KINH NGHIỆM GIÚP HỌC VIÊN CAO HỌC TIẾP CẬN VĂN BẢN NGOẠI NGỮ CHUYÊN NGÀNH

1
KINH NGHIM GIÚP HC VIÊN CAO HC
TIP CN VN BN NGOI NG CHUYÊN NGÀNH

Châu Kim Lang
Khoa S phm k thut

Trong quá trình hc tp và nht là khâu nghiên cu tìm tài liu, sinh viên phi tham kho
tài liu chuyên ngành bng ting nc ngoài. Tham kho tài liu trên mng Internet không còn
xa l đi vi sinh viên. Tuy nhiên mt tr lc ln gn nh bc tng ngn cách vic tham kho
tài liu, đó là ngoi ng. Nhiu hc viên cao hc còn lúng túng khi tham kho tài liu ngoi vn
mc dù đu vào  trình
đ B ngoi ng. Nhiu hc viên nêu thc mc rt thit thc là làm sao
tip cn vn bn chuyên ngành ting nc ngoài đc d dàng. Trong chng trình đi hc hin
nay đu có môn ngoi ng chuyên ngành. Th sao sinh viên còn lúng túng vi tài liu ngoi ng
? Có nhiu nguyên nhân, có th là do phng pháp dy và hc ngoi ng cha đt trng tâm
chng ?
Kt qu kho sát kh nng ting Anh trên 50 sinh viên nm 1 c
a HQG TPHCM do Hi
đng Anh và H Cambridge tin hành cho thy 100% sinh viên không đ kh nng đc hiu
ting Anh  trình đ s cp A theo tiêu chun chung châu Âu (CEF). Sinh viên cng cha quen
tr li các câu hi liên quan đn cá nhân, mang tính sáng to nhng li rt thông tho khi tr li
nhng câu hi đc hc thuc t trc [1].
Cách đây hn 20 nm, trong bài “V mt phng pháp dy ngoi ng” m đu rt hp
dn : “Ch cn qua mt lp, vi 60 tit hc, có th đc đc nhng tài liu vit bng ting Anh,
theo mt chuyên môn nht đnh; điu đó không còn là mt mong c, mà đã thành hin thc.” .
Bài báo gii thích khái nim tri giác vn bn : “.. nhng ngi không có điu kin giao dch bng
ngai ng mà ch tip xúc vi các vn bn thì tri giác vn bn, tc là đc đc vn bn, là mc
tiêu quan trng nht. c đc vn bn nói  đây có ngha là phi hiu đc ni dung nhng vn
bn đó và bit chuyn dch mt chiu t ngai ng sang ting m đ.” [2]

Ngi t hc làm sao tip cn vn bn chuyên ngành bng ting nc ngoài? ây là mt
v
n đ ct li đi vi nhng ngi t hc, không có điu kin đn trng theo các khóa hc nh
sinh viên thun tuý. Bài vit này gii thiu cách tip cn vn bn ting nc ngoài trong mt lnh
vc chuyên môn nht đnh, qua các bc: chuyn mc đích thành mc tiêu c th, sau đó xác

2
đnh đc trng ca loi ngôn ng vn bn và trình đ tht ca bn thân v ngôn ng mun tip
cn.

Chuyn mc đích thành mc tiêu c th
Mun gii ting Anh, mc đích đt ra cha rõ ràng. Gii ting Anh v mt nào? (nghe,
nói, đc, vit), trong lnh vc gì? (kinh doanh, vn hc, chính tr…). Nên dùng mô hình SMART
đ chuyn mc đích ra mc tiêu c th
. Mô hình SMART gm 5 tiêu chí:
S (Specific): c trng
M (Measurable): o lng đc
A (Agreed): t đc đng ý
R (Realistic): Thc t
T (Time): Thi gian [3].
Khái nim SMART đc s dng trong truyn thông đ có s chia s thông tin trong giao tip
gia đôi bên. Khái nim này đc dùng trong đào to :
A (Achievable): Có th đt đc
R (Relevant): Thích đáng, có liên quan [4]
SMART còn đc trin khai theo hng t hc (do D.B. Yout và L. Lipsett đ xut nm 1989)
gm các thành phn:
SM (Self-managed): T qun
A (Awareness): Ý th
c
R (Responsability): Trách nhim

T (Technical competence): Nng lc thc hin trong k thut [5].

Yu t S (c trng) phi xác đnh tht c th. Vn bn thuc lnh vc hp, càng gii hn
càng rõ nét đc trng. Vn bn trong lnh vc giáo dc cng còn quá rng, cha đc trng, phi
gii hn hp na, thí d: lý thuyt hc tp (m
t môn hc trong chng trình cao hc ngành giáo
dc hc ca Trng i hc s phm k thut TP HCM).
Yu t M (o lng đc): có khong bao nhiêu thut ng v lý thuyt hc tp? Mun
xác đnh s lng phi da vào tài liu chính xác: bn Index có khong 500 thut ng [6]. Mi
tác gi lý thuyt hc tp có mt s thut ng đc trng, chng hn lý thuyt hc tp ca B.F.
Skinner có 48 thut ng [6, trang 119-122]. Hin nay có trên 50 lý thuyt hc tp đa s thuc
trng phái thuyt cu trúc (Constructivism) [7].

3
Yu t A (Achievable) và R (Relevant) có liên quan cht ch vi phng tin, tc là tài
liu hc tp và nht là t đin chuyên ngành. Hin nay nhiu ngành khoa hc k thut đã có khá
nhiu lai t đin này. Trong lnh vc giáo dc, t đin chuyên ngành rt him  nc ta. Ngi
t hc phi gia công tích ly ln ln. Bn chí thì s thành công.
Yu t T (Time)
đòi hi phi lên k hoch thi gian phù hp vi hoàn cnh thc tin ca
cá nhân. Trong chng trình cao hc ngành giáo dc hc có 20 môn hc. Theo bn tho “Thut
ng Anh – Vit ngành Giáo dc hc” ca tác gi bài vit này chn ra có khong 6.000 thut ng
trong s 20.000 t giáo dc đc đnh ngha [8].

c trng ngôn ng vn bn
Thông thng, mun hiu ngôn ng vn b
n phi có cn bn ng pháp. Ngi có trình
đ B ngoi ng tip cn tng đi d dàng ng pháp trong vn bn khoa hc k thut. Mi ngôn
ng có đc thù riêng v ng pháp. Danh t ting Pháp có ging đc, ging cái, trong khi ting
Nga, ting c li thêm ging trung. Ting Pháp rc ri  chia đng t và các thì, tính t lúc thì

đt sau danh t, lúc thì đt trc danh t. Danh t ting 
c d nhn din vì bao gi ch cái đu
đu vit hoa. Ting c có 4 cách, còn ting Nga 6 cách. Vn bn ch Phn li ti 8 cách và ch
vit lin nhau mt mch mà W. Durant minh ha “nhng t dài vô tn y nh nhng con sán ghê
tm trn ht hàng trên xung đn hàng di” [9]. Vn bn Trung Quc có phn th và gin
th. Ngi nào đã có kinh nghim tip cn vn b
n phn th thì chuyn sang vn bn gin th
tng đi d dàng, nhng ngc li gp nhiu khó khn hn vì ch phn th có nhiu nét hn.
Ngoài ra, cn chú ý h t trong cu trúc vn bn Trung Quc, nht là vn bn c d gây lm ln
ngha câu vn [10]. Ngôn ng nào cng có cách thành lp cm t (collocation). Các loi cm t
trong vn bn chuyên ngành không th
 đoán ngha chính xác đc, cn phi có t đin chuyên
ngành đ h tr.

Trình đ tht ca cá nhân
u vào ca hc viên cao hc đòi hi trình đ ngoi ng chng ch B. Trình đ có hai mt: trình
đ biu kin, đó là t giy chng nhn, và trình đ tht, tc là nng lc thc hin (Competency).
Chính trình đ tht này mi giúp cá nhân làm vic có hiu qu cao. a s hc viên cao hc còn
lúng túng khi tip cn vn bn ngoi ng chuyên ngành có l do hai nguyên nhân c bn: cha
quen tip cn vn bn ngoi ng và thiu vn t chuyên ngành. Ai đã tip cn khá thông tho
vn bn chuyên ngành ca mt ngôn ng Tây phng thì tip cn vn bn chuyên ngành ca mt
ngôn ng Tây phng khác đc thun li nh quy lut chuyn di hc t
p (transfer of learning).

4
a s các ngôn ng Tây phng nh ting Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Ý, c … đu bt ngun
ting La Tinh và Hy Lp. Thut ng khoa hc k thut hu nh bt ngun t ting La Tinh và Hi
Lp, do đó thut ng chuyên ngành ca các ngôn ng Tây phng đu tng t vi nhau. Tác
gi bài vit này đã th nghim chuyn dch thut ng giáo dc t ting Anh sang ting c trong
3 nm nay, qua 3 khóa “ào to Thc s S phm ngh Quc t” liên kt gia Trng i hc

SPKT TP HCM vi Trng i hc Magdeburg (CHLB c) mà chng trình đào to do i
hc Magdeburg n đnh.

Trong giai đon hi nhp ngày nay, ngoi ng là mt công c thit yu đ nâng cao trình
đ. T lâu, GS Tôn Tht Tùng đã gi ý cho thanh niên mt s chun b c b
n mà ngoi ng
không th thiu đc:
- Chun b t tng,
- Phi có ngoi ng,
- Phi bit quan sát,
- Phi có trí tng tng
- Phi có vn hóa rng rãi,
- Phi nm vng phng pháp… [11].

5
Tài liu tham kho
[1]. Tui Tr, ngày 7-4-2005, tr1.
[2]. Hng Dân Nguyn c Nguyên: “V mt phng pháp dy ngai ng”, Sài-Gòn Gii
phóng, ngày 14-4-1982.
[3]. Training Dictionary.

[4]. Big Dog’s ISD Page: Glossary & Acronyme.
http://DonClarkISD/acron.html
[5]. Raymond A. Noe : Employee Training & Development (2
nd
ed.).Mac Graw-Hill, Boston,
2002, p 220.
[6]. B.R. Hergenhahn: An Introduction to Theories of Learning (3th ed). Prentice-Hall
International Editions, 1990.
[7]. Explorations in Learning & Instruction: The Theory into Practice Database.
/>
[8]. Carter V. Good (ed.): Dictionary of Education (3
rd
ed.). McGraw-Hill, New York, 1973.
[9]. Will Durant: Lch s vn minh n  (Nguyn Hin Lê dch). Nxb Vn Hóa, 1996, tr. 300.
[10].Trn Vn Chánh: T đin h t- Hán ng c đi và hin đi. Nxb Tr, TP H Chí Minh,
2002.
[11]. Tôn Tht Tùng: ng vào khoa hc ca tôi. NXB Thanh niên, HN, 1981.
__________________