Tải Vẻ đẹp bức tranh mùa thu trong bài thơ "Câu cá mùa thu" của Nguyễn Khuyến - 3 Bài văn mẫu lớp 11

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (96.86 KB, 8 trang )

<b>Vẻ đẹp bức tranh mùa thu trong bài thơ "Câu cá mùa</b>

<b>thu" của Nguyễn Khuyến</b>

<b>Dàn ý phân tích vẻ đẹp bức tranh mùa thu trong bài “Câu cá mùa</b>

<b>thu” của Nguyễn Khuyến</b>

Giới thiệu tác giả Nguyễn Khuyến và bài thơ Câu cá mùa thu.

“Ao”: hình ảnh gần gũi, thân thuộc với người nông dân. Thời tiết chuyển sang mùa
thu, ngay cả cái ao cũng mang hơi hướng, âm hưởng mùa thu: làn nước mát lạnh
và trong veo.

Trong khung cảnh mùa thu với ao nước trong xanh, làn nước mát lạnh là hình ảnh
chiếc thuyền câu của người thi sĩ nhỏ bé, lọt thỏm trong không gian rộng lớn trở
nên “bé tẻo teo”.

Làn gió thổi lăn tăn sóng trên mặt nước. “Hơi gợn tí” làm cho bức tranh tuy động
nhưng vẫn tĩnh. Tiếng sóng nước nhỏ bé ti li gợn gợn gợi cảm giác thanh bình.

Hình ảnh chiếc lá vàng rụng khỏi cây và rơi xuống đất được miêu tả sinh động
“khẽ đưa vèo” vừa gợi sự mỏng manh yếu đuối của chiếc lá bị gió cuốn bay vừa
gợi âm thanh mùa thu - âm thanh của những chiếc lá rơi.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Bầu trời mùa thu: đám mây lơ lửng trên không trung tầng tầng lớp lớp nhưng vẫn
để lộ ra khoảng trời trong xanh → tạo bầu khơng khí dịu mát.

Quang cảnh xung quanh thi sĩ: con ngõ chạy quanh co nhưng vắng lặng khơng một
bóng người → không gian yên tĩnh.

Trong bức tranh thiên nhiên mùa thu ấy là hình ảnh người thi sĩ thong dong buông
chiếc cần câu để câu cá mà khơng chút vướng bận nhưng đợi mãi khơng có con cá
nào cắn câu.

Hình ảnh đàn cá “đớp động dưới chân bèo”: tạo cảm giác thú vị. Người thi sĩ có
thể nhìn thấy con cá, nghe thấy tiếng động của nó nhưng khơng thể bắt được
chúng.

→ Bức tranh mùa thu với những cảnh vật quen thuộc của làng quê Việt Nam tuy
giản dị nhưng vô cùng tươi đẹp. Trong bức tranh thiên nhiên đó là hình ảnh con
người ung dung, thong dong tận hưởng cuộc sống.

Cách gieo vần độc đáo: vần “eo” thường được người ta cho rằng mang ý nghĩa
không tốt và không may mắn nhưng nhờ sự sáng tạo của mình, Nguyễn Khuyến đã
mang đến cho bạn đọc cái nhìn mới mẻ, sự tươi vui khi gieo vần này.

Khẳng định lại giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm.

<b>Bài văn mẫu Phân tích vẻ đẹp bức tranh mùa thu trong bài thơ Câu</b>

<b>cá mùa thu</b>

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

hàng kiệt tác, trong số đó có Nguyễn Khuyến với chùm ba bài thư thu. Mỗi bài
trong chùm thơ thu của Nguyễn Khuyến là một bức tranh thu đặc sắc, và Câu cá
mùa thu được đánh giá là "điển hình hình cho thơ ca mùa thu của làng cảnh Việt
Nam" (Xuân Diệu).

Cảnh thu trong bài được đón nhận từ nhiều góc độ khác nhau: từ gần đến xa, từ
thấp lên cao, từ hẹp đến rộng... Dưới nhiều góc độ như vậy, cảnh sắc mùa thu được
mở ra nhiều hướng thật sinh động và gợi cảm. Từ ao thu đến trời thu rồi đến đường
thơn xóm... tất cả đều toát lên cái hồn thu, cảnh thu xiết bao thân thuộc của làng
quê đồng bằng Bắc Bộ. Cái hồn ấy được gợi lên từ những khung cảnh, những cảnh
vật hết sức thanh sơ: ao nhỏ trong veo, thuyền câu bé tí, sóng biếc gợn, lá vàng khẽ
đưa, tảng mây lơ lửng, ngõ trúc quanh co... sắc xanh của trời hoà lẫn cùng sắc xanh
của nước tạo nên một không gian xanh trong, dịu nhẹ, một chút sắc vàng của lá
rụng trên cái nền xanh ấy khiến cảnh thu, hồn thu càng thêm phần sống động.
Những đường nét, màu sắc... gợi lên trong tướng tượng của người đọc khung cảnh
của một buổi sớm thu yên bình trên một làng quê miền Bắc với bầu trời thu cao
rộng, khoáng đạt, những ao chuông trong vắt phản chiếu màu trời, màu lá, thơn
xóm với những con đường nhỏ quanh co hun hút xanh màu tre trúc, gió thu dịu mát
khẽ làm xao động mặt nước, thỉnh thoảng một vài chiếc lá rụng cắt ngang không
gian... Trong bức tranh thu này mọi cảnh vật hiện ra đểu rất đỗi bình dị, dân dã.
Khung cảnh ấy vận thường hiển hiện vào mỗi độ thu về trên những làng quê và đi
vào tâm thức của bao người, nhưng lần đầu tiên được Nguyễn Khuyến vẽ ra với
nguyên cái thần thái tự nhiên của nó và khiến ta khơng khỏi ngỡ ngàng xúc động.
Đó là một mùa thu trong trẻo, thuần khiết, mát lành đã bao lần đến trên quê hương
của mỗi chúng ta.

</div>
<span class='text_page_counter'>(4)</span><div class='page_container' data-page=4>

xanh ngắt của trời... những trạng thái, màu sắc đó cho thây một sự tĩnh lặng đang

bao trùm từ bầu trời cho đến mặt đất. Mọi cái dường như không chuyển động,
dường như rơi vào trạng thái im vắng đến tuyệt đối. Cả con người ở đây cũng vậy.
Người ngồi câu trong trạng thái tựa gối ôm cần, không câu được cá nhưng dường
như vẫn không hề sốt ruột, cái khơng chi tốt lên ở vẻ bề ngồi mà là ở chiều sâu
của tâm tư - một tâm tư dường như cũng tĩnh lặng tuyệt đối. Con người và cảnh vật
một cách tự nhiên đã hoà nhịp cùng nhau tạo nên linh hồn cho bức tranh thu. Cái
tĩnh, cái buồn rõ ràng là trạng thái của cảnh vật ở đây tuy nhiên, đó khơng phải là
cái tĩnh của sự chết lặng, thiếu vắng sức sống, cũng không phải là cái buồn của sự
bi lụy, chán chường. Gắn với cái buồn, cái tĩnh này vẫn là sự trong sáng, thơ mộng
và sức sống muôn đời bất diệt của thiên nhiên xứ sở.

Phải gắn bó tha thiết với quê hương, phải có một tâm hồn nhạy cảm đến độ nào thì
Nguyễn Khuyến mới có thể tái hiện một cách tài tình tất cả vẻ đẹp xiết bao bình dị
mà nên thơ của mùa thu làng quê Bắc Bộ vào trong những vần thơ tự nhiên, giản dị
đến thế. Thơ thu Việt Nam giàu có, đặc sắc hơn bởi những vần thơ như thế của
Nguyễn Khuyến.

Mùa thu là một đề tài bất tận trong thi ca. Đã có rất nhiều những nhà văn chọn đề
tài này để viết nên những thi phẩm cho mình. Trong đó có Nguyễn khuyến với
chùm thơ thu nổi danh của mình. Bức tranh thiên nhiên mùa thu tuyệt đẹp tượng
trưng cho mùa thu làng quê Việt Nam hiện nên đặc sắc và tuyệt đẹp hiện nên qua
bài Câu cá Mùa thu

Bài thơ nằm trong chùm thơ gồm 3 bài thơ Thu được sáng tác khi tác giả về ở ẩn
tại quê nhà khi mùa thu đang trải rộng trên nền trời thu yên bình. Tác phẩm nổi bật
lên là bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp của làng quê Bắc bộ.

</div>
<span class='text_page_counter'>(5)</span><div class='page_container' data-page=5>

đặc trưng nhất của thiên nhiên làng cảnh Bắc Bộ để tạo nên sự sống động, trong

trẻo của cảnh sắc mùa thu.

Ao thu lạnh lẽo nước trong veo

Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo

Sóng biếc theo làn hơi gợn tí

Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo

Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt

Ngõ trúc quanh co khách vắng teo

Tựa gối buông cần lâu chẳng được

Cá đâu đớp động dưới chân bèo.

Vẻ đẹp dịu nhẹ của hồn thu đã được tái hiện thông qua những gam màu nhẹ
nhàng: “nước trong veo”, “sóng biếc”, trời xanh ngắt”, “lá vàng”. Nguyễn Khuyến
đã rất linh hoạt trong việc gieo vần "eo", tạo cảm thế bị dồn nén cũng như sự lạnh
lẽo của sự vật. Bức tranh mùa thu không chỉ hiện lên thơng qua sự hài hịa về sắc
màu mà còn mang những đừng nét chuyển động sống động. Bằng cảm nhận sâu
sắc cùng sự quan sát tỉ mỉ, tác giả đã tái hiện thành công sự thay đổi rất khẽ và nhẹ
nhàng của thiên nhiên qua sự chuyển động. Đó chính là “hơi gợn tí” của sóng biếc
và “khẽ đưa vèo” của lá vàng và sự chớp động của tiếng cá. Nguyễn khuyến đã có
những quan sát rất tinh tế và sâu sắc mới có thẻ cảm nhận được bức tranh thiên
nhiên tuyệt đẹp như vậy. Hình ảnh “Lá vàng trước gió khẽ đưa vèo” làm chúng ta
chợt nhớ đến hai câu thơ của Trần Đăng Khoa:

Ngoài thềm rơi chiếc lá đa

</div>
<span class='text_page_counter'>(6)</span><div class='page_container' data-page=6>

Mỗi một sự biến chuyển đều mang đậm dấu ấn đặc trưng của mùa thu. Đặc biệt,
thanh âm của tiếng cá “đớp động dưới chân bèo” xuất hiện ở cuối bài thơ đã tô
đậm hơn nữa vẻ đẹp tĩnh lặng, trong trẻo của hồn thu, đồng thời thể hiện rõ tài
năng của tác giả Nguyễn Khuyến trong việc sử dụng biện pháp “lấy động tả tĩnh”.
Tạo ra một nét đối nghịch trong bài thơ: Cảnh vật ở trên được miêu tả là một bức
tranh tĩnh lặng đến hoang vắng thì đến cuối bài thơ nó như bắt đầu tiếp nhận được
sức sống, bức tranh như sinh động hẳn lên. Tuy nhiên thì cái động này cũng là cái
động rất nhẹ của thiên nhiên. Dù vậy mà tác giả vẫn có thể quan sát được, chứng tỏ
sự tinh tế của ông.

Bài thơ này tác giả đã sử dụng rất linh hoạt cách gieo vần, các hình ảnh thơ phù
hợp với làng quê, con người Việt Nam, rất bình dị, nhẹ nhàng. Sự quan sát tinh tế
và tỉ mẩn của tác giả được thể hiện một cách triệt để. Tất cả đã thể hiện tài năng
của tác giả.

Bức tranh thiên nhiên mùa thu đậm chất vẻ đẹp thiên nhiên của Việt Nam hiện
lên đặc sắc. Phải gắn bó tha thiết với quê hương và một tâm hồn nhạy cảm thì
Nguyễn Khuyến mới có thể tái hiện một cách tài tình tất cả vẻ đẹp bình dị mà nên
thơ của mùa thu làng quê Bắc Bộ vào trong những vần thơ tự nhiên, giản dị đến
thế.

Cảnh vật thiên nhiên và cảnh sắc tiết trời là nguồn cảm hứng vô tận cho các nhà
thi sĩ, đặc biệt là các mùa của một năm, mùa thu là một trong những mùa nằm
trong rất nhiều đề tài lớn của thi ca nhân loại nói chung và thơ ca Việt Nam nói
riêng. Trong số các tác giả kiệt xuất với những bài thơ về mùa thu thì tác giả
Nguyễn Khuyến ơm trọn cho mình chùm ba bài thơ thu, "Câu cá mùa thu" là một

trong ba bài thơ thu và được coi là điển hình cho thơ ca về mùa thu ở Việt Nam.

</div>
<span class='text_page_counter'>(7)</span><div class='page_container' data-page=7>

gũi hơn. Tất cả mọi cảnh vật cũng được nhuốm màu thu, từ ao thu đến bầu trời thu
rồi đường thơn ngõ xóm đều mang hồn thu, cảnh thu đã bao trùm lên khắp ngôi
làng ở vùng quê đồng bằng Bắc bộ. Hồn thu được gợi lên từ những hình ảnh hết
sức đơn sơ, bình dị và thân thuộc, là ao nhỏ nước trong veo với sóng biếc gợn, là
thuyền câu bé tí, lá vàng khẽ đung đưa, rồi là những đám mây lơ lửng, ngõ trúc
quanh co,... tất cả hòa hợp với nhau tạo nên một cảnh thu thật sống động và chân
thực.

Bên cạnh việc góp mặt trong khung cảnh mùa thu, những đường nét và màu sắc
cịn có tác dụng gợi lên trong trí tưởng tượng của người đọc về hình ảnh một buổi
sớm mùa thu rất đỗi yên bình, khung cảnh mùa thu của vùng đồng bằng Bắc bộ
hiện lên với bầu trời trong xanh cao rộng, những ao chum trong vắt phản chiếu bầu
trời và màu lá, thơn xóm hun hút và quanh co bên những rặng tre, khóm trúc. Tác
giả Nguyễn Khuyến đã vẽ ra bức tranh ấy với thần thái tự nhiên khiên cho chúng ta
là người cảm nhận bức tranh ấy không khỏi ngỡ ngàng và xúc động, cảm giác như
chính mình được đắm chìm trong khoảnh khắc mát lành của mùa thu ấy trên quê
hương của chúng ta.

Trong bài thơ, điểm nhấn mạnh đó chính là bức tranh câu cá mùa thu, đây là một
bức tranh vừa mang vẻ đẹp thiên nhiên lại vừa mang sự tĩnh lặng và nhuốm buồn.
Đó là một khơng gian vắng người lặng tiếng "Ngõ trúc quanh co khách vắng teo",
mọi sự vật hiện tượng dường như vận động một cách nhẹ nhàng và khẽ nhất có thể:
sóng khẽ gợn, lá khẽ đưa, mây lơ lửng, cá đớp mơ hồ,... Tuy đó là sự miêu tả một
cách chân thật nhất nhưng âm thanh, tiếng động của cảnh vật mùa thu nhưng nó
khơng mang lại sự sôi động cho bức tranh mùa thu mà ngược lại, chính những vận
động và âm thanh ấy lại càng làm tăng thêm sự tĩnh mịch của nó.

</div>
<span class='text_page_counter'>(8)</span><div class='page_container' data-page=8>

sâu của tâm tư. Sự hòa quyện của cảnh vật và con người đã tạo nên hồn thu trong

bức tranh ấy, cái tĩnh lặng và buồn ấy không phải là sự chết lặng và buồn chán mà
là sự tĩnh lặng tinh khiết, tâm tư thơ mộng đắm chìm trong sức sống của vẻ đẹp
thiên nhiên.

Qua bài thơ này, chúng ta có thể nhận định rằng tác giả Nguyễn Khuyến chắc
hẳn phải mang trong mình tình yêu quê hương, sự gắn bó tha thiết và một tâm hồn
rất nhạy cảm mới có thể tái hiện một cách hồn hảo vẻ đẹp vốn rất bình dị và đơn
sơ của mùa thu làng quê đồng bằng Bắc bộ. Những lời thơ giản dị, tự nhiên mà gần
gũi, đi sâu vào trong lịng người đọc, cũng chính nhờ những vần thơ ấy mà những
bài thơ thu của Việt Nam trở nên giàu có và đặc sắc hơn.

---Mời các bạn tham khảo thêm các bài viết dưới đây của chúng tôi:

Văn mẫu lớp 11

Tóm tắt tác phẩm lớp 11

</div>