Kẽ hở trong hệ thống thuế của Mỹ, điểm lợi cho nhiều người

Kẽ hở trong hệ thống thuế của Mỹ, điểm lợi cho nhiều người
Trần Phương Minh
Hệ thống của Mỹ luôn được đánh giá là chặt chẽ và nghiêm khắc đối với người
nộp thuế. Tuy vậy không phải lúc nào hệ thống thuế này cũng là “gánh nặng”
cho người dân với những khoản thuế lớn phải nộp, đôi khi có một số điểm có
lợi đối với người nộp thuế, nhất là trong lĩnh vực bất động sản.
Hiện đang là “mùa khai thuế” tại Mỹ. Bất cứ ai đi làm và có lương hay lợi
nhuận đều phải kê khai để nộp thuế, thông lệ hạn chót là vào cuối tháng Tư.
Người nào đã nộp nhiều vượt quá mức thuế phải đóng thì Sở thuế trả lại. Người
nào đóng chưa đủ thì phải nộp thêm, có thể còn thêm cả khoản tiền lợi nhuận,
tiền phạt nếu nộp chậm so với kỳ hạn.
Với những người làm chủ một căn nhà, hàng tháng đã phải rất “xót ruột” khi ký
chi phiếu trả cho chủ nợ, nhưng bù lại, khoản tiền lợi nhuận trả cho họ lại được
kê khai để chống lại thuế lợi tức qua mẫu A (Schedule A) của Mỹ. Ðây là
khoản tiền lớn để giảm bớt được khá nhiều tiền thuế. Sẽ có nhiều khoản được
kê khai có liên quan đến căn nhà, từ đó có thể được giảm thuế mà nhiều người
đã sơ ý bỏ qua dẫn đến thiệt hại về tài chính.

*) TIỀN LỢI NHUẬN TRẢ NỢ NHÀ (MORTGAGE INTEREST)

Mỗi người vay tiền mua nhà, đến cuối năm hay sang mấy ngày đầu năm sau là
nhận được mẫu 1098 từ công ty hay ngân hàng tài trợ, trong đó kê khai số tiền
lợi nhuận đã trả cho họ trong năm qua tổng cộng bao nhiêu. Nếu không nhận
được thì mọi người có thể liên lạc với họ để đòi ngay, Luật pháp Mỹ không cho
họ được phép không trả..
Các thống kê của chính phủ liên bang cho thấy, khoảng gần 36 triệu chủ nhà
trên toàn nước Mỹ khai thuế lấy lại tổng cộng $330.7 tỉ USD cho năm thuế
2001. Mỗi gia đình làm chủ một ngôi nhà được sở thuế liên bang bồi hoàn 9100
USD. Số tiền lợi nhuận trả cho ngân hàng chủ nợ về khoản vay tiền mua nhà
chiếm 1/3 trong tổng số các khoản được khai ra để chống lại thuế. Số người
mua nhà mỗi năm tăng thêm hàng triệu đơn vị nên số tiền này mỗi năm cũng

tăng theo. Từ năm 1980 trở lại đây, số tiền mà sở thuế bồi hoàn lại cho người
nộp thuế nhờ có nhà mua trả góp nợ cho ngân hàng gia tăng trung bình 8.5%
mỗi năm.

*) LỆ PHÍ VAY NỢ (POINTS)

Bất kỳ ai mua nhà hay tái tài trợ lại món nợ trên căn nhà trong năm 2003, (gần
50% các chủ nhà đã tái tài trợ lại món nợ trong năm 2003) đều có thể kể ra
khoản lệ phí này khi vay nợ để chống lại thuế. Points tức là lệ phí mà ngân
hàng hay công ty tài trợ lấy để cho khách hàng vay nợ. Lệ phí này nhiều ít tùy
ngân hàng hay công ty tài trợ. Có thể chỉ có 0.5% hoặc có khi lên hơn 2% của
số tiền người ta cần vay.
Nếu người nào mua nhà và vay tiền ngân hàng năm 2003 thì khoản lệ phí này
được cộng vào với tiền lợi nhuận để chống lại thuế. Nhưng nếu ai tái tài trợ
(refinance) lại món nợ trên căn nhà thì chỉ được trừ một phần của lệ phí này
trong suốt thời hạn trả nợ. Thí dụ, nếu bạn tái tài trợ lại món nợ từ 30 năm
xuống còn 15 năm, lệ phí vay nợ của bạn là 3000 USD. Số tiền này, mỗi năm
khai thuế chỉ được kể ra 200 USD (3000:15 = 200). Tuy nhiên, giả sử bạn trả
chưa hết 15 năm đã bán nhà, số tiền points còn lại bao nhiêu, theo luật thuế
hiện hành sẽ được tính để khai thuế vào năm bán nhà.

*) THUẾ BẤT ÐỘNG SẢN (REAL ESTATE TAX)

Nếu ai đã trả thuế bất động sản qua ngân hàng hay công ty tài trợ, số tiền này
cũng được liệt kệ trên mẫu 1098. Nếu người nào trả trực tiếp cho chính phủ,
căn cứ vào chi phiếu hay giấy đòi thuế của chính phủ để biết đã tự nộp là bao
nhiêu. Trả thuế riêng tuy hơi mất công viết chi phiếu nhưng lại đỡ được tiền lợi
nhuận mà công ty tài trợ hay ngân hàng tính toán để thu. Họ trả trước cho bạn
rồi bạn trả sau cho họ. Chẳng có dịch vụ nào miễn phí cả.

*) LẤY NHÀ LÀM CƠ SỞ KINH DOANH (HOME OFFICE/ BUSINESS)

Nếu bạn dùng một phần căn nhà của bạn để làm cơ sở kinh doanh hay văn
phòng tiếp khách để cung cấp dịch vụ, đem đến lợi nhuận và phải khai thuế thì
bạn có quyền khai ra các chi phí liên quan đến phần căn nhà dùng để kinh
doanh.
Một điều đáng chú ý là không phải chỉ có ai làm chủ căn nhà mới được khai để
khấu trừ thuế. Dù là nhà thuê, người thuê cũng có quyền sử dụng các chi phí về
phần căn nhà dùng để kinh doanh.

*) TRÌ HOÃN THUẾ TRÊN TIỀN LỜI KHI BÁN NHÀ ÐẦU TƯ (CAPITAL
GAINS ROLL OVER)

Chủ nhà khi bán nhà mình đang ở hay ở ít nhất 2 trong 5 năm cho tới ngày bán
sẽ được miễn thuế đối với số tiền lợi nhuận của căn nhà tới 250.000 USD (chủ
nhà độc thân) hay tới 500.000 USD (nếu chủ nhà là một cặp vợ chồng).
Nếu người nào có nhà cho thuê (đầu tư bất động sản) đều có thể trì hoãn trả tiền
thuế đối với khoản lợi nhuận khi bán bất động sản đầu tư (capital gains) qua
phương pháp “roll over”, tức là mua một bất động sản đầu tư khác có giá trị
bằng hay đắt hơn. Luật lệ về thuế buộc bạn không được “sờ” vào những đồng
tiền lợi nhuận này mà bạn phải nhờ một văn phòng Escrow hoặc ngân hàng tài
trợ có thực hiện dịch vụ này đứng ra làm trung gian giữ số tiền qua chương
trình “1031 Tax Exchange”. Điều này là để khi bạn mua bất động sản khác, số
tiền đó được trả thẳng cho người bán. Nếu bạn sử dụng số tiền đó và bỏ vào
trương mục của mình dù chỉ là một thời gian ngắn đồng nghĩa với việc bạn đã
làm trái qui định và phải đóng tiền thuế “capital gains”.
Một “mánh” để bạn có thể cầm được số tiền này tuy hơi mất thời gian chờ đợi
đó là sau khi mua bất động sản khác thay thế, thủ tục xong xuôi, bạn có thể xin
vay nhà tài trợ hay ngân hàng qua hình thức “equity loan”.
Mỗi khi mua bán nhà và trì hoãn thuế như vậy, bạn cần giữ tất cả các chứng từ

liên hệ đến chi tiêu, tốn phí vào bất động sản để từ đó, khai thuế chính xác lại
không bị thiệt thòi. Khai thuế tầm bậy, khi bị kiểm toán không chứng minh
được là bị sở thuế “vật” cho khá mệt.
Thay mái nhà, tân trang nhà bếp và phòng tắm, làm thêm phòng sinh hoạt gia
đình, thay hệ thống ống nước đã rỉ sét v.v.. thì nên có một phong bì lớn để tất
cả các chứng từ, chi phiếu đã thanh toán (canceled checks) v.v.. tránh thất lạc,
khi nào cần là có ngay.

*) THUẾ TIỀN LÃI BÁN NHÀ (CAPITAL GAINS TAX)

Theo luật thuế Mỹ hiện hành, trường hợp số tiền lợi nhuận bán nhà vượt quá
mức qui định không đánh thuế của chính phủ, phần bên trên đó chỉ bị đánh thuế
từ 5% đến 15% tùy mức độ lãi tổng hợp trong năm bán nhà và phải kê khai
thuế. Ðó là nhờ đạo luật thuế “2003 Tax Act”. Trước đây, mức thuế nặng hơn
nhiều.
Về chi tiết khai thuế tiền lợi nhuận bán nhà, mọi người vào website của Sở
Thuế Liên Bang www.irs.gov.
(Theo Business 2.0 và IRS)