Tải Phân tích vẻ đẹp, nhân cách của nhà nho Cao Bá Quát và Nguyễn Công Trứ - Bài văn mẫu lớp 11

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Phân tích vẻ đẹp, nhân cách của nhà nho Cao Bá Quát và Nguyễn</b>
<b>Công Trứ</b>

<b>Bài làm</b>

Phải nói rằng có những nhà thơ, nhà văn mà bóng dáng của họ giờ chỉ là niềm
hồi cổ, dĩ vãng xa xưa. Nhưng ngược dòng thời gian, vẻ đẹp tâm hồn của
những con người ấy vẫn mãi toả sáng, vĩnh hằng. Chúng ta càng thấm thía hơn
điều đó khi đến với “Bài ca ngắn đi trên bãi cát” của Cao Bá Quát và “Bài ca
ngất ngưỡng” của Nguyễn Công Trứ- hai tác phẩm thấm đẫm vẻ đẹp nhân cách
của nhà nho chân chính.

Trước hết, vẻ đẹp nhân cách nhà nho chân chính qua hai tác phẩm đều là sự thể
hiện quan điểm của mình về con đường danh lợi. Tuy nhiên mỗi người lại có
một cách bộc lộ khác nhau về ước mơ thời đại ấy. Cao Bá quát chán ghét thốt
lên rằng:

<i>“Bãi cát dài bãi cát dài ơi</i>
<i>Đi một bước như lùi một bước</i>
<i>Mặt trời đã lặn chưa dừng được</i>
<i>Lữ khấch trên đường nước mắt rơi”</i>

Phẳi chăng do quá lận đận với đường danh lợi nên ông đã khơng mấy khát
khao khi nhắc đến nó? Với ơng dường như sự nghiệp đậu đạt làm quan là quá
gập ghềnh, trắc trở. Nói điều ấy khơng có nghĩa Cao Bá Qt khơng có tài mà
ngược lại, ơng là một người có học vấn uyên thâm. Nguyên nhân chủ yếu làm
mất đi một nhân tài đất nước như ông cũng là vì sự suy thối của xã hội, sự
khủng hoảng của thời đại. Với cách sử dụng hình tượng bãi cát đầy tính gợi
hình và hình ảnh người đi trên bãi cát vô cùng tinh tế, Cao Bá Quát đã miêu tả
rất thành công sự mệt nhọc, vất vả của người đi trên con đường danh lợi. Con
đường ấy dài lắm, khó đi lắm đến nỗi giọt nước mắt của những người trí thức

phải tn rơi. Giọt nước mắt đó là tiếng khóc cho sự vất vả, mệt mỏi, giọt nước
mắt khóc thương cho biết bao năm đèn sách khơng là gì cả mà hơn nữa, đó là
tiếng khóc của thời đại, tiếng lòng bi thương cho một xã hội suy đồi. Cịn đến
với Nguyễn Cơng Trứ, ta lại cảm nhận một suy nghĩ khác:

<i>“Vũ trụ nội mạc phi phận sự</i>
<i>Ông Hi Văn tài bộ đã vào lồng”</i>

May mắn hơn Cao Bá Quát, Nguyễn Công Trứ rất thành công trong sự nghiệp
của mình, nhưng khơng vì thế mà ơng đề cao con đường làm quan. Dường như
có một sự tương đồng nho nhỏ trong suy nghĩ của hai nhà nho lớn khi Nguyễn
Cơng Trứ cũng cảm thấy bị gị bó, ép buộc chốn quan trường. Điều ấy được thể
hiện sâu sắc qua từ “vào lồng”. Có lẽ rằng sống trong thời đại đó thì cái đích
phấn đấu cuối cùng của nhà nho là một chức quan. Với họ, học là để thi cử, đèn
sách là để được vinh danh. Nhưng chúng ta không nên quá phê phán lối suy
nghĩ ấy bởi đó là mục đích sống của cả một thế hệ. Nếu như không đi theo con
đường ấy, họ sẽ chẳng có một lối rẽ nào khác cả.

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

Con đường danh lợi gập ghềnh đến thế thì bạn hãy tự thoát ra. Một bước đi để
đường đời thay đổi, để khơng cịn phải vất vả bon chen, hướng tới một tương
lai tốt đẹp hơn. Đâu phải chỉ có làm quan mới là con đường duy nhất đi tới
thành công, hãy chọn cho mình một lối rẽ riêng, khơng xơ bồ, chen lấn. Đừng
để vịng xốy danh lợi nhấn chìm những con người tài giỏi vào hố sâu, dũng
cảm bước ra khỏi vịng xốy ấy mới là quyết định sáng suốt nhất. Cao Bá Quát
đã có một quan niệm rất đúng đắn, vượt qua thời đại để hướng con người tới
một cuộc sống hạnh phúc hơn. Đó cũng là bước đi đầu tiên để làm thay đổi xã
hội, thoát khỏi sự lũng đoạn, suy đồi. Từ đó, Cao Bá Quát đã trở thành một
biểu tượng của nhà nho chân chính, rất khác biệt so với các thế hệ trước. Cũng
là một nhà nho chân chính, vẻ đẹp nhân cách của Nguyễn Công Trứ thể hiện
qua phong cách, bản lĩnh cá nhân của mình.

<i>... “Đơ mơn giải tổ chi niên</i>
<i>Đạc ngựa bị vàng đeo ngất ngưởng</i>

<i>Kìa núi nọ phau phau mây trắng</i>
<i>Tay kiếm cung mà nen dạng tằ bi</i>

<i>Gót tiên đủng đỉnh một đơi gì</i>
<i>Bụt cũng nực cười ơng ngất ngưởng.”</i>

Nguyễn Cơng Trứ đã thể hiện mình vơ cùng “ngất ngưởng”. Ông luôn làm
những điều khác thường, không giống người trong khi mình là một vị quan trên
mn dân. Khơng những thế, ơng cịn khoe khoang tự đại về thành tích, cơng
lao của mình, rồi coi mình cao hơn người khác. Hơn thế nữa, Nguyễn Cơng
Trứ cịn có một cuộc sống vơ cùng tự do, phóng khống. Vượt lên cả những lời
đồn thổi tầm thường, ông sống mà không để ý đến xung quanh. Một cuộc sống
đúng với cho chính mình, sống thật với bản thân. Nhưng ơng mãi sống trong
lịng nhân dân với một hình ảnh vơ cùng tốt đẹp, rất đáng khâm phục. Cũng bởi
vì ơng đã cơng hiến rất nhiều cho cơng cuộc xây dựng đất nước, có những
tháng ngày sống hết mình vì nhân dân. Càng đáng trân trọng hơn nữa đó là ơng
đã dám thể hiện cái “tơi” cá mhân của mình. Một cái tơi bản ngã – vượt lên thời
đại. Một nhà nho chân chính là người dám nói, dám thể hiện bản lĩnh của mình
trước thiên hạ. Và ơng đã làm được điều đó, xứng đáng với vị trí của mình
trong đất nước.

</div>

<!--links-->