LUNG CANCER1

Nốt phổi đơn độc
Solitary lung nodule (SLN)
MỤC TIÊU BÀI HỌC
1/ Đánh giá phân biệt nốt phổi đơn độc hướng lành
hoặc ác tính. Từ đó có hướng xử trí phù hợp.
2/ Nhận biết các dấu hiệu khác để phân biệt tổn thương
phổi lành hoặc ác tính
2/ Mục đích và hình ảnh của tầm soát ung thư phổi bằng
CT phổi liều thấp.

BS. Ông Kiến Huy, Khoa CĐHA, BV.NDGĐ 26/4/2011


Nốt phổi đơn độc Solitary Pulmonary Nodule (SPN)

- Nốt của phổi có đk < 3 cm
- Không kèm theo xẹp phổi hoặc hạch phì đại
- Tổn thương có đk > 3 cm = khoái (mass)


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

1/ Đóng vôi
Calcification
2/ Kích thước
Size
3/ Tăng trưởng
Growth
4/ Hình dạng
Shape
5/ Đường bờ

Margin
6/ Ảnh khí phế quản
Air bronchogram sign
7/ Tạo hang
Cavitation
8/ Nốt đặc và hình kính mờ
Solid and ground glass components
9/ Bắt thuốc tương phaûn Contrast enhancement


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

1/ Calcification
1.1 Đóng vơi lành tính:
- Lan tỏa
Diffuse
- Trung tâm
Central
- Phiến mảnh
Laminated
- Thơ cục
Popcorn
 hamartomas , granulomatous diseases

Các kiểu đóng vơi khác kể trên KHƠNG nên xem là lành tính


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

1/Calcification

 Đóng vơi dạng lan tỏa cịn gặp trong osteosarcoma,
chondrosarcoma di căn phổi.
Đóng vơi dạng trung tâm và thơ cục ở K đường tiêu hóa
đã hóa trị

1.2 Đóng vơi ác tính:
- # 6-10% / CT.
- Hầu hết do K bao bọc 1 granuloma vơi hóa có sẵn.
- K có vơi hóa thường có KT lớn d ≥ 5cm.
- Các nốt vơi hóa thường có vị trí lệch tâm.


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT
1/Calcification

1.2 Đóng vơi ác tính:

K phổi bao bọc 1 u hạt
có sẵn vơi hóa


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

2/ Kích thước

Liên quan giữa đường kính nốt phổi và tỷ lệ ác tính ở bệnh nhân có
nguy cơ cao: Khảo sát của Swensen

Size
< 4 mm

4 – 7 mm
8 – 20 mm
> 20 mm

Total
2038
1034
268
16

Malignancy
0%
1%
15%
75%


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

3/ Tăng trưởng
- Không tăng trưởng > 2 năm là chỉ thị đáng tin cậy 1 nốt
là lành tính.
- So sánh với kết quả hình ảnh trước đó là cách thức hiệu
quả xác định tính chất nốt phổi
- Tổn thương lành tính có thời gian nhân đơi thể tích ít hơn
30 ngày hoặc nhiều hơn 450 ngày.
B < 30 ng B > 450 ng
- Tổn thương ác tính có thời gian nhân đôi trong khoảng
30 ng và 450 ng.
30 < M < 450 ng

Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

4/ Hình dạng
- Spherical
- Ovoid
- Lobulation
- Notch sign, umbilication
- U thường có dạng cầu , bầu dục, đa cung trừ khi u ở ngoại biên
tiếp giáp với màng phổi, đỉnh phổi (Pancoast, superior sulcus
tumors) u có hình ảnh tương tự với dầy màng phổi đỉnh
- Đa cung: dấu hiệu chỉ sự tăng trưởng khác nhau các phần của K.
- Hình khuyết, rốn (notch sign, umbilication): # d/h đa cung chỉ sự
tăng trưởng tương đối chậm ở 1 phần K.
- Đơi khi hình tạ (dumbbell shape) hoặc hình 2 nốt kề cận.


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

4/ Hình dạng

Tỷ lệ 3D = dmax ngang : dmax dọc
> 1,78  lành tính
- khối cầu  u
- hình phẳng  không u


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

5/ Đường bờ

1/ Corona radiata sign: highly associated with malignancy
2/ Lobulated or scallopped margins: intermediate probability
3/ Smooth margins: more likely benign unless metastatic in origin


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

5/ Đường bờ: Corona radiata
Corona radiata:
- Hình tua gai hoặc „corona radiata‟ với nhiều gai hơn chỉ sự lan
rộng theo dạng tua của K hoặc do tăng sinh mô sợi đáp ứng với K.
- K có bờ dạng tua gai có dự hậu kém hơn K có bờ nhẵn, đa cung


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT
KHÁC: d/h đuôi màng phổi (pleural tail sign)

Pleural tail sign
- Đường hoặc dải mờ nối từ u
với màng phổi.
- Nốt lành và ác tính.

Brochial carcinoma showing
distortion of adjacent vessels
and a “pleural tail” sign


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

KHÁC: d/h mạch máu đến u

MPR tìm mạch máu lân cận

Brochial carcinoma showing
distortion of adjacent vessels
and a “pleural tail” sign


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

KHÁC: bờ giới hạn kém
- Đơi khi K phổi có bờ giới hạn kém tương tự như bờ của viêm phổi.
- CĐPB:  K có hình khối cầu, tăng trưởng chậm
 viêm thay đổi kích thước trong vài tuần
1 year later, a semisolid nodule,
indistinct border and surrounded
by a ground-glasslike opacity

Emphysema in a heavy smoker,
shows no lesion initially.


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT
KHÁC: bờ giới hạn kém
K thay đổi chậm, viêm thay đổi nhanh

Adenocarcinoma ở ngoại biên phổi T / xơ phổi kẽ lan tỏa, bờ giới hạn
kém # viêm phổi. hình B chụp sau 6 tháng

Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

KHÁC: mucoid impaction, mucocele, bronchocele
 Phế quản bị dãn lấp đầy bởi u hoặc tiết dịch đặc.
 Mucoid impaction có hình V, Y phân nhánh hướng ngoại.

Dilated fluid-filled bronchi in a collaped left upper
lobe beyond a central bronchial carcinoma


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT
KHÁC: mucoid impaction, mucocele, bronchocele
 Phế quản bị dãn lấp đầy bởi u hoặc tiết dịch đặc.
 Mucoid impaction có hình V, Y phân nhánh hướng ngoại.


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

Ảnh khí phế quản

Air bronchogram sign

Bronchoalveolar carcinoma, peripheral adenocarcinoma


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

7/ Tạo hang Cavitation
-

16% carcinioma ngoại biên tao hang / hình phổi.
80% K phổi tao hang là SCC
Lệch tâm (eccentric)
Thành dầy không đều,nốt trên thành.
Mực khí-dịch khá thơng thường


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

8/ Nốt đặc và hình kính mờ
Tỷ lệ ác tính # 63% / nốt đặc + kính mờ
Tỷ lệ ác tính # 18% / hình kính mờ


Phân biệt nốt lành / ác tính trên CT

9/ Bắt thuốc tương phản Contrast enhancement
Tiêu chuẩn nốt
1/ d > 5 mm
2/ dạng khối cầu
3/ đồng nhất, không hoại tử, không mỡ hoặc vơi hóa
4/ khơng xảo ảnh
 CE < 15 HU, 99% lành tính.
- Thực hiện 4 lần chụp sau tiêm, cách nhau 1 phút