Nhung mau chuyen ve tam guong dao duc cua bac

đây, Bác đã đặt bút viết bản Tuyên ngôn độc lập.
Tuyên ngôn độc lập được viết từ ngày 28-8-1945, đến ngày 30 thì thảo xong.
Ngày 31, Bác đưa cho các đồng chí Thường vụ Trung ương tham gia ý kiến.
Sau đó, Bác tiếp tục hồn chỉnh bản Tun ngơn tại Bắc Bộ phủ (Số 12 Ngô
Quyền, Hà Nội).
Chiều 31, Bác gọi tơi lại và bảo: "Chú Cần, chú có biết cái chỗ họp míttinh hơm mùng 2-9 này khơng?" (Lúc đó tơi tên là Nguyễn Cần. Tên Kỳ bây
giờ như mọi người thường gọi đó là tên của Bác đã đặt cho tơi hồi tháng 31947). Tơi nói: "Thưa Cụ, cháu có biết". Bác lại bảo tơi: "Thế chú vẽ phác đi
cho tôi xem". Thế là tôi vẽ. Vẽ xong, Bác nhìn tấm bản đồ hỏi tiếp: "Chỗ này
liệu đứng được bao nhiêu người?". "Dạ thưa Cụ, chỗ này cũng phải vài chục
vạn"- tôi trả lời Bác. Tưởng như Bác đã hài lòng về tấm bản đồ ấy, nhưng mọi
người biết khơng, có một điều rất "nhỏ" mà tơi không ngờ Bác vẫn để ý, Bác
hỏi tôi thế này: "Này, thế các chú định bố trí chỗ vệ sinh cho đồng bào ở đâu?"
Sau câu hỏi ấy, tôi cứ sững sờ và không biết trả lời thế nào, đành thưa với Bác:
"Thưa Cụ, cháu không rõ, để cháu hỏi Ban tổ chức". Nói tới đây, cụ Vũ Kỳ cắt
nghĩa cho tôi: Đấy, Bác quan tâm đến môi trường là Bác chăm lo sức khỏe cho
đồng bào đấy thôi. Lúc ấy, Bác bảo tôi: "Chỗ vệ sinh cho đồng bào bố trí như
thế nào cho tốt chỉ là một việc nhỏ thơi. Nhưng mà nếu khơng bố trí tốt, thì sẽ
ảnh hưởng không nhỏ tới môi trường và sức khỏe, lại ảnh hưởng đến cả trật
tự". Bác cũng dặn tôi thêm: "Chú hãy dặn Ban tổ chức trước đi, nếu trời mưa
thì phải rút ngắn thời gian lại để đồng bào khỏi bị ướt, nhất là các cụ, các cháu
nhỏ tránh được bệnh tật". Chính những việc nhỏ như vậy đã khiến tơi cịn suy
nghĩ và nhớ mãi: Bác ln luôn chăm lo sức khỏe cho đồng bào.
Cụ Vũ Kỳ tiếp tục gợi lên cho chúng tơi những hình ảnh của giờ phút lịch
sử thiêng liêng. 13 giờ 30 ngày 2-9- 1945, tôi cùng Bác từ Bắc bộ phủ tới
quảng trường Ba Đình. Bác bước lên lễ đài với cương vị là Chủ tịch của nước
Việt Nam dân chủ cộng hịa (lúc bấy giờ, ít người biết đến tên Hồ Chí Minh,
mà chỉ nghe thấy tên Nguyễn ái Quốc. Thậm chí, Pháp, Trung Quốc, Liên Xơ
cũng hỏi: Hồ Chí Minh là ai? Chủ tịch Hồ Chí Minh trịnh trọng tuyên bố nền
độc lập của nước Việt Nam dân chủ cộng hịa với cả thế giới. Đến đoạn Chủ
tịch Hồ Chí Minh tố cáo tội ác của phát xít Nhật, bắt dân nhổ lúa, trồng đay để
2 triệu đồng bào Việt Nam lâm vào cảnh chết đói, cả rừng người im lặng phăng

phắc. Quên mất mình là Chủ tịch nước, đang đọc Tuyên ngôn độc lập, Bác băn
khoăn tự hỏi: Sao lại im đến thế! Bác tưởng rằng mình nói tiếng xứ Nghệ, đồng
bào nghe không rõ. Bác bỗng dừng lại, hỏi một câu: "Đồng bào nghe rõ tiếng
tôi không?". Câu trả lời: "Có..." như tiếng sấm rền vang.


Nhân đây tơi cũng nói ln, câu nói: "Tơi nói đồng bào nghe rõ không?"
mà mọi người biết đến từ nhiều năm qua thực ra là sai. Sở dĩ tôi biết tỉ mỉ như
vậy là vì tơi có thói quen ghi nhật ký. Câu nói đó sai vì khi đem so sánh với
nhau thì sẽ thấy khác hẳn. "Tơi nói đồng bào nghe rõ khơng?"- câu đó trở thành
mệnh lệnh. Cịn: "Đồng bào nghe rõ tiếng tơi khơng?" thì tự nhiên câu hỏi và
tiếng trả lời "Có" như gắn bó đạt đến mức thân tình: gắn một người lãnh đạo
cao nhất với dân chúng thành mối tình rất thân thiết và gia đình. Đó là điều mà
trên thế giới khơng thể có: Hình ảnh ấy cịn đọng mãi trong trái tim tơi.
Cịn về vấn đề TDTT? Ngày 3-9-1945, Bác đã đề ra phiên họp đầu tiên
của Chính phủ về vấn đề: "Diệt giặc dốt, giặc đói, giặc ngoại xâm". Ngày 27-31946, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra lời kêu gọi: "Toàn dân tập thể dục". Như thế là
Bác đã quan tâm đến sức khỏe của nhân dân từ rất sớm. Báo Thể dục thể thao
phải thấy rằng, công việc, nội dung, nhiệm vụ của mình làm là rất quan trọng,
phải tuyên truyền sao cho mọi người làm theo lời Bác dạy. Lời kêu gọi đó thật
cảm động, ngắn gọn, rõ ràng mà thấm thía. Mở đầu Bác viết: "Giữ gìn dân chủ,
xây dựng nước nhà, gây đời sống mới. Việc gì cũng cần có sức khỏe mới thành
cơng". Đến đoạn kết thì Bác viết: "Tự tơi ngày nào cũng tập". Trong những dịp
như thế này, mọi người cần phải nhớ rõ để mà thực hiện.
Nói về việc tập luyện của Bác thì khơng thể kể hết được, đặc biệt là từ khi
ở nhà tù Tưởng Giới Thạch ra, Bác đã có nhiều bài tập kiên trì đến khó ngờ và
cũng hay lắm: luyện mắt bằng nhìn mặt trời, nhìn rừng xanh; luyện tay bằng
cách lấy hòn đá bằng quả trứng vịt vừa lòng bàn tay tự nắm, thả ra; tập chân
bằng cách bước qua chướng ngại... Hịa bình, trở về Thủ đô, tại Phủ Chủ tịch,
từ lối nhà sàn ra, Bác yêu cầu tổ bảo vệ làm cho Bác hàng rào đặt thanh ngang
từ thấp đến cao để rèn luyện. Có một lần, Bác bảo: "Chú Kỳ cùng mấy chú hôm

nay thi nhảy chụm chân với Bác". Thế rồi chúng tôi cùng thi với Bác, nhưng
đến thanh xà ngang đặt cao nhất (40 cm), tôi và anh em bảo vệ đành chịu thua,
riêng Bác chụm chân nhún người nhảy qua nhẹ nhàng.
Tới đây, giọng cụ Vũ Kỳ chững lại: Tôi nhớ nhất vào ngày 17-8-1969,
Bác ở trên nhà sàn xuống và đi bài quyền. Hơm đó cũng là ngày bác sĩ khám
sức khỏe cho Bác và nói rằng: "Bác khơng nên ngủ ở nhà sàn nữa, vì tim Bác
khơng bình thường. Để tránh sự cố đáng tiếc xảy ra, Bác không nên lên xuống
bậc thang nhiều lần". Bác đồng ý, song Bác bảo với chúng tôi: "Không biết các
chú nghe thế nào chứ, tim Bác, Bác vẫn thấy bình thường. Nhưng bác sĩ nói thế
thì Bác nghe". Sau đó, Bác chuyển sang nhà họp Bộ Chính trị để làm việc.
Những ngày tiếp theo, Bác vẫn dậy tập thể dục rất đều. Nhưng đến chiều ngày
24-8-1969, Bác đã bị sốc trong khi tiêm, sau đó là bị nhồi máu cơ tim, Bác nằm
liệt từ đó.
Trong q trình nằm chữa bệnh, Bác có đặc biệt là: cơn đau tim đến dồn
dập, liên tiếp nhưng Bác không rên, Bác nằm yên và nhắm mắt. Khi anh Ba


(tức đồng chí Lê Duẩn, anh Văn (tức đồng chí Võ nguyên Giáp), vào thăm thì
Bác cố ra vẻ bình tĩnh và bao giờ cũng chỉ hỏi một câu: "Hôm nay miền Nam
đánh thắng ở đâu?". Cụ Tôn Đức Thắng, anh Nguyễn Lương Bằng vào thăm,
Bác đều hỏi đời sống đồng bào, đồng chí miền Nam như thế nào. Bác hỏi về
việc phòng chống máy bay bắn phá ở các địa phương, các tỉnh miền Bắc như
thế nào? Hỏi về sơ tán ra làm sao. Bác dặn: "Không được chủ quan, phải chú ý
tới cụ già và các cháu nhỏ". Ngày qua ngày, cơn đau tim mỗi lúc đến một nhiều
nhưng Bác vẫn nói với chúng tơi: "Các chú cứ yên tâm, hôm nay Bác khỏe hơn
hôm qua. Bác sẽ cố gắng uống thuốc để cho khỏe lại".
Thời điểm ấy, cũng là thời điểm nước sông Hồng lên to ở mức báo động
số 3. Các bác sĩ có nói với tôi là nên đề nghị Bác sơ tán lên vùng cao Hịa Bình,
tiện cho việc điều trị. Chờ Bác tỉnh giấc, tơi có nói với Bác như vậy, nhưng rồi
tơi lại thấy Bác nhắm mắt. Tưởng Người mệt, tôi không nói gì thêm, định chờ

Bác tỉnh thì nói. Đúng lúc ấy, anh Tơ (tức đồng chí Phạm Văn Đồng) vào và
hỏi: "Sức khỏe Bác hơm nay có khá hơn khơng?". Bác liền nói: "Này chú Tơ,
chú Kỳ đề nghị sơ tán lên chỗ an tồn, Bác khơng bỏ dân đâu! Các chú phải cố
gắng giữ cho đê điều tốt". Thì ra, Bác khơng trả lời vì Bác biết rằng: có sơ tán
thì mọi việc cũng khơng giải quyết được gì. Cái chính là phải làm sao cho dân
khơng bị nạn.
Giọng kể cụ Vũ Kỳ như mỗi lúc lại chậm lại, nghẹn ngào và trong đơi
mắt vẫn cịn sáng kia trào ra những giọt lệ nhớ thương Người: "Mùa thu năm
1969, đất nước Việt Nam vô cùng buồn. Đúng ngày lễ kỷ niệm Quốc khánh
mùng 2-9, Bác đã ra đi. Thật linh thiêng! Chúng ta càng nhớ Bác Hồ, càng phải
cố gắng làm theo lời Bác Hồ dặn, càng phải cố gắng làm theo cách Bác Hồ
làm".
Báo Thể thao Việt Nam, số 103, ngày 31/8/2002