trong phòng thí nghiӋm ra khӓi phòng và quҫn áo này phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm
trѭӟc khi ÿem ÿi là/sҩy. Thay thѭӡng phөc bҵng quҫn áo chuyên dөng cho phòng
thí nghiӋm khi làm viӋc vӟi mӝt sӕ tác nhân (ví dө tác nhân trong nông nghiӋp
hay ÿӝng vұt gây bӋnh).
3. Thao tác mӣ bҩt cӭ loҥi vұt liӋu có khҧ năng gây lây nhiӉm nào cNJng phҧi ÿѭӧc
tiӃn hành trong tӫ an toàn sinh hӑc hoһc thiӃt bӏ ngăn chһn khác (xem chѭѫng
10).4. Mӝt sӕ thao tác trong phòng thí nghiӋm hoһc làm viӋc vӟi ÿӝng vұt nhiӉm

x
21
x
mӝt sӕ bӋnh nào ÿó có thӇ cҫn nhӳng thiӃt bӏ bҧo vӋ hӋ thӕng hô hҩp (xem
chѭѫng 11).
ThiӃt kӃ và tiӋn nghi phòng thí nghiӋm
Áp dөng thiӃt kӃ và trang thiӃt bӏ nhѭÿӕi vӟi các phòng thí nghiӋm cѫ bҧn – an
toàn sinh hӑc cҩp ÿӝ 1 và 2 và mӝt sӕ thay ÿәi nhѭ sau:
1. Phҧi tách riêng phòng thí nghiӋm ra khӓi khu vӵc có nhiӅu ngѭӡi qua lҥi
trong toà nhà. Có thӇÿһt phòng thí nghiӋm ӣ cuӕi hành lang, hoһc xây
mӝt vách ngăn và cӱa hoһc ÿi qua phòng chӡ vào phòng thí nghiӋm (ví dө
lӕi vào 2 cӱa hoһc phòng thí nghiӋm cѫ bҧn – an toàn sinh hӑc cҩp 2), mô
tҧ mӝt khu vӵc chuyên dөng ÿѭӧc thiӃt kӃÿӇ duy trì sӵ khác biӋt áp suҩt
giӳa phòng thí nghiӋm và không gian lân cұn. Phòng chӡ nên có các vұt
ÿӵng quҫn áo sҥch và bҭn riêng biӋt và phòng tҳm hoa sen.
2. Cӱa phòng chӡ có thӇÿóng tӵÿӝng và khoá liên ÿӝng ÿӇ trong mӝt thӡi
ÿiӇm chӍ mӝt cӱa mӣ. Có thӇ có mӝt tҩm panel dӉÿұp vӥÿӇ thoát hiӇm
khi khҭn cҩp.
3. BӅ mһt tѭӡng, sàn nhà và trҫn nhà phҧi chӕng thҩm nѭӟc và dӉ lau chùi.
Nhӳng chӛ mӣ thông qua các bӅ mһt này (ví dө các ӕng dүn chӭc năng)
phҧi ÿѭӧc hàn kín lҥi ÿӇ thuұn tiӋn cho viӋc khӱ nhiӉm.
4. Phòng thí nghiӋm phҧi có thӇ bӏt kín ÿӇ khӱ nhiӉm. Các hӋ thӕng ӕng khí
phҧi ÿѭӧc lҳp ÿһt ÿӇ cho phép viӋc ngăn chһn bҵng khí.
5. Các cӱa sә phҧi ÿóng chһt, có thӇ bӏt kín khí và khó vӥ.
6. Bӕ trí ӣ cӱa ra vào các bӗn rӱa có vòi nѭӟc tӵÿӝng.
7. Phҧi có hӋ thӕng thông gió có kiӇm soát duy trì hѭӟng luӗng khí vào
phòng thí nghiӋm. Nên lҳp ÿһt thiӃt bӏ kiӇm soát trӵc giác có hoһc không
có chuông báo ÿӝng ÿӇ nhân viên có thӇ bҩt kǤ lúc nào cNJng biӃt chҳc là
luӗng khí có hѭӟng thích hӧp vào phòng thí nghiӋm ÿang ÿѭӧc duy trì.
8. HӋ thӕng thông khí phҧi ÿѭӧc xây dӵng sao cho không khí tӯ phòng thí

nghiӋm không ÿѭӧc hoàn lѭu ÿӃn các khu vӵc khác trong cùng toà nhà.
Không khí có thӇÿѭӧc lӑc hiӋu năng cao (HEPA), hoàn lѭu và tái sӱ
dөng trong phòng thí nghiӋm. Khi không khí tӯ phòng thí nghiӋm (không
phҧi tӯ tӫ an toàn sinh hӑc) ÿѭӧc thҧi ra bên ngoài toà nhà, nó phҧi ÿѭӧc
phân tán xa khӓi khu vӵc toà nhà và nѫi lҩy không khí vào. Tùy vào tác
nhân ÿѭӧc sӱ dөng, không khí này có thӇÿѭӧc thҧi ra qua hӋ thӕng lӑc
HEPA. HӋ thӕng kiӇm soát ÿӝ nóng, thông hѫi và ÿiӅu hòa nhiӋt ÿӝ
(HVAC) có thӇÿѭӧc lҳp ÿһt ÿӇ ngăn ngӯa áp lӵc dѭѫng liên tөc trong
phòng thí nghiӋm. Phҧi quan tâm ÿӃn viӋc lҳp ÿһt chuông báo ÿӝng rõ
ràng ÿӇ thông báo cho nhân viên vӅ lӛi cӫa hӋ thӕng HVAC.
9. Tҩt cҧ các bӝ lӑc HEPA phҧi ÿѭӧc lҳp ÿһt ÿӇ có thӇ khӱ nhiӉm và kiӇm
tra khí.
10. Tӫ an toàn sinh hӑc phҧi ÿѭӧc ÿһt tránh lӕi ÿi lҥi, cӱa và các hӋ thӕng
thông hѫi (xem chѭѫng 10).
x
22
x
11. Khí tӯ tӫ an toàn sinh hӑc cҩp I và II (xem chѭѫng 10) thҧi ra ngoài qua
bӝ lӑc HEPA theo hѭӟng tránh giao thoa vӟi khí vào ÿӇ cân bҵng khí
trong tӫ hoһc hӋ thӕng thҧi cӫa toà nhà.
12. Phҧi có nӗi hҩp ÿӇ khӱ nhiӉm các chҩt thҧi ô nhiӉm trong phòng thí
nghiӋm. NӃu chҩt thҧi nhiӉm trùng phҧi ÿѭa ra ngoài phòng thí nghiӋm ÿӇ
khӱ nhiӉm và loҥi bӓ thì phҧi ÿѭӧc vұn chuyӇn trong các thùng chӭa kín,
không dӉ vӥ và rò rӍ theo các quy ÿӏnh phù hӧp cӫa quӕc gia hoһc quӕc tӃ.
13. HӋ thӕng cung cҩp nѭӟc phҧi ÿѭӧc lҳp các thiӃt bӏ chӕng chҧy ngѭӧc. Các
ÿoҥn ӕng chân không phҧi ÿѭӧc bҧo vӋ bҵng ӕng xi-phông chӭa dung
dӏch khӱ trùng và bӝ lӑc HEPA hoһc các thiӃt bӏ tѭѫng tӵ. Bѫm chân
không khác nên ÿѭӧc bҧo vӋ thích hӧp bҵng các bҵng các ӕng xi-phông
và bӝ lӑc.
14. Các quy trình thiӃt kӃ cѫ sӣ hҥ tҫng và vұn hành phòng thí nghiӋm An

toàn sinh hӑc cҩp 3 phҧi ÿѭӧc thӇ hiӋn bҵng văn bҧn.
Hình 4 là mӝt ví dө vӅ mô hình thiӃt kӃ phòng thí nghiӋm An toàn sinh hӑc cҩp 3.
Trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm
Các nguyên tҳc lӵa chӑn trang thiӃt bӏ phòng thí nghiӋm bao gӗm các tӫ an toàn
sinh hӑc (xem chѭѫng 10) giӕng nhѭ phòng thí nghiӋm cѫ bҧn – An toàn sinh
hӑc cҩp 2. Tuy nhiên, ӣ mӭc ÿӝ an toàn sinh hӑc cҩp 3, các vұt liӋu có nguy cѫ
lây nhiӉm phҧi ÿѭӧc khӱ nhiӉm ngay trong tӫ an toàn sinh hӑc hoһc thiӃt bӏ ngăn
chһn cѫ bҧn khác. Cҫn quan tâm ÿӃn các thiӃt bӏ nhѭ máy ly tâm, loҥi máy cҫn
các thiӃt bӏ ngăn chһn hӛ trӧ nhѭ các chén an toàn hay roto ngăn chһn. Mӝt sӕ
máy ly tâm và trang thiӃt bӏ khác nhѭ thiӃt bӏ phân loҥi tӃ bào sӱ dөng vӟi tӃ bào
bӏ lây nhiӉm có thӇ cҫn thêm hӋ thӕng thông hѫi trong phòng có bӝ lӑc HEPA ÿӇ
ngăn chһn hiӋu quҧ.
Giám sát vӅ y tӃ và sӭc khӓe
Mөc ÿích cӫa chѭѫng trình theo dõi y tӃ và sӭc khӓe cho các phòng thí nghiӋm
cѫ bҧn – An toàn sinh hӑc cҩp 1 và 2 cNJng ÿѭӧc áp dөng ÿӕi vӟi các phòng thí
nghiӋm an toàn sinh hӑc cҩp 3, ngoҥi trӯ các ÿiӇm thay ÿәi nhѭ sau:
1. ViӋc kiӇm tra y tӃ cho các nhân viên trong phòng thí nghiӋm an toàn sinh hӑc
cҩp 3 là bҳt buӝc. Cҫn ghi lҥi chi tiӃt vӅ bӋnh sӱ và sӭc khӓe nghӅ nghiӋp.
2. Sau khi ÿánh giá lâm sàng thích ÿáng, ngѭӡi ÿѭӧc kiӇm tra ÿѭӧc phát thҿ y tӃ
(ví dө trong hình 5) cho biӃt ngѭӡi này ÿang làm viӋc ӣ phòng thí nghiӋm an toàn
sinh hӑc cҩp 3. Thҿ có dán ҧnh, có thӇ cho vào ví và luôn ÿѭӧc mang theo. Tên
cӫa ngѭӡi liên lҥc phҧi ÿѭӧc ngѭӡi ÿó ÿӗng ý cho viӃt vào thҿ nhѭng có thӇ viӃt
tên phө trách phòng thí nghiӋm, cӕ vҩn y tӃ và/hoһc chuyên viên an toàn sinh
hӑc.