Tải Nhiều ý kiến cho rằng chữ “hồng” là nhãn tự bài thơ Mộ (Chiều tối) của Hồ Chí Minh - Anh (chị) có đồng ý như vậy không? Hãy nêu ý kiến của mình, phân tích để làm sáng tỏ

<span class='text_page_counter'>(1)</span><div class='page_container' data-page=1>

<b>Đề bài: Nhiều ý kiến cho rằng chữ “hồng” là nhãn tự bài thơ Mộ (Chiều</b>
<b>tối) của Hồ Chí Minh. Anh (chị) có đồng ý như vậy khơng? Hãy nêu ý kiến</b>
<b>của mình, phân tích để làm sáng tỏ Ngữ văn 11</b>

<b>Bài làm</b>

Trong thơ xưa, đặc biệt là thơ Đường luật, nhất là thể tứ tuyệt, thường có nhãn
tự (chữ mắt) như là điểm sáng, cái “thần”, linh hồn của bài thơ. Người ta
thường nhắc đến chữ “sầu” trong bài thơ Hồng Hạc lâu của Thơi Hiệu. Nếu
chữ “sầu” đọng lại một nỗi buồn mênh mang, sâu lắng trong thi phẩm đời
Đường, thì chữ “hồng” lại sáng lên một ngọn lửa ấm nóng trong bài thơ Chiều
tối của nhà thơ cộng sản Hồ Chí Minh trên đường giải tù qua một xóm núi hẻo
lánh:

<i>Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ</i>
<i>Chịm mây trơi nhẹ giữa tầng khơng</i>

<i>Cơ em xóm núi xay ngơ tối</i>
<i>Xay hết, lị than đã rực hồng.</i>

<i>Ánh lửa hồng trong lò than</i>

Lúc ấy, chiều đã muộn. Bác bị giải qua một khu rừng heo hút nơi đất khách quê
người. Chỉ có một cánh chim mỏi bay về rừng tìm nơi trú ngụ và một chịm
mây cơ đơn trôi trên bầu trời, không biết sẽ đi đâu về đâu... Tâm trạng người tù
xa xứ cũng vậy. Cả một ngày lê nặng bước chân xiềng xích, mệt mỏi rã rời mà
vẫn chưa có điểm dừng chân. Một nỗi buồn thấm sâu vào cảnh vật khiến cho
cảnh chiều tối càng thêm vắng vẻ, hiu quạnh, lạnh lẽo. Đó là nỗi buồn nhớ quê
hương, tổ quốc, đồng bào, đồng chí của người chiến sĩ cách mạng đang bị giam
hãm trong cảnh tù đày gian truân, vất vả.

Nhưng bỗng tứ thơ chuyển đổi khi người tù đi qua một xóm núi bên đường.
Khơng cịn cái hiu hắt, lạnh lẽo của cảnh chiều tối nơi núi rừng vắng lặng, câu
thơ bỗng như reo vui lên trước một cảnh sinh hoạt đầm ấm nơi xóm núi:

<i>Cơ em xóm núi xay ngơ tối</i>
<i>Xay hết, lò than đã rực hồng.</i>

</div>
<span class='text_page_counter'>(2)</span><div class='page_container' data-page=2>

cả câu thơ, cả bài thơ. Nó là nhãn tự (chữ mắt) của bài thơ”. (Hồng Trung
Thơng).

Nhưng do đâu mà có được nhãn tự đó? Do đâu mà một chữ “hồng” đã làm cho
người đọc cảm nhận được cái “thần” của bài thơ, linh hồn của bài tứ tuyệt?
Chính là do trong lịng thi nhân cũng có một ngọn lửa hồng rực sáng như vậy:
ngọn lửa của tình yêu cuộc sống, yêu con người khơng bao giờ tắt trong lịng
nhà thơ Hồ Chí Minh. Ngay cả những lúc mà cuộc sống của người tù ấy khơng
cịn nữa, thì tình u ấy vẫn cịn, và chất thơ vẫn trào lên để kết tụ lại thành một
chữ “hồng” tuyệt đẹp. Ở đây, trong cảnh giải tù này, Bác làm gì cịn niềm vui
cho riêng mình mà chỉ có nỗi đau, nỗi buồn, nhưng chính lúc Người đi qua hẻm
núi, nhìn thấy cảnh cơ gái xay ngơ, thì niềm vui đến ngay, và tứ thơ xuất thần
bay lên thành một ngọn lửa hồng rực rỡ. Đó là niềm vui cho người lao động, vì
người lao động, và hơn thế, còn là sự trân trọng, nâng niu đối với một hạnh
phúc thật bình thường, nhỏ nhoi của người lao động nơi xóm núi. Đúng như
Hồi Thanh đã viết: “Những cảnh tượng ấy biết bao người đã đi qua, nhưng
nếu khơng có một tấm lịng nâng niu trân trọng thì cũng khơng thể nào ghi lại
được trong thơ”.

<b>Bài làm 2</b>

Trong thơ Đường cổ thường xuất hiện những từ nhãn tự được xem sẽ là linh
hồn, trụ cột của bài thơ. Như trong bài thơ Hoàng Hạc lâu của tác giả Thơi

Hiệu nhãn tự của bài thơ chính là chữ “sầu” thể hiện nỗ buồn của tác giả trước
thiên nhiên, cảnh vật nơi đây.

Chữ sầu gợi lên một nỗi buồn mênh mang, da diết cho bài thơ. Còn trong bài
thơ Mộ của tác giả Hồ Chí Minh chữ ” Hồng” được coi là nhãn tự của bài thơ,
gợi lên sự sinh động, tương lai của bài thơ, xóa tan sự u tối, nỗi buồn của
khung cảnh hồng hơn nơi vùng núi hoang sơ vắng vẻ.

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chịm mây trơi nhẹ giữa tầng khơng

Cơ em xóm núi xay ngơ tối
Xay hết, lị than đã rực hồng.

Bài thơ Mộ là một bài thơ nằm trong tập thơ “Nhật ký trong tù” của Hồ Chí
Minh khi tác giả bị bắt giam tại nhà tù Tưởng Giới Thạch. Trong thời gian này
người đã cho ra đời rất nhiều bài thơ hay thể hiện nỗi buồn khi bị bắt giam vô
cớ, tâm trạng nhớ nhà, nhớ quê hương đất nước.

Nỗi buồn canh cánh trong lòng khi quê hương vẫn còn chìm trong kiếp sống nơ
lệ, lầm than, mà bản thân mình thì chưa làm được nhiều điều vì con bị bắt giam
tại nơi xứ người.

</div>
<span class='text_page_counter'>(3)</span><div class='page_container' data-page=3>

“Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chịm mây trơi nhẹ giữa tầng khơng”

Hai câu thơ gợi lên cảnh thiên nhiên rừng núi hoang sơ, cánh chim chiều sau
một ngày mải miết đi tìm thức ăn, mưu sinh đã cảm thấy khá mỏi mệt, nên vội
vã tìm chốn nghỉ ngơi khi ánh nắng chiều tắt đi. Tâm trạng của Bác lúc này
cũng vô cùng mệt mỏi sau nhiều chặng đường áp giải leo hết núi này tới núi

khác, thân thể bị xiềng xích gơng cùm.

Trên bầu trời những đám mây lững lờ trôi lãng đãng, làm cho không gian mênh
mông, rộng lớn càng tăng cảnh buồn thê lương, u ám.

Cơ em xóm núi xay ngơ tối
Xay hết, lị than đã rực hồng.

Trong hai câu thơ này bài thơ bỗng xuất hiện cảnh con người lao động vô cùng
vui vẻ, sinh động, thể hiện tinh thần làm việc hăng say không hề biết đến mệt
nhọc của người con gái vùng núi nông thôn, đảm đang, thánh thiện.

Cô làm việc hăng say quên cả thời gian đã chuyển tối, bên cạnh lò than rực
hồng làm cho bài thơ trở nên ấm áp và có sức sống một cách lạ kỳ. Ngọn lửa
hồng làm cho bức tranh thiên nhiên trở nên đẹp hơn, làm cho cô gái trong bài
thơ trở nên lung linh huyền ảo tựa như một nàng tiên trong truyện cổ tích đem
tới sức sống cho tác phẩm.

Chữ hồng trong bài thơ, cũng thể hiện tinh thần lạc quan của tác giả Hồ Chí
Minh trong bối cảnh bị áp giải, bị tù đày chân tay đeo nhiều xiềng xích nặng
nề, khó khăn khổ ải nhưng tác giả Hồ Chí Minh vẫn thể hiện tinh thần lạc quan
yêu đời, sự kiên cường của mình trong những câu thơ vơ cùng sinh động nhiều
sức sống.

Chữ hồng cịn thể hiện cho niềm tin của tác giả vào tương lai tươi sáng, vào
con đường cách mạng mà người đã lựa chọn.

Bài thơ Mộ là một bài thơ hay độc đáo của nhà thơ Hồ Chí Minh thể hiện tinh
thần lạc quan yêu đời, ý chí thép của tác giả, dù thân thể bị tù đày nhưng tâm
hồn của tác giả vẫn vượt lên mọi không gian và nghịch cảnh.

</div>

<!--links-->